LAAPAALƖ KƲPAŊ WEI
YOHAANƖ
ŊMAAWA TƆ
Kʋtʋlʋtʋ
Lɑɑpɑɑlɩ ɩnɛ ɩ ŋmɑɑlʋ Yohɑɑnɩ sɔɔsɑ ɩ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ kɛ́ tɔmnɑɑ pɑɣɑlɛ mpɑ Lɑɑpɑɑlǝnɑɑ lɛlɑɑ tɑ yɔɣɔtɩ tɔ, ɩsɩɩ ɑkpɑɣɑlɛ kɛ Kɑnɑ, nɑ Nikotɛm pote kɛ Yesu kiŋ, nɑ Sɑmɑlii ɑlʋ nɑ Yesu kɛ́ lɔkɔ nɔɣɔ, nɑ ɑpɑlʋ wei ɩ hǝntɑ wʋsɑsɩ kɛ pɩɩsɩ pǝlefɛɩ nɩɩlɛ tɔ, nɑ ɑpɑlʋ wei pɑ lʋlʋnɑ yʋlʋmtʋ tɔ. Yohɑɑnɩ yɑɑkɩ Yesu sɩ: Ɩsɔ Tɔm nti tǝ pǝsɑ yʋlʋ nɑ tǝ́ kɔɔ nɑ tǝ́ cɑɣɑ yǝlɑɑ hɛkʋ tɔ. Yesu kɛ́ Ɩsɔ Pǝyɑɣɑ kɛ́, nɑ ɩ wɛ Ɩsɔ kiŋ kɛ hɑtuu kɑncɑɑlɑɣɑ tɑɑ. Yohɑɑnɩ sɩ Yesu kɛlɛ weesuɣu nɑ ye wei ɩ tɛmɑ-ɩ nɑ ɩ tɑɑ pʋntʋ kɑ hiki weesuɣu tɑm tɔɔ nyǝŋkʋ. Yohɑɑnɩ sɛɛwɑ ɩsɔnɑɑ pɑɣɑlɛ kɛ́ ɩ sɛɣɛsʋɣʋ tɑɑ kɛ. Ɩ tɔmɑ sɩ Yesu wɛɛ ɩsɩɩ lʋm, ɩnǝɣǝlɛ tɔɣɔnɑɣɑ, ɩnǝɣǝlɛ tiikulu kʋpɑŋ, ɩnǝɣǝlɛ nyɑɑlǝm, ɩ kɛ́ mpɑɑʋ, ɩnǝɣǝlɛ nɔnɔɣɔ.
Ɩsǝnɑ pɑ fɑɣɑ Yohɑɑnɩ tɑkǝlɑɣɑ tɔ:
Tɔm pǝsɑ yʋlʋ, titite 1:1-18
Ɩsɔ Lʋm sɔlʋ Yohɑɑnɩ ɑseetɑ, titite 1:19-51
Yesu tǝmlɛ kɛ pɑtǝmɑ, titite 2:1–12:50
Yesu kʋsǝsɩɩtʋ kɑntǝkɑɣɑ nyǝntʋ, titite 13–17
Yesu kʋnyɔntɔɣɔlɛ nɑ ɩ sǝm nɑ ɩ fem, titite 18–21
1
Kɔkɔ ŋkɑ kɑ nɑɑ yǝlɑɑ tɔ nɑ pɑ weesuɣu hɑlʋ
Hɑtoo kɑncɑɑlɑɣɑ Tɔm kɑ wɛnnɑ. Nɑ Ɩsɔ cɔlɔɣɔ Tɔm kɑ wɛɛ, nɑ Tɔm ɩnɩ ɩ kɑ tɩɩ kɛ́ Ɩsɔ kɛ́. Ɩsɔ cɔlɔɣɔ ɩ kɑ wɛ hɑtoo kɑncɑɑlɑɣɑ. Ɩ niŋ kɛ Ɩsɔ lɑpǝnɑ pǝ tǝnɑ. Pʋlʋ cǝcǝkɑ fɛɩ mpi pǝ lɑpɑ nɑ ɩ niŋ fɛɩ pǝ tɑɑ tɔ. Ɩnɩ ɩ kiŋ kɛ weesuɣu kɑ wɛɛ, nɑ weesuɣu ŋkʋ kʋ yelinɑ nɑ kɔkɔ kɔɔ yǝlɑɑ kiŋ nɑ pǝ́ nɑɑ-wɛ. Kɔkɔ nɑɑkɩ sǝkpɛtʋɣʋ nɑ sǝkpɛtʋɣʋ, tɑ teesi-kɛɣɛ pɑɑ pǝcɔ mɑɣɑmɑɣɑ.
Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɔ tilɑ ɩ tillu nɔɣɔlʋ, pɑ yɑɑ-ɩ sɩ Yohɑɑnɩ. Ɩ́lɛ́ ɩ kɔmɑ sɩ ɩ hʋ́lǝ́ɣɩ́ kɔkɔ ŋkɑ kɑ nɑɑ mpʋ tɔ kɑ yɑɑsi. Nɑ ɩ kɔntɛ nyʋɣʋ ntɛ́ sɩ ɩ́ yɔɣɔtɩ nɑ yǝlɑɑ tǝnɑ mʋ, nɑ pɑ́ tǝŋ-tɩ. Pǝ tɑɣɑ ɩnɩ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ kɛnɑ kɔkɔ ŋkɛ. Amɑ ɩ kɔmɑɣɑ sɩ ɩ kɛɛsǝɣɩ kɔkɔ ŋkɛ kɑ yɑɑsi. Kɔkɔ ŋkɛ kɑ tike kɑ kɛnɑ tɑmpɑnɑ nyǝŋkɑ, nɑ kɑ́ kɔɔ ɑntulinyɑ tɑɑ nɑ kɑ́ yele nɑ yǝlɑɑ tǝnɑ nɑɑkɩ.
10 Tɔm ɩnɩ ɩ kɑ kɔmɑ ɑntulinyɑ tɑɑ, pɑɑ nɑ mpʋ ɑntulinyɑ tɑ́ nyǝmɩ-ɩ. Pǝyele ɩ niŋ kɛ Ɩsɔ kɑ lɑpǝnɑ ɑntulinyɑ. 11 Ɩ mɑɣɑmɑɣɑ ɩ tɛɣɛ ɩ kɔmɑ. Amɑ ɩ tɛ nyǝ́mɑ tɑ mʋ-ɩ. 12 Pɑɑ nɑ mpʋ lɛlɑɑ mʋ-ɩ nɑ pɑ́ tisi ɩ tɔm, ɩlɛnɑ ɩ́ hɑ-wɛɣɛ toŋ sɩ pɑ́ pǝsɩ Ɩsɔ piyɑ. 13 Pǝ tɑɣɑ ɩsɩɩ pɑ lʋlɑ-wɛɣɛ kʋlʋlʋ kɛ Ɩsɔ piyɑ, yɑɑ pǝ kɛ́ yʋlʋ sɔɔlʋɣʋ tɔm, yɑɑ yʋlʋ nɔkʋɣʋ tɔm. Amɑ Ɩsɔ lɑpǝnɑ ɩ mɑɣɑmɑɣɑ sɩ pɑ́ pǝsɩ ɩ piyɑ.
14 Tɔm ɩnɩ ɩ pǝsɑ yʋlʋ tǝkpɑtɑɑ nɑ ɩ́ kɔɔ nɑ ɩ́ cɑɣɑ tɑ́ hɛkʋ, nɑ ɩ pɛɛlɛɛ nɑ ɩ tɑmpɑnɑ fɛɩnɑ tɑkɑ. Tǝ nɑwɑ ɩ teeli kɛ teu, teeli ɩnǝɣɩ Tɑcɑɑ hɑ Pǝyɑɣɑ ɩkpɑmlɛ. 15 Yohɑɑnɩ kɑ yɔɣɔtɑ ɩ tɔm nɑ ɩ́ kpɑɑlɩ sɩ: Ɩ tɔm kɛ mɑɑ yɔɣɔtɑɑ, sɩ mɑ wɑɑlɩ nɔɣɔlʋ kɑ́ tɛ nɑ ɩ́ kɔɔ, ɩlɛ ɩ kǝlɑ-m. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, pɑ lʋlɑ-m tɔ, mɑ mɑɣɑnɑ-ɩ kɛ́.
16 Ɩ kʋpɑntʋ sɔsɔɔntʋ tɔɔ, tɑ́ tǝnɑ tǝ nɩɩ ɩ leleŋ pǝ tɩɩ fɛɩ. Ɩ lɑpɑ-tʋɣʋ kʋpɑntʋ kɛ tǝmɑ tɔɔ, tǝnɛ tǝ tɛŋ nɑ tǝnɛ tǝ lɛɛtǝɣɩ. 17 Moisi kiŋ kɛ tǝ hikɑ kiiŋ. Ɩlɛnɑ Yesu Kilisiti nɑ́ɑ́ kɔnɑ pɛɛlɛɛ nɑ tɑmpɑnɑ pǝ tɔm. 18 Too tɔ, nɔɣɔlʋ tɑ nɑtɑ Ɩsɔ. Amɑ Ɩsɔ Pǝyɑɣɑ ɩkpɑmlɛ ŋkɑ kɑ kɛ́ Ɩsɔ nɑ kɑ́ wɛ kɑ Cɑɑ Ɩsɔ kiŋ tɔ, ŋkɛ kɑ lɑpǝnɑ nɑ yǝlɑɑ nyɩ Ɩsɔ.
Lʋm sɔlʋ Yohɑɑnɩ wɑɑsʋ
(Mɑtiyee 3:1-12; Mɑlǝkɩ 1:1-8; Luku 3:1-18)
19 Wɑɑtʋ wei Yutɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ kʋsɑ kɔtǝlɑɑ nɑ Lefii nyǝ́mɑ kɛ Yosɑlɛm nɑ pɑ́ tili-wɛ sɩ pɑ́ polo pɑ́ pɔɔsɩ Yohɑɑnɩ sɩ ɩ kɛ́ ɑwe tɔ, nti Yohɑɑnɩ ɩnɩ ɩ yɔɣɔtɑɑ tɔɣɔlɔ:
20 Yohɑɑnɩ tɑ kisi cɔʋ, ɩ tisɑ tɑmpɑnɑ kɛ́ sɩ: Mɑ tɑ kɛ Mesii.
21 Ɩlɛnɑ tillɑɑ mpɛ pɑ́ pɔɔsɩ Yohɑɑnɩ sɩ: Ɩlɛ n kɛ́ ɑwe? Ilii? Nɑ ɩ́ cɔ sɩ: Mɑ tɑ kɛ Ilii. Pɑ tɑsɑ-ɩ sɩ: Nyɑɣɑlɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ wei tɔ? Nɑ ɩ́ cɔ sɩ: Aɑɩ.
22 Tǝnɑɣɑ pɑ tɑɣɑnɑ-ɩ tɔm sɩ: Ɩlɛ n kɛ ɑwe? Heeli-tʋ nɑ tǝ́ polo tǝ́ heeli mpɑ pɑ tilɑ-tʋ tɔ. Nyɑ́ mɑɣɑmɑɣɑ n yɑɑ nyɑ́ tɩ suwe?
23 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yohɑɑnɩ tɔmɑ sɩ:
Mɑ́, mɑ kɛ́ nɔɣɔlʋ wei ɩ yɔɣɔtǝɣǝnɑ nɔɣɔ
sɔsɔɣɑ kɛ wʋlɑɣɑ tɛtʋ tɑɑ sɩ pɑ́ tɑɣɑnɩ
Tɑcɑɑ kɛ mpɑɑʋ nɑ kʋ́ siɣisi teu.
Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Ɩsɑyii kɑ yɔɣɔtǝnɑ-tɩ.
24 Tillɑɑ mpɛ pɑɑ kɛ́ Fɑlisɑnɑɑ. 25 Nɑ pɛlɛ pɑ pɔɔsǝnɑ-ɩ tǝcululu sɩ: Ye n tɑ kɛ Mesii, n tɑ kɛ Ilii, pǝyele n tɑ kɛ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ wei tɔ ɩlɛ, pepe tɔɔ kɛ́ n sɔɔ yǝlɑɑ kɛ Ɩsɔ lʋm?
26 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yohɑɑnɩ cɔ-wɛ sɩ: Mɑ ɩlɛ lʋm kɛ mɑ sɔɔ-mɛ. Amɑ nɔɣɔlʋ wɛ mǝ hɛkʋ tɑɑ wei ɩ́ tɑ nyɩ tɔ. 27 Mɑ wɑɑlɩ ɩ́lɛ́ ɩ kɔŋ, mɑ tɑ tɑlɑ mɑ́ wɔɣɔsɩ ɩ nɔɔhɛɛ tɑɑ ntɑŋkpɑlɑ mɑɣɑmɑɣɑ.
28 Pǝ tǝnɑɣɑ mpʋ pǝ lɑpɑ Petɑnii kɛ Yɑɑtɑnɩ pɔɣɔ wɑɑlɩ kɛ́ timpi Yohɑɑnɩ sɔɔkɑɣɑ yǝlɑɑ kɛ Ɩsɔ lʋm tɔ.
Ɩsɔ Ɩwǝyɑɣɑ Yesu
29 Tɛʋ femɑ nɑ Yohɑɑnɩ nɑ Yesu nɑ ɩ́ kɔŋ ɩ kiŋ, ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ sɩ: Ɩɩ nɑɑ Ɩsɔ Ɩwǝyɑɣɑ ŋkɑ kɑ hɩɩsǝɣɩ ɑntulinyɑ ɩsɑɣɑtʋ tɔɣɔlɛ? 30 Ɩ tɔm kɛ mɑɑ heelɑ-mɛ sɩ: Mɑ wɑɑlɩ nɔɣɔlʋ kɑ́ tɛ nɑ ɩ́ kɔɔ, ɩlɛ ɩ kǝlɑ-m. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, pɑ lʋlɑ mɑ́ tɔ, mɑ mɑɣɑnɑ-ɩ kɛ́. 31 Mɑ tɑɑ nyɩ sɩ ɑweɣelɛ pʋntʋ ɩnɩ. Amɑ mɑ kɔmɑɣɑ sɩ mɑ sɔɔ yǝlɑɑ kɛ Ɩsɔ lʋm nɑ lʋm sɩ pǝ́ lɑ nɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nyǝmɩ-ɩ.
32 Yohɑɑnɩ tɑsɑ yɔɣɔtʋɣʋ tɔtɔ sɩ: Mɑ nɑnɑ mɑ ɩsǝpǝle kɛ Ɩsɔ Feesuɣu, nɑ kʋ wɛ ɩsɩɩ ɑlukuku nɑ kʋ tiinɑ ɩsɔ nɑ kʋ cɑɣɑ Yesu tɔɔ. 33 Mɑ tɑɑ nyǝntɑ Yesu. Amɑ Ɩsɔ wei ɩ tilɑ-m sɩ mɑ́ sɔ yǝlɑɑ kɛ Ɩsɔ lʋm tɔ ɩnɩ ɩ heelinɑ-m sɩ: Ń kɔmɑ ń nɑ́ Feesuɣu tiiwɑ nɑ kʋ́ cɑɣɑ yʋlʋ wei ɩ tɔɔ, pʋntʋ ɩnɩ ɩ́ kɑ́ sɔnɑ yǝlɑɑ kɛ Ɩsɔ lʋm nɑ Feesuɣu Nɑŋŋtʋ. 34 Tɔʋ, mɑ nɑ́ mpʋ tɔɣɔ mɑ yɔɣɔtǝɣɩ tǝcɛɩcɛɩ sɩ ɩnɩ ɩ kɛnɑ Ɩsɔ Pǝyɑlʋ.
Yesu ɩfɑlɑɑ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝ́mɑ
35 Tɛʋ femɑ ɩlɛnɑ Yohɑɑnɩ wɛ tǝnɑ tɔtɔ, ɩ́ nɑ ɩ ɩfɑlɑɑ tɑɑ nɑɑlɛ. 36 Ɩ kɔmɑ nɑ ɩ́ nɑ́ Yesu tɛɛ, ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ sɩ: Ɩɩ nɑɑ Ɩsɔ Ɩwǝyɑɣɑ ntɛ́.
37 Yohɑɑnɩ ɩfɑlɑɑ nɑɑlɛ ɩnɩ ɩ nɩɩ mpʋ, ɩlɛnɑ pɑ́ tǝŋ Yesu wɑɑlɩ. 38 Yesu pǝsǝnɑ ɩ wɑɑlɩ tǝkpɛʋ nɑ ɩ́ nɑ́ sɩ pɑ tǝŋǝɣɩ-ɩ, ɩlɛnɑ ɩ́ pɔɔsɩ-wɛ sɩ: Pepeɣe ɩ́ pɛɛkǝɣɩ?
Ɩlɛnɑ ɩfɑlɑɑ nɑɑlɛ ɩnɩ ɩ́ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Lɑpi, (Tɑcɑɑ kɛ pɑ yɑɑ mpʋ nɑ pɑ tɛ tɑɑ.) Leɣe nyɑ́ tǝyɑɣɑ?
39 Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ kɔɔ nɑ ɩ́ nɑ́.
Ḿpʋ́ɣʋ́ Yohɑɑnɩ ɩfɑlɑɑ polɑɑ nɑ pɑ́ nyɩ Yesu tɛ, nɑ ɩ́ nɑ-wɛ pɑ́ lɑ tɑɑnɑɣɑ kɛ tǝnɑ. (Wɑɑtʋ ɩnɩ tɔ ɩlim hʋʋwɑɣɑ.)
40 Mpɑ pɑ nɑɑlɛ pɑ nɩɩ Yohɑɑnɩ tɔm nɑ pɑ́ tǝŋ Yesu tɔ pɑ tɑɑ lɛlʋ ntɛ́ Simɔŋ Piyɛɛ neu Antǝlɩɩ. 41 Nɑ Antǝlɩɩ ɩnɩ ɩ sulinɑ ɩ tɑɑlʋ Simɔŋ kɛ kɑncɑɑlɑɣɑ nɑ ɩ́ heeli Simɔŋ sɩ: Tǝ hikɑ Mesii. (Kilisiti kɛ pɑ yɑɑ mpʋ nɑ pɑ tɛ tɑɑ.)
42 Ɩlɛnɑ Antǝlɩɩ kpɑɣɑ Simɔŋ nɑ ɩ́ ponɑ Yesu kiŋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu nyǝnɑ-ɩ tǝpiŋŋ nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: N kɛ́ Yohɑɑnɩ pǝyɑlʋ Simɔŋ kɛ́, ɩlɛ kɑɣɑnɑ pɑɑ cuɣusɩ-ŋ sɩ Sefɑsɩ. (Piyɛɛ kɛ pɑ yɑɑ mpʋ nɑ pɑ tɛ tɑɑ.)
Filipʋ nɑ Nɑtɑnɑyɛɛ pɑ yɑɑʋ
43 Tɛʋ femɑ, ɩlɛnɑ Yesu luɣu lɑ sɩ ɩ lɔkɩ ɩ tǝɣɩ Kɑlilee. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ sulɑ Filipʋ, nɑ ɩ́ tɔmɩ-ɩ sɩ: Kɔɔ ń tǝŋɩ-m.
44 Filipʋ kɑ kɛ́ Antǝlɩɩ nɑ Piyɛɛ pɑ ɩcɑtɛ Pɛtɛsɑitɑ tʋ kɛ́. 45 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Filipʋ nɑwɑ Nɑtɑnɑyɛɛ nɑ ɩ́ heeli-ɩ sɩ: Wei ɩ tɔm Moisi kɑ ŋmɑɑ kʋsǝsɩɩtʋ tɑkǝlɑɣɑ tɑɑ nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ nɑ́ɑ́ yɔɣɔtɩ tɔtɔ tɔ, tǝ hikɑ-ɩ pǝnɛ. Ɩnǝɣǝlɛ Nɑsɑlɛtɩ tʋ Yosɛɛfʋ pǝyɑlʋ Yesu.
46 Tǝnɑɣɑ Nɑtɑnɑyɛɛ nɔɣɔ tǝkpɑʋ sɩ: Kʋpɑntʋ nɑtǝlɩ tǝ wɛɛ sɩ tɩɩ lɩɩnɑ Nɑsɑlɛtɩ? Ɩlɛnɑ Filipʋ cɔ-ɩ sɩ: Kɔɔ nɑ ń nɑnɑ nyɑ́ ɩsǝlɛ.
47 Yesu nɑwɑ Nɑtɑnɑyɛɛ nɑ ɩ́ kɔŋnɑ ɩ tɔɔ, ɩlɛnɑ ɩ́ yɔɣɔtɩ sɩ: Ɩsɛɣɛlɩ tʋ mɑɣɑmɑɣɑ ntɔ cǝnɛ. Pɔpɔtiyɑ tɩɩ fɛɩ ɩ kiŋ kɛ pɑɑ pǝcɔ.
48 Ḿpʋ́ɣʋ́ Nɑtɑnɑyɛɛ pɔɔsɑ-ɩ sɩ: Leɣe n nyǝmnɑ-m?
Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-ɩ sɩ: Mɑ nɑ-ŋ fiki tʋɣʋ tɛɛ nɑ pǝ́cɔ́ Filipʋ yɑɑ-ŋ.
49 Tǝnɑɣɑ Nɑtɑnɑyɛɛ tɔmɑ sɩ: Amɑ Tɑcɑɑ, n kɛ́ Ɩsɔ Pǝyɑlʋ, Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ wulɑʋ sɔsɔ kɛ́.
50 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu cɔ-ɩ sɩ: Ɩsɩɩ mɑ heeluɣuu-ŋ sɩ mɑ nɑ-ŋ fiki tʋɣʋ tɛɛ tɔɣɔlɛ n mʋ-tɩ yɑɑ? N kɑ́ tɛ nɑ ń nɑ mpi pǝ kǝlɑ tǝnɛ ɩnɩ tǝkpɑtɑɑ tɔ.
51 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔmɑ sɩ: Tɑmɑpɑnɑ kɛ mɑ heeliɣi-mɛ yoo, mɑɑ cɛsǝɣɩ. Ɩ́ kɑ́ tɛ nɑ ɩ́ nɑ́ ɩsɔtɔnʋɣʋ tʋlɑɑ nɑ Ɩsɔ ɩsɔtɑɑ tillɑɑ tǝŋǝɣɩ Yʋlʋ Pǝyɑɣɑ mɑ́ nɑ pɑ́ kpɑɑ nɑ pɑ́ tiiki.