Yohanes
Yesus me ukuwata peeta menaa
Mee kapogee yiba menaa kuwa yaebeamaata mée mee ko Yohanes mee, Yesus me topenaa seta bagee gaasi ma wiya kuwa mée ena, uwo mée yatukumeta mée Yohanes mee se. Mee kapogee yiba Yesus me topenaa seta bagee kuwa esee epa see mée see wegayu ko Yohanes see mee.
Wa me ebeamaata menaa kuwa ko Yesus mee ko Ogatamee Yoopaa, Ogatamee me magaa da kaa isiyaata Mée, Ebo Kristus mee yoka see kuwa mée me mikee gaawoosi naadi ebeamaata. Bedaa Yesus Waa Ogatamee ma endagii kemaata Waa miya ebo, Waa miya Asii-sege see Mée ii see kuwa miya nekeensi naadi ebeamaata.
Yesus mee epoo to wodoo pakaa-seometa kaama wodoo tahun bado ena waa naa omemaata kaama tahun 90 mee yiba mokoo Yohanes me mee kapogee yaebeamaata.
Mee kapogee yiba mena kutuu yuwa kuwa ko kisee:
1:1-18 Menaa Da see ekaa munta Mée Waa magaa da kaa eseta menaa
1:19-51 Uwo mée yatukumeta mée Yohanes me "Yesus mee ko Ebo Kristus mee yoka" see menaa yawegata kemaata mée yuwa Yesus sekaataa peeta menaa
2:1–5:47 Yesus me petamanii ukuwanaa, peenaa seta menaa
6:1-71 Yesus me mée lima ribu naano agiyoo yaagoo kiyaabuu seta kaama "Anii ko mée kisee too tuyaabuu siwoosi naadi roti mee" see aseta menaa
7:1–8:59 Yahudi kaa ebo-ebo yuwa me Yesus me menaa be kaa wisinegee seta menaa
9:1-41 Yesus mee ko magaa da kaa bagee paagoo awee yawogaamaasi naadi Agoo da mee kemaata emaa digiyoo see mée ena emaa awee yakiyaata menaa
10:1-42 Yesus mee ko domba wodaa munitaa see Mée kaa menaa
11:1-57 Yesus mee ko mée aya toowoo siyaabuu taano Mée kemaata Lazarus mee aya andoo peeyaata menaa
12:1-50 Yesus bogaano see naadi Yerusalem magaa kaa pakaamaata kaama wegata menaa
13:1-30 Yesus mee Wa me topenaa see bagee yuwa ma Paskah epo enaataa nota menaa
13:31–16:33 Yesus Wa me topenaa see bagee yuwa topeta menaa yuwa
17:1-26 Yesus me Waa mikee gaayaa bagee yuwa kaa sembahyang yaaseta menaa
18:1–19:42 Yesus boosi naadi menaa yawegataata kaama piya bokoo to kaa booyaata menaa
20:1–21:25 Yesus aya andoo peeta kaama wodoo ukuwanaa, peenaa seta menaa
1
Menaa Da mée keta menaa
1 Esee petamanii ko Menaa Da see ekaa munta Mée mee tota. Menaa Da see ekaa munta Mée mee Ogatamee ma epo enaataa tota. Menaa Da mee miya Ogatamee.* Menaa Da see ekaa munta Mée mee ko Yesus Kristus mee. Yunani menaa kaa Logos see ekaa mee. Why 19:13 2 Esee petamanii agiyoo-pagiyoo uduma taa kaboo Waa Ogatamee ma epo enaataa tota. 3 Ogatamee me se-agiyoo, we-agiyoo uduma ogaataata kuwa Menaa Da doodoo ogaataata. Wa me ogaatagaano taa agiyoo ena ma taa. Kol 1:16-17 4 Mée tomaa daamaa tuyaabuu siwoo siyaa kuwa manii to ko Wa kaa too. Wa me mée tomaa daamaa tuyaabuu siwoo siyaa menaa kuwa mée paagoo ago yawogaamaayaa mokoo. Luk 1:78-79, Yoh 8:12 5 Agoo Da mee digiyoo yiba daamaa yawogaamaayaabuu siwoo siyaa, digiyoo mee me peedi se ekeasiyaa. Yoh 3:19
6 Mée ena, Ogatamee me mée yuwa paagoo pooi see aseta mée mee meta, wa ekaa da ko Yohanes. 7 Waa meta mee ko Agoo Da Wa me menaa yaweganaa taano see naadi, bedaa kuwa menaa mée uduma mikee nao see gaasi naadi meta. 8 Yohanes waa Agoo Da mee se, Agoo Da kaa menaa kuwa too yaweganaa taano see naadi meta. 9 Kuwa menaa yaweganaa seta kaboo da mikee okaa da ebo Agoo Da mee, Waa mée tomaa uduma awee da kaa yawogaamaasi naadi Agoo Da mee, Waa mée paagoo meeno see koo taaki. Yoh 12:46
10 Waa magaa da kaa omegee, toogee seta, bedaa uwoo to, magaa to uduma Wa me ogaataata kiya magaa da kaa bagee yuwa me Waa ewo, nekeeniino taa. 11 Wa me magaa kaa Waa ma tomaa kaa bagee paagoo meta kiya Waa be kaa badaa magaano taa. 12 Okoo kisee koo seta kiya kuwa Waa daamaa badaa maata bagee yuwa, okoo Wa ekaa da ebo, Waa mikee gaata bagee kuwa uduma Ogatamee me daamaa yoka naadi Wa me yogaa kiyaata. 1Yoh 3:1-2 13 Okoo Wa me yogaa kiyaata kuwa ko mée me yoga agoo kiyaayaa mokoo se, mée me yoga agoo kaano ede gaayaa dimii mee kaa miya se, bedaa paimee me yoga agoo kaanaka gaayaa dimii doodoo kaama miya se kiya Ogatamee Wa me edee, Wa me gaayaa-gaayaa doodoo kaama Wa me yogaa kiyaata.
14 Menaa Da see ekaa munta Mée mee ko Waa mée ena keta. Mée ena keta kaama inii mée paagoo epo enaataa mée eeomegee, toogee seta. Plp 2:6-8, Ibr 2:14 Waa ebo, Waa asii-sege see kuwa inii deemea. Kuwa asii-sege siyaa agiyoo kuwa Nagamee me Wa me ena too too Yogaa kaa manta. Wa me mée epa dimii mee ebo, Wa too esee mikee dimi yago Mée ii see kuwa inii mée deeyaami.
15 Mée me Waa ipi kisi naadi menaa kuwa Yohanes me yaweganaa simi. Wa me ebo menaa-menaa kaa "Wae, ni me miyoo taa kisema menaa ko 'Waa uuto meepi Mée mee ko esee ebo. Waa anii taa kaa miya tota yoka anii peedi' see kisema. Eto ko mee Mée mee ki see kuwa anii bedaa kiiwegaga" see asigi. 16 Ogatamee Wa me mée epa dimii mee ebo kemaata inii kaa esee daamaa mée manegee siyaa agiyoo kuwa inii uduma daamaa maseeii siwoo see. 17 Diiyoo deewoo seta menaa kuwa Ogatamee me Musa doodoo mée manta kiya Wa me inii mée esee epa dimii mee gaayu ko Yesus Kristus mee doodoo mée yamiyaabuu simi, Wa too esee mikee dimi yago Mée ii see kuwa inii mée deeyaami. Rom 5:20-21 18 Ogatamee Waa deetaa see mée ena ma taa kiya Wa me ena too too Yogaa Wa me inii Ogatamee mée ipi kiyaabuu seta. Waa miya Ogatamee, Waa Nagamee ma epo enaataa totaa see Mée mee. Yoh 14:9-11, Kol 1:15
Uwo mée yatukumeta mée Yohanes me "Anii Ebo Kristus mee se" see aseta menaa
Mat 3:1-12, Mrk 1:1-8, Luk 3:3-6,15-17
19 Kuwa kaboo da taa ko Yerusalem magaa kaa kiyoo Yahudi kaa ebo-ebo yuwa me Yohanes mee kaasee mée to, kaasee mée to naadi kaama pe-apaadee taano bagee yuwa "Pe-niiyeegii" see asegea. Okoo noonaa imam bagee, noonaa Lewi apaa kaa bagee. Okoo Wa paagoo peemaata kaama asiino, "Aa maamee naa ya?" asegea. 20 Waa booneano menaa ena ma taa, wa me awee da kaa asiino, "Anii Ogatamee me wigintaata wegawoo seta Mée, Ebo Kristus mee se" see asigi.
21 Okoo me asiino, "Aa Ebo Kristus mee se gaayu ko aa maamee naa ya? Aa nabi Elia mee ye?" asegea naaki "Taa" asigi. Bedaa okoo me asiino, "Idukaa kaama Nabi eboo ena inii paagoo miyaatagi see wegawoo seta Mée mee naa aa ye?" asegea naaki "Taa" asigi. Mal 4:5, Ul 18:15-18
22 Okoo me asiino, "Taa gaayu ko aa maamee naa ya? Kuwa a paagoo inii pe-niideegii see mée asegea bagee yuwa inii bedaa okoo paagoo mena daamaa pe-asiino see yoka a me too 'Anii kisee mée to, kisee mée to' see kuwa mée asii" see asegea.
23 Wa me asiino, "Idukaa nabi Yesaya me wegata menaa ena mee ko kisee: Mée waa ena me ebo menaa-menaa kaa 'TUHAN me meeno see etaa daamaa topoo yatupitagaai' see menaa mee piya taa, one taa see ebo mee maga ugii da kaa wegaatagi, see menaa wegawoo seta. Mee mée mee ko anii" see asigi. Yes 40:3
24 Kuwa wa paagoo mena pe-yeegiino see naadi mepea bagee kuwa noonaa Parisi kaa bagee. 25 Okoo me asiino, "Aa ko Ebo Kristus mee miya taa, aa nabi Elia mee miya taa, aa idukaa kaama Nabi eboo ena meetagi see wegawoo seta Mée mee miya taa gaayu ko aa kaasee kaa mée uwo yatukumetaake naa ya?" see asegea.
26 Wa me asiino, "Ani me uwo yiba mée yatukumetaaka kiya Mée Waa ena, ikii me ewo see Mée mee ikii paagoo kiitotaaki. 27 Ani keta ikii paagoo mepa kiya anii peedi. Waa uuto meepi Mée mee ko esee ebo. Wa me badoo doko onee peedii to mee miya ni me yaekagaano iyo, anii sikii taa" see asigi. 28 Kuwa menaa aawegaakea kuwa ko Yordan uwoo asii yaato Betania magaa kaa wa me mée uwo yatukumetaa see yoo kaama asegea menaa.
"Yesus mee Ogatamee me Domba Pooduu To" see aseta menaa
29 Tokoma mee da Yohanes me Yesus mee wa paagoo migi see deeta kaama asiino, "Ikii deeweei. Mee ko Ogatamee me Domba Pooduu To, magaa da kaa bagee me pedeo yuwa yawonakomeeta kaama Ogatamee ma menaa yataa kiyaano Mée mee.† Israel bagee kuwa okoo me domba wodaa wugimaata kaama Ogatamee paagoo ekega-manee seta see see Yesus Wa me inii Ogatamee ma menaa mée yataa kiyaasi naadi Waa ekaato mée yaekegataata kaama bogaatagi kemaata Yohanes me aseta menaa. Kel 12:1-13 30 Waa ko ani me miyoo taa kisema Mée mee. Kuwa ko 'Waa uuto meepi Mée mee esee ebo. Waa ko anii taa kaa tota yoka anii peedi' see kuwa kisema. 31 Waa kisee Mée see kuwa idukaa anii miya ewo kiya eto ko Israel bagee yuwa miya Waa daamaa ipi kiyaabuu taano see naadi anii meemaata kaama mée uwo yatukumetaaka" see asigi.
32 Bedaa Yohanes me deeta-deeta yuwa eewegaano menaa mee ko kisee: "Anii deataayaa naaki poodee see bedoo eseaniyaa mokoo see see Roh mee epoo to wodoo kaama Wa kaa eseanigi. Eseanta kaama kisee toomuu taaki see kuwa deema. 33 Idukaa anii miya Waa ewo, nekeeniino taa kiya mée uwo natukumese yoka pooi see naseta Mée Wa me nasimi menaa mee ko kisee: 'Roh Waa Mée ena kaa eseanta kaama Wa kaa toomuu taapi, see kuwa a me diipe. Mee Mée mee ko Roh Kudus yiba mée yatukumaapi Mée mee' see nasimi. 34 Anii kuwa mikee kisee deema yoka mee Mée mee Waa mikee Ogatamee Yoopaa yoka see menaa kuwa anii yaweganaaka" see asigi.
Yesus me topenaa see bagee petamanii yuwa Wa sekaataa peeta menaa
35 Tokoma mee da Yohanes mee wa me topetaa see bagee ekea wiya ma kiyoo yiinaageeta toomuu taakea. 36 Wa me Yesus kitaa peegi see deeta kaama asiino, "Deeweedeei. Mee ko Ogatamee me Domba Pooduu To" see asigi. 1Pet 1:18-19 37 Wa me topetaa see bagee wiya ekea me kuwa menaa yeeta kaama Yesus obeegea. 38 Yesus Waa ikigi pe-maataata kaama deamaayaa naaki ekea mée wiya Wa sekaataa obeewookea. Wa me asiino, "Ekea maagiyoo abawookea?" asigi naaki "Rabi, wae" asegea. (Rabi see wegayu ko mena mée topetaa see mée to mee.) Ekea me "Aa kayoo omegeeke?" asegea naaki 39 "Ekea me diipea yoka meei" see asigi. Epo peedoota kaama uwaataa da Wa me ometaa see yoo peemaata kaama kiyoo epo enaataa toomuu naadi digiyoo takiinega.
40 Kuwa Yohanes me menaa yeeta kaama Yesus obeewookea bagee wiya kuwa mée ena ekaa da ko Andreas, Simon Petrus ebee. 41 Andreas mee kisee ki peedoota yagamee Simon deemaata kaama asiino, "Ebo Mesias see Mée mee deemaage nao" see asigi. (Ebo Mesias see ekaa mee wegayu ko Ibrani menaa kaa Ebo Kristus see ekaa mee.) 42 Wa me yagamee badaa maadoota Yesus paagoo eepeegi. Yesus me waa deeta kaama asiino, "Aa ko Simon, Yohanes yoopaa mee kiya Kepas see ekaa kamuntaaga yoka eto kaama wodoo mee ekaa da kaweewoo taapea" see asigi. (Kepas see ekaa mee wegayu ko Petrus see ekaa mee.)‡ Kepas see ekaa mee wegayu ko Ibrani menaa kaa oma see mee. Petrus see ekaa mee Yunani menaa kaa ekaa. Mat 16:18
43 Tokoma mee da Yesus Waa Galilea wee kaa poonaka see gaagi. Kiyoo peemaata kaama Pilipus see mée to mee deemaata kaama "Ni sekaataa nameei" see asigi. 44 Pilipus waa Betsaida magaa kaa mée, Andreas ma, Petrus ma okoo paaya enaataa totaa see magaa. 45 Kiyoo kaama Pilipus me Natanael see mée to mee pe-deemaata kaama asiino, "Idukaa kaama wegawoo seta Mée mee, Musa me menaa yiba miya, nabi bagee me menaa yiba miya kisee wegawoo seta Mée mee ma inii aadee sepe. Waa ko Yesus mee, Yusup Yoopaa, Nazaret magaa kaa Mée mee" see asigi.
46 Natanael me asiino, "Nazaret magaa kaa bagee kuwa daamaa bagee ena ma agoo ye?" asigi naaki Pilipus me "Me-dii" asigi.
47 Ekea epo peedoota kaama Yesus paagoo peemaagea kaboo Yesus me Natanael migi see deeta kaama Natanael paagoo asiino, "Deeweei. Mee ko esee mikee Israel kaa mée to. Wa yiba mée deebaa see dimii peenaa ma taa" see asigi.
48 Natanael me asiino, "Aa kaasee kaa naipi kege?" asigi naaki Wa me asiino, "Pilipus waa a paagoo badaa kamaagiino taa kaboo aa ara piyaa manii da kaa toomuu taake see kuwa kadeepa" see asigi.
49 Natanael me asiino, "Ei, Guru. Aa ko Ogatamee Yoopaa, Aa ko Israel bagee me Eboo mee" see asigi.
50 Yesus me asiino, "Ni me aa ara piyaa manii da kaa toomuu taake kuwa kadeepa see kasega menaa da mee kaa too a me 'Aa mikee kisee Mée to yoka' see nagaage ye? Aa Ni me kisee kadeepa see kasega menaa da kuwa kaa dimi nagimege kuwa peedi, esee ebo see agiyoo yuwa a me deewoo taape" see asigi. 51 Bedaa Wa me asiino, "Anii esee mikee kisiino ko: Epoo to kabaanta kaama Ogatamee me malaikat bagee yuwa Mée Yogaa mee paagoo esetaa, pakataa segeekea see kuwa miya ikii diipea" see asigi. Kej 28:10-15§ Malaikat bagee esetaa, pakataa segee seta kuwa ko idukaa miya Yakub me unu kaa kisee deeta. Unu kaa deeta kaama 'Ogatamee me ni me asii-kaba-kaba bagee yuwa Wa me bagee kisi naadi anii nawigintaagi' see nekeenta. Mee see see mokoo Yesus me topenaa see bagee yuwa me miya 'Yesus mee mikee Ogatamee me wigintaata Mée to ii' see nanekeeniipea yoka naadi aseta menaa.
*1:1 Menaa Da see ekaa munta Mée mee ko Yesus Kristus mee. Yunani menaa kaa Logos see ekaa mee.
1:1 Why 19:13
1:3 Kol 1:16-17
1:4 Luk 1:78-79, Yoh 8:12
1:5 Yoh 3:19
1:9 Yoh 12:46
1:12 1Yoh 3:1-2
1:14 Plp 2:6-8, Ibr 2:14
1:17 Rom 5:20-21
1:18 Yoh 14:9-11, Kol 1:15
1:21 Mal 4:5, Ul 18:15-18
1:23 Yes 40:3
†1:29 Israel bagee kuwa okoo me domba wodaa wugimaata kaama Ogatamee paagoo ekega-manee seta see see Yesus Wa me inii Ogatamee ma menaa mée yataa kiyaasi naadi Waa ekaato mée yaekegataata kaama bogaatagi kemaata Yohanes me aseta menaa.
1:29 Kel 12:1-13
1:36 1Pet 1:18-19
‡1:42 Kepas see ekaa mee wegayu ko Ibrani menaa kaa oma see mee. Petrus see ekaa mee Yunani menaa kaa ekaa.
1:42 Mat 16:18
1:51 Kej 28:10-15
§1:51 Malaikat bagee esetaa, pakataa segee seta kuwa ko idukaa miya Yakub me unu kaa kisee deeta. Unu kaa deeta kaama 'Ogatamee me ni me asii-kaba-kaba bagee yuwa Wa me bagee kisi naadi anii nawigintaagi' see nekeenta. Mee see see mokoo Yesus me topenaa see bagee yuwa me miya 'Yesus mee mikee Ogatamee me wigintaata Mée to ii' see nanekeeniipea yoka naadi aseta menaa.