1  Luk 10.38-39Kalu nowo꞉ ene wiyo꞉ Lasalas ko꞉lo꞉ e walaf delen. E Ba꞉tani amisa꞉na sen. Maliaya꞉ ene ado Mata o꞉lia꞉ma꞉ ini amisa꞉no꞉ o꞉m. 2  Yo꞉n 12.3Ga Malia we, Ya꞉suwa꞉ gib amilo꞉ wa ho꞉n mundo꞉ nafalo꞉ koloda꞉sa꞉ga꞉lo꞉, ene misa꞉ fo꞉n a꞉ma꞉lo꞉ heyo꞉wo꞉ e. Kalu walafdo꞉ bo꞉lo꞉ a꞉no꞉, Maliaya꞉ ene aowo꞉ o꞉m. 3 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ado a꞉la꞉ma꞉yo꞉ towo꞉ Ya꞉sumo꞉wo꞉ a꞉la꞉saga꞉fo꞉, “Kalu Alan, ga꞉ mili ha꞉fo꞉lo꞉ disa꞉ a꞉no꞉ walaf da꞉lab” a꞉la꞉liki saga꞉fo꞉. 4  Yo꞉n 9.3Ya꞉suwa꞉yo꞉ to a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉ eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Walaf a꞉ma꞉yo꞉ e mo꞉soma꞉ib. A꞉la꞉ba. Walaf a꞉ma꞉yo꞉ Godeya꞉ halaido꞉wo꞉ kaluka꞉isalemo꞉ widaki auma꞉ib. A꞉la꞉galikiyo꞉ Godeya꞉ So꞉waya꞉ ene halaido꞉wo꞉lo꞉ widaki auma꞉ib.”

5 Ya꞉su eyo꞉ Matayo꞉, ado Maliayo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Lasalaso꞉ iyo꞉ mada alan asulo꞉. 6 Ko꞉sega Ya꞉su e Lasalaso꞉ walaf da꞉lab a꞉la꞉bo꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, hen elo꞉ elen a꞉namio꞉, ho꞉len a꞉la꞉yo꞉ a꞉naka o꞉dowo꞉. 7 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉suwa꞉yo꞉ enedo꞉ tili wida꞉sen kalumo꞉ sa꞉laki, “Nio꞉ a꞉ma꞉la꞉ Yudia hena ha꞉na꞉niki” a꞉la꞉sio꞉. 8 Ko꞉sega enedo꞉ tili wida꞉sen kaluwa꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Widan kalu, Yu kalu iliyo꞉ ho꞉leno꞉ a꞉la꞉se a꞉namio꞉ ge uwa꞉ agoda꞉sa꞉ga꞉ sana soma꞉no꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉, o꞉go꞉ ge a꞉ma꞉la꞉ hen a꞉na a꞉ha꞉na꞉no꞉wo꞉ waga asulaya?” 9 Ya꞉su eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ho꞉len imilig no amio꞉, ofa꞉si kugula꞉fo꞉ us a꞉namio꞉ ofo꞉ ta꞉ndan, a꞉no꞉ hendeleya꞉le? Kaluka꞉isaleyo꞉ ho꞉lena sia꞉lalega, iyo꞉ mo꞉walama꞉ib. Mo꞉wo꞉ iyo꞉ henfelo꞉ wema꞉ ho꞉len a꞉namio꞉ o꞉li ba꞉da꞉liki sia꞉lab. 10 Ko꞉sega kaluwo꞉ sololiya ha꞉nalega, e walama꞉ib mo꞉wo꞉ e ho꞉leno꞉ aundo꞉ma.”

11 To a꞉no꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Ya꞉su eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Nili mili Lasalaso꞉ alifo꞉lab ko꞉lo꞉, ne a꞉na ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, e dikidalifa꞉ni ho꞉no꞉l.” 12 Enedo꞉ tili wida꞉sen kalu iliyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kalu Alan, e alifo꞉lalega, walaf bo꞉lo꞉ a꞉no꞉ o꞉li doma꞉ib.” 13 Ya꞉su eyo꞉ Lasalas e sowo꞉ka꞉ a꞉la꞉bo꞉ bale sio꞉ ko꞉sega, enedo꞉ tili wida꞉sen kalu iyo꞉ Lasalaso꞉ hendele alifo꞉lab a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sa꞉lakigab a꞉la꞉asulo꞉. 14 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ Ya꞉su eyo꞉ imo꞉wo꞉ fanda sio꞉, “Lasalaso꞉ sowo꞉ ko꞉m. 15 Gio꞉ ko꞉lo꞉ asulakiyo꞉, ne o꞉g a꞉namio꞉ e o꞉lia꞉lo꞉ mo꞉elen a꞉no꞉ ne sagalab. Mo꞉wo꞉ nilo꞉ dimidama꞉no꞉ a꞉namio꞉ gio꞉ hendele tili dabuma꞉ki auma꞉ib. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ nio꞉ elo꞉ a꞉na ha꞉na꞉n” a꞉la꞉sio꞉. 16  Mak 14.31Tomas, ene wiyo꞉ nowo꞉ Didimus a꞉la꞉do꞉ sa꞉la꞉sen eyo꞉, tili wida꞉sen kalu nolbo꞉wo꞉ a꞉la꞉sa꞉laki, “Nio꞉ tambo e o꞉lia꞉ soma꞉niki ha꞉na꞉n” a꞉la꞉sio꞉.

17 Ya꞉su e Ba꞉tani amisa꞉na fa꞉la꞉dowaki dabu amio꞉, Lasalaso꞉ sowa꞉sa꞉ga꞉, ho꞉len fa꞉la꞉da꞉ino꞉ u amilo꞉ no꞉no꞉ a꞉na da꞉laka꞉ a꞉la꞉sa꞉labi dabu. 18-19 Ba꞉tani a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉lusalem o꞉lia꞉yo꞉ ko꞉na꞉ma dowo꞉* Ba꞉tani a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ Ya꞉lusalemdo꞉ ha꞉na꞉no꞉wo꞉ kilomita agelo꞉wo꞉ otalen o꞉ngo꞉ dowo꞉. ko꞉lo꞉, Yu kaluka꞉isale modo꞉wo꞉ Mata o꞉lia꞉ Malia o꞉lia꞉lo꞉ a꞉na ya꞉ga꞉ siliki, ao Lasalas sowo꞉ a꞉no꞉ ua nofolaki, kuo꞉ya꞉liki sen.

20 Matayo꞉ Ya꞉suwo꞉ yaka꞉ a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, e Ya꞉suwo꞉ toga galima꞉no꞉ ane. Ko꞉sega Maliayo꞉ a ka sen. 21 Mata eyo꞉ Ya꞉su e galiliakiyo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Alan, ge ya o꞉elen kibo꞉bowo꞉, naowo꞉ mo꞉somabe. 22 Ko꞉sega o꞉g wenamio꞉, giyo꞉ Godemo꞉lo꞉ o꞉ba꞉le dabu ba꞉dab a꞉no꞉, eyo꞉ gemo꞉wo꞉ dimia꞉ib niyo꞉ a꞉la꞉asulo꞉.”

23 Mata eyo꞉ a꞉la꞉sa꞉labiki, Ya꞉su e sa꞉lakiyo꞉, “Gaowo꞉ mela꞉no꞉wo꞉ dia꞉sa꞉ga꞉ a꞉ma꞉la꞉ dasima꞉ib” a꞉la꞉sio꞉. 24  Yo꞉n 6.40Mataya꞉ Ya꞉sumo꞉ a꞉ma꞉la꞉ sa꞉laki, “Elema꞉no꞉ ho꞉len amio꞉, kaluka꞉isale tambo a꞉ma꞉la꞉do꞉ dasima꞉ib ho꞉len a꞉namio꞉, elo꞉ a꞉dasima꞉ib a꞉la꞉asulo꞉l.” 25 A꞉la꞉sa꞉labiki Ya꞉su eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kaluka꞉isale a꞉ma꞉la꞉lo꞉ dasi alifa꞉no꞉wo꞉ no꞉no꞉n ne. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ mela꞉no꞉wo꞉ mo꞉wo꞉ ne. Kaluka꞉isale abeyo꞉ ne amilo꞉ tili dabu a꞉no꞉ mela꞉no꞉ dofo꞉mela꞉ib ko꞉lo꞉ e sowalega, ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉ mela꞉ib. 26 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale abeyo꞉ ne amilo꞉ tilida꞉da꞉sa꞉ga, mela꞉no꞉ hendelelo꞉ diab i a꞉no꞉ tambo mada mo꞉soma꞉ib. Giyo꞉ to a꞉no꞉ tili da꞉daya?” 27  Yo꞉n 6.69Mataya꞉ a꞉ma꞉la꞉ Ya꞉sumo꞉ sa꞉laki, “A꞉ hendele Godeya꞉lo꞉ Da꞉feyo꞉ kaluwo꞉ geka꞉. Godeya꞉ ene So꞉wa henfelo꞉ wenamilo꞉ iliga꞉fa꞉no꞉ sio꞉ a꞉no꞉ gelo꞉b a꞉la꞉tili asulo꞉l.”

28 To a꞉no꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉ ami, Mata e a꞉ma꞉la꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ene ado Maliamo꞉wo꞉ wo꞉no꞉le sa꞉laki, “Widan kaluwo꞉ wena ya꞉ga꞉ iliki, ge ba꞉ba꞉no꞉ asulab.” 29 Maliayo꞉ to a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e bo꞉bo꞉ge dasilia꞉ga꞉, Ya꞉suwo꞉ galima꞉ni ane. 30 Ya꞉suwo꞉ amisa꞉n amio꞉ o꞉semo꞉ tinakiyo꞉, e Matalo꞉ galili hen a꞉naka o꞉elen. 31 Yu kaluka꞉isale nolo꞉ Malia o꞉lia꞉ a usa siliki nofola꞉li sen ko꞉lo꞉, iyo꞉ Maliayo꞉ bo꞉bo꞉ge dasilia꞉ga꞉ ha꞉nabi ba꞉ba꞉ amio꞉, ili asulakiyo꞉ ene ao daido꞉lo꞉ hen a꞉na ya꞉lima꞉ni ha꞉nab a꞉la꞉asulaki, iyo꞉ e kudu ane.

32 Maliayo꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ Ya꞉sulo꞉ elendo꞉ a꞉na fa꞉la꞉dowakiyo꞉, e Ya꞉suwa꞉ gido꞉fo꞉ aniba gulalu misa꞉fu alilaki a꞉la꞉sio꞉, “Alan, ge wena elen kibo꞉bowo꞉, ni naowo꞉ mo꞉somabe.” 33 Ya꞉su eyo꞉ Maliaya꞉lo꞉ ya꞉lab a꞉no꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Yu kaluka꞉isale e o꞉lia꞉lo꞉ mio꞉ a꞉ma꞉lo꞉ ya꞉foda꞉lab a꞉no꞉ ba꞉da꞉ga꞉yo꞉, e nofolaki kele asulo꞉. 34 Ya꞉su eyo꞉ towo꞉ imo꞉ sa꞉laki, “Giliyo꞉ e o꞉ba daido꞉wo꞉?” A꞉la꞉sa꞉labiki iliyo꞉ emo꞉ sa꞉laki, “Alan, ge daido꞉wo꞉ ba꞉ba꞉ni mena” a꞉la꞉sio꞉. 35 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉su e ya꞉lo꞉. 36 Yu kaluka꞉isale ili sa꞉laki, “Ya꞉su eyo꞉ kalu we mada alan asulo꞉ ko꞉lo꞉ gabolo꞉ka꞉” a꞉la꞉sio꞉. 37  Yo꞉n 9.6-7Ko꞉sega Yu kalu nolba꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Eyo꞉ siyo꞉ ko꞉n kaluwo꞉ a꞉bo꞉ba꞉kiyo꞉ falele alifa꞉ ko꞉lo꞉, kalu we sowabena꞉kiyo꞉, mo꞉asufa꞉ we mo꞉wo꞉ ha꞉?” a꞉la꞉sio꞉.

38 Ya꞉su e wa꞉ka mada nofolabikiyo꞉, e ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ daido꞉lo꞉ hen a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. Do꞉mo꞉lo꞉ difa꞉ hen a꞉no꞉ hen alu nowo꞉ o꞉m ko꞉lo꞉ me a꞉namio꞉ u alana꞉ asibalifa꞉. 39 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ Ya꞉su eyo꞉ imo꞉ sa꞉laki, “U we dila꞉ma.” A꞉la꞉sa꞉labiki kalu sowo꞉ a꞉ma꞉ ene ado Mata e sa꞉laki, “Alan, e daido꞉ amilo꞉ deleno꞉, o꞉go꞉ ho꞉leno꞉ fa꞉la꞉lamel fa꞉la꞉dowab ko꞉lo꞉, heseno꞉ doma꞉ib” a꞉la꞉sio꞉. 40 Ya꞉su eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉ sa꞉laki, “Niyo꞉ tamin amio꞉ gemo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Ge tili dabulalega, Godeya꞉ ene halaido꞉wo꞉ widalikiyo꞉ ba꞉ba꞉ib.’ ” 41 A꞉la꞉sa꞉labikiyo꞉ iliyo꞉ me amilo꞉ u alana꞉lo꞉ asibalifa꞉ a꞉no꞉ dila꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Ya꞉su e alolo bo꞉fo꞉liki a꞉la꞉sio꞉, “Do, nilo꞉ to so꞉lo꞉l we giyo꞉ da꞉dab ko꞉lo꞉ mada o꞉m. 42 Niyo꞉ a꞉la꞉asulo꞉l. Nilo꞉ gemo꞉lo꞉ to sa꞉la꞉sen a꞉no꞉ giyo꞉ tambo da꞉da꞉sen. Ko꞉sega kaluka꞉isale kagafo꞉lab i we asulakiyo꞉, niyo꞉ to we a꞉na so꞉lo꞉l. Giyo꞉ ne henfelo꞉ wenamio꞉ iliga꞉fo꞉lo꞉b a꞉la꞉bo꞉ iliyo꞉ tili asuluma꞉ki, to we a꞉na so꞉lo꞉l.”

43 Ya꞉su eyo꞉ to a꞉no꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉ eletakiyo꞉, eyo꞉ halale ho꞉le sa꞉laki, “Lasalas, ge ha꞉la꞉ya mena” a꞉la꞉sio꞉. 44 A꞉la꞉sa꞉labiki Lasalas, tamin amilo꞉ sowo꞉ a꞉no꞉ e ha꞉la꞉ya handalota꞉ga꞉ mio꞉. Ene dagiyo꞉lo꞉ gido꞉fo꞉wo꞉lo꞉ helebeso꞉g banala꞉ a꞉ma꞉ bobodo꞉ a꞉no꞉ko꞉ elena ba꞉ba꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene wo꞉lokano꞉ helebeso꞉ga꞉lo꞉ go꞉lu alifa꞉ a꞉no꞉ko꞉ ba꞉ba꞉. Ya꞉su e sa꞉laki, “Helebeso꞉g e amilo꞉ bobodo꞉ alifa꞉ a꞉no꞉ fagela꞉sa꞉ga꞉, hamana꞉ki ta꞉foma” a꞉la꞉sio꞉.

45  Yo꞉n 7.31Yu kaluka꞉isale Malia o꞉lia꞉lo꞉ mio꞉ i a꞉no꞉ Ya꞉suwa꞉lo꞉ dimidab a꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, modo꞉ nolo꞉ e amio꞉ a꞉na tilidabu. 46  Luk 16.31Ko꞉sega i nolo꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉suwa꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ Fa꞉lisi kalu imo꞉wo꞉ malolo꞉ me. 47 A꞉la꞉gabiki bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu i o꞉lia꞉ Fa꞉lisi kalu i o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ ganisolo kaluwo꞉ kegenema꞉ki ho꞉ido꞉. Iyo꞉ kegea꞉sa꞉ga꞉yo꞉, egelebo꞉ a꞉la꞉nenelo꞉, “Kalu wema꞉yo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉wo꞉ modo꞉ dimida꞉lab ko꞉lo꞉, niliyo꞉ e waga dimidama꞉no꞉wa꞉le? 48 Niliyo꞉ e man o꞉leo꞉ngo꞉ a꞉no꞉ko꞉ dimida꞉i ha꞉na꞉melea꞉ki ta꞉talega, kaluka꞉isaleyo꞉ tambo eya tili da꞉ba꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Lom kalu iyo꞉ a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉ yakiyo꞉, nili malilo꞉ a o꞉lia꞉ nililo꞉ hen bo꞉fo꞉lab o꞉lia꞉yo꞉ ili dia꞉ib.”

49 Ko꞉sega Fa꞉lisi kalu nowo꞉ ilo꞉ us a꞉namilo꞉ eleno꞉ ene wiyo꞉ Kaiafas. Dona a꞉namio꞉ e bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu elen. Eyo꞉ imo꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Gio꞉ asulo꞉wo꞉ aundo꞉malo꞉ka꞉. 50 Gilo꞉ asuwa꞉fa꞉nigab tog a꞉no꞉ gio꞉ mo꞉asulo꞉ ko꞉lo꞉ sa꞉ma꞉nigo꞉l. Kaluka꞉isale nili hen amilo꞉ sab a꞉no꞉ tambo sowabena꞉kiyo꞉, kalu imilise we nili heno꞉ e diaki sowalega, mada nafa” a꞉la꞉sio꞉.

51 Kaiafas eyo꞉ to a꞉no꞉ ene asulo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ sio꞉ma. Ko꞉sega e dona o꞉g a꞉namio꞉ bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu sen ko꞉lo꞉, Yu kaluka꞉isale asuwa꞉foma꞉kiyo꞉, Ya꞉su e soma꞉ib a꞉la꞉bo꞉ eyo꞉ dinali sio꞉. 52  Yo꞉n 10.16A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉su e Yu kaluka꞉isale i a꞉no꞉ko꞉ asuwa꞉taki soma꞉iba. A꞉la꞉ba. Godeya꞉ ene so꞉wa ko꞉lo꞉ dalalelia꞉ga꞉lo꞉ ane a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ tambo kegenelia꞉ga꞉, so꞉lo꞉ imilise ta꞉taki go꞉. 53  Yo꞉n 5.18O꞉g ho꞉len a꞉namio꞉ Yu misa꞉ kalu iliyo꞉ towo꞉ mo꞉mo꞉da nenela꞉i ha꞉na꞉ga꞉yo꞉, Ya꞉suwo꞉ sana soma꞉no꞉ a꞉la꞉liki saefa꞉.

54 A꞉la꞉gabikiyo꞉ Ya꞉suwo꞉ Yu kaluka꞉isale ilo꞉ us a꞉namio꞉ kalab amio꞉ wa꞉kabiyo꞉ mo꞉sia꞉len. E hen a꞉no꞉ sili alita꞉ga꞉, kalaleli hen doba꞉da꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, enedo꞉ tili wida꞉sen kalu i o꞉lia꞉ A꞉flam amisa꞉n a꞉na sen.

55 Yu kaluka꞉isale ililo꞉ sagala꞉likilo꞉ kegea꞉sa꞉ga꞉lo꞉ Tinio꞉ Asulo꞉ ma꞉no꞉lo꞉ na꞉sen ho꞉len a꞉no꞉ ko꞉na꞉ma fa꞉la꞉doma꞉nigabiki, i ko꞉le Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ nafale doma꞉ki a꞉la꞉ta꞉ga꞉, ili man a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu ha꞉naki, kaluka꞉isale modo꞉wo꞉ Ya꞉lusalem halona ha꞉na꞉sio꞉. 56 Kaluka꞉isale kegeo꞉ i a꞉ma꞉yo꞉ Ya꞉suwo꞉ keda꞉likiyo꞉, malilo꞉ a anib a꞉na kagafo꞉liki egelebo꞉ towo꞉ dabu kedo꞉, “Giliyo꞉ waga asulaya? E nililo꞉ sagalakilo꞉ Tinio꞉ Ma꞉no꞉lo꞉ ma꞉no꞉ ho꞉len wenamio꞉ mia꞉nigaba꞉le?” a꞉la꞉nenelo꞉. 57 Bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu i o꞉lia꞉ Fa꞉lisi kalu i o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ tamin amio꞉ a꞉la꞉saefa꞉, “Niliyo꞉ Ya꞉suwo꞉ ta꞉lia꞉no꞉ asulo꞉ ko꞉lo꞉, kalu imilig noma꞉yo꞉ e misio꞉ ba꞉dalega, nimo꞉wo꞉ sa꞉ma꞉ ya꞉bi” a꞉la꞉liki saefa꞉.