BALUWA YA PAULO KWA
WAEFESO
ULONGOELO
Baluwa kwa Waefeso yawandikagwa mwo lupisi luligane na ulo lupisi iwandikwe ibaluwa kwa Wakolosai mwo mwaka wa milongo mtandatu kulawa aho Yesu eze elekwe. Awandike baluwa ino, aketambula mwenye kugamba ni Mwigala Ulosi Paulo 1:1. Wamanyi wengi wazumilana kugamba Paulo niye awandike ibaluwa ino hamwenga na kugamba yaswesa imilamsile yakwe enga ivo ili mwe baluwa kwa Wakolosai. Kwaivo elo baluwa ino yadahika neitailwa yenezwe mwa mafyo yamwenga ya want'hu wakumhuwila Kilisito mwo mkowa uwo. Naho Paulo atambalisa kugamba umwo andaga akawandika ibaluwa ino andaga mwe divugailo 3:1;1:1 na 6:20. Paulo amwink'haga Tikiko ibaluwa ino aigale kwa mafyo ya wahuwila wa Kilisito ya uko Efeso umwo andaga mwe nt'hambo yakwe ya kuita uko, 6:21-22.
Efeso wandaga ni mzi mkulu vitendese, naho nuwo wandaga mzi mkulu wo useuta wa Kiloma mwo mkowa wa Asia ndodo. Naho Efeso noumanyikisa kugamba uko kwandaga na nyumba ya mnungu mvele ywe Kigiliki etangagwa Atemi, Imitendele 19:23-31. Difyo dya wahuwila wa Kilisito dya uko Efeso dyakongaga kwa ludole mna mazuwa ivo yagendeelaga dyonyelaga. Ugubulo 2;1-7
Paulo atambalisa mwe hant'hu ha nk'hongo ye baluwa yakwe, ivo Mnungu awasagule want'hu wakwe na kuwayokola kulawa mwo wavu wawe kwa sila ya Yesu Kilisito. Naho adiliganya difyo dya wahuwila wa Kilisito no mwili, na Kilisito akanda nuwo mtwi wakwe. Naho aliganyiza zengo na Kilisito, naye mwenye niye diiwe dikulu dya hank'handa. Mwe hant'hu ha kaidi ye baluwa, Paulo alangiliza kwa wikazi ukuungwa kwa wahuwila wa Kilisito.
Yemndani
Mwo 1:1-2 Paulo aketambula mwenye na kuwalamsa Waefeso.
Akajika, atambalisa mbuli yo undugu uwo wiyaho mgati mwe difyo dya want'hu wakumhuwila Kilisito na Kilisito mwenye. 1:3-3:21
Naho Paulo awandika ivo want'hu wakumhuwila Kilisito ivo wakuungwa kwikala. 4:1-6:20.
Kwo uheelo Paulo alonga mbuli za kubindiliza 6:21-24.
1
1 Miye Paulo, Mwigala ulosi ywa Yesu Kilisito kwaviya aungile Mnungu, nawawandikilani nyuwe want'hu wa Mnungu wa Efeso, wahuwilwa mwo kulunganywa na Yesu Kilisito.
2 Nawalombezelani uwedi no utondowazi kulawa kwa Mnungu Tati yetu na Zumbe ywetu Yesu Kilisito,
Uvikilwa wa kimp'heho mwa Kilisito
3 Atogolwe Mnungu eli Ise dya Yesu Kilisito, kwaviya mwo kulunganywa na Kilisito kakivikila na kukink'ha mageleko yose ye kimp'heho uko kulanga. 4 Kukongela aho isi ino ikei kuumbigwa, Mnungu nakakisagula kinde wakwe mwo kulunganywa na Kilisito, vileke kinde wasuntigwa hameso hakwe haheina lema.
5 Kukongela aho kale mwenye Mnungu nakakitalazila suwe kinde wanawe kwa sila ya Yesu Kilisito, nivo aungile ne kitalo chakwe. 6 Ivo kimtogoleni Mnungu kwa wedi wakwe mkulu akink'hile kwombokela mwanawe amuungise. 7 Kugamba kwa sakame yakwe Yesu, suwe kikombolwa, kiusilwa wavu wetu. Nuko kugamba wavu wetu wauswa, nivo wili ukulu we uwedi wakwe, 8 akink'hile haheina kihimo!
Kwa ubala wose na umanyi. 9 Mnungu adamanyaga kiya aungaga, niyo akink'ha kumanya mzungu wandaga ukei kumanyika uwo aungaga kuudamanya kombokela kwa Yesu Kilisito. 10 Mzungu uwo nowize ukintizwe ni Mnungu aho lupisi lwakwe lukabula, ni kuwaduganya viumbwa vose kwo ulanga na mwe isi, wose wakanda walongozwa ni Yesu Kilisito.
11 Mwo kulunganywa na Yesu, suwe kitendigwa wakipe wo ukombolwa kuligana naivo kiikilwe mizungu, kwa diya Mnungu aungile kudamanya kila kint'hu kwa ulamuzi wakwe no kuunga kwakwe. 12 Suwe kilongole kumhuwila Kilisito chaungwa kuutunya ukulu wa Mnungu. 13 Nanywe wa mataifa matuhu, mnda want'hu wa Mnungu aho mwize mwive ulosi we kindedi, Imbuli Yedi iyo iwegaileni ukombolwa. Mumhuwila Kilisito, Mnungu naye niyo awagelani kiwalo kwa kumink'hani Muye ywa Mnungu uyo alaganaga naawenk'heni. 14 Uyu Muye msuntilwa nicho kiwalo kugamba nekihokele kiya Mnungu agambile naawenk'he want'hu wakwe, no kukink'ha ikindedi kugamba Mnungu naawenk'he ukombolwa ukint'hile awant'hu wakwe. Nekiitunyeni uwedi wakwe mkulu vitendese!
Paulo awalombezela Waefeso
15 Kwa ivo kukongela aho nevaga umhuwi wenyu mwa Zumbe Yesu na lukunde lwenyu kwa want'hu wose wa Mnungu, 16 higendeelesa kumtogola Mnungu kwajili yenyu. Nawakumbukilani kila hamvika Mnungu, 17 na kumlombeza Mnungu ywa Zumbe ywetu Yesu Kilisito, Tate mta ukulu awenk'heni Muye ywakwe akuunga awenk'heni umanyi na kumgubuilani adahe kummanya Mnungu. 18 Naho namlombeza Mnungu agubule mioyo yenyu idahe kuwona ung'azi wakwe vileke mmanye dikawiilo diya awetangileni no ukulu utendese wo uvikilwa awaikile want'hu wakwe, 19 naho mmanye ivo udahi wakwe wili mkulu vitendese kwetu suwe kikuhuwila. Udahi uno ukudamanya ndima mndani mwetu, uligana no ludole ludya lukulu lutendese, 20 ulo lumuuyule Kilisito, niyo lwamwiika kulume kwakwe uko kwe mbingu. 21 Uko, Kilisito kanda niye mkulu wakila uzumbe na udahi na ludole na ukulu, niye mkulu kujink'ha ukulu wose umanyike mwe isi ino na mwe isi iyo ikwiza. 22 Mnungu kaika vint'hu vose hasi yo udahi wa Yesu, niyo amwink'hiza kwe difyo dya wahuwila wa Kilisito ande mkulu mwe vint'hu vose. 23 Wakumhuwila Kilisito wose, nuwo umwili wakwe Kilisito, naho nuko kukint'ha kwakwe yehe akugela kukint'ha kila kint'hu na kila hant'hu.