2
Dawami
Mǝn bolsam Xarun otliⱪidiki zǝpiran, halas;
Jilƣilarda ɵskǝn bir nilupǝr, halas!» «(1:16-2:1-ayǝt) xǝrⱨi» — ɵy-ⱨujra bayan ⱪilinƣan sɵzlǝrgǝ ⱪariƣanda, Sulayman Xulamit üqün ɵz yurtini ǝslitidiƣan alaⱨidǝ bir ɵyni yaki ⱨujrini yasiƣan (Xulamit Galiliyǝlik bolup, uning yurtida kedir, arqa wǝ ⱪariƣay dǝrǝhliri kɵp idi). Baxⱪa bǝzi alimlar bu ayǝtlǝrni, Sulayman bilǝn Xulamitning ormanlar arisida muⱨǝbbǝtlǝxkinini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Biraⱪ Yerusalem ǝtrapida mundaⱪ kedir, arqa ormanliri yoⱪ idi.
Ahirda Xulamit ɵzini «bǝk addiy» dǝp ⱨes ⱪilip, ɵzini otlaⱪta bolidiƣan kiqik ⱨǝm «addiy» ikki gülgǝ ohxitidu.
 
Sulayman Xulamitⱪa jawab beridu
«Tikǝn-jiƣanlar arisidiki nilupǝrdǝk,
Mana insan ⱪizliri arisida mening amriⱪim xundaⱪtur!». «(2-ayǝt) xǝrⱨi» — Sulayman Xulamitning ohxitixini tilƣa elip, ǝsiqǝ bayan ⱪilidu. Uningƣa nisbǝtǝn zǝpiran yaki nilupǝr «addiy» bolsimu, intayin qirayliⱪ idi: — «Manga nisbǝtǝn sening tǝngdixing yoⱪ, baxⱪa ⱪizlarni sǝn bilǝn (tikǝnlǝr wǝ nilupǝr otturisidikidǝk) ⱨeqⱪandaⱪ selixturƣuqiliki yoⱪtur».
 
Xulamit Sulayman toƣruluⱪ sɵz ⱪilidu
«Ormandiki dǝrǝhlǝr arisida ɵskǝn alma dǝrihidǝk,
Oƣul balilar arisididur mening amriⱪim.
Uning sayisi astida dilim alǝmqǝ sɵyünüp olturdum;
Uning mewisi manga xerin tetidi; Küy. 8:5
U meni xarabhaniƣa elip kirdi;
Uning üstümdǝ kɵtürgǝn tuƣi muⱨǝbbǝttur. «Uning üstümdǝ kɵtürgǝn tuƣi muⱨǝbbǝttur» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «U manga muⱨǝbbǝt bilǝn ⱪaridi».
Meni kixmix poxkallar bilǝn ⱪuwwǝtlǝnglar;
Almilar bilǝn meni yengilandurunglar;
Qünki muⱨǝbbǝttin zǝiplixip kǝttim; «Meni kixmix poxkallar bilǝn ⱪuwwǝtlǝnglar; almilar bilǝn meni yengilandurunglar» — ⱪǝdimki zamanlarda kixmix poxkallar wǝ almilar jinsiy muⱨǝbbǝtni küqǝytix roliƣa igǝ, dǝp ⱪarilatti.
Uning sol ⱪoli bexim astida,
Uning ong ⱪoli meni silawatidu.
I Yerusalem ⱪizliri,
Jǝrǝnlǝr wǝ daladiki marallarning ⱨɵrmiti bilǝn,
Silǝrgǝ tapilaymǝnki,
Muⱨǝbbǝtning waⱪit-saiti bolmiƣuqǝ,
Uni oyƣatmanglar, ⱪozƣimanglar!» «Muⱨǝbbǝtning waⱪit-saiti bolmiƣuqǝ, uni oyƣatmanglar, ⱪozƣimanglar!» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «waⱪti-saiti bolmiƣuqǝ, sɵyümlükümni oyƣatmanglar, ⱪozƣimanglar! «(3-7-ayǝt) xǝrⱨi» — 3-ayǝttǝ Xulamit Sulaymanning tǝriplirigǝ inkas ⱪayturup, uni «»gǝ ohxitidu. Alma dǝrihi ǝsli Pǝlǝstin zeminida ɵsmǝydu, pǝⱪǝt baxⱪa yurtlardin elip kelinip bǝzi yǝrlǝrdǝ alaⱨidǝ tikilgǝn. Xunga alma dǝrihi naⱨayiti ǝtiwarliⱪ idi, kɵrgǝnla adǝmni intayin hux ⱪiliwetǝtti. Bǝzi alimlar «uning sayisi astida dilim alǝmqǝ sɵyünüp olturdum, uning mewisi manga xerin tetidi» degini Xulamitning Sulayman bilǝn bolƣan jinsiy muⱨǝbbǝtlixixini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Baxⱪilar buni muⱨǝbbǝtning ⱨǝr tǝripini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Nemila bolmisun alma muⱨǝbbǝtning simwoli; «kixmix poxkallar» degini bolsa, jinsiy muⱨǝbbǝtni ⱪozƣaydiƣan yemǝklik ⱨesablinatti.
7-ayǝt (muⱨǝbbǝtning waⱪti-saiti toƣrisida) üstidǝ üq muⱨim pikir bar:
(1) muⱨǝbbǝtning ɵz tǝbiiy jǝryani bolidu, baxⱪilar uni baldur ⱪozƣimaⱪqi bolsa ziyan yǝtküzidu;
(2) (ǝr-hotunluⱪ munasiwǝttǝ) ɵz jorisida ⱪizƣin muⱨǝbbǝtni ⱪozƣiƣandin keyin uningƣa dǝhli ⱪilixⱪa bolmaydu;
(3) jinsiy muⱨǝbbǝtkǝ ⱪanaǝt ⱪilixning imkaniyiti bolmisa, undaⱪta uni ⱪozƣaxⱪa ⱪǝt’iy bolmaydu. Bu «imkaniyǝt» (a) pǝⱪǝt nikaⱨ ⱪilinƣan ǝⱨwaldaBoluxi (ǝ) ikki tǝrǝpkǝ muwapiⱪ waⱪit boluxi kerǝk, ǝlwǝttǝ.
Bizningqǝ ayǝt bǝlkim bu üq mǝnining ⱨǝmmisini ɵz iqigǝ alidu.
 
Ikkinqi hatirǝ: Muⱨǝbbǝtlixip yürgǝn künlǝr üstidiki oylar {2:8—3:5} •••• Tɵtinqi oylinix — Sulaymanning ǝtiyazda Xulamitni yoⱪlap kǝlgini toƣruluⱪ oylar {2:8—2:9} •••• Xulamit Sulayman toƣruluⱪ sɵzlǝydu
«Sɵyümlükümning awazi!
Mana, u keliwatidu!
Taƣlardin sǝkrǝp,
Edirlardin oynaⱪlap keliwatidu!
Mening sɵyümlüküm jǝrǝn yaki yax buƣidǝktur;
Mana, u bizning ɵyning temining kǝynidǝ turidu;
U derizilǝrdin ⱪaraydu,
U pǝnjirǝ-pǝnjirilǝrdin marap baⱪidu». «(8-9-ayǝt) xǝrⱨi» — muxu ayǝtlǝrdǝ (8-9) Xulamit bǝlkim Sulaymanning kɵngli ɵzigǝ qüxkǝn, ɵzini «jǝrǝn, buƣa»ning süritidǝ ⱪoƣliƣan künlǝrni ǝslǝydu. Sulayman Xulamitni yoⱪliƣili, uning bilǝn ǝtiyazliⱪ mǝnziridin ⱨuzurlinixⱪa ⱨǝmraⱨ boluxⱪa tǝklip ⱪilƣili kǝldi (tɵwǝndiki 10-17-ayǝtlǝrni kɵrüng).
Jǝrǝnlǝr, buƣilarmu kona zamanlarda muⱨǝbbǝtning simwolliri idi.
 
Sulayman Xulamitⱪa sɵz ⱪilidu
10 «Mening sɵyümlüküm manga sɵz ⱪilip mundaⱪ dedi: —
«Ornungdin tur, amriⱪim, mening güzilim, mǝn bilǝn kǝtkin;
11 Qünki mana, ⱪix ɵtüp kǝtti,
Yamƣur yeƣip tügidi, u ketip ⱪaldi;
12 Yǝr yüzidǝ güllǝr kɵründi;
Nahxilar sayrax waⱪti kǝldi,
Zeminimizda pahtǝkning sadasi anglanmaⱪta;
13 Ənjür dǝrihi ⱪixliⱪ ǝnjürlirini pixurmaⱪta,
Üzüm talliri qeqǝklǝp ɵz puriⱪini qaqmaⱪta;
Ornungdin tur, mening amriⱪim, mening güzilim, mǝn bilǝn kǝtkin!
14 Aⱨ mening pahtikim, Ⱪoram tax yeriⱪi iqidǝ,
Ⱪiya daldisida,
Manga awazingni anglatⱪaysǝn,
Qünki awazing xerin, jamaling yeⱪimliⱪtur!» «(12-14-ayǝt) xǝrⱨi» — Sulayman Galiliyǝdiki ixlirini ⱪoyup ⱪoyup, Xulamitni yǝnǝ yoⱪlap berip, uni ǝtiyazliⱪ mǝnziridin billǝ ⱨuzurlinixⱪa tǝklip ⱪilidu. Yengila ɵtüp kǝtkǝn ⱪix bolsa ularning muⱨǝbbitini ⱪilqǝ sowutmidi.
12-ayǝt üstidǝ; «sayrax waⱪti kǝldi» degǝn ibarǝ ikki bisliⱪ bolup, ikkinqi mǝnisi: «qatax waⱪti kǝldi». Bu ikki bisliⱪliⱪi bǝlkim ⱪǝstǝn ixlitilgǝn.
13-ayǝt üstidǝ; pahtǝklǝr insanƣa nisbǝtǝn intayin mulayim ⱪux dǝp ⱨesablinidu, biraⱪ «tartinqaⱪ» bolidu. Sulayman Xulamitning kɵngül sɵzlirini anglimaⱪqi bolup, uning ǝⱨwalini «Ⱪoram tax yeriⱪi iqidǝ turƣan pahtǝk»kǝ ohxitidu. U Sulaymanning muⱨǝbbiti iqidǝ mutlǝⱪ bihǝtǝr; u ⱨǝrgiz sɵzliridin rǝnjimǝydu. Uning jawabi tɵwǝndǝ kɵrülidu (15-ayǝt).
 
Xulamit Sulaymanƣa sɵz ⱪilidu
15 «Tülkilǝrni tutuwalayli,
Yǝni üzümzarlarni buzƣuqi kiqik tülkilǝrni tutuwalayli;
Qünki üzümzarlirimiz qeqǝklimǝktǝ». «(15-ayǝt) xǝrⱨi» — tülkilǝr üzümzarlarda tɵxüklǝrni u yǝr, bu yǝrlǝrdǝ kolap, ow izdǝp tal yiltizliriƣa kɵp ziyan yǝtküzidu. Biraⱪ bu yǝrdiki «üzümzar», xübⱨisizki, ɵzlirining muⱨǝbbitini kɵrsitidu. U ularning muⱨǝbbitigǝ bǝzi tosalƣu yaki dǝhli bolƣan ixlarni bayⱪap, dǝrⱨal bu ixlarni (mǝyli «kiqik» bolsimu) bir tǝrǝp ⱪilayli dǝp ɵtünidu. Ular xu qaƣda tehi ǝr-hotub bolmisimu, bundaⱪ tosalƣularni bir tǝrǝp ⱪilix baldurluⱪ ⱪilmaytti.
Ularning muⱨǝbbitigǝ tosalƣu bolƣan naⱨayiti qong bir ix Sulaymanning ɵz hizmiti wǝ eƣir mǝs’uliyiti bolƣan boluxi mumkin. Xulamit «ɵzüm Sulaymanni bu hizmitini hatirjǝmlik bilǝn orundaxⱪa toluⱪ ⱪoyuwetixim kerǝk» dǝp qüxinidu. «nemixⱪa sǝn xunqǝ kɵp waⱪit ixlǝysǝn, sǝn manga waⱪtingni ajratmaysǝn, sǝn meni sɵymǝysǝn» degǝndǝk pozitsiyǝ kɵp ǝr-hotunlarning muⱨǝbbitini buzup kǝlmǝktǝ. Xunga tɵwǝndiki 16-ayǝttǝ, biz Sulaymanning ɵz hizmitini hatirjǝmlik bilǝn ⱪiliwatⱪanliⱪini kɵrimiz. Xulamit uni: «ix bilǝn aldirax bolƣining bilǝn, sǝn yǝnila meni sɵyisǝn!» degǝndǝk toluⱪ ixǝnq bilǝn Sulaymanni ɵz ixiƣa ⱪoyuwǝtkǝn ohxaydu.
 
Xulamit Yerusalem ⱪizliriƣa sɵz ⱪilidu
16 «Sɵyümlüküm meningkidur, mǝn uningkidurmǝn;
U nilupǝrlǝr arisida padisini beⱪiwatidu». «(16-ayǝt) xǝrⱨi» — Xulamit Yerusalem ⱪizliriƣa, ɵzining Sulaymanning muⱨǝbbiti iqidǝ «ⱪoram tax yeriⱪi iqidǝ turƣan pahtǝk»tǝk tolimu bihǝtǝr ikǝnliki toƣruluⱪ guwaⱨliⱪ beridu. Sulayman ɵzining «pada beⱪix» ixliri bilǝn hatirjǝm xuƣullinidu.
 
Xulamit Sulaymanƣa sɵz ⱪilidu
17 «Tang atⱪuqǝ,
Kɵlǝnggilǝr ⱪeqip yoⱪiƣuqǝ,
Manga ⱪarap burulup kǝlgin, i sɵyümlüküm,
Ⱨijranliⱪ taƣliri üstidin sǝkrǝp kelidiƣan jǝrǝn yaki buƣidǝk bolƣin!». «(17-ayǝt) xǝrⱨi» — yuⱪiriⱪi ayǝttǝ biz «muⱨǝbbǝtning ixǝnqi»ni kɵrduⱪ. Ⱨazir «muⱨǝbbǝtning jiddiy tǝlipi»ni kɵrimiz — huddi «tezraⱪ ixingni tügitip yenimƣa ⱪaytip kǝl!» degǝndǝk.
Izaⱨat: «Ⱨijranliⱪ taƣliri üstidin...» yaki ««Betǝr» taƣliri üstidin...». «Betǝr taƣliri» degǝn taƣlar bizgǝ namǝlum; xunga tǝrjimimizdikidǝk «ayriwetix» degǝn mǝnidǝ boluxi mumkin.
 
 

2:1 «(1:16-2:1-ayǝt) xǝrⱨi» — ɵy-ⱨujra bayan ⱪilinƣan sɵzlǝrgǝ ⱪariƣanda, Sulayman Xulamit üqün ɵz yurtini ǝslitidiƣan alaⱨidǝ bir ɵyni yaki ⱨujrini yasiƣan (Xulamit Galiliyǝlik bolup, uning yurtida kedir, arqa wǝ ⱪariƣay dǝrǝhliri kɵp idi). Baxⱪa bǝzi alimlar bu ayǝtlǝrni, Sulayman bilǝn Xulamitning ormanlar arisida muⱨǝbbǝtlǝxkinini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Biraⱪ Yerusalem ǝtrapida mundaⱪ kedir, arqa ormanliri yoⱪ idi. Ahirda Xulamit ɵzini «bǝk addiy» dǝp ⱨes ⱪilip, ɵzini otlaⱪta bolidiƣan kiqik ⱨǝm «addiy» ikki gülgǝ ohxitidu.

2:2 «(2-ayǝt) xǝrⱨi» — Sulayman Xulamitning ohxitixini tilƣa elip, ǝsiqǝ bayan ⱪilidu. Uningƣa nisbǝtǝn zǝpiran yaki nilupǝr «addiy» bolsimu, intayin qirayliⱪ idi: — «Manga nisbǝtǝn sening tǝngdixing yoⱪ, baxⱪa ⱪizlarni sǝn bilǝn (tikǝnlǝr wǝ nilupǝr otturisidikidǝk) ⱨeqⱪandaⱪ selixturƣuqiliki yoⱪtur».

2:3 Küy. 8:5

2:4 «Uning üstümdǝ kɵtürgǝn tuƣi muⱨǝbbǝttur» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «U manga muⱨǝbbǝt bilǝn ⱪaridi».

2:5 «Meni kixmix poxkallar bilǝn ⱪuwwǝtlǝnglar; almilar bilǝn meni yengilandurunglar» — ⱪǝdimki zamanlarda kixmix poxkallar wǝ almilar jinsiy muⱨǝbbǝtni küqǝytix roliƣa igǝ, dǝp ⱪarilatti.

2:7 «Muⱨǝbbǝtning waⱪit-saiti bolmiƣuqǝ, uni oyƣatmanglar, ⱪozƣimanglar!» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «waⱪti-saiti bolmiƣuqǝ, sɵyümlükümni oyƣatmanglar, ⱪozƣimanglar! «(3-7-ayǝt) xǝrⱨi» — 3-ayǝttǝ Xulamit Sulaymanning tǝriplirigǝ inkas ⱪayturup, uni «»gǝ ohxitidu. Alma dǝrihi ǝsli Pǝlǝstin zeminida ɵsmǝydu, pǝⱪǝt baxⱪa yurtlardin elip kelinip bǝzi yǝrlǝrdǝ alaⱨidǝ tikilgǝn. Xunga alma dǝrihi naⱨayiti ǝtiwarliⱪ idi, kɵrgǝnla adǝmni intayin hux ⱪiliwetǝtti. Bǝzi alimlar «uning sayisi astida dilim alǝmqǝ sɵyünüp olturdum, uning mewisi manga xerin tetidi» degini Xulamitning Sulayman bilǝn bolƣan jinsiy muⱨǝbbǝtlixixini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Baxⱪilar buni muⱨǝbbǝtning ⱨǝr tǝripini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Nemila bolmisun alma muⱨǝbbǝtning simwoli; «kixmix poxkallar» degini bolsa, jinsiy muⱨǝbbǝtni ⱪozƣaydiƣan yemǝklik ⱨesablinatti. 7-ayǝt (muⱨǝbbǝtning waⱪti-saiti toƣrisida) üstidǝ üq muⱨim pikir bar: (1) muⱨǝbbǝtning ɵz tǝbiiy jǝryani bolidu, baxⱪilar uni baldur ⱪozƣimaⱪqi bolsa ziyan yǝtküzidu; (2) (ǝr-hotunluⱪ munasiwǝttǝ) ɵz jorisida ⱪizƣin muⱨǝbbǝtni ⱪozƣiƣandin keyin uningƣa dǝhli ⱪilixⱪa bolmaydu; (3) jinsiy muⱨǝbbǝtkǝ ⱪanaǝt ⱪilixning imkaniyiti bolmisa, undaⱪta uni ⱪozƣaxⱪa ⱪǝt’iy bolmaydu. Bu «imkaniyǝt» (a) pǝⱪǝt nikaⱨ ⱪilinƣan ǝⱨwaldaBoluxi (ǝ) ikki tǝrǝpkǝ muwapiⱪ waⱪit boluxi kerǝk, ǝlwǝttǝ. Bizningqǝ ayǝt bǝlkim bu üq mǝnining ⱨǝmmisini ɵz iqigǝ alidu.

2:9 «(8-9-ayǝt) xǝrⱨi» — muxu ayǝtlǝrdǝ (8-9) Xulamit bǝlkim Sulaymanning kɵngli ɵzigǝ qüxkǝn, ɵzini «jǝrǝn, buƣa»ning süritidǝ ⱪoƣliƣan künlǝrni ǝslǝydu. Sulayman Xulamitni yoⱪliƣili, uning bilǝn ǝtiyazliⱪ mǝnziridin ⱨuzurlinixⱪa ⱨǝmraⱨ boluxⱪa tǝklip ⱪilƣili kǝldi (tɵwǝndiki 10-17-ayǝtlǝrni kɵrüng). Jǝrǝnlǝr, buƣilarmu kona zamanlarda muⱨǝbbǝtning simwolliri idi.

2:14 «(12-14-ayǝt) xǝrⱨi» — Sulayman Galiliyǝdiki ixlirini ⱪoyup ⱪoyup, Xulamitni yǝnǝ yoⱪlap berip, uni ǝtiyazliⱪ mǝnziridin billǝ ⱨuzurlinixⱪa tǝklip ⱪilidu. Yengila ɵtüp kǝtkǝn ⱪix bolsa ularning muⱨǝbbitini ⱪilqǝ sowutmidi. 12-ayǝt üstidǝ; «sayrax waⱪti kǝldi» degǝn ibarǝ ikki bisliⱪ bolup, ikkinqi mǝnisi: «qatax waⱪti kǝldi». Bu ikki bisliⱪliⱪi bǝlkim ⱪǝstǝn ixlitilgǝn. 13-ayǝt üstidǝ; pahtǝklǝr insanƣa nisbǝtǝn intayin mulayim ⱪux dǝp ⱨesablinidu, biraⱪ «tartinqaⱪ» bolidu. Sulayman Xulamitning kɵngül sɵzlirini anglimaⱪqi bolup, uning ǝⱨwalini «Ⱪoram tax yeriⱪi iqidǝ turƣan pahtǝk»kǝ ohxitidu. U Sulaymanning muⱨǝbbiti iqidǝ mutlǝⱪ bihǝtǝr; u ⱨǝrgiz sɵzliridin rǝnjimǝydu. Uning jawabi tɵwǝndǝ kɵrülidu (15-ayǝt).

2:15 «(15-ayǝt) xǝrⱨi» — tülkilǝr üzümzarlarda tɵxüklǝrni u yǝr, bu yǝrlǝrdǝ kolap, ow izdǝp tal yiltizliriƣa kɵp ziyan yǝtküzidu. Biraⱪ bu yǝrdiki «üzümzar», xübⱨisizki, ɵzlirining muⱨǝbbitini kɵrsitidu. U ularning muⱨǝbbitigǝ bǝzi tosalƣu yaki dǝhli bolƣan ixlarni bayⱪap, dǝrⱨal bu ixlarni (mǝyli «kiqik» bolsimu) bir tǝrǝp ⱪilayli dǝp ɵtünidu. Ular xu qaƣda tehi ǝr-hotub bolmisimu, bundaⱪ tosalƣularni bir tǝrǝp ⱪilix baldurluⱪ ⱪilmaytti. Ularning muⱨǝbbitigǝ tosalƣu bolƣan naⱨayiti qong bir ix Sulaymanning ɵz hizmiti wǝ eƣir mǝs’uliyiti bolƣan boluxi mumkin. Xulamit «ɵzüm Sulaymanni bu hizmitini hatirjǝmlik bilǝn orundaxⱪa toluⱪ ⱪoyuwetixim kerǝk» dǝp qüxinidu. «nemixⱪa sǝn xunqǝ kɵp waⱪit ixlǝysǝn, sǝn manga waⱪtingni ajratmaysǝn, sǝn meni sɵymǝysǝn» degǝndǝk pozitsiyǝ kɵp ǝr-hotunlarning muⱨǝbbitini buzup kǝlmǝktǝ. Xunga tɵwǝndiki 16-ayǝttǝ, biz Sulaymanning ɵz hizmitini hatirjǝmlik bilǝn ⱪiliwatⱪanliⱪini kɵrimiz. Xulamit uni: «ix bilǝn aldirax bolƣining bilǝn, sǝn yǝnila meni sɵyisǝn!» degǝndǝk toluⱪ ixǝnq bilǝn Sulaymanni ɵz ixiƣa ⱪoyuwǝtkǝn ohxaydu.

2:16 «(16-ayǝt) xǝrⱨi» — Xulamit Yerusalem ⱪizliriƣa, ɵzining Sulaymanning muⱨǝbbiti iqidǝ «ⱪoram tax yeriⱪi iqidǝ turƣan pahtǝk»tǝk tolimu bihǝtǝr ikǝnliki toƣruluⱪ guwaⱨliⱪ beridu. Sulayman ɵzining «pada beⱪix» ixliri bilǝn hatirjǝm xuƣullinidu.

2:17 «(17-ayǝt) xǝrⱨi» — yuⱪiriⱪi ayǝttǝ biz «muⱨǝbbǝtning ixǝnqi»ni kɵrduⱪ. Ⱨazir «muⱨǝbbǝtning jiddiy tǝlipi»ni kɵrimiz — huddi «tezraⱪ ixingni tügitip yenimƣa ⱪaytip kǝl!» degǝndǝk. Izaⱨat: «Ⱨijranliⱪ taƣliri üstidin...» yaki ««Betǝr» taƣliri üstidin...». «Betǝr taƣliri» degǝn taƣlar bizgǝ namǝlum; xunga tǝrjimimizdikidǝk «ayriwetix» degǝn mǝnidǝ boluxi mumkin.