1 Jisas kɨnaaiwɨr wit ik ek ken kiun wit kɨrak eik. Mɨt nɨrak hɨr nisesik. 2  * Jo 7:15Hɨrak ken kiun witeik, maain wɨ sabat ham, hɨrak ken kekre wɨnak kerek mɨt nekine hɨm me Moses neitai en, hɨrak katɨp mɨt miyapɨr hɨm me God. Hɨr nemtewek, hɨr nehɨnhɨn natɨp nar ik: “Keimɨn ketpɨwek hɨm im te hɨrak ketpaiyem? Karkeik te hɨrak kertei menmen im? Hɨrak kɨrɨak menmen yaaim nɨpaa haiu ap mɨrem au. 3  * Jo 6:42Mɨtɨk ik ek hɨrak kime wɨnak kerekek. Hɨrak nɨkan ke Maria. Hɨrak heiyiuwe ke Jems, Josep, Judas tetike Saimon. Yenterer nɨrak nau in netikewai. Hɨrak Mɨtɨk Iuwe au. Hɨrak mɨtɨk weinɨk kepɨr ke haiu mɨt keriyen.” Te hɨr han toenuk neriuwerek nɨneinɨk. 4  * Jo 4:44Jisas ketpor kar ik: “Mɨtɨk hak katɨp mɨt menmen God keteiknɨwekem, niuk mɨrak iuwe men heriyai heriyai merer wit wit. Te niuk mɨrak ap iuwe keit wit kɨrak, o weiwɨk miutɨp mɨrak o miye haai kikrek o yenterer nɨrak au.” 5  * Lu 4:40Hɨrak ap kɨrɨak menmen yaaim yapɨrwe nɨpaa mɨt ap nɨrem au, te hɨrak kewis his mentar mɨt nɨnap kekekpi hɨr nɨre yaain manpenuk neit. 6 Hɨrak kenke kekreri kentar mɨt in ap han kitetik.

7  * Lu 10:1Hɨrak kari mɨt hiswiyen wik nɨrak (12) nau hɨrak ketpor menmen. Hɨrak ketpor menmen, hɨrak kenkeri keriuweti nɨre wik wik nen nerer wit wit. Hɨrak kewisi hɨr nekrehɨr kɨrak nepɨr herwe enun nanɨno nankeipɨn mɨt. 8  * Lu 10:4-11Hɨrak ketpor hɨm iuwe te hɨr ap nanɨt menmen yapɨrwe neiyɨm nanɨno au emɨt! Pewek o wapnake o menmen au. Paap kerekek te hɨr neke tɨ neriuwerek. 9 Hɨr neriuwet su, te saket wik au emɨt, miutɨp keremem. Hɨrak ketpor kar ik: 10 “Me wɨ yi yaino yayu yayɨkre wɨnak hak, yi ap yayɨm menmen eirer wɨnak ham au emɨt. Wɨnak kiutɨp kerekek ere yi yainaaiwɨr wit yaino wit hak. 11  * Ap 13:51Mɨt ne wit hak ap neriyi mɨt naanmampri yayɨt wɨnak kɨr nanɨmtau hɨm mi au, yi einaaiwɨr mɨt in einepep toni waniu (o win) mau hɨt mit, te yi yeteiknor hɨr nɨrɨak enum.” 12 Hɨrak ketpor epei au, hɨr mɨt nɨrak nen natɨp mɨt miyapɨr han hɨm me God me hɨrak katɨp mɨt hɨr nanweikɨn sip nanwet menmen enum. 13  * Je 5:14Hɨr nepɨr herwe enun yapɨrwe nekeipɨn mɨt, hɨr newen wel mentar mɨt nɨnap, te hɨr nɨre yaain.

14  * Mt 16:14; Mk 8:28Mɨtɨk iuwe King Herot kinɨn naanmɨpre mɨt ne Isrel, hɨrak kertei menmen Jisas kɨrɨakem kentar Jisas niuk mɨrak iuwe te mɨt hɨr nertei menmen hɨrak kɨrɨakem hɨr netpim nerer wit wit. Te Herot kemtewek. Mɨt han natɨp nar ik: “Jon kerek kɨkɨr mɨt neriuwe tɨpar hɨrak nepei kaa, te hɨrak pɨke kekrit kepu. Mar im te hɨrak kɨrɨak menmen yaaim nɨpaa haiu mɨt ap mɨrem au.” 15 Te mɨt han natɨp nar ik: “Hɨrak Jisas ik hɨrak Ilaisa kerekek.” Mɨt han natɨp: “Au, hɨrak kɨre mɨt profet nɨpaa natɨp hɨm me God newepyapɨrem natɨp mɨt em.” 16 Herot kemtewem, hɨrak han kitet kar ik: “Hɨrak Jon nɨpaa hi eriuwet mɨtɨk hak ken kerekir teruk kɨrak paan kewen keket, hɨrak pɨke kekrit kau keit.”

17-18  * Lev 18:16* Lev 18:16Nɨpaa Jon hɨrak epei katɨp Herot kar ik: “Ti hewaank Herodias mɨte pe nɨkik kit ti hetɨwe. Menmen im hɨram ap yaaim au, hɨram enum!” Herot han enuk keriuwet mɨt nɨrak hɨr netenen Jon nesenkekik newisɨk kekre wɨnak enuk kentar mɨte pe Herot nɨkik kɨrak niuk mɨrak Filip, hɨrak herot ketɨwe. 19 Herodias hɨre han enuk ware waunep Jon, te hɨre taau. 20 Herot kɨnaain Jon. Hɨrak kertei Jon mɨtɨk yaaik kises hɨm me God. Te Herot naanmɨprewek. Wɨ kerek herot kemtau hɨm mɨrak hɨrak kɨnaain. Te hɨrak wen pɨke hanhan kakɨmtau hɨm mɨrak kakteipim kerekek.

21 Maain wɨ ham Herodias hanhan wemirɨr Herot mɨtɨk kɨre hɨrak kaknep Jon. Wɨ im Herot han kitet wɨ nɨpaa miye pɨrak winaak, te hɨrak kemani menmen kakwet mɨt nɨrak ne gavman netike mɨt kerek naanmɨpre mɨt ne ami netike mɨt niuk mɨr iuwe neit provins Galili hɨrak kakwetɨr menmen hɨr nanɨm. 22 Hɨr naam epei au, Herodias nɨki pɨre wan wɨrɨre winor henye. Hɨr mɨt han yaaik iuwe neriuwerep, te Herot ketpɨwe kar ik: “Ti itauhi me menmen ti hanhanem, te hi tewen ewetitem. 23  * Est 5:3, 6, 7:2Menmen mekam ti itauhiyem hi ewetitem. Ti itauhi me menmen hi naanmɨprewem te hi enke pɨnam ewetitem hi wen hetenen pɨnam.”

24 Hɨrak katɨp epei au, hɨre wen witeik witehi miye pɨre war ik: “Hi ehitɨwekhi mekam?” Hɨre miye wetpɨwe war ik: “Ti ehitɨwekhi me mɨtɨk kakno kaknep mɨtɨk Jon Baptais kerek kɨkɨr mɨt neriuwe tɨpar hɨrak kakweto paan kɨrak.” 25 Hɨre pɨke wan waswas wetpɨwek hɨm iuwe war ik: “In ek ti eweto paan ke Jon ekɨkre tɨkenup.” 26 Herot kemtau hɨm im, hɨrak han enuk. Te nɨpaa hɨrak ketpɨwe hɨm iuwe, mɨt yapɨrwe nemtewek. Te hɨrak kɨnapen kaknep Jon, te hɨrak yɨnk enuk katɨp mɨte auye. 27 Te hɨrak kesiuwe mɨtɨk ken kerekir Jon teruk kɨrak kekre wɨnak enuk. 28 Hɨrak kewis paan kɨrak kekre tɨkenup hɨrak pɨke keiyɨk kan kewet mɨte rek. Hɨre wen witeik wewet miye pɨre paan ke Jon.

29 Maain mɨt ne Jon nertei hɨrak epei kaa, hɨr nen wɨnak enuk neit yɨnk kɨrak neiyɨk nan newisɨk kekre hei.

30  * Lu 10:17Mɨt aposel ne Jisas pɨke nan netpɨwek menmen hɨr nɨrɨakem natɨp mɨt miyapɨr em. 31  * Mk 3:20Hɨrak ketpor kar ik: “Yi eitikewa haiu mamno wit weinɨk mamu mamɨt ein.” Hɨrak katɨp kar ik kentar mɨt yapɨrwe nan netpor wanewik ere wɨtaan, te hɨr ap nau naam menmen taau. 32 Hɨr hɨras nau bot nepno wit weinɨk.

33 Te mɨt yapɨrwe ne wit yapɨrwe nɨri hɨr nen, hɨr nerteiri hɨr neimɨn, te hɨr mɨt miyapɨr nesiuknen ninɨn nen wit weinɨk eik ek nemeriyor hɨr nanɨnen. 34  * Mt 9:36Jisas kenke kɨnaaiwɨr bot ken kiun tenhaan kerp tɨ eik, hɨrak kɨr mɨt yapɨrwe nererik in, hɨrak hanhani kentar hɨr nɨre sipsip mɨt naanmɨprewem au, hɨram mamno heriyai heriyai menmen mamɨmɨp mamɨwaankem. Hɨrak katɨp keteiknor menmen me God yapɨrwe. 35  * Mk 8:1-9Maain menep kakre wɨtaan hɨrak wen ketpor hɨm, mɨt disaipel nɨrak nan netpɨwek nar ik: “Wit weinɨk ik ek, nepei au kakre wɨtaan. 36 Ti eriuweti enɨno enrer wit wit enɨt menmen enɨm.” 37 Hɨrak Jisas ketpor, “Yi hɨras eiwetɨr menmen hɨr nanɨm.” Te hɨr pɨke netpɨwek, “Haiu emno emwɨr pewek mar 200 kina mamɨt menmen a? Taauye! Haiu ap meit pewek mei yapɨrwe au!” 38 Jisas kitorhi kar ik: “Menmen marmenum mepeit in? Yi eino eiwenhisem.” Hɨr epei nen newenhisem, hɨr pɨke nan netpɨwek nar ik: “Bret hispɨnak (5) metike saauk wik me wan mepeit in keremem.”

39 Hɨrak epei kertei, hɨrak katɨp mɨt disaipel nɨrak: “Yi eitɨp mɨt hɨr enɨnke hasini enu yenkis eim.” 40 Hɨrak ketpor kar ek, te hɨr nenkeri hasini hasini nau nitet yenkis, mɨt han nar 100, mɨt han nar 50. 41 Te hɨrak ketenen bret metike saauk mau his mɨrak, hɨrak kɨkɨamnaan men nepni eim kitehi God katɨp hɨrak yaaik. Epei au, hɨrak kewep bret kewet mɨt disaipel nɨrak em. Te hɨr netɨwem neiyɨm nen newet mɨt miyapɨr em. Epei au, hɨrak pɨke keit saauk kewetɨrem hɨr neiyɨm nen newet mɨt miyapɨr em hɨr naam. 42-43 Mɨt miyapɨr yapɨrw naam ere tu iuwe, ham au mepeit. Te mɨt disaipel neit menmen yinam mɨwaai em kerek mɨt hɨr naam au, hɨr nemi mekre wapnake mar hiswiyen wik (12) ere mau hɨm. 44 Hɨr mɨt yapɨrwe nar 5,000 mɨt keriyen hɨr nererik naam menmen.

45 In ek Jisas katɨp mɨt disaipel nɨrak hɨm manp te hɨr eninɨn enu bot enɨno enrekir wan eniun pɨnak ein enmeriyɨwek enɨt wit Betsaida. Hɨrak kakriuwet mɨt hɨr nanɨno heriyai heriyai nanrer wit mɨr eim. 46  * Mk 1:35; Lu 5:16, 6:12, 9:28Hɨrak Jisas keriuweti hɨr nen, te hɨrak ken mɨniu (o neiyɨp) kitehi God, hɨrakɨt tewepnak. 47 Maain wɨtaan man, bot ke mɨt wen kerekir wan ke nɨmɨn, hɨrak Jisas kerp tɨ kepu weinɨk. Hɨrak kɨr mɨt nɨrak hɨr neiyɨk newen tɨpar iuwe neriuwet bot ken, te nɨme mɨniu meriuwet bot ap ken kiun pɨnak ein au. 48 Menep wanewik, Jisas hɨrak kitet wan keke niu ken. Hɨrak kakno kaksipaat mɨt nau bot, 49  * Lu 24:37te hɨr nɨrek kitet wan keke niu ken, hɨr han kitet hɨrak herwe. 50 Te hɨr nɨnaain nenepɨp. Hɨr nenepɨp te hɨrak ketpor kar ik: “Yi han tokik eiyu. Hi Jisas kerekek hi han. Te yi ap eineina au.” 51  * Mk 4:39Hɨrak ketpor epei au, hɨrak kehɨn kɨniu ketikeri nau bot. Te nɨme matɨn meit. Hɨr nɨrek, te hɨr nepɨrpɨr iuwe. 52  * Mk 8:17Hɨr ap han kitet menmen me bret kerek hɨrak kɨrɨakem kewet mɨt em hɨram meteiknor hɨrak Mɨtɨk Iuwe. Au, han kɨr wen toenuk. Mar im te hɨr nepɨrpɨr.

53-54 Hɨr nerekir wan ere hɨr niun tenhaan ken pɨn eik. Hɨr nɨnaaiwɨr bot nerp tenhaan mɨt yapɨrwe hɨr nɨr ninaan me Jisas hɨr nerteiyek hɨrak keimɨn. Te hɨr nen heriyai heriyai 55 nerer wit wit hɨr nenerɨr mɨt nɨnap neri nen newisi nɨwaai nentar yeno, hɨr nɨnani neri nen wit kerek hɨr nemtau Jisas kewiyen. 56 Jisas ken kerer wit kike o wit iuwe, hɨr mɨt newis mɨt nɨnap hɨr nau yaain menep yayiwe, hɨr nitɨwekhi te hɨr newɨr his netenen klos mɨrak. Mɨt kerek newɨr his netenen klos mɨrak, hɨr pɨke nɨre yaaik.