5
1 Xuning bilǝn Sulayman Pǝrwǝrdigarning ɵyi üqün ⱪilidiƣan barliⱪ ⱪuruluxlar tamam bolƣanda, u atisi Dawut Hudaƣa atap beƣixliƣan nǝrsilǝrni (yǝni kümüx, altun wǝ ⱨǝmmǝ baxⱪa buyumlarni) elip kelip, Pǝrwǝrdigarning ɵyining hǝzinilirigǝ ⱪoydurdi.
Sulayman ǝⱨdǝ sanduⱪini ibadǝthaniƣa elip kiridu
1Pad. 8:1-66
2 Xu qaƣda Sulayman Pǝrwǝrdigarning ǝⱨdǝ sanduⱪini «Dawut xǝⱨiri»din, yǝni Ziondin yɵtkǝp kelix üqün Israil aⱪsaⱪallirini, ⱪǝbilǝ bǝglirini wǝ Israil jǝmǝtlirining bǝglirini Yerusalemƣa yiƣilixⱪa qaⱪirdi. 3 Buning üqün Israilning ⱨǝmmǝ adǝmliri Etanim eyida, yǝni yǝttinqi ayda, bekitilgǝn ⱨeytta padixaⱨning ⱪexiƣa yiƣildi □ «yǝttinqi ayda bekitilgǝn ⱨeyt» — bu ⱨeyt «kǝpilǝr ⱨeyti» (yǝnǝ «qedir ⱨeyti» yaki «mewǝ ⱨosul ⱨeyti»mu dǝp atilatti), 7-ayning 15-22 künliridǝ ɵtküzülidu («Law.» 23:34). Israilning ǝrliri uningƣa Yerusalemda ⱪatnixixi lazim idi. 4 Israilning ⱨǝmmǝ aⱪsaⱪalliri yetip kǝlgǝndǝ Lawiylar ǝⱨdǝ sanduⱪini kɵtürüp mangdi. 5 Ular ǝⱨdǝ sanduⱪini, jamaǝt qediri bilǝn uning iqidiki barliⱪ muⱪǝddǝs buyumlarni kɵtürüp elip qiⱪti. Kaⱨinlar bolƣan Lawiylar muxularni elip qiⱪti.□ «jamaǝt qediri» — yaki «jamaǝt yiƣilidiƣan qedir», yǝni «ibadǝt qediri».
6 Sulayman padixaⱨ wǝ barliⱪ Israil jamaiti ǝⱨdǝ sanduⱪining aldida mengip, kɵplikidin sanini elip bolmaydiƣan san-sanaⱪsiz ⱪoy bilǝn kalini ⱪurbanliⱪ ⱪiliwatatti. 7 Kaⱨinlar Pǝrwǝrdigarning ǝⱨdǝ sanduⱪini ɵz jayiƣa, ibadǝthanining iqki «kalamhana»siƣa, yǝni ǝng muⱪǝddǝs jayƣa elip kirip kerublarning ⱪanatlirining astiƣa ⱪoydi. □ «kalamhana» — «ǝng muⱪǝddǝs jay»ning yǝnǝ bir atilixidur. 3:16diki izaⱨatni kɵrüng. 8 Kerublarning yeyilip turƣan ⱪaniti ǝⱨdǝ sanduⱪining orni üstidǝ bolƣaqⱪa, ǝⱨdǝ sanduⱪi bilǝn uni kɵtürüp turidiƣan baldaⱪlarni yepip turatti. 9 Bu baldaⱪlar sanduⱪning tutⱪuqliridin naⱨayiti uzun qiⱪip turƣaqⱪa, kalamhanining aldida turup ǝⱨdǝ sanduⱪining yenidiki ikki baldaⱪning uqlirini kɵrgili bolatti, biraⱪ ɵyning sirtida ularni kɵrgili bolmaytti; bu baldaⱪlar taki bügüngǝ ⱪǝdǝr xu yǝrdǝ turmaⱪta. □ «bügüngǝ ⱪǝdǝr...» — bu ibarǝ xuni ispatlayduki, «Tarih-tǝzkirǝ»ning hatirilirining kɵpinqisi ibadǝthana tehi ɵz jayida turƣan waⱪtida, sürgün boluxtin ilgiri yezilƣan (36-bab, 11-23-ayǝtlǝrni bǝlkim keyinki bir hatiriqi ⱪoxup yazƣan). 10 Əⱨdǝ sanduⱪining iqidǝ Musa pǝyƣǝmbǝr Ⱨorǝb teƣida turƣanda iqigǝ salƣan ikki tahtaydin baxⱪa ⱨeqnǝrsǝ yoⱪ idi (Israillar Misir zeminidin qiⱪⱪandin keyin Pǝrwǝrdigar ular bilǝn Ⱨorǝbdǝ ǝⱨdǝ tüzgǝnidi).□ «Ⱨorǝb teƣi» — Sinay teƣining baxⱪa bir ismidur.
11 Kaⱨinlar muⱪǝddǝs jaydin qiⱪixti (xu yǝrdǝ ⱨazir bolƣan barliⱪ kaⱨinlar, ɵz nɵwitigǝ ⱪarimay ɵzlirini Hudaƣa atap pakizliƣanidi; □ «Kaⱨinlar... ɵzlirini Hudaƣa atap pakizliƣanidi» — muxu «pakizlax» Tǝwrattiki taⱨarǝt bǝlgilimilǝrgǝ ǝmǝl ⱪilixtin ibarǝt idi (mǝsilǝn, «Law.» 21-bab, 22:1-9ni kɵrüng). 12 nǝƣmǝ-nawaqi barliⱪ Lawiylar, jümlidin Asaf, Ⱨeman, Yǝdutun wǝ ularning oƣulliri ⱨǝm ⱪerindaxliri qǝkmǝn tonlirini kiyixip, ⱪurbangaⱨning xǝrⱪidǝ turup qang, tǝmbur wǝ qiltarlar qelixiwatⱪanidi; ular bilǝn billǝ kanay qeliwatⱪan yǝnǝ bir yüz yigirmǝ kaⱨin bar idi) 13 wǝ xundaⱪ bolduki, kanayqilar bilǝn nǝƣmǝ-nawaqilar ⱨǝmmisi birdǝk qelip, bir awaz bilǝn Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-ⱨǝmdusana eytiwatⱪanda, yǝni kanaylar, janglar wǝ ⱨǝrhil sazlarni qelip, yuⱪiri awaz bilǝn «Pǝrwǝrdigar meⱨribandur, ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiti ǝbǝdil’ǝbǝdgiqidur» dǝp Pǝrwǝrdigarni mǝdⱨiyǝlǝwatⱪanda — xu ⱨaman ibadǝthana, yǝni Pǝrwǝrdigarning ɵyi bir bulut bilǝn tolduruldi; 14 kaⱨinlar ǝxu bulut tüpǝylidin wǝzipilirini ɵtüxkǝ turalmaytti, qünki Pǝrwǝrdigarning julasi Hudaning ɵyini toldurƣanidi.
□5:3 «yǝttinqi ayda bekitilgǝn ⱨeyt» — bu ⱨeyt «kǝpilǝr ⱨeyti» (yǝnǝ «qedir ⱨeyti» yaki «mewǝ ⱨosul ⱨeyti»mu dǝp atilatti), 7-ayning 15-22 künliridǝ ɵtküzülidu («Law.» 23:34). Israilning ǝrliri uningƣa Yerusalemda ⱪatnixixi lazim idi.
□5:5 «jamaǝt qediri» — yaki «jamaǝt yiƣilidiƣan qedir», yǝni «ibadǝt qediri».
□5:7 «kalamhana» — «ǝng muⱪǝddǝs jay»ning yǝnǝ bir atilixidur. 3:16diki izaⱨatni kɵrüng.
□5:9 «bügüngǝ ⱪǝdǝr...» — bu ibarǝ xuni ispatlayduki, «Tarih-tǝzkirǝ»ning hatirilirining kɵpinqisi ibadǝthana tehi ɵz jayida turƣan waⱪtida, sürgün boluxtin ilgiri yezilƣan (36-bab, 11-23-ayǝtlǝrni bǝlkim keyinki bir hatiriqi ⱪoxup yazƣan).
□5:10 «Ⱨorǝb teƣi» — Sinay teƣining baxⱪa bir ismidur.
□5:11 «Kaⱨinlar... ɵzlirini Hudaƣa atap pakizliƣanidi» — muxu «pakizlax» Tǝwrattiki taⱨarǝt bǝlgilimilǝrgǝ ǝmǝl ⱪilixtin ibarǝt idi (mǝsilǝn, «Law.» 21-bab, 22:1-9ni kɵrüng).