John
Saadanii Kaimanaꞌo Kuwai
Diꞌoraz kaarita dauaꞌo
Diꞌoraꞌa kaarita John saadanii. Uruu Jesus tominapa-kidanii, naꞌiki apostle kapam uruu. Karikaonan unaꞌauzon Jesus dazabaꞌa umanawun kidaꞌo aimaakan shaꞌapan dono. Panaadon aka aonaa Jesus taapadan baꞌorainao patominapa-kidaniinao waꞌatin patuma, mazan John utaapada paꞌan umakon patuma.
John kakuwaapan dono pidannao dauꞌu ukainaabatan ĩdyaun ĩꞌuu idaꞌan kida. Mazan ukakuwaapan dono padauꞌu, aonaa uaipan patukapa-kao umanawunuꞌo nii. Uruu idi aonaa usaadan paꞌuu ukakuwaapan dono padauꞌu, mazan udakotinan baꞌoran tominapa-kida-kariwaiz, kii daꞌi. (Putukapa John 18:15 idaꞌa.) Panaadon udakotinan Jesus marainpaniaz patominapa-kidanii, kii. (Putukapa John 13:21 idaꞌa.) Usaadan dono John kiaꞌo pidan uu, baꞌoran John dauaꞌo wuruꞌu ukakuwaapanuz, Chikaawunuupauzo dauꞌatiꞌo wuruꞌu.
John saadan diꞌoraꞌa kaarita uaipan pidannao aitapan naꞌiki ĩmishidan Jesus uruu Christ (Jewnao atiꞌoraz ukaunamunaatauzo-kao), uruu Tominkaru Dani. Pidannao mishidan dono uruu, naꞌiki ĩzaamatinan idi upidanannao nii, ĩikodan nii karikaonanuꞌo kakupa-karu. (Putukapa John 20:31 idaꞌa.)
John kowaada Jesus karikaonanuꞌo ukakupan. Amazada tominan uaꞌii zii kakupaꞌoraꞌa naa uruu. (Putukapa John 1:1 idaꞌa.) Naꞌiki pabiꞌinaakaꞌo idaꞌan, Tominkaru kainaabatan waꞌati kanom wuruꞌu Jesus. (Putukapa John 14:9-11 idaꞌa.) Ukowaada kaimanaiman naꞌapam pidan mishidan, uikoda kizi karikaonanuꞌo kakupa-karu. Naꞌiki ukowaada pidan mishida-kinaa niꞌo wuruꞌu Jesus shaꞌapatanuz iriba umanawun kidaꞌo aimaakan. (Putukapa John 3:2 idaꞌa, naꞌiki John 10:38 idaꞌa.) Kainaꞌa Jesus dauaꞌo baꞌoran kaarita kida: Matthew, Mark naꞌiki Luke. Tuukii ĩkakuwaapan ushaꞌapatanii kida dauꞌu. Naꞌiki ĩkowaada naꞌapam utominapa-kidan pidannao mashaapa-karu dauꞌu Tominkaru ati. Mazan John, aonaa ukakuwaapan ipai Jesus shaꞌapatanii dauꞌu. Ukowaada aonaꞌoraz baꞌoran kaarita kida kowaadan.
John kowaada iriba umanawun kidaꞌo Jesus paradan naꞌiki ushaꞌapatanii kida, kainaabataꞌo uruu mishiꞌo Tominkaru dani, uruu kakupa-kinai, uruu dunapo, uruu mishiꞌo, uruu kanadaꞌo, uruu wunu, uruu bread, uruu paoribai kadunaa, naꞌiki kaznizonao kaꞌuzatiki.
Kaarita buutinpan kida
Parada-karu tominan pidan nii 1:1-18
John Chikaawunuupauzo kakuwaapan Jesus dauꞌu 1:19-34
Jesus kakinaopan, naꞌiki ushaꞌapatanii kida dauaꞌo 1:35—12:50
Jesus shaꞌapatanii kida pazowii-kao uaꞌii 13:1—17:26
Jesus zaamata-kao atii uzowii-kao 18:1—19:42
Jesus kadishitan pamawaka-kizi iki, naꞌiki uaidinan pidannao ati 20:1-31
Jesus aidinan patominapa-kidaniinao ati Galilee Baara ii 21:1-25
1
Parada-karu Pidantinan
1 Amazada toma-kao uaꞌii naꞌaꞌoraꞌa naa Parada-karu, uruu Tominkaru tumaꞌo, naꞌiki uruu Tominkaru. 2 Uruu naꞌaꞌoraꞌa naa Tominkaru tuma amazada toma-kao uaꞌii.
3 Uruu idaꞌanaꞌo Tominkaru toman ipai aimaakan. Aonaa aimaakan tominan shaꞌapaꞌoram idaꞌan karikaonan, soo Uruu idaꞌan. 4 Uruu idaꞌa kakupa-kinai, naꞌiki wuruꞌu kakupa-kinaiz uruu kanadapaꞌoraz pidannao ati. 5 Kanadaꞌo kanadapan marutaꞌo-karuꞌu, aonaa turuu marutaꞌo makadanuzu.
6 Kainaꞌaꞌo daꞌi pidan, John kiaꞌo uꞌuu, Tominkaru dyuudanii. 7 Ukaawan ukakuwaapaꞌanan pidannao ati kanadaꞌo dauꞌu, ukuwaa idaꞌan kizi ipai ĩabatan naꞌiki ĩmishidan kanadaꞌo dauꞌu. 8 Aonaa John mani wuruꞌu kanadaꞌoraz, mazan ukaawan, ukakuwaapaꞌanan kanadaꞌo dauꞌu. 9 Wuruꞌu kanadaꞌoraz, kainaꞌiki uwaꞌatipan imiꞌi baara ati, uruu paꞌan kanadapaꞌoraz ipai pidannao.
10 Kaawankaꞌo Parada-karu imiꞌi baara ati. Uruu idaꞌanaꞌo Tominkaru toman imiꞌi baara naꞌiki pidannao, mazan upuꞌu aonaa ĩaitapan kanom wuru uruuz. 11 Ukaawan pawiizi idaꞌatiꞌo padamata, mazan uiribannao, aonaa ĩnaubaan uruu. 12 Mazan naꞌiaꞌoram pidan naubaꞌo naꞌiki mishidaꞌo uruu, utaapada ĩtominan Tominkaru dainao nii. 13 Aonaa ĩtominan Tominkaru dainao nii koraidaonaa shakatan kawan, oo pidan aipan kawanaꞌati mani, soo Tominkaru aipan kawanaꞌati paꞌan.
14 Aizii wuruꞌu Parada-karuz, utominan pidan nii naꞌiki umashaapankan wabii an. Watukapa naꞌapam uruu mishiꞌo umanawunun. Ushaꞌapanum kauꞌan baudaꞌapauzon Tominkaru dani wuruꞌu uruuz. Uruu idaꞌanaꞌo Tominkaru kainaabatan kaimanaiman pakamunanban naꞌiki uruu idaꞌanaꞌo mishiꞌo kuwai kainaabata-kao waꞌati.
15 John kakuwaapan udauꞌan pidannao ati, ukian diiwaꞌo idaꞌan ĩꞌati: “Diꞌi naa tawuruꞌu õkaunamunaataniaz: Kainiꞌikiꞌo nii uwaꞌatin õdawuꞌati, mazan uruu powaꞌaꞌo zii umanawunun õꞌai, ushaꞌapanum kauꞌan uruu naꞌaꞌoraꞌa naa õshakatan uaꞌii, õkii-kiziz.”
16 Ukamunanun idi manawun, powaꞌan kida ushaꞌapatan kaiman kidaꞌo aimaakan waꞌati. 17 Tominkaru taa-kidan Moses idaꞌan pakakinaori; mazan utaan mishiꞌo kuwai naꞌiki utukapa-kidan pakamunanun Jesus Christ idaꞌan paꞌan. 18 Aonaa pidan tukapauzon Tominkaru. Soo Udani baudaꞌapauzoz, karikaonanuꞌoraz unaꞌan Tominkaru tuma, uruu kaimanaiman ukainaabatan Tominkaru.
John Chikaawunuupauzo kowaadan kanom niꞌo pakaawan
(Matthew 3:1-12; Mark 1:1-8; Luke 3:1-18)
19-20 Jewnao zowaunaanao Jerusalem iainaouz dyuudan faadaanao naꞌiki ĩminkaꞌu Levitenao* Levitenao: Israel dani, Levi takaan-daunnao, kaminkaꞌuupauzonao Tominkaru Dapu ii. pishaaꞌanan John kanom kaduz manawun wuruꞌu uruuz. Ukowaada ĩꞌati kaimanaiman, ipai kizi pidannao aitapan, “Õgaru, aonaa Christ† Christ: Tominkaru dyuudaniaz papidanannao zannaa nii. Putukapa kaarita tokon ii, Parada-karu Mashaꞌapannaada-kinao diꞌii. mani,” ukian ĩꞌati.
21 Aizii ĩkian uꞌati, “Ukauꞌan kanom mooko pugaru? Elijah shaꞌa pugaru?”
“Aonaa!” John kian ĩꞌati.
“Pugaru shaꞌa Prophet, tawuruꞌu kaawaꞌo niꞌoraz?”‡ Deuteronomy 18:18-19 ĩkian uꞌati.
“Aonaa,” ukian koshan ĩꞌati.
22 Uruu idi ĩkian uꞌati, “Ukauꞌan kanom kaduz mooko manawun wuruꞌu pugaruz? Waaipan wakuwaa nii, wunao atiꞌo niꞌi dyuudainaouz waunao. Pukowaadaꞌakaꞌa naa kanom kaduz wuruꞌu pugaruz!”
23 John kian ĩꞌati, “Õgaru dauꞌanaꞌo tawuruꞌu prophet Isaiah saadauzonuz kaikapaꞌa:
‘Kainaꞌaꞌo pidan kadakoinpan diiwa mapidantakaꞌo amazada ii aka:
Usaabaꞌa naa dunapo Naobanai mako kizi nii.’ ”§ Isaiah 40:5
24 Phariseenao* Pharisee: Putukapa kaarita tokon ii, Parada-karu Mashaꞌapannaada-kinao diꞌii. kapam wuruꞌu dyuuda-kariwai ĩpishaaꞌanan John. 25 Uruꞌu naa ĩkian John ati, “Pukian puꞌu aonaa Christ mani pugaru, aonaa Elijah mani, naꞌiki aonaa Tominkaru Prophetin mani, tawuruꞌu wazaudapaniaz, mazan kandii nii mooko puchikaawunuupan?”
26 Aizii John kian ĩꞌati, “Õgaru, õchikaawunuupan wunu idi. Mazan kainaꞌa ubiiꞌi baꞌoran pidan, aonaꞌo uaitapan kanom kaduz uruu. 27 Uruuꞌo niꞌi naa tukapa-kao umanawunuꞌo nii õnaꞌan puꞌu zii. Õgaru aonaa õturuan õbuzuutan udazkidi zunaa.”† Poitorui kaudin-kizi wuruꞌu ubuzuutanuz panaobanaa dazkidi zunaa.
28 John kakuwaapatinanuz kaikapaꞌa, Bethany iaꞌo, waoko iaꞌoraz Jordan Waꞌo ai, uchikaawunuupauzo-kiziz.
Soꞌotaꞌo pidannao oian
29 Baꞌoran kamoo John tukapan Jesus waꞌatin paꞌidaꞌati, naꞌiki ukian pidannao ati: “Diꞌi naa wuruꞌu Tominkaru taaniaz Kaznizo-dani kawanuꞌo niꞌoraz, soꞌotaꞌoraz pidannao oian! 30 Uruu dauꞌatiꞌo tawuruꞌu õkianuz, ‘Utukapa-kao niꞌi naa umanawunuꞌo nii õnaꞌan puꞌu zii, mazan uruu powaꞌaꞌo umanawunun õꞌai, ushaꞌapanum kauꞌan uruu kiwiitapaꞌo õꞌai.’ 31 Õgaru, aonaa õaitapan kanom kaduz uruu, mazan õchikaawunuupan wunu idi, Israelitenao aitapa-kinaa niꞌo kanom kaduz uruu.”
32 John kowaadan kaimanaiman patukapanii dauꞌu: “Õtukapanii Kaimanaꞌo Doronaa waꞌatin aokazi iki orid kawan, naꞌiki upakotan uruu idaꞌa. 33 Kiwiin zii, aonaa õaitapan kanom kaduz uruu. Mazan dyuudaꞌoraz õchikaawunuupan wunu idi kian õꞌati, ‘Putukapan an Kaimanaꞌo Doronaa waꞌatin doko iki naꞌiki umashaadinan dono pidan idaꞌa, uruꞌu naa wuruꞌu chikaawunuupaꞌo niꞌoraz Kaimanaꞌo Doronaa idi.’ 34 Õtukapan idi ushaꞌapan naꞌapa, ukauꞌan, õkian uꞌati, Tominkaru Dani wuruꞌu diꞌorazuꞌu.”
Jesus ikodan kiwiiniꞌo patominapa-kidaniinao
35 Baꞌoran kamoo naꞌiaꞌo koshan John naꞌiki naꞌiaꞌo utuma, dyaꞌutam utominapa-kidaniinao. 36 Utukapan Jesus dobatapan naꞌiki, ukian udauꞌan, “Diꞌi naa wuruꞌu Tominkaru taaniaz Kaznizo-dani kawanuꞌo niꞌoraz!”
37 Aizii dyaꞌutamainaouz John tominapa-kidaniinao, ĩabatanii uparadan naꞌapa, uruꞌu naa ĩdaꞌanpaꞌakan Jesus. 38 Jesus awunuuankan powaa iti, utukapa ĩwaꞌatin padawuꞌati. Uruꞌu naa upishaan ĩdyaun, “Kanom udawatapan?”
Ĩkian uꞌati, “Tiichaa. Naꞌiaꞌo dii pumashaadinpan?”
39 “Uwaꞌati, utukapa kizi,” ukian ĩꞌati. Uruꞌu naa ĩmakon utuma naꞌiki ĩtukapa naꞌiam umashaadinpan, (4 oꞌclock wachuupunin wuruꞌu) uruu naꞌiaꞌa naa ĩchuupudinan utuma.
40 Aizii wuruꞌu daꞌanpaꞌakainaouz Jesus, paabatan daunaꞌan John paradan, baudaꞌapaꞌo uu Andrew, uruu Simon Peter inawuzu. 41 Kiwiin zii chaapiꞌiki, Andrew tukapan paꞌinawuzu Simon naꞌiki ukakuwaapan uꞌati, “Waikodaꞌa naa Messiah!” ukian. (Messiah, kii-karu Christ kiaꞌo kapam wuruꞌu.)‡ Hebrew paradan idaꞌan udakota-kao Messiah kii, naꞌiki Greek paradan idaꞌan udakota-kao Christ kii. 42 Uruꞌu naa unaꞌakan Simon, Jesus diꞌiti.
Jesus awunuupan uꞌidiꞌiti, ukian uꞌati, “Pugaru Simon, John dani. Aizii puꞌuu Cephas kiaꞌo nii.” (Peter kiaꞌo kapam wuruꞌu, naꞌiki kuba kiaꞌo wuruꞌu.)
Jesus dapadan
Philip naꞌiki Nathanael
Philip naꞌiki Nathanael
43 Baꞌoran chaapiꞌiki Jesus diꞌitinpan umakoꞌozon Galilee Baara iti. Uikodapan Philip naꞌiki ukian uꞌati, “Puwaꞌati õtuma, putominapa kizi.” 44 (Philip, uruu Bethsaida san, naꞌiaꞌo Andrew naꞌiki Peter mashaapan kapam.)
45 Uruu daunaꞌan Philip ikodan Nathanael naꞌiki ukian uꞌati, “Waikodaꞌa naa tawuruꞌu Moses naꞌiki prophetnao saadauzoniaz Kakinaorii Kaaritannaa idaꞌa udauꞌan. Uruu Jesus, Joseph dani, Nazareth sanaz.”
46 “Nazareth san!” Nathanael kian, “Naꞌapa diꞌi naa aimaakan kaimanaꞌo shaꞌapan uruu wiizai diꞌiki paꞌan?”
“Puwaꞌati putukapa kizi,” Philip kian uꞌati.
47 Aizii Jesus tukapan Nathanael waꞌatin paꞌidaꞌati, sariapa ukian udauꞌan, “Arawuꞌu mishiꞌo Israelite, aonaa naꞌitim umariidinan.”
48 Nathanael pishaan uruu, “Naꞌapa dii puaitapan õdauꞌan?”
Jesus kian uꞌati, “Philip dapadan uaꞌii pugaru, õtukapanii pugaru paoribai fig waranu ii.”
49 “Tiichaa,” Nathanael kian uꞌati, “Pugaru Tominkaru Dani! Pugaru King Israelitenao ati.”
50 Jesus kian uꞌati, “Õkowaadan idiꞌo puꞌati, ‘Õtukapan pugaru paoribai fig waranu ii,’ uruu idiꞌo pumishidaꞌakan? Putukapan nii zii umanawun kidaꞌo aimaakan shaꞌapan wuru aiaꞌa!” 51 Naꞌiki ukian ĩꞌati, “Mishiꞌo kaiwuruꞌu õkianuz: Utukapan nii aokazi daꞌatinan, naꞌiki Tominkaru angelinnao makoꞌanpan doko iti, naꞌiki ĩwaꞌatiꞌanpan apowa ati Daonaiora Aokazi Ikiꞌo idaꞌan!”
*1:19-20 Levitenao: Israel dani, Levi takaan-daunnao, kaminkaꞌuupauzonao Tominkaru Dapu ii.
†1:19-20 Christ: Tominkaru dyuudaniaz papidanannao zannaa nii. Putukapa kaarita tokon ii, Parada-karu Mashaꞌapannaada-kinao diꞌii.
‡1:21 Deuteronomy 18:18-19
§1:23 Isaiah 40:5
*1:24 Pharisee: Putukapa kaarita tokon ii, Parada-karu Mashaꞌapannaada-kinao diꞌii.
†1:27 Poitorui kaudin-kizi wuruꞌu ubuzuutanuz panaobanaa dazkidi zunaa.
‡1:41 Hebrew paradan idaꞌan udakota-kao Messiah kii, naꞌiki Greek paradan idaꞌan udakota-kao Christ kii.