6
Padishah Dariusning ilgiriki padishahning yarliqini tépishi
Andin padishah Darius Babildiki dölet-bayliqlar saqlan’ghan «Arxiplar öyi»ni tekshürüp chiqishqa yarliqlarni chüshürdi. «Arxiplar öyi» — aramiy tilida «Oram arxiplar öyi». Média ölkisidiki Axméta qel’esidin bir oram qeghez tépildi, uningda mundaq bir xatire pütülgen: «Axméta» — tarixta bu qel’e adette «Ekbatana» dégen nami bilen tonulghan. «Padishah Qoreshning birinchi yili, padishah Qoresh Yérusalémdiki Xudaning öyige dair mundaq bir yarliq chüshüridu: — «Qurbanliq sunulidighan orun bolush üchün bu öy yéngiwashtin sélinsun; uli puxta sélinsun, öyning igizliki atmish gez, kengliki atmish gez bolsun. «Öyning igizliki atmish gez, kengliki atmish gez...» — muqeddes kitabta ishlitilgen «gez» qolning jeynektin barmaqning uchighiche bolghan ariliqi (texminen 45 santimétr) idi. Üch qewet yoghan tash, bir qewet yéngi yaghach bilen sélinsun, barliq xirajet padishahliq xezinisidin chiqim qilinsun. Eslide Néboqadnesar Yérusalémdiki ibadetxanidin élip Babilgha apirip qoyghan, Xudaning öyidiki altun-kümüsh qacha-quchilarning hemmisi qayturup kélinip, Yérusalémdiki ibadetxanigha qaytidin yetküzülüp, herbiri öz jayigha qoyulsun; ular Xudaning öyige quyulsun!».
 
Padishahning muqeddes öyni dawamliq yéngiwashtin sélishqa buyruq chüshürüshi
Dariustin yarliq chüshürülüp: «— Shunga, i deryaning shu teripining bash waliysi Tattinay we Shétar-Boznay hem silerning hemrahliringlar, yeni Deryaning shu teripidiki afarsaqliqlar, emdi siler u yerdin néri kétinglar! «Deryaning shu teripi» — Efrat deryasining gherb teripini körsitidu. Xudaning öyining qurulushi bilen karinglar bolmisun; Yehudiylarning bash waliysi bilen Yehudiylarning aqsaqallirining Xudaning bu öyini eslidiki ornigha sélishigha yol qoyunglar.
Shuningdek men Xudaning bu öyining sélinishi üchün Yehudalarning aqsaqalliri toghruluq silerge buyruq chüshürdumki: — Deryaning gherb teripidin, padishahliq xezinisige tapshurulghan baj kirimidin siler kéchiktürmey shu ademlerge toluq xirajet ajritip béringlar, qurulush héch toxtap qalmisun. «kéchiktürmey...» — yaki «estayidilliq bilen...». Ulargha néme kérek bolsa, jümlidin asmandiki Xudagha köydürme qurbanliq sunushqa, meyli erkek torpaq bolsun, qochqar yaki qozilar bolsimu, shular bérilsun; yene Yérusalémdiki kahinlarning belgiligini boyiche bughday, tuz, sharab yaki zeytun maylar bolsun shularning birimu kem qilinmay, her küni temin étip turulsun. 10 Shuning bilen ular asmandiki Xudagha xushbuy qurbanliqlarni keltürüp, padishahqa we padishahning ewladlirigha uzun ömür tilisun. «padishahning ewladlirigha uzun ömür tilisun» — aramiy tilida «padishah we uning oghullirining hayatini tilisun». 11 Men yene buyruymenki, kimki bu yarliqni özgertse, shu kishining öyining bir tal limi sughuruwélinip tiklen’gendin kéyin, shu kishi uninggha ésip mixlap qoyulsun, öyi exletxanigha aylanduruwétilsun! «exletxanigha aylanduruwétilsun!» — yaki «hajetxanigha aylanduruwétilsun!». 12 We Özining namini shu yerde qaldurghan Xuda mushu Yérusalémdiki öyini özgertishke yaki buzushqa qol uzartqan herqandaq padishah yaki xelqni halak qilsun! Men Darius mushu yarliqni chüshürdum, estayidilliq bilen beja keltürülsun!» déyildi.
 
Ibadetxanining pütküzülüshi
13 Andin Deryaning gherb teripining bash waliysi Tattinay, Shétar-Boznay we ularning hemrahliri padishah Dariusning ewetken yolyoruqi boyiche estayidilliq bilen shu ishni beja keltürdi. 14 Yehudiylarning aqsaqalliri qurulushni dawamlashturup, Hagay peyghember we Iddoning oghli Zekeriyaning bésharet bérishliri bilen shu ishta ronaq tapti. Ular Israilning Xudasining emri boyiche, shundaqla Qoresh, Darius we Artaxshashta qatarliq Pars padishahlirining emri boyiche ishlep, öyni yéngiwashtin qurup chiqish ishini püttürdi. 15 Bu öy Darius padishahi seltenitining altinchi yili, Adar éyining üchinchi küni pütküzüldi.
 
Öyning Xudagha atilishi
16 Israillar — kahinlar, Lawiylar we qalghan sürgünlüktin qaytip kelgen xelqlerning hemmisi Xudaning bu öyini uninggha atash murasimini xushal-xuramliq bilen ötküzdi. 17 Öyni Xudaning Özige atash murasimida ular yüz torpaq, ikki yüz qochqar we töt yüz qoza sundi hem Israil qebililirining sani boyiche barliq Israil üchün gunah qurbanliqi süpitide on ikki tékini sundi. 18 Ular yene Yérusalémdiki Xudaning ibadet-xizmitini öteshke, Musaning kitabida yézilghini boyiche, kahinlarni öz nöwiti boyiche, Lawiylarni guruppiliri boyiche turghuzdi. «Musaning kitabi» — belkim Tewratning 1-, 2-, 3-, 4- we 5-qisimlirini körsitidu.   Chöl. 3:6, 32; 8:11; 1Tar. 24:1
 
Ötüp kétish héytining ötküzülüshi
19 Birinchi ayning on tötinchi küni sürgünlüktin qaytip kelgenler «ötüp kétish héyti»ni ötküzdi. Mis. 12:1-28; Law. 23:5; Chöl. 28:16; Qan. 16:2 20 Chünki kahinlar we Lawiylar bir niyet bilen birlikte paklinish resimlirini ötküzüp, hemmisi paklandi; andin ular barliq sürgünlüktin qaytip kelgenler we ularning qérindishi bolghan kahinlar we hem özliri üchün ötüp kétish héytigha atighan qozilirini soydi. 21 Sürgünlüktin yéngila qaytip kelgen Israillar we shuningdek Israilning Xudasi Perwerdigarni izdep, özlirini zémindiki yat elliklerning bulghashliridin ayrip chiqqan barliq kishiler qoza göshlirini birlikte yéyishti. 22 Ular pétir nan héytini xushal-xuramliq ichide yette kün ötküzdi; chünki Perwerdigar ularni xushalliqqa chömdürdi hem Asuriye padishahining könglini ulargha mayil qilip, Özining öyini — Israilning Xudasining öyini qurushqa ularning qolini mustehkemlidi. «Asuriye padishahining köngli» — Pars impératorini «Asuriye padishahi» dep atash qiziq ish. Shübhisizki, Pars impératori «Babil padishahi», shundaqla «Asuriye padishahi» dégen unwanlargha warisliq qilghan.
 
 

6:1 «Arxiplar öyi» — aramiy tilida «Oram arxiplar öyi».

6:2 «Axméta» — tarixta bu qel’e adette «Ekbatana» dégen nami bilen tonulghan.

6:3 «Öyning igizliki atmish gez, kengliki atmish gez...» — muqeddes kitabta ishlitilgen «gez» qolning jeynektin barmaqning uchighiche bolghan ariliqi (texminen 45 santimétr) idi.

6:6 «Deryaning shu teripi» — Efrat deryasining gherb teripini körsitidu.

6:8 «kéchiktürmey...» — yaki «estayidilliq bilen...».

6:10 «padishahning ewladlirigha uzun ömür tilisun» — aramiy tilida «padishah we uning oghullirining hayatini tilisun».

6:11 «exletxanigha aylanduruwétilsun!» — yaki «hajetxanigha aylanduruwétilsun!».

6:18 «Musaning kitabi» — belkim Tewratning 1-, 2-, 3-, 4- we 5-qisimlirini körsitidu.

6:18 Chöl. 3:6, 32; 8:11; 1Tar. 24:1

6:19 Mis. 12:1-28; Law. 23:5; Chöl. 28:16; Qan. 16:2

6:22 «Asuriye padishahining köngli» — Pars impératorini «Asuriye padishahi» dep atash qiziq ish. Shübhisizki, Pars impératori «Babil padishahi», shundaqla «Asuriye padishahi» dégen unwanlargha warisliq qilghan.