44
Kaⱨinlar wǝ ularning wǝzipiliri, imtiyazliri
Wǝ u meni ibadǝthanining xǝrⱪⱪǝ ⱪaraydiƣan dǝrwazisiƣa apardi; u etiklik idi. Pǝrwǝrdigar manga: — Bu dǝrwaza etiklik turidu; u eqilmaydu, ⱨeqkim uningdin kirmǝydu; qünki Pǝrwǝrdigar, Israilning Hudasi uningdin kirgǝn; xunga u etiklik ⱪalidu. Pǝⱪǝt xaⱨzadǝ, xaⱨzadilik süpiti bilǝn xu dǝrwazining karidorida olturup Pǝrwǝrdigar aldida nan yeyixkǝ bolidu; u dǝrwaznining dalinidin kiridu wǝ xu yoldin qiⱪidu, — dedi. «u dǝrwaznining dalinidin kiridu...» — demǝk, xaⱨzadǝ xǝrⱪiy dǝrwazining karodoriƣa ⱨoyla arⱪiliⱪ dalandin ɵtüp kiridu. Nan yegǝndin keyin u xu yol bilǝn qiⱪip ketidu.
U meni ximaliy dǝrwazidin qiⱪirip ibadǝthanining aldiƣa apardi; mǝn kɵrdum, mana, Pǝrwǝrdigarning xan-xǝripi Pǝrwǝrdigarning ɵyini toldurdi; mǝn düm yiⱪildim. «Pǝrwǝrdigarning ɵyi» — pütkül ibadǝthanini kɵrsitidu.
Pǝrwǝrdigar manga xundaⱪ dedi: — Insan oƣli, Mening sanga Pǝrwǝrdigarning ɵyining barliⱪ bǝlgilimiliri ⱨǝm ⱪanunliri toƣruluⱪ eytidiƣanlirimning ⱨǝmmisini kɵngül ⱪoyup kɵzüng bilǝn kɵr, ⱪuliⱪing bilǝn angla; ibadǝthanining kirix yoli wǝ muⱪǝddǝs jayning qiⱪix yollirini kɵngül ⱪoyup esingdǝ tut. Andin asiylarƣa, yǝni Israil jǝmǝtigǝ xundaⱪ degin: «Rǝb Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Yirginqlik ⱪilmixliringlarƣa boldi bǝs, i Israil jǝmǝti! Silǝr barliⱪ yirginqlik ⱪilmixliringlardin sirt, Manga nan, ⱪurbanliⱪ meyi wǝ ⱪenini sunƣininglarda, silǝr yat adǝmlǝrni, ⱪǝlbidǝ hǝtnǝ ⱪilinmiƣan, tenidǝ hǝtnǝ ⱪilinmiƣanlarni mening muⱪǝddǝs jayimda, yǝni Mening ɵyümdǝ turup uni bulƣaxⱪa kirgüzdunglar; ular ǝⱨdǝmni buzdi. Silǝr Mening pak-muⱪǝddǝs nǝrsilirimgǝ mǝs’uliyǝt bilǝn sadiⱪ bolmay, bǝlki muⱪǝddǝs jayimda ɵzünglarning orniƣa mǝs’ul boluxⱪa yat adǝmlǝrni ixⱪa ⱪoydunglar».
Rǝb Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Israil arisida turƣan yat adǝmlǝrdin, yǝni ⱪǝlbidǝ hǝtnǝ ⱪilinmiƣan, tenidǝ hǝtnǝ ⱪilinmiƣan ⱨǝrⱪandaⱪ yat adǝmning Mening muⱪǝddǝs jayimƣa kirixigǝ bolmaydu
10 lekin Israilning Mǝndin ezip ketixi bilǝn, Mǝndin yiraⱪlixip azƣan, mǝbudliriƣa intilgǝn Lawiy jǝmǝtidikilǝr ɵz ⱪǝbiⱨlikining jazasini tartidu; «... Israilning Mǝndin ezip ketixi bilǝn, Mǝndin yiraⱪlixip azƣan, mǝbudliriƣa intilgǝn Lawiy jǝmǝtidikilǝr ɵz ⱪǝbiⱨlikining jazasini tartidu» — Lawiy jǝmǝtidikilǝr, yǝni Lawiylarning muⱪǝddǝs ibadǝthanining hizmiti üqün alaⱨidǝ mǝs’uliyiti bolƣan. Tǝpsilatliri Tǝwratning «Misirdin qiⱪix», «Lawiylar» wǝ «Qɵl-bayawandiki sǝpǝr» degǝn ⱪismilardin tepilidu. 11 ⱨalbuki, ular yǝnila muⱪǝddǝs ornumda, ɵy dǝrwazilirida nazarǝtqilik ⱪilidiƣan wǝ ɵy hizmitidǝ bolidiƣan hizmǝtkarlar bolidu; ular hǝlⱪ üqün kɵydürmǝ wǝ baxⱪa ⱪurbanliⱪlarni soyidu; ular hǝlⱪning hizmitidǝ bolup ularning aldida turidu. «muⱪǝddǝs ornum» — muxu yǝrdǝ «muⱪǝddǝs jay» ǝmǝs, bǝlki pütkül ibadǝthanini kɵrsǝtsǝ kerǝk. 12 Əmma hǝlⱪ mǝbudliriƣa qoⱪunƣanda, ular hǝlⱪning xu ixlirida, ularning hizmitidǝ bolƣanliⱪi, xuning bilǝn Israil jǝmǝtini ⱪǝbiⱨlikkǝ elip baridiƣan putlikaxang bolƣanliⱪi tüpǝylidin, xunga Mǝn ularƣa ⱪolumni kɵtürüp ⱪǝsǝm iqkǝnmǝnki, — dǝydu Rǝb Pǝrwǝrdigar, — ular ⱪǝbiⱨlikining jazasini tartidu. 13 Xunga ular Mǝn üqün kaⱨinliⱪ wǝzipisini ɵtǝxkǝ Mening yenimƣa yeⱪin kǝlmǝydu, yaki Mening muⱪǝddǝs nǝrsilirimgǝ, «ǝng muⱪǝddǝs» nǝrsilirimgǝ yeⱪin kǝlmǝydu; ular bǝlki ɵz hijalitini wǝ yirginqlik ⱪilmixlirining jazasini tartixi kerǝk. 14 Biraⱪ Mǝn ularni ɵyning ɵzining mulazimitigǝ, uning barliⱪ hizmitigǝ wǝ uningda ⱪilinidiƣan barliⱪ ixlarƣa mǝs’ul ⱪilimǝn.
 
Zadok jǝmǝtidiki Hudaƣa sadiⱪ bolƣan kaⱨinlar toƣrisida
15 Biraⱪ Israil Mǝndin ezip kǝtkǝndǝ, Ɵz muⱪǝddǝs jayimƣa ⱪaraxⱪa sadiⱪ kaⱨinlar, yǝni Lawiylar bolƣan Zadokning ǝwladilir — ular hizmitimdǝ boluxⱪa yenimƣa yeⱪin kelidu; ular ⱪurbanliⱪilarning meyini wǝ ⱪenini sunuxⱪa Mening aldimda turidu, — dǝydu Rǝb Pǝrwǝrdigar. 16 Ular muⱪǝddǝs jayimƣa kiridu, Mening hizmitimdǝ boluxⱪa dastihinimƣa yeⱪin kelidu; ular Mening tapxuruⱪumƣa mǝs’ul bolidu.
17 Wǝ xundaⱪ boliduki, ular iqki ⱨoyla dǝrwaziliridin kirgǝndǝ, kanap kiyimni kiyixi kerǝk; iqki ⱨoyla dǝrwazilirida yaki muⱪǝddǝshana aldida hizmǝttǝ bolƣanda, ularda ⱨǝrⱪandaⱪ yungdin bolƣan nǝrsǝ bolmaydu; 18 bexiƣa kanaptin tikilgǝn sǝllǝ, belining tɵwinigǝ kanaptin tambal kiyidu; ular adǝmni tǝrlitidiƣan ⱨeqⱪandaⱪ nǝrsini kiymǝsliki kerǝk. «ular adǝmni tǝrlitidiƣan ⱨeqⱪandaⱪ nǝrsini kiymǝsliki kerǝk» — «tǝrlitidiƣan» yaki «tǝr aⱪⱪuzidiƣan» kiyim kaⱨinlar üqün bolmaydu. Oⱪurmǝnlǝrning esidǝ boliduki, Adǝm’atimiz gunaⱨ sadir ⱪilƣandin keyin, Huda uningƣa: «Sǝn pexanǝngdin tǝr aⱪⱪuzuxung bilǝn neningni yǝysǝn» dǝp lǝnǝt ⱪilƣanidi. Hudaning hizmiti Uning iltipati, küq-ⱪudriti bilǝn ⱪilinmisa bolmaydu; Hudaning nijatida yaki hizmitidǝ adǝmning ɵz «tirixqanliⱪi», yaki insaniyǝtning gunaⱨini ǝslitidiƣan «aⱪⱪuzƣan tǝr»ining ⱨeq orni yoⱪ. 19 Ular hǝlⱪning aldiƣa sirtⱪi ⱨoyliƣa qiⱪⱪanda, ular hizmǝt kiyimlirini seliwetip, ularni muⱪǝddǝs «kiqik hanilar»ƣa ⱪoyup ⱪoyidu; ular hǝlⱪning bu kiyimlirining pak-muⱪǝddǝslikigǝ tegip ketip ziyanƣa uqrimasliⱪi üqün baxⱪa kiyimlǝrni kiyixi kerǝk. «Ular hǝlⱪning bu kiyimlirining pak-muⱪǝddǝslikigǝ tegip ketip ziyanƣa uqrimasliⱪi üqün baxⱪa kiyimlǝrni kiyixi kerǝk» — oⱪurmǝnlǝrning esidǝ boliduki, Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürülgǝn ⱪanun boyiqǝ addiy puⱪralarning kaⱨinlarning hizmǝt kiyimlirigǝ tegix ⱨoⱪuⱪi yoⱪ idi. Ular tǝgküqi bolsa Hudaning jazasiƣa uqraytti. Xunga bu bǝlgilimǝ puⱪralarni ⱪoƣdax üqün idi. Biz «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdimu yengi ibadǝthanidiki kaⱨinlar wǝ wǝzipiliri üstidǝ tohtilimiz. 20 Ular qaqlirini qüxürüwǝtmǝsliki, yaki qaqlirini uzun ⱪoyuwǝtmǝsliki lazim; ular pǝⱪǝt ⱪisⱪa qaq ⱪoyuxi kerǝk. 21 Iqki ⱨoyliƣa kirgǝndǝ ⱨeqⱪaysi kaⱨin xarab iqmǝsliki kerǝk.
22 Ular tul yaki ajraxⱪan ayalni ɵz ǝmrigǝ almasliⱪi kerǝk; ular Israil nǝslidin bolƣan pak ⱪizni, yaki kaⱨindin tul ⱪalƣan ayalni elixⱪa bolidu. Law. 21:13,14
23 Ular hǝlⱪimgǝ pak-muⱪǝddǝs bilǝn addiyning pǝrⱪini ɵgitidu, ularƣa ⱨalal bilǝn ⱨaramni ⱪandaⱪ pǝrⱪ etixni kɵrsitidu.
24 Ərz-dǝwalarda ular ⱨɵküm qiⱪirix ornida bolidu; ular bularning üstigǝ ɵz ⱨɵkümlirim boyiqǝ ⱨɵküm qiⱪiridu; Mǝn bekitkǝn barliⱪ ⱨeyt-bayramlirim toƣrisidiki ⱪanun-bǝlgilimilirimni tutidu; ular Mening «xabat kün»lirimni pak-muⱪǝddǝs dǝp ǝtiwarlixi kerǝk.
25 Ɵzini napak ⱪilmasliⱪi üqün ular ɵlükning yeniƣa ⱨeq barmasliⱪi kerǝk; ⱨalbuki, ɵlgǝn atisi, anisi, oƣli, ⱪizi, aka-ukisi yaki eri yoⱪ aqa-singlisi üqün ular ɵzini napak ⱪilixⱪa bolidu. 26 Ɵzini paklandurƣandin keyin, uningƣa yǝnǝ yǝttǝ kün sanilixi kerǝk; 27 u muⱪǝddǝs jayƣa kirgǝndǝ, yǝni muⱪǝddǝs jayda hizmǝttǝ boluxⱪa iqki ⱨoyliƣa kirgǝn xu künidǝ, u ɵzi üqün gunaⱨ ⱪurbanliⱪini sunuxi kerǝk, — dǝydu Rǝb Pǝrwǝrdigar. 28 Bu ularƣa miras bolidu: — Mǝn Ɵzüm ularƣa miras bolimǝn; silǝr ularƣa Israil zeminidin ⱨeqⱪandaⱪ igilikni tǝⱪsim ⱪilmaysilǝr; Mǝn ularning igiliki bolimǝn. Qɵl. 18:20; Ⱪan. 18:1 29 Ular axliⱪ ⱨǝdiyǝ, gunaⱨ ⱪurbanliⱪi wǝ itaǝtsizlik ⱪurbanliⱪliridin yǝydu; Israilda mǝhsus Hudaƣa atalƣan ⱨǝrⱪandaⱪ nǝrsǝ ularningki bolidu. 30 Tunji qiⱪⱪan ⱨǝrⱪandaⱪ mǝⱨsulatlarning esili, barliⱪ wǝ ⱨǝrⱪandaⱪ «kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ»lǝr kaⱨinlar üqün bolidu. Silǝr arpa-buƣdiyinglarning ⱨosulining tunji hemirini kaⱨinƣa tǝⱪdim ⱪilixinglar kerǝk; xuning bilǝn bǝht-bǝrikǝt ɵyünglǝrgǝ ata ⱪilinidu. ««kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ»lǝr» — Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürülgǝn ⱪanun boyiqǝ bǝzi ⱪurbanliⱪlardin wǝ Hudaƣa atalƣan bǝzi baxⱪa ⱨǝdiyǝlǝrdin «kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ»lǝrni mǝhsus kaⱨinlar üqün ayrix kerǝk idi («Mis.» 25:2-3ni kɵrüng).   Mis. 13:2; 22:29,30; Qɵl. 18:11 31 Kaⱨinlar ɵzlügidin ɵlgǝn, yaki yirtⱪuqlar boƣup ⱪoyƣan ⱨeqⱪandaⱪ ⱨaywan yaki uqar-ⱪanatlardin yeyixkǝ bolmaydu. Law. 22:8
 
 

44:3 «u dǝrwaznining dalinidin kiridu...» — demǝk, xaⱨzadǝ xǝrⱪiy dǝrwazining karodoriƣa ⱨoyla arⱪiliⱪ dalandin ɵtüp kiridu. Nan yegǝndin keyin u xu yol bilǝn qiⱪip ketidu.

44:4 «Pǝrwǝrdigarning ɵyi» — pütkül ibadǝthanini kɵrsitidu.

44:10 «... Israilning Mǝndin ezip ketixi bilǝn, Mǝndin yiraⱪlixip azƣan, mǝbudliriƣa intilgǝn Lawiy jǝmǝtidikilǝr ɵz ⱪǝbiⱨlikining jazasini tartidu» — Lawiy jǝmǝtidikilǝr, yǝni Lawiylarning muⱪǝddǝs ibadǝthanining hizmiti üqün alaⱨidǝ mǝs’uliyiti bolƣan. Tǝpsilatliri Tǝwratning «Misirdin qiⱪix», «Lawiylar» wǝ «Qɵl-bayawandiki sǝpǝr» degǝn ⱪismilardin tepilidu.

44:11 «muⱪǝddǝs ornum» — muxu yǝrdǝ «muⱪǝddǝs jay» ǝmǝs, bǝlki pütkül ibadǝthanini kɵrsǝtsǝ kerǝk.

44:18 «ular adǝmni tǝrlitidiƣan ⱨeqⱪandaⱪ nǝrsini kiymǝsliki kerǝk» — «tǝrlitidiƣan» yaki «tǝr aⱪⱪuzidiƣan» kiyim kaⱨinlar üqün bolmaydu. Oⱪurmǝnlǝrning esidǝ boliduki, Adǝm’atimiz gunaⱨ sadir ⱪilƣandin keyin, Huda uningƣa: «Sǝn pexanǝngdin tǝr aⱪⱪuzuxung bilǝn neningni yǝysǝn» dǝp lǝnǝt ⱪilƣanidi. Hudaning hizmiti Uning iltipati, küq-ⱪudriti bilǝn ⱪilinmisa bolmaydu; Hudaning nijatida yaki hizmitidǝ adǝmning ɵz «tirixqanliⱪi», yaki insaniyǝtning gunaⱨini ǝslitidiƣan «aⱪⱪuzƣan tǝr»ining ⱨeq orni yoⱪ.

44:19 «Ular hǝlⱪning bu kiyimlirining pak-muⱪǝddǝslikigǝ tegip ketip ziyanƣa uqrimasliⱪi üqün baxⱪa kiyimlǝrni kiyixi kerǝk» — oⱪurmǝnlǝrning esidǝ boliduki, Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürülgǝn ⱪanun boyiqǝ addiy puⱪralarning kaⱨinlarning hizmǝt kiyimlirigǝ tegix ⱨoⱪuⱪi yoⱪ idi. Ular tǝgküqi bolsa Hudaning jazasiƣa uqraytti. Xunga bu bǝlgilimǝ puⱪralarni ⱪoƣdax üqün idi. Biz «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdimu yengi ibadǝthanidiki kaⱨinlar wǝ wǝzipiliri üstidǝ tohtilimiz.

44:22 Law. 21:13,14

44:28 Qɵl. 18:20; Ⱪan. 18:1

44:30 ««kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ»lǝr» — Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürülgǝn ⱪanun boyiqǝ bǝzi ⱪurbanliⱪlardin wǝ Hudaƣa atalƣan bǝzi baxⱪa ⱨǝdiyǝlǝrdin «kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ»lǝrni mǝhsus kaⱨinlar üqün ayrix kerǝk idi («Mis.» 25:2-3ni kɵrüng).

44:30 Mis. 13:2; 22:29,30; Qɵl. 18:11

44:31 Law. 22:8