Maak
Ke̱tɔ ne̱ Maak a kyo̱rɛɛ bo̱ le̱e̱ ase̱ŋ timaa‑o si‑o
1
Yohanee Osuubɔpo̱‑ɔ abware̱se̱ŋ ko̱tɔwe̱
(Matiyo 3.1–12; Lukas 3.1–18; Yohanee 1.19–28)
1 Mfaanɛɛ ne̱ ase̱ŋ timaa ne̱ a le̱e̱ Yeesuu Kristoo, Wuribware̱ mò̱ gyi‑o, kuŋu si‑o du. 2 De̱daa‑ɔ Wuribware̱ kyaamɛɛ Isaya a kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ ne̱e̱ fe̱yɛ,
“Wuribware̱ yɛ, ‘Mo̱ i suŋ mo̱ kabɔɔ ko̱ a ɔ gye̱ fo̱ ŋkpɛɛ
ya lɔŋŋɔ kpa bo̱ ye̱ra fo̱.’ ”* Malakii 3.1.
Ne̱ Isaya a be̱e̱ tɔwe̱ fe̱yɛ,
3 “Ɔko̱ e̱ fɛɛ‑rɔ kimukee‑ro fe̱yɛ,
‘Mo̱nꞌ lɔŋŋɔ kpa nɛɛnɛɛ bo̱ be̱ya Wuribware̱.
Mo̱nꞌ waa kpa kye̱rarasɛ sa mò̱ a ɔ bo̱rɔ se̱.’ ”* Isaya 40.3 (LXX).
4 To, ane̱ŋ a ɔnyare̱‑ɔ dɛɛ ɔ bo̱‑rɔ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Yohanee ne̱ ɔɔ yɔ kimukee‑ro ɔ tɔwe̱ Wuribware̱ ase̱ŋ o gywii ase̱sɛ ne̱ ba bo̱rɔ mfe̱ŋ‑ɔ, na ɔ bɔ bamo̱ asuu. Ase̱ŋ ne̱ ɔɔ tɔwe̱‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ nu mo̱ne̱ e̱ye̱e̱, na mo̱nꞌ kiŋŋi le̱e̱ mo̱ne̱ e̱bɔye̱‑rɔ, na Wuribware̱ nya taa mo̱ne̱ e̱bɔye̱ bo̱ ke mo̱ne̱.”
5 Ne̱ ase̱sɛ biribiri a le̱e̱ Yude̱ya swe̱e̱re̱ pɛɛɛ se̱ na Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ pɛɛɛ bo̱ nu Yohanee ase̱ŋ. Bamo̱ a nu mò̱ ase̱ŋ‑ɔ, ne̱ baa nu bamo̱ e̱ye̱e̱, ne̱ baa tɔwe̱ bamo̱ e̱bɔye̱ gywii mò̱, ne̱ ɔɔ bɔ bamo̱ asuu Yo̱o̱daŋ bo̱ŋ‑nɔ. 6 Nyɔma ifwii ne̱ baa bo̱ waa Yohanee atɔ buŋsɛ, ne̱ kabo̱ wo̱re̱ ke̱re̱se̱sɛ da mò̱ laare̱‑rɔ. Mò̱ ateese e̱ gye̱ akyaŋkyaŋka na gyabwe̱e̱kyu. 7 Yohanee ase̱ŋ ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii ase̱sɛ‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ, “Ɔko̱ saŋ ɔ ba na ɔ kyɔ mo̱, ne̱ mo̱ŋ fo̱ fe̱yɛ m buŋŋe lee mò̱ ase̱be̱ta gbaa na m fwe̱e̱ mò̱ ayaapapaa se̱. 8 Nkyu ne̱ n de mo̱ e̱ bɔ mo̱ne̱ asuu, amaa mò̱ fe̱raa, ɔ sa a Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o ywe̱e̱ mo̱ne̱ se̱. Na mo̱nꞌ nya ke̱yaale̱ŋ fe̱yɛ de̱e̱kpa‑ɔ. Na ɔ ba Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o bo̱ gyee mo̱ne̱.”
Yeesuu asuu ke̱bɔ na ko̱kyɔrɔke̱e̱
(Matiyo 3.13 – 4.11; Lukas 3.21–22; 4.1–13; Yohanee 1.32–34)
9 Ke̱tɔ mo̱ŋ kyee, ne̱ Yeesuu a le̱e̱ Nasarɛt maŋ ko̱ ne̱ ɔ bo̱ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱‑ɔ‑rɔ ba Yohanee ase̱. Ne̱ Yohanee a bɔ mò̱ asuu Yo̱o̱daŋ bo̱ŋ‑nɔ. 10 Yeesuu a de̱ŋ le̱e̱ nkyu‑o‑ro‑o, ne̱ oo ŋu awo̱re̱‑rɔ a buŋŋi‑ro. Ne̱ oo ŋu Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o a le̱e̱ so̱so̱ mfe̱ŋ bo̱ ywe̱e̱ mò̱ se̱ fe̱yɛ kuwurele̱pɔ‑ɔ. 11 Ne̱ bo̱re̱ ko̱ a le̱e̱ Wuribware̱ se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Fo̱ e̱ gye̱ mo̱ gyi timaa ne̱ mo̱ e̱ kpa fo̱ ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ‑ɔ, ne̱ mo̱ akatɔ a gyi fo̱ se̱.”
12 Amo̱‑ɔ kamɛɛ‑rɔ, ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o a yaa Yeesuu kimukee‑ro. 13 Ne̱ Yeesuu a gyi ŋke aduna kimukee‑o‑ro. Amɔ e̱fa‑rɔ mbo̱ bo̱ kimukee‑o‑ro mfe̱ŋ. Ɔ bo̱ mfe̱ŋ, ne̱ Ɔbɔnsam a bo̱ kyɔ mò̱‑rɔ ke̱e̱ fe̱yɛ ɔ nya mò̱ bo̱ waa e̱bɔye̱‑rɔ aaa. Ne̱ Wuribware̱ a suŋ mò̱ mbɔɔ ko̱, ne̱ baa bo̱ kya Yeesuu‑ro.
Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a te̱e̱ ŋkiŋgyi akrapo̱ ana‑ɔ
(Matiyo 4.12–22; Lukas 4.14–15; 5.1–11)
14 A mo̱ŋ kyee, ne̱ Hɛrɔd ne̱ ɔ gye̱ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱ a owure‑o a tii Yohanee. Amo̱se̱ se̱‑ɔ ne̱ Yeesuu a yɔ Galile̱ya ɔ tɔwe̱ ase̱ŋ timaa fe̱yɛ, 15 “Saŋ a fo̱. Wuribware̱ a kuwure‑o e̱ kpa a ke̱ ba. Amo̱se̱ se̱‑ɔ ɔke̱maa nu mò̱ e̱ye̱e̱, na o kiŋŋi le̱e̱ mò̱ e̱bɔye̱‑rɔ, na ɔ kɔɔre̱ Wuribware̱ ase̱ŋ timaa‑o gyi.”
16 Ne̱ Yeesuu a bo̱rɔ Galile̱ya ke̱pare̱ dabe̱ a ke̱be̱gya‑ɔ. Mò̱ a naa nkyu‑o e̱kɛɛkɛɛ se̱‑ɔ, ne̱ oo ŋu ŋkiŋgyi akrapo̱ anyɔ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ bamo̱ ɛ Simɔŋ na mò̱ tire Andruu‑o, na ba twe̱e̱ kisawu ba kra ŋkiŋgyi. 17 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ ba a ane̱ yɔ. Mo̱ne̱ maa lɛɛ kra ŋkiŋgyi. Amaa mo̱ e̱ kaapo̱ mo̱ne̱ ase̱sɛ kibuwi kpa, na mo̱nꞌ baa bamo̱ mo̱ ase̱.” 18 Mò̱ a de̱ŋ tɔwe̱ ane̱ŋ‑ɔ, ne̱ baa yɔwe̱ bamo̱ asawu‑o bo̱ be̱ya, ne̱ baa gya Yeesuu si bo̱ yii.
19 Yeesuu a yɔ akatɔ se̱ kafwe̱e̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ be̱e̱ ŋu Sibidii mò̱ gyi‑ana ne̱ ba te̱e̱ bamo̱ ɛ Yakubu na Yohanee‑o, na bo̱ te bamo̱ ko̱re̱e̱‑rɔ ba waa bamo̱ asawu siraa. 20 Yeesuu a de̱ŋ ŋu bamo̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ te̱e̱ bamo̱. Ne̱ baa yɔwe̱ bamo̱ se̱ na bamo̱ ne̱ baa suŋ ko̱re̱e̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ, ne̱ baa gya Yeesuu si bo̱ yii.
Ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ibrisi ko̱ te mò̱ se̱‑ɔ
(Lukas 4.31–37)
21 Ne̱ Yeesuu mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱‑ɔ a ba Kapaaniyum maŋ‑nɔ. Kukyure kake a fo̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ yɔ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ‑nɔ mfe̱ŋ ya kaapo̱ abware̱se̱ŋ.
22 Ne̱ ase̱sɛ ne̱ baa nu ane̱ŋ ne̱ ɔɔ kaapo̱‑ɔ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱, a le̱e̱ fe̱yɛ mò̱ ke̱kaapo̱‑ɔ kwe̱e̱ Wuribware̱ mbraa a akaapo̱po̱‑ɔ lee‑ro. Ɔɔ kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ mò̱ a gye̱ mbraa ɔsapo̱‑ɔ. 23 Yeesuu a maa se̱ ɔ kaapo̱ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ‑ɔ‑rɔ‑ɔ, ne̱ ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ibrisi ko̱ te mò̱ se̱‑ɔ a ba bo̱ faa‑rɔ keŋkeŋ fe̱yɛ, 24 “Aa! Yeesuu Nasarɛte̱nyi, nte̱tɔ ne̱ fo̱ e̱ kpa ane̱ ase̱ mfe̱e̱? Fo̱ a ba a fo̱ bo̱ mɔɔ ane̱ ne̱e̱ e̱e̱e̱? Ŋ nyi fe̱yɛ fo̱ e̱ gye̱ ke̱yaafɔre̱ timaa ne̱ Wuribware̱ a lee suŋ bo̱ kyo̱ŋwe̱‑ɔ.” 25 Mfe̱ŋ ne̱ Yeesuu a faa ibrisi amo̱ se̱ ɛ, “Laatɔ, na fo̱ ko̱so̱ ɔnyare̱ amo̱ se̱.” 26 Yeesuu a faa ibrisi amo̱ se̱‑ɔ, ne̱ ibrisi‑o a le̱ŋkpaŋ ɔnyare̱‑ɔ‑rɔ keŋkeŋ, ne̱ ɔɔ faa‑rɔ. Ne̱ ibrisi amo̱ a ko̱so̱ mò̱ se̱.
27 Ne̱ e̱ye̱e̱ a kpe̱ŋ bamo̱ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ pɛɛɛ, ne̱ baa bise abɛɛ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ ase̱ŋ ne̱e̱? N gye̱ se̱ŋpwɛɛ ne̱ ɔ kaapo̱‑ɔ ɔɔɔ? O de ibrisi pɛɛɛ mɔ se̱ ke̱yaale̱ŋ, hare̱e̱ mò̱ ya tɔwe̱ ase̱ŋ, ii bu mò̱ ne̱e̱.”
28 Mfaanɛɛ se̱‑ɔ Yeesuu ase̱ŋ a saŋŋe̱‑rɔ me̱naŋ Galile̱ya swe̱e̱re̱ pɛɛɛ se̱.
Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya alɔpo̱ bwe̱e̱tɔ‑ɔ
(Matiyo 8.14–17; Lukas 4.38–41)
29 Ne̱ Yeesuu na Yakubu na Yohanee na mò̱ agyase̱po̱ ne̱ bo̱ tii si‑o pɛɛɛ a le̱e̱ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ‑ɔ‑rɔ, ne̱ baa lwee Simɔŋ na Andruu lɔŋ‑nɔ. 30 Saŋ amo̱‑ɔ, Simɔŋ mò̱ saa kye̱e̱sɛ mɔ e̱ lɔ fekyu ɔ da lɔŋ‑ɔ‑rɔ mfe̱ŋ. Amo̱se̱ se̱‑ɔ Yeesuu a fo̱ lɔŋ‑ɔ‑rɔ‑ɔ, ne̱ baa tɔwe̱ ɔkye̱e̱ amo̱ a ko̱lɔ‑ɔ ase̱ŋ gywii mò̱. 31 Ne̱ ɔɔ yɔ ɔkye̱e̱ amo̱ ase̱ ya kra mò̱ ke̱sare̱e̱‑rɔ bo̱ kyuwi‑ro, ne̱ puri amo̱‑rɔ ɔkye̱e̱‑ɔ a kpaare̱. Ne̱ ɔɔ ko̱so̱ waa ateese sa bamo̱.
32 Saŋ ne̱ kyɔwe̱ a twɛɛ‑ɔ, ne̱ baa taa maŋ‑ɔ‑rɔ alɔpo̱ pɛɛɛ na bamo̱ ne̱ ibrisi te bamo̱ se̱‑ɔ baa Yeesuu ase̱. 33 Ne̱ maŋ‑ɔ‑rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ mɔ a bo̱ gyaŋŋe̱ Simɔŋ na Andruu a lɔŋ‑ɔ akatɔ‑rɔ. 34 Ne̱ Yeesuu a kya alɔpo̱ ne̱ ba lɔ alɔgyi bwe̱e̱tɔ‑ɔ. Ne̱ ɔɔ gya ibrisi bo̱ ko̱so̱ bamo̱ ne̱ i te te bamo̱ se̱‑ɔ se̱. Amaa ɔ mo̱ŋ sa a ibrisi‑o sa se̱ŋsa, a le̱e̱ fe̱yɛ i nyi se̱sɛ ne̱ Yeesuu gye̱‑ɔ.
Yeesuu abware̱se̱ŋ ko̱tɔwe̱ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱
(Lukas 4.42–44)
35 Ke̱mo̱ kaye̱ ŋke gye̱gyaye̱ kese‑ro‑o, ne̱ Yeesuu a ko̱so̱ le̱e̱ lɔŋ‑ɔ‑rɔ le̱e̱ maŋ‑ɔ‑rɔ yɔ mfe̱ŋ ne̱ ɔko̱ mo̱ŋ bo̱‑rɔ ne̱ a du diŋŋ‑o, ne̱ ɔɔ ya ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱. 36 Yeesuu bo̱ mfe̱ŋ na Simɔŋ mò̱ aa mò̱ anare̱bɛɛpo̱ naa ba buwi ba kpa mò̱. 37 Saŋ ne̱ baa buwi ŋu mò̱‑ɔ, ne̱ baa tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ɔke̱maa gye̱ ne̱ o buwi ɔ kpa fo̱ ne̱e̱.”
38 Amaa Yeesuu a be̱ŋŋaa bamo̱ ne̱e̱ ɛ, “A tiri fe̱yɛ ane̱ yɔ e̱maŋ ne̱ e̱ bo̱ mfe̱e̱‑ɔ pɛɛɛ‑rɔ, na ŋ ya tɔwe̱ abware̱se̱ŋ gywii bamo̱ gbaa bamo̱, a le̱e̱ fe̱yɛ amo̱ se̱ ne̱ mo̱ a ba.” 39 Amo̱se̱ se̱‑ɔ Yeesuu a nare̱ Galile̱ya swe̱e̱re̱‑ɔ pɛɛɛ se̱ ɔ tɔwe̱ abware̱se̱ŋ ke̱bware̱ko̱re̱ akyaŋ‑nɔ, na ɔ gya ibrisi ɔ ko̱so̱ ase̱sɛ se̱.
Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya bwatɔpo̱ ko̱‑ɔ
(Matiyo 8.1–4; Lukas 5.12–16)
40 Saŋ ko̱, ne̱ bwatɔpo̱ ko̱ a bo̱ kpuni aŋurii ko̱re̱ Yeesuu fe̱yɛ ɔ kya mò̱‑rɔ. Ke̱tɔ ne̱ bwatɔpo̱ amo̱ a tɔwe̱ gywii Yeesuu‑o e̱ gye̱ fe̱yɛ, “Fo̱ e̱ kpa, fo̱ e̱ taare̱ a fo̱ kya mo̱ ko̱lɔ mɔ na ŋ nya lwee ase̱sɛ‑rɔ.”
41 Ne̱ Yeesuu a ŋu mò̱ e̱wɛɛ, ne̱ ɔɔ be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ kpa.” Ne̱ ɔɔ ba ke̱sare̱e̱ bo̱ dɔŋŋɔ ɔlɔpo̱‑ɔ se̱, ne̱ ɔ yɛ, “Mbe̱yɔmɔ fo̱ e̱ taare̱ a fo̱ lwee ase̱sɛ‑rɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ fo̱ a kpaare̱.” 42 Mfe̱ŋ dɛɛ ne̱ ɔnyare̱ amo̱ a ke̱bwatɔ‑ɔ a lo̱we̱.
43-44 Kamɛɛ‑rɔ ne̱ Yeesuu a yii ɔnyare̱‑ɔ se̱ fe̱yɛ, “De̱ŋ bo̱rɔ kpa kyɛye̱ se̱ yɔ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱‑ɔ ɔko̱ ase̱, na ɔ de̱e̱re̱ fo̱ na a kaapo̱ ɔke̱maa fe̱yɛ fo̱ a kpaare̱, na fo̱ bɔ alɔŋŋɔtɔ ne̱ ane̱ ɔde̱daapo̱ Mosis a tɔwe̱ ɛ mò̱ ne̱ ɔɔ lɔ ko̱lɔ mɔ ne̱ ɔɔ kpaare̱‑ɔ bɔ, na ɔke̱maa ŋu fe̱yɛ ane̱ŋ a ko̱lɔ‑ɔ mo̱ŋ lɛɛ ki te mò̱ se̱‑ɔ. Fo̱ a maa se̱ fo̱ e̱ yɔ fo̱ bo̱ kpa‑rɔ‑ɔ, fo̱ ma kaŋ ye̱re̱ tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ mo̱ a waa sa fo̱‑ɔ gywii ɔko̱.”
45 Amaa ɔnyare̱ amo̱ a le̱e̱ mfe̱ŋ‑ɔ, ɔ naa ɔ tɔwe̱ ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya mò̱‑ɔ ɔ kaa ne̱e̱. Ɔɔ tɔwe̱ amo̱ ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ, hare̱e̱ gbaa Yeesuu mo̱ŋ lɛɛ taare̱ le̱e̱ gye̱maŋ‑nɔ. Ane̱ŋ se̱‑ɔ ne̱ ɔ naa o te mfe̱ŋ ne̱ a du diŋŋ‑o, ne̱ ŋkee ase̱sɛ e̱ le̱e̱ to̱ŋ ke̱maa bo̱ naa ba de̱e̱re̱ mò̱.