Mokanda ŋwa Polo oka
Tito
Maphɔɔ ma etatele
Tito yo taikaka ɓa Moyuda (kyeka o Ɓagalatia 2.1-3). Aɓaka nde moanosi, na nwebi na Polo o etoma ya imola Simo Elaa. Eli yo moto awa yɛngɔlɔkɔ ɓookaa onte ya ɓanosi ba Kolinti na Polo (2 Ɓakolinti 7.6-16). Tito azwaka mokanda ŋwa Polo mumu waɓaka yo o Kɛlɛtɛ; Polo atomaka Tito o Kɛlɛtɛ phɔ akyɛ kyeka, ambe na ɓongya maphɔɔ ma ingoma sa esanga mɛ (1.5).
O eɓandele ya mokanda nwɛ, Polo akomi maphɔɔ masɔ na ɓokuwe (1.1-4). Ateye moɓesi mokokyi iɓa na ɓakambi ɓa ingomba (1.5-16). Aphɛ mateya ndengye na ndengye phɔ ya masanga maɓato ɓali o Ingomba: Oka ɓankɔkɔ, oka ɓakasi (Emba ɓɛ́ɛ ɓasengyesi iteya ɓangɔndɔ), oka ɓanzenga, na oka ɓaombo (2.1-15). Esengyesi oɓokye ɓanosi ɓabikye na ɓookaa, ɓalɛ ikaɓana onte ya ɓɛ́ɛ (3.1-11). Emba asukye mokanda nwɛ na mateya masuu na ná ndɔngɔlɔ (3.12-15).
Mokanda mumu teɓaika mokomela nde Tito yo mampenza (1 na 2 Timote). Maphɔɔ mawɔɔmɔ omɔ eli maphɔɔ malekane o mangomba masɔ, oka ɓakambi ɓa mangomba, na oka ɓanosi ɓali onte ya Ingomba.
Maphɔɔ mali o mokanda mumu mɛ mama:
- Tito 1.1-4: Etatele
- Tito 1.5-16: Mateya phɔ ya ɓakambi ɓa Ingomba
- Tito 2.1-15: Mateya phɔ ya moto munsɔ onte ya Ingomba
- Tito 3.1-11: Moɓesi ŋwa ɓaanosi
- Tito 3.12-15: Ndɔngɔlɔ
1
Polo kaɓeya Tito
1 Inga Polo, moombo ŋwa Ŋwaphongo, toma wa Yesu Klisto phɔ ya ikamba ɓato ɓaɔlɔ Ŋwaphongo phɔ ya ianola na phɔ ya iyeɓa maphɔɔ maphɛlɛ maakoka na laakolo losambo, 2 onte ya molemo ŋwa ɓomɔɔ pha ɓoɓɛlɛ phaa lakyela Ŋwaphongo o etatele ya mokyisi, yo ootokate. 3 O imbɛlɛ sa meka yo, awɛninya Iloɓa sɛ onte ya simo eya mpɛkyɛ yo, ikokana na ndigyisa ya Ŋwaphongo Mobikye wa ɓanga.
4 Nakomele wɛ Tito, owaakolo ŋwana wa nga onte ya ianola saangana ɓanga oɓokye: Ngɔlu na ɓose pha Tata Ŋwaphongo na Klisto Yesu Mobikye wa ɓanga iɓe na wɛ.
Etoma ya Tito o Kɛlɛtɛ
5 Ɓo naeyika Kɛlɛtɛ, eli phɔ ya iyunva iɓɔngya maphɔɔ masɔ maikalaka ombe na kyela ɓankumu o mokyisi mɔnɔmɔ na mɔnɔmɔ, ɓo wa wɔkɔ nga na wɛ. 6 Mɔnɔmɔ na mɔnɔmɔ na ɓɛ́ɛ aɓe na moɓesi molaa, lele oli na ŋwasi mɔnɔmɔ, ɓana ɓɛ́ɛ ɓaɓe ɓaanosi, ɓɛ́ɛ sa ɓa na moɓesi moɓe na izanga itosa. 7 Phɔ mokambi ŋwa Ingomba ali moto okokyekye maphɔɔ ma Ŋwaphongo, esengyesi oɓokye aɓe na moɓesi molaa: Yo sa ɓa munzoɓo, munywe ŋwa malɛku, muŋwani ŋwa biɓasi, molukyi ŋwa ɓaphalanga na mayɛlɛ maɓe. 8 Asengyesi iɓa moto okokumbele ɓabutu, ekambaya maphɔɔ maala, moto oko sɔsɔlɔ maphɔɔ, moto wa ɓosembo, mosantu, moto okoeɓe imikamba, 9 amiambya na Iloɓa sa phɛlɛ na ɓokusi, Iloɓa silongoɓa na mateya mateya yo. Na ɓomɔ, amokoka ilenza ɓato ɓayɔkɔ na maateya malongoɓa na iwɛninya mabunga ma ɓato ɓaɓaikyele ziko.
Ɓateye ɓa ɓɔlɛ
10 Phɔ ɓato ɓaikye onte ya ɓaaɓɛlɛ teɓatosa, ɓali ɓato ɓa ɓowɔlɛ ɓowɔlɛ na ɓakose ɓa ɓato. 11 Esengyesi oɓokye oɓakangye munɔkɔ. Ɓaɔtɔ maɓota masɔ na ikyɛmiteya phɔ ya izwa ɓaphalanga na mayɛlɛ maɓe, lotelosegyesi ikyelama. 12 Mɔnɔmɔ na ɓɛ, moimosi ŋwa ɓɛ́ɛ mampenza, awɔ yokye:
«Ɓato ɓa Kɛlɛtɛ, ɓato nde ɓɔlɛ,
manyama ma vale, ɓato ɓa ɓokɔ na looto.»
13 Lowɔ mɛ loli nde la phɛlɛ. Yango mɛna oɓaoya na bokusi phɔ ɓaɓee na saakolo ianola. 14 Ɓɛ́ɛ samiambya o biko ɓa Ɓayuda na o mitindo ma ɓato bate ɓaanole maphɔɔ ma phɛlɛ.
15 Mbolo isɔ ili pɛtɔ phɔ ya ɓato ɓali pɛtɔ. Kasi phɔ ya ɓato ɓali na mbindo na ɓalɛ ianola, ekpele yɔnɔyɔ teli pɛtɔ. Kasi mayɛlɛ ma ɓɛ́ɛ na maumunya ma ntema ya ɓɛ́ɛ mali na mbindo. 16 Ɓawɔ ɓɛkye ɓaeɓe Ŋwaphongo, kasi na bitoma ɓa ɓɛ́ɛ ɓamoangane. Ɓali ɓakolo ɓato ɓaɓe, ɓatɔmbi, teɓakokyi na etoma elaa esɔ.