12
Matabu Lɔxɔna fe
Maraka 2.23-28, Luka 6.1-5
1 Na waxatini, Yesu yi danguma xɛɛna nde ma Matabu Lɔxɔni, kamɛn yi a xarandiine suxu e sansi tɔnsɔnne ratorondon fɔlɔ, e yi e don. 2 Farisi muxune to na to, e yi a fala Yesu xa, e naxa, “A mato, i ya xarandiine feen naxan ligama na mi daxa Matabu Lɔxɔni.”* Farisi muxune namunne mi yi tinɲɛ wali yo xa kɛ Matabu Lɔxɔni. Na feen sɛbɛxi Xɔrɔyaan 20.8-10 kui. Farisi muxune fena ndee saxi sariyan fari, e naxa, a hali muxu sɔxɔlɛxine mi yi maliyɛ na lɔxɔni.
3 Yesu yi e yabi, a naxa, “Ɛ mi na xaranxi ba, kamɛn Dawuda nun a fɔxɔrabirane suxu waxatin naxan yi?† A mato Samuyɛli Singen 21.2-7 kui. 4 Na waxatini, a so nɛn Alaa banxini. A tan nun a fɔxɔrabirane yi buru ralixin don, muxun mi yi daxa a xa naxan don fɔ saraxaraline. 5 Ɛ munma Sariya Kitabun xaran ba? A sɛbɛxi naxan kui fa fala a saraxaraline walima saraxa badeni Ala Batu Banxini Matabu Lɔxɔn birin yi koni e mi yalagixi. 6 N xa a fala ɛ xa, fena nde be naxan gbo Ala Batu Banxin xa.‡ Yesu faxi kisi kiraan naxan na, na tɔnɔn gbo dangu Ala Batu Banxin na. 7 Kitabun naxa, ‘Hinanna rafan n ma dangu saraxan na.’§ Hose 6.6 Na waxatini, saraxane yi ralima Ala ma, nde yɛtɛɛn yi sa tɛɛni muxu yo mi e don. Ala naxa, a rafanɲɛ a ma, i hinan i adamadi boden na benun i xa saraxan ba Ala xa. Xa ɛ yi na bunna kolon nun, ɛ mi yi yo kanna yalagima nun. 8 Bayo n tan Muxuna Dii Xɛmɛn nan Matabu Lɔxɔn kanna ra.”
Xɛmɛ yii madɔnxina fe
Maraka 3.1-6, Luka 6.6-11
9 Yesu yi keli na, a siga e salide banxini. 10 Xɛmɛna nde yi na yi naxan yiin yi madɔnxi. E yi Yesu maxɔdin, e naxa, “A daxa dandanna yi ti Matabu Lɔxɔni ba?”* Musaa sariyan mi tinɲɛ muxun xa wali Matabu Lɔxɔni. (Xɔrɔyaan 20.8-10) Muxuni itoe yi laxi a ra fa fala dandan tiin findixi wanla nan na. Yesu yi muxune rakɛndɛyama Matabu Lɔxɔni. Na yi findi yɛngɛn na Yesu nun dina muxune tagi naxanye yi sariyan suxi kii xɔdɛxɛni. Amasɔtɔ e yi wama a tɔɲɛgɛ feni fena nde ma. 11 Yesu yi e yabi, a naxa, “Xa yɛxɛɛna ɛ tan nde keden yii, xa a sin yinla ra Matabu Lɔxɔni, ɛ mi a ratɛ ba? 12 Muxun fisa yɛxɛɛn xa pon! Nanara, a daxa muxun xa fe faɲin liga Matabu Lɔxɔni.” 13 Na xanbi ra, a yi a fala xɛmɛn xa, a naxa, “I yiini bandun.” Xɛmɛn yi a yiini bandun. A yiin yi kɛndɛya alo a yiin bonna kii naxan yi.
14 Farisi muxune yi siga, e sa e bode to Yesu xili ma a faxa feen ma.
Ala walikɛɛn naxan sugandixi
15 Yesu yi na kolon, a keli, a siga. Muxu wuyaxi yi biraxi a fɔxɔ ra. A yi e furetɔne birin nakɛndɛya, 16 a yi e yamari, a e nama a fe fala bonne xa. 17 A na ligaxi nɛn, alogo Nabi Esayi naxan falaxi, na xa kamali, a naxa,
18 “Ala naxa, ‘N ma walikɛɛn ni i ra,
n naxan sugandixi,
n xanuntenna naxan n kɛnɛnxi han!
N nan n ma Nii Sariɲanxin nagodoma a ma nɛn.
A yi n ma kiti kɛndɛn nali siyane ma.
19 A mi fe matandin tiyɛ,
a mi sɔnxɔ sɔnxɔɛ.
A mi falan tiyɛ taan xun xɔn.
20 A mi xaye yidɔxini girɛ,
a mi lɛnpun tumatɔɔn natuyɛ.† a mi lɛnpu tumatɔɔn natuyɛ: Na findixi a limaniyaan misaala nan na fa fala a maliin nan tima benun a xa kalan ti.
Han a yi nɔɔn sɔtɔ kiti kɛndɛn xa.
21 Siyane e yigi sama nɛn a yi.’ ”‡ Esayi 42.1-4
Yesu nun Yinna Mangana fe
Maraka 3.20-30, Luka 11.14-23
22 Muxuna nde yi fa xɛmɛ danxutɔna nde ra Yesu fɛma, a mi yi nɔɛ falan fan tiyɛ bayo ɲinan ɲaxin nan yi a fɔxɔ ra. Yesu yi a rakɛndɛya, a nɔ falan tiyɛ, a yi seen to. 23 Yamaan birin yi kabɛ e maxɔdinna ti, e naxa, “Dawudaa Dii Xɛmɛn nan ito ra ba?”§ Dawudaa Dii Xɛmɛna: Yamaan yi Dawuda bɔnsɔnna muxuna nde legedenma naxan yi lan nun a findi mangan na fata nabiya falane ra naxanye Alaa Muxu Sugandixin fa feen falaxi benun a waxatin xa a li. 24 Farisi muxune to na mɛ, e yi a fala, e naxa, “A ɲinanne kedima yinna mangan Bɛlɛsɛbu barakan nin.” 25 Yesu yi e miriyaan kolon. A yi a fala e xa, a naxa, “Yɛngɛn yamanan naxan yitaxunxi,* yamanana: Ɲinanne nun yinnane Setana sɛnbɛn bun alo yamanan nun a mangan kii naxan yi. Seen naxanye Setana sɛnbɛn bun, xa ne e bode kedi, na luxi nɛn alo yamanan na yitaxun. Nayi, Setana mi ɲinanne kedɛ alo muxuni itoe a falama Yesu ma kii naxan yi. na yamanan kalama nɛn mafurɛn! Yɛngɛn tanden naxan kui hanma taana, na fan kalama nɛn. 26 Xa Setana nan Setana kedima, a mangayaan bata yitaxun yɛngɛni. A sabatima nayi di? 27 Xa n ɲinanne kedima Bɛlɛsɛbu barakan nin, ɛ fɔxɔrabirane e kedima nanse xɔn nayi? Na ma, ɛ fɔxɔrabirane a yitama nɛn nayi fa fala yo mi ɛ xa! 28 Koni xa n ɲinanne kedima Alaa Nii Sariɲanxin barakan nin, na a yitama nɛn nayi fa fala Alaa Mangayaan bata ɛ li.”
29 “Muxu yo mi nɔɛ soɛ sɛnbɛmana banxini,† Sandani ito kui, Setana findixi sɛnbɛmaan nan na. Xa Yesu bata muxune ba Setana yinna ɲaxine sɛnbɛn bun ma, nayi, Yesu bata Setana xidi. a yi a yii seene tongo, fɔ a sɛnbɛmaan xidi singen. Na xanbi ra, a nɔɛ banxin kui seene tongɛ nɛn. 30 Xa muxun mi luxi n xa, na bata keli n xili ma. Xa nxu nun muxu yo mi malan, ne sigama ayi nɛn.”
31 “Nanara, n na a falama ɛ xa fa fala muxun yulubin naxan birin ligama e nun a fala ɲaxin naxan birin tima Ala ma, Ala e mafeluyɛ nɛn ne birin na. Koni muxu yo na Alaa Nii Sariɲanxin nayelefu, na kanna mi mafeluyɛ mumɛ! 32 Muxu yo fala ɲaxin ti n tan Muxuna Dii Xɛmɛn ma, Ala a mafeluyɛ nɛn. Koni muxu yo fala ɲaxin ti Alaa Nii Sariɲanxin ma, Ala mi na kanna mafeluyɛ dunuɲa yi hanma waxati famatɔni han habadan.”
Wudin nun a bogine fe
Luka 6.43-45
33 “Xa wudin binla fan, a bogin fan fanma ayi nɛn. Xa wudin binla kobi, a bogin fan kobima ayi nɛn. Bayo wudin kolonma a bogin nan xɔn. 34 Ɛ tan saɲi bɔnsɔnne! Ɛ nɔɛ fala faɲin tiyɛ di, bayo ɛ ɲaxu? Amasɔtɔ feen naxanye muxun bɔɲɛni, a ne nan falama. 35 Muxu faɲin fe faɲin nan naminima a muxu faɲiyani. Muxu ɲaxin yi fe ɲaxin namini a muxu ɲaxiyani. 36 N xa a fala ɛ xa fa fala muxune dɛntɛgɛn sama nɛn kiti lɔxɔni lan e fala fuune birin ma. 37 Bayo i ya fala tixine nan yoon fima i ma, e tan nan mɔn findima i yalagi xunna ra.”
Nabi Yunusaa taxamasenna fe
Maraka 8.11-12, Luka 11.29-32
38 Na xanbi ra, sariya karamɔxɔn nun Farisi muxuna ndee yi falan ti a xa, e naxa, “Karamɔxɔ, nxu waxi a xɔn ma, nxu xa i to kabanako taxamasenna nde ligɛ.” 39 Yesu yi e yabi, a naxa, “Iki muxune findixi muxu ɲaxine nun nafigine nan na, ɛ to n maxɔdinma kabanako taxamasenna ma. Koni ɛ mi kabanako fe yo toɛ ba Nabi Yunusa taxamasenna ra. 40 Nabi Yunusa kɔɛ saxan soge saxan ti yɛxɛ gbeen kui kii naxan yi, n tan Muxuna Dii Xɛmɛn fan kɔɛ saxan soge saxan tima na kii nin bɔxɔn bun ma. 41 Niniwa kaane tima nɛn Kiti Sa Lɔxɔni, e yi iki muxune yalagi bayo ne Yunusaa kawandin mɛ waxatin naxan yi, e xun xanbi so nɛn e hakɛne yi. Anu, fena nde be naxan gbo Yunusa xa.‡ A mato Yunusa sora 1 han sora 4 kui. 42 Ɲaxalan Mangan naxan keli sogetede yiifanna ma, na tima nɛn kiti sa lɔxɔni, a yi iki muxune yalagi bayo a kelixi bɔxɔn danna nan na fa a tuli matideni Sulemani a fekolonna falane ra.§ A mato Mangane Singen 10.1-10 kui. Awa, n xa a fala ɛ xa, naxan gbo Sulemani xa, na be yi.”
Yinna ɲaxine xɛtɛ fena
Luka 11.24-26
43 “Yinna ɲaxin na xɛtɛ muxun fɔxɔ ra waxatin naxan yi, a sigama yire yixaren nin, a sa a matabuden fen. Xa a mi yire yo to, 44 a a mirima nɛn nayi, a naxa, ‘N kelixi dɛnaxan yi, n mɔn xa xɛtɛ na.’ Nayi, a na xɛtɛ na, xa a sa na kui genla li,* Na yire kui genla findixi muxun bɔɲɛn nan na. Xa a mi lugoxi Alaa Nii Sariɲanxin na, a mi ratangaxi yinnane wali kobine ma. a makɔxi, a yitɔnxi, 45 a sigama nɛn nayi, a sa fa yinna ɲaxi solofere gbɛtɛye ra naxanye ɲaxu dangu a tan na. Ne yi lu a fɛma. Na muxuna fe raɲanna ɲaxuma ayi nɛn dangu a fɔlɔn na. A ligama na kii nin iki muxu ɲaxine fan na.”
Yesu nga nun a xunyɛne fe
Maraka 3.31-35, Luka 8.19-21
46 Yesu yi falan tima yamaan xa waxatin naxan yi, a nga nun a xunyɛne yi fa, e ti tandeni, e yi waxi a xɔn ma, e xa falan ti Yesu xa. 47 Nanara, muxuna nde yi a fala a xa, a naxa, “I nga nun i xunyɛne tixi tandeni, e waxi i to feni.” 48 Yesu yi e yabi, a naxa, “Nga nun n xunyɛne findixi nde ra?” 49 Na xanbi ra, a yi a yiin ti a xarandiine ma, a naxa, “Nga nun n xunyɛne itoe nan na. 50 Bayo naxanye n Fafe Ala sagoon liga, naxan ariyanna yi, ngaxakeden xɛmɛmaan nun ɲaxalanmaan ne nan na, e nun nga.”
*12:2: Farisi muxune namunne mi yi tinɲɛ wali yo xa kɛ Matabu Lɔxɔni. Na feen sɛbɛxi Xɔrɔyaan 20.8-10 kui. Farisi muxune fena ndee saxi sariyan fari, e naxa, a hali muxu sɔxɔlɛxine mi yi maliyɛ na lɔxɔni.
†12:3: A mato Samuyɛli Singen 21.2-7 kui.
‡12:6: Yesu faxi kisi kiraan naxan na, na tɔnɔn gbo dangu Ala Batu Banxin na.
§12:7: Hose 6.6 Na waxatini, saraxane yi ralima Ala ma, nde yɛtɛɛn yi sa tɛɛni muxu yo mi e don. Ala naxa, a rafanɲɛ a ma, i hinan i adamadi boden na benun i xa saraxan ba Ala xa.
*12:10: Musaa sariyan mi tinɲɛ muxun xa wali Matabu Lɔxɔni. (Xɔrɔyaan 20.8-10) Muxuni itoe yi laxi a ra fa fala dandan tiin findixi wanla nan na. Yesu yi muxune rakɛndɛyama Matabu Lɔxɔni. Na yi findi yɛngɛn na Yesu nun dina muxune tagi naxanye yi sariyan suxi kii xɔdɛxɛni.
†12:20: a mi lɛnpu tumatɔɔn natuyɛ: Na findixi a limaniyaan misaala nan na fa fala a maliin nan tima benun a xa kalan ti.
‡12:21: Esayi 42.1-4
§12:23: Dawudaa Dii Xɛmɛna: Yamaan yi Dawuda bɔnsɔnna muxuna nde legedenma naxan yi lan nun a findi mangan na fata nabiya falane ra naxanye Alaa Muxu Sugandixin fa feen falaxi benun a waxatin xa a li.
*12:25: yamanana: Ɲinanne nun yinnane Setana sɛnbɛn bun alo yamanan nun a mangan kii naxan yi. Seen naxanye Setana sɛnbɛn bun, xa ne e bode kedi, na luxi nɛn alo yamanan na yitaxun. Nayi, Setana mi ɲinanne kedɛ alo muxuni itoe a falama Yesu ma kii naxan yi.
†12:29: Sandani ito kui, Setana findixi sɛnbɛmaan nan na. Xa Yesu bata muxune ba Setana yinna ɲaxine sɛnbɛn bun ma, nayi, Yesu bata Setana xidi.
‡12:41: A mato Yunusa sora 1 han sora 4 kui.
§12:42: A mato Mangane Singen 10.1-10 kui.
*12:44: Na yire kui genla findixi muxun bɔɲɛn nan na. Xa a mi lugoxi Alaa Nii Sariɲanxin na, a mi ratangaxi yinnane wali kobine ma.