Exodus
Hay Aat Ten Libnu
Hay Nangitudo' eten Liblu: hi Moses.
Hay Nangitud'an Moses eten Liblu: nan Hudyu.
Hay Pohdon nan Ngadan ten Liblun Ibaga: hay nakakan.
Hay Gutud hi Nangitud'anan ten Liblu: hidin numbattanan di 1290 B.C. hi engganah din 1250 B.C.
Hay Teman ten Liblu: hay nahayhaynod an na'at hinan Hudyuh din natayan Joseph ta engganah din nana"adandah nan Tuldan Abung hinan mapulun.
Hay Outline ten Liblu:
Hay na'at hinan Hudyu YA UNDA makak ad Egypt (1:1—13:22)
Hay na'at ya impaligligat nan i'Egypt nan Hudyu (1:1-22)
Hay na'at ya indadaan Apo Dios hi Moses ta hiyay mamaliw hinan Hudyu (2:1—7:13)
Hay na'at ya impaligligat Apo Dios nan i'Egypt (6:14—12:30)
Hay na'at ya inabak nan Hudyu nan i'Egypt (12:31—13:22)
Hay na'at hinan Hudyuh DIN NALPAHAN di nakakandad Egypt (14:1—40:38)
Hay na'at ya bimmad'angdah nan Mumbolah an Baybay (14:1—15:21)
Hay na'at ya nunle'le'oddah nan mapulun hidin umayandah nan Duntug an Sinai (15:22—17:7)
Hay na'at ya ni'gubatdah nan holag Amalek (17:8-16)
Hay na'at ya pento'da nan u'upihyalda (18:1-27)
Hay na'at ya nungkampudah nan Duntug an Sinai (19:1—40:38)
Hidid Sinai ya inadalday Uldin Apo Dios (19:1—24:18)
Hidid Sinai ya inyammaday Tuldan Abung Apo Dios (25:1—40:38).
1
Hay Ene'dam nan Holag Israel hi Nipaligligatandad Egypt
(Psa. 105:23-25; Ac. 7:18)
Hiyatuy ngadan nan imbabaluy Jacob (an hay oha goh hi ngadana ya hi Israel), ya didan amin an himpangapu di immuy hi ad Egypt: hi Reuben, ya hi Simeon, ya hi Levi, ya hi Judah, ya hi Issachar, ya hi Zebulun, ya hi Benjamin, ya hi Dan, ya hi Naphtali, ya hi Gad, ya hi Asher. Ya hay uyap an amin di holag ya ap'apun Jacob ya napitudah lammungna.* Nan bilang an napitu ya ma'alih round number ti hay immannung an immuy ad Egypt ya nanom ta han onom (Gen. 46:26-27). (Bahaom goh nan footnote di Ac. 7:14 ti napitu ta han lemay bilang an nibaag hidi.) Mu agguy niddum hi Joseph ti nahhun tuwalin immuy ad Egypt.
Ya gun naluh di tawon hi ni'hituwandah di, ya natoy hi Joseph, ya umat goh hinan a'agina, ya nan udum an tatagun himpangapun immuy hidi an nun'atoyda goh. Mu din imbabaluy Israel ya diday nanginaynayun an nunholag, at na'udma'udmanda ta do'olda ahan eden luta. Hay uyap di tawon an nete"ah din natayan Joseph ta engganah din nakakan nan Hudyud Egypt ya nahuluk hi duway gahut an tawon. Ya hay uyap di tawon hi nunhituwan nan Hudyud Egypt ya opat di gahut ta han tulumpulu (Ex. 12:40).
Ya la'tot ya nun'alid Egypt han agguy nanginnilah aat Joseph ya nan ina'inatna. Hay ngadana nin ya nan Alin hi Ahmose I (1550-1525 B.C.). Ya inalinah nan tatagunan i'Egypt di, “Tigonyu an uya'adanah nan holag Israel an nidugah an do'olda ahan, ya mabi'bi'ahda ya un ditu'u! 10 At mahapul an waday aton tu'u ta way atondan adi gun ma'ud'udman ti ini ya udum hi algaw ya waday gubat, ya mid mapto' ya milammungdah nan mangubat ay ditu'u, ya innayundan makak!” Anggaynanah inalin Pharaoh ay dida.
11 At nan a'ap'apu ya pento'day mumpummandal hinan holag Israel hinan tamuda ta way mangidoldol ay didah nan na'alligat an tamuanda, at diday nangipiyammah nan holag Israel hinan duwan siudad an ad Pithom ya ad Rameses ta danen siudad di awadan di pangipiyamungan nan alih nan mahapuldan amin eden babluy. 12 Mu ta"on un umat hinay nangipaligligatandah nan holag Israel ya undaat goh gun mahlag, at gunda dumo'ol hi ad Egypt. At nunheglay ta'ot nan i'Egypt ay dida, 13 at gunda iyal'allay pangipaligligatandah nan holag Israel an mi'id ahan ah homo'da. 14 Ti impiyammadan diday mapeleng an umat hi halublak ta miyammah abung, ya ta"on nan payaw nan i'Egypt ya impitamudan dida ta diday nangitamu.
15 Ya impa'ayag goh han ali nan duwan binabain Hudyu an da Shiprah ay Puah an hay tamuda ya bumadangdah nan way muntungaw hinan binabain Hudyu, ya inalinan diday, 16 “Wada ay di badanganyuh nan binabain Hudyuh muntungaw ta tigonyu ay ta lala'i nan dawatonyun itungawda ya patayonyu. Mu wa ay ta babai ya adiyu patayon.” 17 Mu agguyda inunud nan inalin nan alih atonda ti hi Apo Dios di e'gonanda, at agguyda pinatoy nan linala'in dinawatda.
18 At impa'ayag goh nan ali dida, ya inalinay, “Anaad ta agguyyu inunud nan inali' ay da'yu an agguyyu pinatoy nan linala'in pumpa'ittungaw?”
19 Ya inaliday, “Oo ti nan Hudyu ya madadawoh di atondan muntungaw, at adimi ataman di puntungawandaan nalpah an adi umat hinan i'Egypt an mumpaligatdan muntungaw!”
20 At winagahan Apo Dios daden bumadbadang hinan way muntungaw, at na'ud'udmanda nan tatagun Hudyu, at gunda dumo'do"ol. 21 Ya dumalat nan nange'gonandan Apo Dios ya winagahana danen bumadbadang hinan way muntungaw ta nahlagda.
22 Ya immandal nan alih nan tatagunan inalinay, “An amin nan pa'ittungaw an linala'in imbabaluy nan Hudyu ya umuyyu anudon hinan wangwang, mu adiyu nan binabai!”

*1:5 Nan bilang an napitu ya ma'alih round number ti hay immannung an immuy ad Egypt ya nanom ta han onom (Gen. 46:26-27). (Bahaom goh nan footnote di Ac. 7:14 ti napitu ta han lemay bilang an nibaag hidi.)

1:7 Hay uyap di tawon an nete"ah din natayan Joseph ta engganah din nakakan nan Hudyud Egypt ya nahuluk hi duway gahut an tawon. Ya hay uyap di tawon hi nunhituwan nan Hudyud Egypt ya opat di gahut ta han tulumpulu (Ex. 12:40).

1:8 Hay ngadana nin ya nan Alin hi Ahmose I (1550-1525 B.C.).