Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Petrus «1» 3

Ər-ayalliⱪ munasiwǝt

1-2 Xuningƣa ohxax, i ayallar, silǝr ǝrliringlarƣa boysununglar. Xundaⱪ ⱪilsanglar, ⱨǝtta sɵz-kalamƣa itaǝt ⱪilmaydiƣan ǝrlǝr bolsa, ɵz ayalining bu pǝzilitidin tǝsirlinip, ihlasmǝnlik bilǝn ɵtküzgǝn pak yürüx-turuxinglarƣa ⱪarap, gǝp-sɵzsizla ⱪayil ⱪilinidu.■ 3 Güzǝllikinglar sirtⱪi kɵrünüxtin, yǝni alaⱨidǝ ɵrüwalƣan qeqinglar wǝ taⱪiƣan altun zibu-zinnǝtlǝrdin yaki esil kiyimlǝrdin bolmisun,■ 4 bǝlki «ⱪǝlbinglardiki ɵzünglar», yǝni mɵmin wǝ tinq roⱨtin bolƣan qirimas güzǝlliktin bolsun; bundaⱪ güzǝllik Hudaning aldida intayin ⱪimmǝtliktur.□ 5 Qünki burunⱪi qaƣlarda, Hudaƣa ümidini baƣliƣan ihlasmǝn ayallar dǝl muxundaⱪ güzǝllik bilǝn ɵzlirini zinnǝtlǝp, ǝrlirigǝ itaǝt ⱪilatti.□ 6 Dǝl muxundaⱪ yolda Saraⱨ Ibraⱨimni «ƣojam» dǝp atap, uning sɵzlirigǝ boysunatti. Silǝr ⱨeqⱪandaⱪ wǝswǝsilǝrdin ⱪorⱪmay ixlarni durus ⱪilsanglar, silǝrmu Saraⱨning pǝrzǝntliri bolƣan bolisilǝr.□ ■

7 Xuningƣa ohxax, ǝy ǝrlǝr, silǝrmu ayalliringlar bilǝn turuxta, ularni ayal kixilǝr bizdin ajiz bǝndilǝr dǝp bilip ularni qüxinip yetinglar; silǝr ular bilǝn Huda xapaǝt ⱪilƣan ⱨayatⱪa ortaⱪ mirashor bolup, ularni ⱨɵrmǝt ⱪilinglar. Xundaⱪ ⱪilsanglar, dualiringlar tosalƣuƣa uqrimaydu.□ ■

Ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ üqün azab qekix

8 Ahirida, ⱨǝmminglar bir niyǝt bir mǝⱪsǝttǝ, bir-biringlarƣa ⱨǝmdǝrd bolup, bir-biringlarni ⱪerindaxlarqǝ sɵyünglar, iq-baƣri yumxaⱪ wǝ kǝmtǝr bolunglar.□ ■ 9 Yamanliⱪⱪa yamanliⱪ, aⱨanǝtkǝ aⱨanǝt bilǝn ǝmǝs, ǝksiqǝ, bǝht tilǝx bilǝn jawab ⱪayturunglar. Qünki silǝr dǝl bu ixⱪa qaⱪirilƣansilǝr; xuning bilǝn ɵzünglar bǝhtkǝ mirashor bolisilǝr. ■ 10 Qünki muⱪǝddǝs yazmilarda yezilƣinidǝk: —

«Kimki ⱨayatni sɵyüp, yahxi kün kɵrgüqi bolay desǝ,

Tilini yamanliⱪtin tartsun,

Lǝwliri mǝkkarliⱪtin neri bolsun;■

11 Yamanliⱪtin ɵzini tartip,

Güzǝl ǝmǝllǝrni ⱪilip yürsun;

Aman-hatirjǝmlikni izdǝp, uni ⱪoƣlap yürsun.□ ■

12 Qünki Pǝrwǝrdigarning kɵzi ⱨǝⱪⱪaniylarning üstidǝ turidu,

Uning ⱪuliⱪi ularning iltijaliriƣa oquⱪ turidu;

Lekin Pǝrwǝrdigarning yüzi rǝzillik yürgüzgüqilǝrgǝ ⱪarxi turidu».□ ■

13 Əgǝr silǝr daim yahxi ixlarni ⱪilixⱪa intilsǝnglar, kim silǝrgǝ yamanliⱪ ⱪilar? □ 14 Lekin ⱨǝtta ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ yolida azab-oⱪubǝt qǝksǝnglarmu, ohxaxla bǝhtliksilǝr! Lekin ularning wǝⱨimisidin ⱪorⱪmanglar wǝ alaⱪzadǝ bolmanglar; □ ■ 15 bǝlki ⱪǝlbinglarda Rǝb Mǝsiⱨni ⱨǝmmidin üstün dǝp bilinglar; silǝrdǝ bolƣan ümidning sǝwǝbini soriƣanlarƣa mɵmin-mulayimliⱪ wǝ ihlasliⱪ bilǝn jawab berixkǝ ⱨǝmixǝ tǝyyar turunglar. □ ■ 16 Ⱨǝrdaim wijdaninglarni pak tutunglar; xuning bilǝn silǝrgǝ «yamanliⱪ ⱪilƣuqilar» dǝp tɵⱨmǝt ⱪilƣanlar silǝrning Mǝsiⱨdǝ bolƣan pǝzilǝtlik yürüx-turuxunglarni kɵrüp, ɵzliri ⱪilƣan tɵⱨmǝtlǝrdin hijil bolsun. ■ 17 Qünki Hudaning iradisi xundaⱪ bolsa, yahxiliⱪ ⱪilƣininglar üqün azab-oⱪubǝt qǝksǝnglar, bu yaman ix ⱪilƣininglar tüpǝylidin azab-oⱪubǝt qǝkkininglardin ǝwzǝl, ǝlwǝttǝ. 18 Qünki Mǝsiⱨ bizni Huda bilǝn yaraxturux üqün, yǝni Ⱨǝⱪⱪaniy Bolƣuqi ⱨǝⱪⱪaniy ǝmǝslǝrni dǝp, birla ⱪetimliⱪ azab-oⱪubǝt qǝkti; gǝrqǝ U tǝn jǝⱨǝttǝ ɵltürülgǝn bolsimu, lekin roⱨta janlanduruldi;□ ■ 19 xuning bilǝn U solap ⱪoyulƣan roⱨlarning yeniƣa muxu roⱨiy ⱨayatliⱪi bilǝn berip, Ɵzining bu ƣǝlibisini jakarlidi. □ ■ 20 solap ⱪoyulƣan bu roⱨlar burunⱪi zamanda, yǝni Nuⱨ pǝyƣǝmbǝrning künliridǝ, kemǝ yasiliwatⱪan mǝzgildǝ Huda sǝwrqanliⱪ bilǝn kixilǝrning towa ⱪilixini kütkinidǝ, Uningƣa itaǝtsizlik ⱪildi. Pǝⱪǝt xu kemigǝ kirgǝn birⱪanqisi, yǝni jǝmiy sǝkkiz jan su arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzuldi. □ ■ 21 Mana bu «suƣa qɵmüldürüx»ning bexariti bolƣan. Əmdi qɵmüldürüx — bǝdǝnning kirdin tazilinixi ǝmǝs, bǝlki adǝmning pak wijdan bilǝn Əysa Mǝsiⱨning tirildürülüxi arⱪiliⱪ Hudadin tiligǝn tǝlipi — bizni ⱨazir ⱪutⱪuzuwatidu □ ■ 22 (Mǝsiⱨ tirilip ǝrxkǝ qiⱪip, pǝrixtilǝr, barliⱪ roⱨiy ⱨoⱪuⱪdarlar wǝ küqlüklǝr Uningƣa bosunduruldi wǝ u Hudaning ong yenida turmaⱪta).■

■3:1-2 Yar. 3:16; 1Kor. 14:34; Əf. 5:22; Kol. 3:18; Tit. 2:5.

■3:3 1Tim. 2:9; Tit. 2:3.

□3:4 «bǝlki «ⱪǝlbinglardiki ɵzünglar», yǝni mɵmin wǝ tinq roⱨtin bolƣan qirimas güzǝlliktin bolsun» — «ⱪǝlbinglardiki ɵzünglar» grek tilida «ⱪǝlbdiki iqki insan» degǝn sɵz bilǝn bildürülidu.

□3:5 «Hudaƣa ümidini baƣliƣan ihlasmǝn ayallar» — «ihlasmǝn» muxu yǝrdǝ «muⱪǝddǝs» bilǝn ipadilinidu.

□3:6 «Silǝr ⱨeqⱪandaⱪ wǝswǝsilǝrdin ⱪorⱪmay ixlarni durus ⱪilsanglar, silǝrmu Saraⱨning pǝrzǝntliri bolƣan bolisilǝr» — «ⱨeqⱪandaⱪ wǝswǝsilǝrdin ⱪorⱪmay ixlarni durus ⱪilsanglar» degǝnliktǝ tǝkitlǝydiƣan ix bǝlkim, ayallar ɵz yoldaxlirini ⱨɵrmǝtlixi bilǝn tǝng ulardin ⱨeqⱪandaⱪ ⱪorⱪmasliⱪi, bǝlki Hudadinla ⱪorⱪup, ihlasmǝn boluxi kerǝk. Demǝk, ayallarning durus ixlarni ⱪilixning türtkisi ǝrliridin ⱪorⱪux ǝmǝs, bǝlki Hudaƣa ihlasmǝn boluxtin ibarǝt boluxi kerǝk.

■3:6 Yar. 18:12.

□3:7 «Xuningƣa ohxax, ǝy ǝrlǝr, silǝrmu ayalliringlar bilǝn turuxta, ularni ayal kixilǝr bizdin ajiz bǝndilǝr dǝp bilip ularni qüxinip yetinglar» — «ajiz bǝndǝ» grek tilida «ajiz ⱪaqa-ⱪuqa» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu. Rosul Petrusning muxu yǝrdǝ ⱨǝm ǝrlǝr ⱨǝm ayallarmu Hudaning hizmitidǝ bolƣan ⱪorallar yaki ǝswablar ikǝnlikini tǝkitlimǝkqi. Muxu yǝrdǝ «qüxinip yetix» grek tilida «bilix» bilǝn ipadlinidu. «Yar.» 4:1 wǝ izaⱨatini kɵrüng. Bu ibarǝ ǝrning ayalining ɵz jinsiy muⱨǝbbitigǝ bolƣan moⱨtajliⱪini untumasliⱪini ɵz iqigǝ alidu. «silǝr ular bilǝn Huda xapaǝt ⱪilƣan ⱨayatⱪa ortaⱪ mirashor bolup, ularni ⱨɵrmǝt ⱪilinglar» — «Huda xapaǝt ⱪilƣan ⱨayatⱪa mirashor» — grek tilida «ⱨayatning xapaitigǝ mirashor...».

■3:7 Əf. 5:25-33; Kol. 3:19.

□3:8 «...iq-baƣri yumxaⱪ wǝ kǝmtǝr bolunglar» — yaki «... iq-baƣri yumxaⱪ wǝ ǝdǝplik bolunglar».

■3:8 Rim. 12:16; 15:5; 1Kor. 1:10; Fil. 2:2; 3:16.

■3:9 Law. 19:18; Pǝnd. 20:22; 24:29; Mat. 5:39; 25:34; Rim. 12:17; 1Kor. 6:7; 1Tes. 5:15; 1Tim. 4:8.

■3:10 Zǝb. 34:12-16; Yaⱪ. 1:26

□3:11 «aman-hatirjǝmlikni izdǝp,..» — yaki «ⱨǝmmǝylǝn bilǝn inaⱪ ɵtüxkǝ tirixip,...».

■3:11 Zǝb. 37:27; Yǝx. 1:16; 3Yuⱨa. 11.

□3:12 «...Qünki Pǝrwǝrdigarning kɵzi ⱨǝⱪⱪaniylarning üstidǝ turidu, Uning ⱪuliⱪi ularning iltijaliriƣa oquⱪ turidu; lekin Pǝrwǝrdigarning yüzi rǝzillik yürgüzgüqilǝrgǝ ⱪarxi turidu» — (10-12-ayǝt) «Zǝb.» 34:12-16.

■3:12 Zǝb. 34:12-16

□3:13 «Əgǝr silǝr daim yahxi ixlarni ⱪilixⱪa intilsǝnglar,...» — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ «ǝgǝr silǝr yahxi ⱪilƣuqilarni ülgǝ ⱪilsanglar,...» deyilidu.

□3:14 «Lekin ularning wǝⱨimisidin ⱪorⱪmanglar wǝ alaⱪzadǝ bolmanglar...» — «Yǝx.» 8:12.

■3:14 Yǝx. 8:12-13; Yǝr. 1:8; Mat. 5:10; 1Pet. 2:20; 4:14.

□3:15 «bǝlki ⱪǝlbinglarda Rǝb Mǝsiⱨni ⱨǝmmidin üstün dǝp bilinglar» — bu sɵzlǝr «Yǝx.» 8:13dǝ tepilidu. «Rǝb Mǝsiⱨni ⱨǝmmidin üstün dǝp bilinglar» grek tilida «rǝbni muⱪǝddǝs ⱪilip» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu. Muxu ayǝttǝ «muⱪǝddǝs» degǝn sɵz «pak» degǝn adǝttiki mǝnidǝ ixlitilmǝy, bǝlki Rǝbning ⱨǝmmǝ baxⱪa zatlardin pütünlǝy baxⱪiqǝ, pütünlǝy üstün ikǝnlikini bildüridu. «silǝrdǝ bolƣan ümidning sǝwǝbini soriƣanlar» — «ümid» — mǝnggülük ⱨayatⱪa baƣliƣan, ǝlwǝttǝ. «silǝrdǝ bolƣan ümidning sǝwǝbini soriƣanlarƣa mɵmin-mulayimliⱪ wǝ ihlasliⱪ bilǝn jawab berixkǝ ⱨǝmixǝ tǝyyar turunglar» — «ihlasliⱪ bilǝn» grek tilida «ⱪorⱪunq bilǝn» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu. Bizningqǝ bu ⱪorⱪunq: (1) Hudadin bolidu — demǝk, mǝn jawab bǝrginimdǝ adǝmning qirayidin yaki uni rǝnjitixtin ⱪorⱪmaymǝn, bǝlki pǝⱪǝt Hudadin ⱪorⱪimǝn, wǝ (2) jawabimning birǝr jayining ⱨǝⱪiⱪǝttin ezip ketixidin, gepimining hataliⱪ yeri bolup ⱪelixidin ⱪorⱪuxmu bar.

■3:15 Ayup 1:21; Zǝb. 119:46; Ros. 4:8.

■3:16 Tit. 2:8; 1Pet. 2:12,15.

□3:18 «yǝni Ⱨǝⱪⱪaniy Bolƣuqi ⱨǝⱪⱪaniy ǝmǝslǝrni dǝp, birla ⱪetimliⱪ azab-oⱪubǝt qǝkti» — «Ⱨǝⱪⱪaniy Bolƣuqi» Mǝsiⱨni kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ. «gǝrqǝ U tǝn jǝⱨǝttǝ ɵltürülgǝn bolsimu, lekin roⱨta janlanduruldi» — bu ajayib ⱨǝⱪiⱪǝt toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ tohtilimiz.

■3:18 Rim. 5:6; Ibr. 9:15,28.

□3:19 «xuning bilǝn U solap ⱪoyulƣan roⱨlarning yeniƣa muxu roⱨiy ⱨayatliⱪi bilǝn berip, Ɵzining bu ƣǝlibisini jakarlidi» — «muxu roⱨiy ⱨayatliⱪ bilǝn berip...» grek tilida «uningda berip...» bilǝn ipadilinidu. Əyni grekqǝ tekisttǝ uning nemini jakarliƣini eniⱪ deyilmigǝn. Biz «Ɵzining ƣǝlibisi»ni ⱪoxup yazduⱪ. Qünki uyƣur tilida «jakarlax» degǝn peilning mǝlum bir toldurƣuqisi boluxi kerǝk, xuningdǝk Mǝsiⱨ ularƣa uⱪturƣan hǝwǝrning mǝzmuni qoⱪum Ɵzining bayatin ada ⱪilƣan uluƣ ⱪurbanliⱪi bilǝn munasiwiti boluxi lazim.

■3:19 1Pet. 4:6.

□3:20 «...solap ⱪoyulƣan bu roⱨlar burunⱪi zamanda, yǝni Nuⱨ pǝyƣǝmbǝrning künliridǝ, kemǝ yasiliwatⱪan mǝzgildǝ Huda sǝwrqanliⱪ bilǝn kixilǝrning towa ⱪilixini kütkinidǝ, Uningƣa itaǝtsizlik ⱪildi. Pǝⱪǝt xu kemigǝ kirgǝn birⱪanqisi, yǝni jǝmiy sǝkkiz jan su arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzuldi» — «solap ⱪoyulƣan bu roⱨlar» toƣrisida alimlarning ikki hil ⱪarixi bar: (1) ular Nuⱨ pǝyƣǝmbǝrning dǝwridǝ ⱪiz-ayallarƣa nǝps-xǝⱨwǝt ⱪilƣan pǝrixtilǝrni kɵrsitidu («Yar.» 6:1-6ni wǝ izaⱨatni, «2Pet.» 2:4-5, «Yǝⱨ.» 6-8ni kɵrüng); (2) Nuⱨ pǝyƣǝmbǝr dǝwridiki Hudaning sɵzigǝ kirmigǝn, rǝⱨimini rǝt ⱪilip topanda ɵlgǝn itaǝtsiz adǝmlǝrning insaniy roⱨlirini kɵrsitidu. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ bu ikki pikir wǝ toluⱪ ayǝtning mǝnisi üstidǝ tohtilimiz.

■3:20 Yar. 6:3,14; 8:18; Mat. 24:37; Luⱪa 17:26; Rim. 2:4; 2Pet. 2:5.

□3:21 «Mana bu «suƣa qɵmüldürüx»ning bexariti bolƣan. Əmdi qɵmüldürüx — bǝdǝnning kirdin tazilinixi ǝmǝs, bǝlki adǝmning pak wijdan bilǝn Əysa Mǝsiⱨning tirildürülüxi arⱪiliⱪ Hudadin tiligǝn tǝlipi — bizni ⱨazir ⱪutⱪuzuwatidu» — «adǝmning pak wijdanining ... Hudadin tiligǝn tǝlipi» degǝnning baxⱪa birhil tǝrjimisi «adǝmning pak wijdan üqün... Hudadin tiligǝn tǝlipi». Bu ikki tǝrjimǝ, xundaⱪla bu muⱨim ayǝt oƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ tohtilimiz.

■3:21 Ros. 2:38-39; Əf. 5:26; Kol.2:11-13

■3:22 Əf. 1:20.