2
2-munajat ــ Yérusalémning jazalinishi
|א| (Alef) Reb ghezep buluti bilen Zion qizini shundaq qaplidi!
U Israilning sherep-julasini asmandin yerge chörüwetti,
Ghezipi chüshken künide Öz textiperini héch éside qaldurmidi. «Israilning sherep-julasi» ... «(Xudaning) Öz textiperi» — bular Xudaning muqeddes ibadetxanisini közde tutushi mumkin.
|ב| (Bet) Reb Yaqupning barliq turalghulirini yutuwetti, héch ayimidi;
U qehri bilen Yehudaning qizining qel’e-qorghanlirining hemmisini ghulatti;
U padishahliqni emirliri bilen nomusqa qoyup,
Yer bilen yeksan qiliwetti. «Yaqupning barliq turalghuliri» — «Yaqup» mushu ayetlerde Yaqupning ewladlirini, yeni Israillarni körsitidu, elwette. «Yehudaning qizining qel’e-qorghanlirining hemmisini ghulatti» — «qel’e-qorghanliri» belkim Yehudaning mustehkem sheherlirini körsitidu.
|ג| (Gimel) U qattiq ghezepte Israilning hemme münggüzlirini késiwetti;
Düshmenni tosughan ong qolini Uning aldidin tartiwaldi;
Lawuldap köygen öz etrapini yep ketküchi ottek,
U Yaqupni köydürüwetti. «U qattiq ghezepte Israilning hemme münggüzlirini késiwetti» — Tewratta, «münggüz»ler köp hallarda ademlerning abruy-shöhritini bildüridu. Mushu yerde Israilning pexri bolghan abruyluq mötiwerlirini yaki batur ezimetlirini körsitishi mumkin. Münggüzler ademning béshidin ösken emes! «U Yaqupni köydürüwetti» — mushu yerde «Yaqup» Yaqupning (Israilning) zémini we sheher-yézilirini körsitidu.
|ד| (Dalet) Düshmendek U oqyasini kerdi;
Uning ong qoli étishqa teyyarlan’ghanidi;
Közige issiq körün’genlerning hemmisini küshendisi kebi qirdi;
Zion qizining chédiri ichide,
Qehrini ottek yaghdurdi;
|ה| (Xé) Reb düshmendek boldi;
U Israilni yutuwaldi,
Ordilirining hemmisini yutuwaldi;
Uning qel’e-qorghanlirini yoqatti,
Yehudaning qizida matem we yigha-zarlarni köpeytti.
|ו| (Waw) U Uning kepisini baghchini pachaqlatqandek pachaqlatti;
U ibadet sorunlirini yoqitiwetti;
Perwerdigar Zionda héyt-bayramlar hem shabatlarni xelqining ésidin chiqiriwetti;
Ghezep oti bilen padishah hem kahinni chetke qéqiwetti. «U Uning kepisini baghchini pachaqlatqandek pachaqlatti» — «Uning kepisi» mushu yerde yene muqeddes ibadetxanini körsitidu; gerche ibadetxana ghayet zor imaret bolsimu, ibadetxana Xuda aldida peqet bir «kepe», waqitliq bir nerse, xalas. «U ibadet sorunlirini yoqitiwetti» — yaki «u ibadet sorunini yoqitiwetti». Bu kéyinki terjime toghra bolsa, umu ibadetxanini körsitidu. «Perwerdigar Zionda héyt-bayramlar hem shabatlarni xelqining ésidin chiqiriwetti» — «shabatlar», (yeni «shabat künliri») — «shabat» dem élish küni, Xuda Israilgha: Silerge muqeddes kün bolsun dep békitken, shenbe künini körsitidu.
|ז| (Zain) Reb qurban’gahini tashliwetti,
Muqeddes jayidin waz kechti;
U Ziondiki ordilarning sépillirini düshmenning qoligha tapshurdi;
Hetta Perwerdigarning öyide,
Ular héyt-ayem künidikidek tentene qilishti!
|ח| (Xet) Perwerdigar Zion qizining sépilini chéqiwétishni qarar qilghan;
U uninggha halak ölchem tanisini tartip qoyghan;
U qolini chéqishtin héch üzmidi;
U hem istihkamlarni hem sépilni zarlatti;
Ikkisi teng halsirap qayghurmaqta. «Perwerdigar ... uninggha halak ölchem tanisini tartip qoyghan» — démek, Hemmige Qadir Xuda Yérusalémning halak bolushini alliqachan tepsiliy ölchep qoyghanidi.
|ט| (Tet) Uning derwaziliri yer tégige gherq bolup ketti;
U uning tömür-taqaqlirini pare-pare qiliwetti.
Padishahi hem emirliri eller arisigha palandi;
Tewrattiki terbiye-yolyoruq yoqap ketti,
Peyghemberliri Perwerdigardin wehiy-körünüshlerni izdep tapalmaydu. «Uning derwaziliri yer tégige gherq bolup ketti» — kona zamanlarda sheherning qowuq-derwaziliri mötiwerler soraq qilish, nesihet qilish, meslihet bérishke olturidighan jay idi (5:14ni körüng). «Tewrattiki terbiye-yolyoruq» — yaki «Tewrat». Ibraniy tilida «tewrat» dégen söz «yolyoruq», «terbiye» dégen menide. «Peyghemberliri Perwerdigardin wehiy-körünüshlerni izdep tapalmaydu» — «peyghemberliri» Xudaning peyghemberliri emes, belki «Yehudaning peyghemberliri». Bu kinayilik gep, u «saxta peyghemberler»ni körsitidu (14-ayet, «Yer.» 14:13-18nimu körüng); Ezakiyal peyghember we Yeremiya peyghember alliqachan Yérusalémning weyran qilinishi toghruluq aldin’ala tepsiliy bésharet bergenidi.
10 |י| (Yod) Zion qizining aqsaqalliri,
Yerde zuwan sürmey olturmaqta;
Ular bashlirigha topa-chang chéchishti;
Ular bélige böz yögiwélishti;
Yérusalémning pak qizlirining bashliri yerge kirip ketküdek boldi.
11 |כ| (Kaf) Méning közlirim taramlighan yashlirimdin halidin ketti;
Ichi-baghrilirim zerdapgha toldi;
Jigirim yer yüzige tökülüp pare-pare boldi,
Chünki xelqimning qizi nabut qilindi,
Chünki sheher kochilirida narsidiler hem bowaqlar hoshsiz yatmaqta.
12 |ל| (Lamed) Ular sheher kochilirida yarilan’ghanlardek halidin ketkende,
Anilirining quchiqida yétip jan talashqanda,
Anilirigha: «Yémek-ichmek nede?» dep yalwurushmaqta. «Yémek-ichmek nede?» — ibraniy tilida: «Nan-sharab nede?». Qurghaqchiliq tüpeylidin belkim peqet sharabla qaldimu, su yoqmidu?
13 |מ| (Mem) Men derdingge guwahchi bolup, séni némige oxshitarmen?
Séni némige sélishturarmen, i Yérusalém qizi?
Sanga teselli bérishte, némini sanga teng qilarmen, i Zionning pak qizi?
Chünki séning yarang déngizdek cheksizdur;
Kim séni saqaytalisun? «Men derdingge guwahchi bolup, séni némige oxshitarmen? Séni némige sélishturarmen, i Yérusalém qizi? Sanga teselli bérishte, némini sanga teng qilarmen, i Zionning pak qizi?...» — ayettiki barliq sözler belkim Zionning derd-elimini ölchigili bolmaydighanliqini körsitishi mumkin (axirida «yarang» toghruluq sözleydu). «...séning yarang déngizdek cheksizdur» — ibraniy tilida «... séning bösülgen jaying déngizdek cheksizdur».
14 |נ| (Nun) Peyghemberliringning sen üchün körgenliri bimenilik hem exmeqliqtur;
Ular séning qebihlikingni héch ashkare qilmidi,
Shundaq qilip ular sürgün bolushungning aldini almidi.
Eksiche ularning sen üchün körgenliri yalghan bésharetler hem ézitquluqlardur. «...sen üchün körgenliri yalghan bésharetler» — «bésharetler» ibraniy tilida «yükler» yaki «yükligen bésharetler». Adette «yük» dégen söz bésharetning éghirliqini, wezinini, muhim söz ikenlikini körsitidu. Bu yerde «yük», shübhisizki, hejwiy gep bolup, mushundaq kishilerning «bésharetliri» kishilerge héch ilham yaki medet bermey, eksiche, emeliyette, ademlerge «éghir yük» artidighanliqni körsitidu.«Ézitquluq»ning bashqa birxil terjimisi «chiqirishqa (yeni, sürgün bolushqa) sewebchi» dégen bolidu.
15 |ס| (Sameq) Yéningdin ötüwatqanlarning hemmisi sanga qarap chawaklishidu;
Ular üshqirtip Yérusalémning qizigha bash chayqashmaqta: —
«Güzellikning jewhiri, pütkül jahanning xursenliki» dep atalghan sheher mushumidu?» «Yéningdin ötüwatqanlarning hemmisi sanga qarap chawaklishidu» — bu «chawaklishish» mesxire qilishni bildürse kérek. Yerusalémni kürsitighan «güzellikning jewhiri» «pütkül jahanning xursenliki» dégen ibariler «Zeb.» 50:2 we 48:2din élin’ghan.
16 |פ| (Pé) Barliq düshmenliring sanga qarap aghzini yoghan échip mazaq qilmaqta,
Ush-ush qiliship, chishlirini ghuchurlatmaqta;
Ular: «Biz uni yutuwalduq!
Bu berheq biz kütken kündur!
Biz buni öz közimiz bilen körüshke muyesser bolduq!» — démekte.
17 |ע| (Ayin) Perwerdigar Öz niyetlirini ishqa ashurdi;
Qedimdin tartip Özining békitken sözige emel qildi;
U héch rehim qilmay ghulatti;
U düshmenni üstüngdin shadlandurdi;
Küshendiliringning münggüzini yuqiri kötürdi. «Qedimdin tartip Özining békitken sözige emel qildi...» — Perwerdigar uzundin buyan (Musa peyghember dewridin tartip) Israilgha butpereslik we itaetsizlikning aqiwiti toghruluq agahlandurup kelgenidi.
18 |צ| (Tsade) Ularning köngli Rebge nida qilmaqta!
I Zion qizining sépili!
Yashliring deryadek kéche-kündüz aqsun!
Özüngge aram berme;
Yash tamchiliring taramlashtin aram almisun! Yer. 14:17; Yigh. 1:16
19 |ק| (Kof) Tün kéchide ornungdin tur,
Kechte jések bashlinishi bilen nida qil!
Könglüngni Rebning aldigha sudek tök;
Narsidiliringning hayati üchün uninggha qolliringni kötür!
Ular barliq kochiliring doqmushida qehetchiliktin halidin ketmekte.
20 |ר| (Resh) Qara, i Perwerdigar, oylap baqqaysen,
Sen kimge mushundaq muamile qilip baqqan?!
Ayallar öz méwiliri — erke bowaqlirini yéyishke bolamdu?
Kahin hem peyghemberni Rebning muqeddes jayida öltürüshke bolamdu?! Yigh. 4:10
21 |ש| (Shiyn) Yashlar hem qérilar kochilarda yétishmaqta;
Pak qizlirim we yash yigitlirim qilichlinip yiqildi;
Ularni gheziping chüshken künide qirdingsen;
Ularni héch ayimay soydungsen.
22 |ת| (Taw) Sen héyt-bayram künide jamaetni chaqirghandek,
Méni terep-tereplerdin bésishqa wehimilerni chaqirding;
Perwerdigarning ghezep künide qachqanlar yaki tirik qalghanlar yoq idi;
Özüm erkilitip chong qilghanlarni düshminim yep ketti. «Méni terep-tereplerdin bésishqa wehimilerni chaqirding» — «Yer.» 20:3 we 10ni körüng.
 
 

2:1 «Israilning sherep-julasi» ... «(Xudaning) Öz textiperi» — bular Xudaning muqeddes ibadetxanisini közde tutushi mumkin.

2:2 «Yaqupning barliq turalghuliri» — «Yaqup» mushu ayetlerde Yaqupning ewladlirini, yeni Israillarni körsitidu, elwette. «Yehudaning qizining qel’e-qorghanlirining hemmisini ghulatti» — «qel’e-qorghanliri» belkim Yehudaning mustehkem sheherlirini körsitidu.

2:3 «U qattiq ghezepte Israilning hemme münggüzlirini késiwetti» — Tewratta, «münggüz»ler köp hallarda ademlerning abruy-shöhritini bildüridu. Mushu yerde Israilning pexri bolghan abruyluq mötiwerlirini yaki batur ezimetlirini körsitishi mumkin. Münggüzler ademning béshidin ösken emes! «U Yaqupni köydürüwetti» — mushu yerde «Yaqup» Yaqupning (Israilning) zémini we sheher-yézilirini körsitidu.

2:6 «U Uning kepisini baghchini pachaqlatqandek pachaqlatti» — «Uning kepisi» mushu yerde yene muqeddes ibadetxanini körsitidu; gerche ibadetxana ghayet zor imaret bolsimu, ibadetxana Xuda aldida peqet bir «kepe», waqitliq bir nerse, xalas. «U ibadet sorunlirini yoqitiwetti» — yaki «u ibadet sorunini yoqitiwetti». Bu kéyinki terjime toghra bolsa, umu ibadetxanini körsitidu. «Perwerdigar Zionda héyt-bayramlar hem shabatlarni xelqining ésidin chiqiriwetti» — «shabatlar», (yeni «shabat künliri») — «shabat» dem élish küni, Xuda Israilgha: Silerge muqeddes kün bolsun dep békitken, shenbe künini körsitidu.

2:8 «Perwerdigar ... uninggha halak ölchem tanisini tartip qoyghan» — démek, Hemmige Qadir Xuda Yérusalémning halak bolushini alliqachan tepsiliy ölchep qoyghanidi.

2:9 «Uning derwaziliri yer tégige gherq bolup ketti» — kona zamanlarda sheherning qowuq-derwaziliri mötiwerler soraq qilish, nesihet qilish, meslihet bérishke olturidighan jay idi (5:14ni körüng). «Tewrattiki terbiye-yolyoruq» — yaki «Tewrat». Ibraniy tilida «tewrat» dégen söz «yolyoruq», «terbiye» dégen menide. «Peyghemberliri Perwerdigardin wehiy-körünüshlerni izdep tapalmaydu» — «peyghemberliri» Xudaning peyghemberliri emes, belki «Yehudaning peyghemberliri». Bu kinayilik gep, u «saxta peyghemberler»ni körsitidu (14-ayet, «Yer.» 14:13-18nimu körüng); Ezakiyal peyghember we Yeremiya peyghember alliqachan Yérusalémning weyran qilinishi toghruluq aldin’ala tepsiliy bésharet bergenidi.

2:12 «Yémek-ichmek nede?» — ibraniy tilida: «Nan-sharab nede?». Qurghaqchiliq tüpeylidin belkim peqet sharabla qaldimu, su yoqmidu?

2:13 «Men derdingge guwahchi bolup, séni némige oxshitarmen? Séni némige sélishturarmen, i Yérusalém qizi? Sanga teselli bérishte, némini sanga teng qilarmen, i Zionning pak qizi?...» — ayettiki barliq sözler belkim Zionning derd-elimini ölchigili bolmaydighanliqini körsitishi mumkin (axirida «yarang» toghruluq sözleydu). «...séning yarang déngizdek cheksizdur» — ibraniy tilida «... séning bösülgen jaying déngizdek cheksizdur».

2:14 «...sen üchün körgenliri yalghan bésharetler» — «bésharetler» ibraniy tilida «yükler» yaki «yükligen bésharetler». Adette «yük» dégen söz bésharetning éghirliqini, wezinini, muhim söz ikenlikini körsitidu. Bu yerde «yük», shübhisizki, hejwiy gep bolup, mushundaq kishilerning «bésharetliri» kishilerge héch ilham yaki medet bermey, eksiche, emeliyette, ademlerge «éghir yük» artidighanliqni körsitidu.«Ézitquluq»ning bashqa birxil terjimisi «chiqirishqa (yeni, sürgün bolushqa) sewebchi» dégen bolidu.

2:15 «Yéningdin ötüwatqanlarning hemmisi sanga qarap chawaklishidu» — bu «chawaklishish» mesxire qilishni bildürse kérek. Yerusalémni kürsitighan «güzellikning jewhiri» «pütkül jahanning xursenliki» dégen ibariler «Zeb.» 50:2 we 48:2din élin’ghan.

2:17 «Qedimdin tartip Özining békitken sözige emel qildi...» — Perwerdigar uzundin buyan (Musa peyghember dewridin tartip) Israilgha butpereslik we itaetsizlikning aqiwiti toghruluq agahlandurup kelgenidi.

2:18 Yer. 14:17; Yigh. 1:16

2:20 Yigh. 4:10

2:22 «Méni terep-tereplerdin bésishqa wehimilerni chaqirding» — «Yer.» 20:3 we 10ni körüng.