នាវកោរាញឞ្រាសងើយនាវតឹមរាង្លាប់មហែ រោម 1

ឆ៝ម់បុតពោលញជ្វាល់អ៝ន់មាផូងញឆីងតាប៝ន

រោម

នាវឞោកអ៝ន់ឞូគឹតល៝រ

នើមញចីសឆ៝ម់បុតអ្យារាញាពោល ពាង់ញចីសឆ៝ម់បុតអ្យាក្លាប់លាសតានាម់ ៥៧ ក្លាប់លាស ២៤ នាម់ជេសឞ្រាសយេឆូ ទ៝ក់រេស។ ឞូមឹនលាសពាង់គុតាប៝នកោរិនតោ នោកពាង់ញចីសឆ៝ម់បុតអ្យា(រោម ១៦:២៣)។

ពោល ជេងឞូនុយ្សនតីជ្រូងាន់តានាវវៃផូងអីឆ្រាអែល ឞើសនតើមនើសពាង់ជេងឞូនុយ្សជានជេរអុចងគ្រ៝សលើយផូងអីញឆីងមាឞ្រាសក្រីស (ការ ៨:១-៣) យ៝រលាសពាង់អុចងាន់មាកោរាញឞ្រាស ជេសរីពាង់មឹននាវនតីមានាវឞ្រាសក្រីស ជេងនាវនតីងក្លាៈអ្យើស។ ជេសពាង់ជានជេរផូងញឆីងតាប៝នយេរូឆាលឹម ពាង់ហាន់ដ៝ង់ជឹតប៝នដាមាស គៃមាជានជេរផូងញឆីងតាប៝ននៃ ទោលឞ្រោៈរ៝ៈត្រ៝ងជឹតប៝នដាមាស នៃ ឞ្រាសក្រីស ញហើឆាក់អ៝ន់ពាង់ឆៃ ជេសរីពាង់រាគ៝ល់នូយ្សនហ៝ម់ពាង់នើម(ការ ៩:១-១៩) ជេសរីនតើមឞើសនារនៃ ជេសរីពាង់នតីឞូមានាវខ្លៃឞ្រាសក្រីស (ការ ៩:២០)។ ឞើសកើយនៃពាង់ហាន់លាមឞ្រីទាកតានតុកអីមោហ៝ៈគែសឞូនុយ្សញឆីងមាឞ្រាសក្រីស គៃមាមឞើសងក៝ចនាវមហែមហានអ្វែសឞ្រាសក្រីស ។ ពាង់ញចីសអ៝ក់ដ៝ង់ឆ៝ម់បុតអ៝ន់មាផូងញឆីង អាបៃអ្យាហោមគែស ១៣ អឹឆ៝ម់បុតតានាវតឹមរាង្លាប់មហែ។ ងគ្លែៈទុតឞូងខឹតពាង់តាប៝នរោម យ៝រមាពាង់មឞើសងក៝ចនាវមហែមហានអ្វែស ក្លាប់លាសតានាម់ ៦៩។

ប៝នរោម ជេងប៝នទុតក្វ៝ង់តាឞ្រីអីតាលី ជេងនតុកគុកោរាញកាដាច់ឆេឆារ កោរាញកាដាច់ឆេឆារ អីនៃម៝ត់អ្វាញ់អ៝ក់កាដាច់ អ៝ក់ឞ្រីទាក ពាង់ម៝ត់អ្វាញ់ឞ្រីអីឆ្រាអែល នអ៝ប់មាម៝ត់អ្វាញ់ទឹងលែៈឞ្រីទាកពោល ហាន់មឞើសងក៝ចនាវមហែមហានអ្វែស។ នោកនៃគែសអ៝ក់ឞូនុយ្សជានទឹកឞូ ទឹងលែៈឞូនុយ្សគុតាប៝នរោម នៃ ឞើយមាងគូលជេងឞូនុយ្សជានទឹកឞូ។ នោកពោល ញចីសឆ៝ម់បុតអ្យាលែៈគែសឞូនុយ្សញឆីងតាប៝នរោម នៃ យើនមាពោល អេហ៝ៈអោសហាន់តាប៝នរោម ពាង់ញចីសឆ៝ម់បុតអ្យាគៃមាអ៝ន់ខាន់ពាង់គឹតល៝រពាង់អុចហាន់ខ៝ល់ខាន់ពាង់ នអ៝ប់មាពាង់ញចីសនាវនតីទុតខ្លៃនាវញឆីងតាឞ្រាសក្រីស ពាង់មឞើសងក៝ចមើមទឹងឞូនុយ្សគែសនាវរាក្លាយ្ស៖ ឞូនុយ្សគែសនាវរាក្លាយ្សជេងតាៈឞើសនាវញឆីងទើម មោអោសតាៈឞើសនទើឞ៝ន់ជាន(រម ១:១៧)។

ឆ៝ម់បុតពោល

គែសអ៝ក់ឆ៝ម់បុតតានាវតឹមរាង្លាប់មហែជេងឆ៝ម់បុតពោល នាក់ញចីស អាបាៈពាង់ញចីសញជ្វាល់អ៝ន់មាផូងញឆីងតាប៝នអេងៗ អាបាៈពាង់ញចីសអ៝ន់មាទូហ្វេឞូនុយ្ស។

តាឆ៝ម់បុតអីពាង់ញចីសអ៝ន់មាផូងញឆីងតាប៝នអេងៗគែស៖ ឆ៝ម់បុតរោម ឆ៝ម់បុតកោរិនតោរើស ១ នអ៝ប់មាឆ៝ម់បុតកោរិនតោរើស ២ ឆ៝ម់បុតកាលាតី ឆ៝ម់បុតអេផេឆោ ឆ៝ម់បុតផីលីប ឆ៝ម់បុតកោលោស ឆ៝ម់បុតតេឆាលោនិករើស ១ នអ៝ប់មាឆ៝ម់បុតតេឆាលោនិករើស ២។

តាឆ៝ម់បុតអីពាង់ញចីសអ៝ន់មាទូហ្វេឞូនុយ្សគែស៖ ឆ៝ម់បុតតីមោថេរើស ១ នអ៝ប់មាឆ៝ម់បុតតីមោថេរើស ២ ឆ៝ម់បុតតីតុស ជេសរីឆ៝ម់បុតផីលេមោន។

មឞើសនាវខ្លៃតាងកោៈតាឆ៝ម់បុតអ្យា

- ងកោៈ ១-៤៖

ពោល នតីតាឆ៝ម់បុតអ្យា ទឹងលែៈឞូនុយ្សលាមនែសនតូ ឞូម៝សផូងកាដោយ លែៈអើមគែសនាវតីសទាទេ មោគែសអោសទូហ្វេទើយតឹមរាលាច់ដាសកោរាញឞ្រាស។ លាសនទ្រីអ្យាត់មាទឹងលែៈឞូនុយ្សញឆីងមាឞ្រាសយេឆូ អីនើមរាក្លាយ្ស គៃមាកោរាញឞ្រាសកើបឆ៝ង់មោអោសតេៈទោយ្ស គៃមាឆ៝ៈទើននាវរេសនហ៝រ៝។ កោរាញឞ្រាសលែៈកើបឆ៝ង់មាឞូនុយ្សអីញឆីងមាពាង់ កើតកាល់អែនើសតានាវតឹមរាង្លាប់អើមពាង់លែៈកើបអាឞ្រាហាម់ ឆ៝ង់ដ៝ង់។

- ងកោៈ ៥-៦៖

ពោល នតីលាសទឹងលែៈឞូនុយ្សអីញឆីងមាឞ្រាសយេឆូក្រីស នអ៝ប់មាឆ៝ៈទើននាវបាប់តែមយុកមាទាក តឹមឞានមាលែៈលាប់នទ្រែលជេសតានាវឞ្រាសយេឆូ ខឹត នទ្រែលមាតានាវពាង់ទ៝ក់រេស។ ទឹងលែៈឞូនុយ្សលែៈអើមគែសនាវតីសទាទេ តឹមឞានកើតនៃដ៝ង់ ឞូម៝សអីញឆីងមាឞ្រាសយេឆូក្រីស លែៈគែសនាវរាក្លាយ្ស។

- ងកោៈ ៧-៨៖

ឞូនុយ្សអីញឆីងមាឞ្រាសក្រីស មោខាច់អោសជានតឹងទឹងលែៈនាវវៃមោឆេ គៃមាកោរាញឞ្រាសកើបឆ៝ង់ យើនមាទឹងលែៈឞូនុយ្សលែៈអើមវៃជានតីស មោអោសឞ្លាវជានអ្វែសនឹងតាៈឞើសឆាក់នើម យើនមាឞូម៝សអីញឆីងមាឞ្រាសយេឆូក្រីស កោរាញឞ្រាសមោហោមអោសតេៈទោយ្សមាឞូនុយ្សអីនៃ ឞ្រាសហ្វេងអ្វែសកើលផូងញឆីងមាឞ្រាសយេឆូក្រីស ខាន់ពាង់លែៈជេងផូងក៝នកោរាញឞ្រាសនើម មោអោសគែសទូនតីលនទើទើយតឹមងខាសខាន់ពាង់ឞើសនាវកោរាញឞ្រាសរ៝ង់។

- ងកោៈ ៩-១១៖

ឞ៝លលាសអាបៃអ្យាគែសអ៝ក់ផូងអីឆ្រាអែល មោអោសញឆីងមាឞ្រាសយេឆូក្រីស នាវកោរាញឞ្រាសត៝នមាផូងអីឆ្រាអែល កាល់អែនើសហោមគែសខ្លៃ។ លាសនារជឹតនាប់តៃខាន់ពាង់រាគ៝ល់នូយ្សនហ៝ម់ ជេសរីខាន់ពាង់គែសនាវរាក្លាយ្សនទ្រែលទឹងលែៈឞូនុយ្សអីញឆីងមាឞ្រាសយេឆូក្រីស ជេសរីផូងអីឆ្រាអែល នអ៝ប់មាផូងអីមោទីផូងអីឆ្រាអែល គែសញឆីងទាទេដ៝ង់។

- ងកោៈ ១២:១-១៥:១៣៖

ពោល នតីលាស ឞូនុយ្សញឆីងមាឞ្រាសយេឆូក្រីស អាមើមតឹមទីមានាវគុរេស អ៝ន់គែសនាវរ៝ង់មាឞូ អ៝ន់ជានតឹងនាវកោរាញឞ្រីទាកដាៈ អ៝ន់គុរេសតឹមទីមាឞ្រាសយេឆូក្រីស គុរេសដ៝ង់។

- ងកោៈ ១៥:១៤-១៦:២៧៖

ពោល មឞើសងក៝ចតានាវជានការពាង់តាផូងអីមោទីផូងអីឆ្រាអែល មានាវពាង់អុចហាន់តាប៝នរោម នអ៝ប់មានាវនតិញអេងៗ។

នាវអោបអ្វែសលាង់

1 ឆ៝ម់បុតគ៝ប់រាញាពោល ញចីស អីឞូនុយ្សឆើមកើលជានការមា*ឞ្រាសក្រីសយេឆូ ។ កោរាញឞ្រាសលែៈក្វាល់ជេសគ៝ប់អ៝ន់ជានកោរាញអ៝សម៝ន នអ៝ប់មាកើយ្សគ៝ប់អ៝ន់ហាន់មឞើសងក៝ចនាវមហែមហានអ្វែសកោរាញឞ្រាស។* 2 នាវមហែមហានអ្វែសអីនៃ កោរាញឞ្រាសលែៈត៝នល៝រជេសអ៝ន់មាឞូនុយ្សនតើយ្សនាវងើយពាង់នើមកាល់អែនើសញចីសតានាវកោរាញឞ្រាសងើយអីក្ល៝សអ្វែស។* 3 នាវមហែមហានអ្វែសអីនៃមឞើសងក៝ចមាក៝នឞូក្លោកោរាញឞ្រាស។ តានែសនតូអ្យា ក៝នកោរាញឞ្រាសពាង់ជេងឆាក់ជាន់ឞូនុយ្សទែសតារាន៝យទែសកាដាច់ដាវីត ។* 4 ឞូគឹតនហេលពាង់អីក៝នកោរាញឞ្រាសងាន់តានាវឞ្រាសហ្វេងអ្វែសអីក្ល៝សអ្វែសជានអ៝ន់ពាង់ទ៝ក់រេសឞើសនាវខឹត នអ៝ប់មាគែសនាវទើយ†។ ពាង់ឞ្រាសយេឆូក្រីស អីកោរាញឞ៝ន់។

5 យ៝រមាឞ្រាសយេឆូក្រីស ទឹងកោរាញឞ្រាសអ៝ន់គ៝ប់ជានកោរាញអ៝សម៝នតាៈឞើសនាវអ្វែសពាង់នើម គៃមាមឞើសងក៝ចនាវកោរាញឞ្រាសអ៝ន់មាទឹងលែៈផូងអីមោទីផូងអីឆ្រាអែល លែវខាន់ពាង់ញឆីងនអ៝ប់មាអ្យាត់ពាង់ អ៝ន់ពាង់នើមគែសនាវច្រេកលើប។* 6 ខាន់អៃមៃអីគុតាប៝នរោម តាផូងអីនៃដ៝ង់ ឞ្រាសយេឆូក្រីស លែៈក្វាល់ខាន់អៃមៃជេងផូងប៝នលានពាង់នើមដ៝ង់។ 7 គ៝ប់ទាន់ញជ្វាល់ឆ៝ម់បុតអ្យាអ៝ន់ទឹងលែៈខាន់អៃមៃជេងផូងអីលែៈកោរាញឞ្រាសទែរ៝ង់ នអ៝ប់មាក្វាល់អ៝ន់ជេងផូងប៝នលានពាង់នើម។ ទាន់កោរាញឞ្រាសឞឹឞ៝ន់ នទ្រែលមាកោរាញយេឆូក្រីស អ៝ន់នាវអ្វែស អ៝ន់នាវដាប់មពាន់មាខាន់អៃមៃ។

នាវពោល អុចខ៝ល់ផូងញឆីងតាប៝នរោម

8 អេល៝រ - គ៝ប់ទាន់លាសអ្វែសមាកោរាញឞ្រាសអីឞ្រាសគ៝ប់យើកមឞាស យ៝រមានទើឞ្រាសយេឆូក្រីស លែៈជាន គ៝ប់ទាន់លាសអ្វែសពាង់យ៝រមាទឹងលែៈផូងខាន់អៃមៃ យ៝រលាសនាវញឆីងខាន់អៃមៃនើសលែៈលឺលាមនែសនតូ។* 9 កោរាញឞ្រាសនើមលែៈគឹតគ៝ប់មឞើសឆើមអ៝ន់មាខាន់អៃមៃនឹង។ គ៝ប់ឆើមកើលជានការមាពាង់មាលែៈនូយ្សនហ៝ម់ នាវឆើមកើលជានការអីនៃជេងមឞើសងក៝ចនាវមហែមហានអ្វែសក៝នពាង់នើម។ 10 អាប់តឹគ៝ប់មឞើសឆើម គ៝ប់ទាន់មាកោរាញឞ្រាសអ៝ន់គ៝ប់គែសហាន់ម៝ប់ខាន់អៃមៃដ៝ង់‌* 11 យ៝រលាសគ៝ប់អុចហាន់អាខាន់អៃមៃហោងាន់ គៃមានតីនាវអីឞ្រាសហ្វេងអ្វែសលែៈអ៝ន់មាគ៝ប់ គៃមានាវញឆីងខាន់អៃមៃមាកោរាញឞ្រាសលើមាន៝ប់។ 12 នោកគ៝ប់គុនទ្រែលខាន់អៃមៃតៃ អ៝ន់ឞ៝ន់តឹមនហាវនូយ្សនហ៝ម់នទ្រាង់ឞ៝ន់នើមតាៈឞើសនាវញឆីងឞ៝ន់។

13 អើអ៝សនោតានាវញឆីង គ៝ប់អុចអ៝ន់ខាន់អៃមៃគឹត បាបើងាន់គ៝ប់រើហាន់អាខាន់អៃមៃ គៃមាលែវឞូឆឹតញឆីងតាប៝នខាន់អៃមៃ កើតគ៝ប់លែៈគែសជានតាផូងអីមោទីផូងអីឆ្រាអែល តាឞ្រីប៝នអេងៗ យើនមាត៝ត់នារអ្យាគ៝ប់មោហ៝ចហាន់ ហោមគែសនទើងកីង។ 14 អ្យាត់មាគ៝ប់មឞើសងក៝ចនាវមហែមហានអ្វែសអ៝ន់មាទឹងលែៈនទុលមពោលឞូនុយ្ស ម៝សមពោលកាដោយ មពោលឞូនុយ្សគឹតឞ្លាវ មពោលឞូនុយ្សរាលូកម៝ល់ដ៝ង់។* 15 កើតនទ្រីនូយ្សនហ៝ម់គ៝ប់នអើរអុចហាន់មឞើសងក៝ចនាវមហែមហានអ្វែសអ៝ន់មាខាន់អៃមៃអីគុតាប៝នរោម នៃដ៝ង់។ 16 គ៝ប់មោអោសដីតព្រេងមានាវមហែមហានអ្វែស យ៝រលាសនាវមហែមហានអ្វែសអ្យាគែសនាវទើយតាៈឞើសកោរាញឞ្រាសគៃមារាក្លាយ្សទឹងលែៈឞូនុយ្សអីញឆីងមាឞ្រាសក្រីស នអ៝ប់មាផូងអីឆ្រាអែល នអ៝ប់មាផូងអីមោទីផូងអីឆ្រាអែល ។ ផូងអីឆ្រាអែល ឆ៝ៈទើននាវរាក្លាយ្សល៝រឞូ ជេសរីផូងអីមោទីផូងអីឆ្រាអែល ឆ៝ៈទើននាវរាក្លាយ្សឞើសកើយខាន់ពាង់ដ៝ង់។* 17 នាវមហែមហានអ្វែសអ្យានតុមនតីឞ៝ន់ មើមទឹងឞ៝ន់ជេងឞូនុយ្សឆ៝ង់តានាប់មាត់កោរាញឞ្រាស។ នាវជេងឆ៝ង់អីនៃមានមាតាៈឞើសនាវញឆីងមាកោរាញឞ្រាសទើម។ កើតមាលែៈគែសញចីសតានាវកោរាញឞ្រាសងើយ៖ «ឞូនុយ្សឆ៝ង់មរាគែសនាវរេស តាៈឞើសនាវពាង់ញឆីង»†។*

នាវតីសឞូនុយ្ស

18 កោរាញឞ្រាសអីគុតាកាលើត្រោក ពាង់លែៈញហើនាវតេៈទោយ្ស ពាង់តេៈទោយ្សមាទឹងលែៈឞូនុយ្សអីមោអ្យាត់ពាង់ នអ៝ប់មាឞូនុយ្សអ្យើស។ យ៝រមានូយ្សនហ៝ម់អ្យើសខាន់ពាង់នើម ខាន់ពាង់ងកីងនាវនតុមនតីអីងាន់។* 19 ពាង់តេៈទោយ្សយ៝រមាម៝សនទើអីឞូនុយ្សទើយគឹតមាកោរាញឞ្រាសលែៈទើយឆៃនហេលជេស យ៝រលាសកោរាញឞ្រាសលែៈញហើអ៝ន់ខាន់ពាង់ឆៃនហេលជេស យើនមាខាន់ពាង់ហោមមោអុចញឆីងមាពាង់។* 20 នាវទើយកោរាញឞ្រាសហោមនហ៝រ៝។ ឞើសនតើមពាង់ញជេងនែសនតូអ្យាឞូនុយ្សទើយគឹតវ៝ត់មានាវទើយពាង់អីនៃ នអ៝ប់មាទើយគឹតវ៝ត់មានាវឞ្រាសពាង់នើម តាៈឞើសឆៃនទើអីពាង់នើមលែៈញជេង។ ខាន់ពាង់ទើយគឹតវ៝ត់មានាវឞ្រាសពាង់កើតនៃ ឞ៝លលាសនាវទើយ នទ្រែលមានាវឞ្រាសពាង់នៃឞូនុយ្សមោអោសទើយឆៃមាមាត់។ លាសនទ្រីឞូនុយ្សអ្យើសអីនៃមោគែសអោសនាវមាញឆីស។ 21 ឞ៝លលាសឞូនុយ្សអីនៃលែៈគឹតកោរាញឞ្រាស ខាន់ពាង់មោអោសយើកមឞាសមាកោរាញឞ្រាស ខាន់ពាង់មោដ៝ង់លាសអ្វែសមាពាង់។ នាវមឹនខាន់ពាង់នើសលែៈរាគ៝ល់លេងលាងមោហោមអោសគែសខ្លៃ ជេសរីនូយ្សនហ៝ម់រាលូកម៝ល់ខាន់ពាង់នើសជេងតឹមឞានមាង៝។* 22 ខាន់ពាង់កើបអេងឆាក់ខាន់ពាង់នើមជេងឞូនុយ្សគឹតឞ្លាវ តីសមាខាន់ពាង់នើសជេងឞូនុយ្សរាលូកម៝ល់ច្រាវ។ 23 ខាន់ពាង់មោអុចអោសយើកមឞាសមាកោរាញឞ្រាសនើមអីគែសនាវច្រេកលើបមោឞ្លាវខឹត បេងមាយើកមឞាសងខើងរូបឞូនុយ្សអីឞ្លាវខឹត រូបឆ្យុមនារ រូបមពោមពា(ឆ្យុម)ជ៝ង់ព្វាន់ មោលាសរូបមពោមពា(ឆ្យុម)ហូងវើរច្រាវ។*

24 កើតនទ្រីទឹងកោរាញឞ្រាសប៝កគ៝រខាន់ពាង់អ៝ន់ជាននទើបឹបើច តឹងនាវកើញនូយ្សនហ៝ម់ខាន់ពាង់នើម នហ៝មាត៝ត់ជាននទើបឹបើចមាឆាក់នទ្រាង់ខាន់ពាង់នើមដ៝ង់។ 25 ខាន់ពាង់មោអុចអោសអ្យាត់នាវងាន់កោរាញឞ្រាស អ្យាត់ងខើងនាវមរោសច្រាវ។ ខាន់ពាង់យើកមឞាសងខើងមានទើអីកោរាញឞ្រាសលែៈញជេង មោអុចអោសយើកមឞាសមាកោរាញឞ្រាសនើមតើមញជេង ទីលាសមាពាង់អីនៃអ៝ន់ឞូរានេនហ៝រ៝។ នាវអីនៃទីងាន់‡! 26 កើតនទ្រីទឹងកោរាញឞ្រាសប៝កគ៝រខាន់ពាង់តឹងមានាវបឹបើចខើសក្លែរខាន់ពាង់នើម។ ផូងឞូអូរនត្លើយលើយនាវវៃគុអូរឆាយអីឞូវៃជាន ងខើងមាតឹមទ៝ង់នទ្រាង់ឞូអូរច្រាវ។* 27 ល៝ង់ផូងឞូក្លោតឹមឞានកើតនៃដ៝ង់ ខាន់ពាង់នត្លើយលើយនាវវៃគុអូរឆាយអីឞូវៃជាន ជេសរីងខើងមាតឹមខើសក្លែរអុចហោងាន់នទ្រាង់ឞូក្លោខាន់ពាង់នើមច្រាវ។ ខាន់ពាង់ជាននាវដីតព្រេងនទ្រាង់ឞូក្លោខាន់ពាង់នើម។ នាវកោរាញឞ្រាសតេៈទោយ្សមាឆាក់ខាន់ពាង់នើមនៃនើសជេងតឹមទីដាសនទើបឹបើចខាន់ពាង់នើមលែៈជាននៃ។ 28 អាចមាខាន់ពាង់មោអុចអោសគឹតនាល់យើកកោរាញឞ្រាស កើតនទ្រីទឹងកោរាញឞ្រាសប៝កគ៝រខាន់ពាង់គែសនាវមឹនអ្យើស នហ៝មាអ៝ន់ខាន់ពាង់ជាននទើអីមោទីអោសមាជាន។*

29 តានូយ្សនហ៝ម់ខាន់ពាង់គែសនាវក្វែនាវអ្យើសអាប់នតីលងាន់ នាវមឹនអ្យើសមហឹក នាវកើញអីរមាទ្រាប់នទើ នាវជាញ ជេសរីគែសនាវមោនាច នាវងខឹតឞូ នាវតឹមល៝ក់ឞាល់ នាវមរោសរាលាម់ នាវជានអ្យើសមាឞូ នាវងើយកែកឞូដ៝ង់‌ 30 នាវងើយញចើត នាវឞ្យាញ់មាកោរាញឞ្រាស នាវហាត់ជាញ នាវហឺន នទ្រែលមានាវនហីអេងឆាក់។ ខាន់ពាង់ឞូនុយ្សជ៝យនាវអេងៗមាជានអ្យើស ឞូនុយ្សមោអ្យាត់នាវមេៈឞឹ‌ 31 ឞូនុយ្សរាលូកម៝ល់ ឞូនុយ្សប្លេបប្លេរ ឞូនុយ្សមោគែសនាវរ៝ង់ ឞូនុយ្សមោគែសនាវយោៈ។ 32 ខាន់ពាង់លែៈគឹតនទើឆ៝ង់អីកោរាញឞ្រាសដាៈ លែៈគឹតលាសជាននទើអ្យើសកើតនៃទីមាតេៈទោយ្សត៝ត់ខឹត។ យើនមាមោទើនមាខាន់ពាង់នើមជានតីសកើតនៃ ខាន់ពាង់ហោមរានេមាឞូនុយ្សអេងអីជានកើតនៃជឹត។*

*1:1 ១:១៖ «ឞូនុយ្សឆើមកើលជានការមា» មោលាស «ទឹក»។

*1:1 ១:១៖ ការ ៩:១៥

*1:2 ១:២៖ រម ៣:២១; ១៦:២៥-២៦; លក ១:៧០; ២៤:៤៤-៤៦; ១ពេ ១:១០-១២

*1:3 ១:៣-៤៖ មក ១៥:៣៩; កាល ៤:៤; ១តម ៣:១៦; ហេឞ ៤:១៤-១៥; មថ ២០:៣០-៣១; យហ ១:៣៤; ការ ១៣:៣២-៣៣

†1:4 ១:៤៖ «តានាវឞ្រាសហ្វេងអ្វែស...» មោលាស «តានាវឞ្រាសហ្វេងអ្វែសអីក្ល៝សអ្វែសជានអ៝ន់ពាង់ទ៝ក់រេសឞើសនាវខឹតមានាវទើយ»។

*1:5 ១:៥៖ ការ ៩:១៥

*1:8 ១:៨៖ រម ១៦:១៩

*1:10 ១:១០-១៣៖ រម ១៥:២២-២៤, ៣២; ការ ១៩:២១

*1:14 ១:១៤៖ ១កោ ៩:១៩-២៣

*1:16 ១:១៦៖ មក ៨:៣៨; ១កោ ១:២៤; ២:៥; ២តម ១:៨

†1:17 ១:១៧៖ ហាប ២:៤

*1:17 ១:១៧៖ រម ៣:២១-២២; ១០:១០-១១; ១កោ ១៥:១-៤; កាល ៣:១១; ផល ៣:៩; ២តម ១:១០

*1:18 ១:១៨៖ រម ២:៥-៦; ៥:៩-១០; ១តេ ១:១០; ២តេ ១:៧-១០; នម ៧៦:៨-១០

*1:19 ១:១៩-២០៖ ការ ១៤:១៧; នម ១៩:២-៥

*1:21 ១:២១-២២៖ ១កោ ១:១៩-២៩; អេផ ៤:១៧-១៨

*1:23 ១:២៣៖ នង ២០:៣-៥

‡1:25 ១:២៥៖ «នាវអីនៃទីងាន់» មោលាស «អាមែន »។

*1:26 ១:២៦-២៧៖ កល ១៨:២២; ២០:១៣; ១កោ ៦:៩

*1:28 ១:២៨-៣១៖ រម ៣:១០-១៨; នន ៦:៥; កាល ៥:១៩-២១

*1:32 ១:៣២៖ រម ៦:២៣