11
Zofarning birinchi sözi — «saxta ademlerning aqiwiti»
Andin Naamatliq Zofar jawaben mundaq dédi: — «Naamatliq Zofar» — Ayupqa söz qilidighan uning üchinchi dostidur. Biz Ayupning bu üch dostini sélishturidighan bolsaq, Élifaz edeblikrek, bashqilardin sel méhribandek körünidu; söz qilish tertipidin qarighanda, uning yéshi belkim eng chong, axirda sözleydighan Zofar eng kichik bolushi mumkin. Élifaz öz tejribisini, yeni özining körgen ghayibane alamitini bekrek tekitleydu; Bildad bolsa en’enichi bolup, ilgiriki dewrdikiler meyli néme dégen bolmisun, shu toghra dep qaraydu; Zofar bolsa héssiyatchan, qopal, ammibab maqal-temsillerge amraq, «Jamaetning pikri beribir toghridur» dep qaraydu (3-ayettimu «köpchilik» dégen söz tekitlinidu). Bezide uning gep-sözliridin yamanlarning jazalinishidin uning nahayiti huzur alidighanliqi chiqip turidu.
«Gep mundaq köp tursa, uni jawabsiz qaldurghili bolmas?
Sözmen kishi özini aqlisa bolamdu?
Séning sepseteliring köpchilikning aghzini tuwaqlisa bolamdu?
Sen mazaq qilip sözligendin kéyin, héchkim bu ishni yüzüngge salmisunmu?
Chünki sen: «Méning eqidilirim saptur,
Men sen Xudaning aldida pakmen» — déding. «Méning eqidilirim saptur» — emeliyette Ayup bundaq söz qilmidi.
Ah, Tengri gep qilsidi!
Aghzini échip séni eyiblisidi!
Shundaq qilip U danaliqning sirlirini sanga échip bersidi!
Chünki danaliq ikki terepliktur!
Tengrining gunahingning xéli bir qismini kötüriwétip, ulardin ötidighanliqini obdan bilip qoy! «Tengrining gunahingning xéli bir qismini kötüriwétip, ulardin ötidighanliqini obdan bilip qoy!» — Zofarning bu sözliri: «Xuda gunahliringning birnechchisini ésidin chiqirip, peqet ularning bir qismining tégishlik jazasini sanga chüshürüwatidu», dégen menini bildüridu.
Sen Tengrini izdigen teqdirdimu Uni tüptin tonuyalamsen?!
Hemmige Qadirning cheksizlikini chüshinip yételemsen?
Bundaq danaliq asmandin égizdur, uninggha érishishke néme amaling bar?
U tehtisaradin chongqurdur, sen némini bileleysen?
Uning uzunluqi yer-zémindin uzundur,
Kengliki déngiz-okyanlardin kengdur.
10  U ötüp kétiwétip, ademni qamisa, uni soraqqa chaqirsa, kimmu Uni tosalisun?
11  Chünki U saxta ademlerni obdan bilidu,
U tekshürmey turupla aldamchiliqni alliqachan körüp bolghan. «U tekshürmey turupla aldamchiliqni alliqachan körüp bolghan» — yene bir xil terjimisi: «We ademler bayqiyalmaydighan gunahinimu köreleydu».   Zeb. 10:11, 14; 35:21-23; 94:11
12  «Insan tughulup bir yawa éshekning texiyige aylan’ghuche,
Nadan adem dana bolur!». «Insan tughulup bir yawa éshekning texiyige aylan’ghuche, nadan adem dana bolur!» — bu ayetning yene ikki xil terjimisi: «Nadan kishi danaliqqa érishmes, insan tughulghanda yawa éshekning texiyige oxshashtur, xalas» yaki «Yawa éshekning texiyi tughulup insan’gha aylan’ghuche, nadan bir adem dana bolur». Bu söz belkim ashu dewrdiki bir maqal bolsa kérek.   Ayup 5:8; 22:21; Top. 3:18
13 Biraq sen bolsang, eger qelbingni toghrilatsang,
Qolungni Xudagha qarap sozsang,
14  Qolungdiki qebihlikni özüngdin néri qilsang,
Chédirliringda héch yamanliqni turghuzmisangla,
15  Sen u chaghda yüzüngni qusursiz kötürüp yürisen,
Tewrenmes, qorqunchsiz bolisen;
16  Japayingni untuysen,
Hetta éqip ötüp ketken suni oylighandek ularni esleysen;
17  Künliring chüshtiki nurdin yoruq bolidu,
Séni hazir qarangghuluq basqini bilen, tangdek parlaq bolisen. Zeb. 37:6; 92:14; 112:4; Pend. 4:18
18  Ümiding bar bolghachqa, sen himayige ige bolisen,
Sen etrapinggha xatirjem qarap aram élip olturisen. Law. 26:5
19  Rast, sen yatqiningda, héchkimning weswesisi bolmaydu,
Eksiche nurghunlighan kishiler séning himmitingni izdep kélidu. «... Eksiche nurghunlighan kishiler séning himmitingni izdep kélidu» — mushu gepning ajayib yéri shuki, axirda Zofarning özi Ayupning himmitige hajetmen bolidu (42-bab).   Law. 26:6; Zeb. 3:5-6; 4:8; Pend. 3:24
20  Biraq rezillerning közliri nuridin kétidu,
Ulargha qéchishqa héch yol qalmaydu,
Ularning ümidi nepisi toxtashtin ibaret bolidu, xalas». «Ularning ümidi nepisi toxtashtin ibaret bolidu, xalas» — Zofarning bu sözi Ayupqa qaritilghan héchqandaq hésdashliq bolmighan bir agahlandurush bolup: «Mundaq kétiwerseng, sende peqet nepisingni toxtitishtin bashqa ümid qalmaydu» dégenlik.   Ayup 8:13,14; 18:14
 
 

11:1 «Naamatliq Zofar» — Ayupqa söz qilidighan uning üchinchi dostidur. Biz Ayupning bu üch dostini sélishturidighan bolsaq, Élifaz edeblikrek, bashqilardin sel méhribandek körünidu; söz qilish tertipidin qarighanda, uning yéshi belkim eng chong, axirda sözleydighan Zofar eng kichik bolushi mumkin. Élifaz öz tejribisini, yeni özining körgen ghayibane alamitini bekrek tekitleydu; Bildad bolsa en’enichi bolup, ilgiriki dewrdikiler meyli néme dégen bolmisun, shu toghra dep qaraydu; Zofar bolsa héssiyatchan, qopal, ammibab maqal-temsillerge amraq, «Jamaetning pikri beribir toghridur» dep qaraydu (3-ayettimu «köpchilik» dégen söz tekitlinidu). Bezide uning gep-sözliridin yamanlarning jazalinishidin uning nahayiti huzur alidighanliqi chiqip turidu.

11:4 «Méning eqidilirim saptur» — emeliyette Ayup bundaq söz qilmidi.

11:6 «Tengrining gunahingning xéli bir qismini kötüriwétip, ulardin ötidighanliqini obdan bilip qoy!» — Zofarning bu sözliri: «Xuda gunahliringning birnechchisini ésidin chiqirip, peqet ularning bir qismining tégishlik jazasini sanga chüshürüwatidu», dégen menini bildüridu.

11:11 «U tekshürmey turupla aldamchiliqni alliqachan körüp bolghan» — yene bir xil terjimisi: «We ademler bayqiyalmaydighan gunahinimu köreleydu».

11:11 Zeb. 10:11, 14; 35:21-23; 94:11

11:12 «Insan tughulup bir yawa éshekning texiyige aylan’ghuche, nadan adem dana bolur!» — bu ayetning yene ikki xil terjimisi: «Nadan kishi danaliqqa érishmes, insan tughulghanda yawa éshekning texiyige oxshashtur, xalas» yaki «Yawa éshekning texiyi tughulup insan’gha aylan’ghuche, nadan bir adem dana bolur». Bu söz belkim ashu dewrdiki bir maqal bolsa kérek.

11:12 Ayup 5:8; 22:21; Top. 3:18

11:17 Zeb. 37:6; 92:14; 112:4; Pend. 4:18

11:18 Law. 26:5

11:19 «... Eksiche nurghunlighan kishiler séning himmitingni izdep kélidu» — mushu gepning ajayib yéri shuki, axirda Zofarning özi Ayupning himmitige hajetmen bolidu (42-bab).

11:19 Law. 26:6; Zeb. 3:5-6; 4:8; Pend. 3:24

11:20 «Ularning ümidi nepisi toxtashtin ibaret bolidu, xalas» — Zofarning bu sözi Ayupqa qaritilghan héchqandaq hésdashliq bolmighan bir agahlandurush bolup: «Mundaq kétiwerseng, sende peqet nepisingni toxtitishtin bashqa ümid qalmaydu» dégenlik.

11:20 Ayup 8:13,14; 18:14