6
Bexarǝtlǝr 3-ⱪatar •••• Hudaning dǝwasi
Pǝrwǝrdigarning nemǝ dǝwatⱪinini ⱨazir anglanglar: —
«Ornungdin tur, taƣlar aldida dǝwayingni bayan ⱪil,
Egizliklǝrgǝ awazingni anglatⱪin». «Ornungdin tur, taƣlar aldida dǝwayingni bayan ⱪil, egizliklǝrgǝ awazingni anglatⱪin» — bu sɵzlǝr Mikaⱨning ɵzigǝ (Israillar anglisun dǝp) eytilƣan. Ⱪǝdimki taƣlar wǝ dɵng-egizliklǝr muxu dǝwada Hudaning wǝdiliridǝ turƣanliⱪiƣa guwaⱨliⱪ beridu («Ⱪan.» 4:26, «Yǝx.» 1:2ni kɵrüng).
«I taƣlar,
Wǝ silǝr, yǝr-zeminning ɵzgǝrmǝs ulliri,
Pǝrwǝrdigarning dǝwasini anglanglar;
Qünki Pǝrwǝrdigarning Ɵz hǝlⱪi bilǝn bir dǝwasi bar,
U Israil bilǝn munazilixip ǝyibini kɵrsǝtmǝkqi; Ⱨox. 4:1
I hǝlⱪim, Mǝn sanga zadi nemǝ ⱪildim?
Seni nemǝ ixta bizar ⱪiliptimǝn?
Mening hataliⱪim toƣruluⱪ guwaⱨliⱪ berixkin!
Qünki Mǝn seni Misir zeminidin elip qiⱪardim,
Seni ⱪulluⱪ makanidin ⱨɵrlükkǝ ⱪutⱪuzdum;
Aldingda yetǝklǝxkǝ Musa, Ⱨarun wǝ Mǝryǝmlǝrni ǝwǝttim. Mis. 12:51; 14:30; 20:2
I hǝlⱪim, Pǝrwǝrdigarning ⱨǝⱪⱪaniyliⱪlirini bilip yetixinglar üqün,
Moab padixaⱨi Balakning ⱪandaⱪ niyitining barliⱪini,
Beorning oƣli Balaamning uningƣa ⱪandaⱪ jawab bǝrgǝnlikini,
Xittimdin Gilgalƣiqǝ nemǝ ixlar bolƣanliⱪini ⱨazir esinglarƣa kǝltürünglar. «I hǝlⱪim... Moab padixaⱨi Balakning ⱪandaⱪ niyitining barliⱪini, Beorning oƣli Balaamning uningƣa ⱪandaⱪ jawab bǝrgǝnlikini, Xittimdin Gilgalƣiqǝ nemǝ ixlar bolƣanliⱪini ⱨazir esinglarƣa kǝltürünglar» — Huda Xittimdǝ Israillarning butpǝrǝslikini jazaliƣan, andin ularni kǝqürüm ⱪilƣan; U Gilgalda mɵjizǝ yaritip, ularni Iordan dǝryasidin ɵtkɵzgǝn. Əmdi ⱨazir ohxax ixlar bolmamdu — ular halisila, butpǝrǝsliktin towa ⱪilip, Hudaning nijatini kɵrüdiƣan bolidu. Tilƣa elinƣan wǝⱪǝlǝr «Qɵl.» 24-, 25-bab, wǝ «Yǝxua» 1-5-bablarda hatirilǝngǝn.   Qɵl. 22:5; 23:7; 25; Yǝ. 5
 
— Mǝn ǝmdi nemini kɵtürüp Pǝrwǝrdigar aldiƣa kelimǝn?
Nemǝm bilǝn Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqi Hudaning aldida egilimǝn?
Uning aldiƣa kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪlarni,
Bir yilliⱪ mozaylarni elip kelǝmdim?
Pǝrwǝrdigar mingliƣan ⱪoqⱪarlardin,
Tümǝnligǝn zǝytun meyi dǝryaliridin ⱨuzur alamdu?
Itaǝtsizlikim üqün tunji balamni,
Tenimning puxtini jenimning gunaⱨiƣa atamdimǝn!? «Tenimning puxtini jenimning gunaⱨiƣa atamdimǝn!?» — ibraniy tilida «tenimning mewisini jenimning gunaⱨiƣa atamdimǝn!?».
I insan, U sanga nemǝ ixning yahxi ikǝnlikini kɵrsǝtti,
Bǝrⱨǝⱪ, Pǝrwǝrdigar sǝndin nemǝ tǝlǝp ⱪilƣanliⱪini kɵrsǝtti —
Adalǝtni yürgüzüx,
Meⱨribanliⱪni sɵyüx,
Sening Hudaying bilǝn billǝ kǝmtǝrlik bilǝn mengixtin baxⱪa yǝnǝ nemǝ ixing bolsun? Ⱪan. 10:12
 
Dǝwaning dawami, ⱨɵküm qiⱪirix
Pǝrwǝrdigarning awazi xǝⱨǝrgǝ hitab ⱪilip qaⱪiridu;
(Pǝm-danaliⱪ bolsa namingƣa ⱨɵrmǝt bilǝn ⱪaraydu!)
Əmdi ⱨɵküm paliⱪini wǝ uni Bekitkinini anglanglar: — «Əmdi ⱨɵküm paliⱪini wǝ uni bekitkinini anglanglar!» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Əmdi i ⱪǝbilǝ wǝ xǝⱨǝr jamaiti, anglanglar!».
10 Rǝzil adǝmning ɵyidǝ rǝzilliktin alƣan bayliⱪlar yǝnǝ barmidu?
Kǝm ɵlqǝydiƣan yirginqlik ɵlqǝm yǝnǝ barmidu? «Rǝzil adǝmning ɵyidǝ rǝzilliktin alƣan bayliⱪlar yǝnǝ barmidu? Kǝm ɵlqǝydiƣan yirginqlik ɵlqǝm yǝnǝ barmidu?...» — 10-15-ayǝtlǝrdǝ hatirilǝngǝn Israilning ⱪilmixliri yuⱪiriⱪi 8-ayǝttiki sɵzning ǝksi bolidu (adalǝtni yürgüzüx, meⱨribanliⱪni sɵyüx, kǝmtǝrlǝrqǝ Huda bilǝn billǝ mengix). Muxu ayǝttiki «ɵlqǝm» ibraniy tilida «ǝfaⱨ» bolidu.
11 Biadil taraza bilǝn,
Bir halta sahta taraza taxliri bilǝn pak bolalamdim? «Biadil taraza bilǝn, bir halta sahta taraza taxliri bilǝn pak bolalamdim?» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Biadil tarazini, bir halta sahta taraza taxlirini tutup turƣan adǝmlǝrni pak ⱨesabliyalamdim?».   Ⱨox. 12:8
12 Qünki xǝⱨǝrning bayliri zorawanliⱪ bilǝn tolƣan,
Uning aⱨalisi yalƣan gǝp ⱪilidu,
Ularning aƣzidiki tili aldamqidur. Yǝr. 9:7
13 Xunga Mǝn seni urup kesǝl ⱪilimǝn,
Gunaⱨliring tüpǝylidin seni harabǝ ⱪilimǝn.
14 Yǝysǝn, biraⱪ toyunmaysǝn,
Otturangda aq-boxluⱪ ⱪalidu,
Sǝn mülküngni elip yɵtkimǝkqi bolisǝn,
Biraⱪ saⱪliyalmaysǝn;
Saⱪlap ⱪaldurƣining bolsimu, uni ⱪiliqⱪa tapxurimǝn. «Yǝysǝn, biraⱪ toyunmaysǝn, otturangda aq-boxluⱪ ⱪalidu» — bǝzi alimlar bu ibarǝ tolƣaⱪ kesili «dizenteriyǝ»ni kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. «Sǝn mülküngni elip yɵtkimǝkqi bolisǝn, biraⱪ saⱪliyalmaysǝn; saⱪlap ⱪaldurƣining bolsimu, uni ⱪiliqⱪa tapxurimǝn» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «sǝn tolƣaⱪⱪa kelisǝn, biraⱪ balini tuƣmaysǝn; tuƣsangmu, balangni ⱪiliqⱪa tapxurimǝn».   Ⱨox. 4:10
15 Teriysǝn, biraⱪ ⱨosul almaysǝn;
Zǝytunlarni qǝylǝysǝn, biraⱪ ɵzüngni meyini sürtüp mǝsiⱨ ⱪilalmaysǝn,
Yengi xarabni qǝylǝp qiⱪirisǝn,
Biraⱪ xarab iqǝlmǝysǝn. Ⱪan. 28:38; Ⱨag. 1:6
16 Qünki «Omrining bǝlgilimiliri»ni,
«Aⱨabning jǝmǝtidikilǝr ⱪilƣanliri»ni tutisǝn;
Sǝn ularning nǝsiⱨǝtliridǝ mangisǝn,
Xuning bilǝn Mǝn seni harabǝ,
Sǝndǝ turuwatⱪanlarning ⱨǝmmisi isⱪirtix obyekti ⱪilimǝn;
Sǝn hǝlⱪimdiki xǝrmǝndiqilikni kɵtürisǝn. «Qünki «Omrining bǝlgilimiliri»ni, «Aⱨabning jǝmǝtidikilǝr ⱪilƣanliri»ni tutisǝn» — Omri Israilning intayin rǝzil padixaⱨi bolup, nurƣunliƣan butlarni yasap, Israilni bularƣa qoⱪunuxⱪa buyruƣan. Aⱨab uningdin tehimu rǝzillikkǝ ɵtüp, butpǝrǝslikkǝ paⱨixiwazliⱪ, «insan ⱪurbanliⱪi», puⱪralarni bulang-talang ⱪilix wǝ ⱪatilliⱪni ⱪoxⱪanidi. («1Pad.» 16-22-bablarni kɵrüng). «Sǝndǝ turuwatⱪanlarning ⱨǝmmisi isⱪirtix obyekti ⱪilimǝn» — muxu yǝrdǝ «isⱪirtix» mazaⱪ ⱪilixni bildüridu.   1Pad. 16:25, 26, 30-34
 
 

6:1 «Ornungdin tur, taƣlar aldida dǝwayingni bayan ⱪil, egizliklǝrgǝ awazingni anglatⱪin» — bu sɵzlǝr Mikaⱨning ɵzigǝ (Israillar anglisun dǝp) eytilƣan. Ⱪǝdimki taƣlar wǝ dɵng-egizliklǝr muxu dǝwada Hudaning wǝdiliridǝ turƣanliⱪiƣa guwaⱨliⱪ beridu («Ⱪan.» 4:26, «Yǝx.» 1:2ni kɵrüng).

6:2 Ⱨox. 4:1

6:4 Mis. 12:51; 14:30; 20:2

6:5 «I hǝlⱪim... Moab padixaⱨi Balakning ⱪandaⱪ niyitining barliⱪini, Beorning oƣli Balaamning uningƣa ⱪandaⱪ jawab bǝrgǝnlikini, Xittimdin Gilgalƣiqǝ nemǝ ixlar bolƣanliⱪini ⱨazir esinglarƣa kǝltürünglar» — Huda Xittimdǝ Israillarning butpǝrǝslikini jazaliƣan, andin ularni kǝqürüm ⱪilƣan; U Gilgalda mɵjizǝ yaritip, ularni Iordan dǝryasidin ɵtkɵzgǝn. Əmdi ⱨazir ohxax ixlar bolmamdu — ular halisila, butpǝrǝsliktin towa ⱪilip, Hudaning nijatini kɵrüdiƣan bolidu. Tilƣa elinƣan wǝⱪǝlǝr «Qɵl.» 24-, 25-bab, wǝ «Yǝxua» 1-5-bablarda hatirilǝngǝn.

6:5 Qɵl. 22:5; 23:7; 25; Yǝ. 5

6:7 «Tenimning puxtini jenimning gunaⱨiƣa atamdimǝn!?» — ibraniy tilida «tenimning mewisini jenimning gunaⱨiƣa atamdimǝn!?».

6:8 Ⱪan. 10:12

6:9 «Əmdi ⱨɵküm paliⱪini wǝ uni bekitkinini anglanglar!» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Əmdi i ⱪǝbilǝ wǝ xǝⱨǝr jamaiti, anglanglar!».

6:10 «Rǝzil adǝmning ɵyidǝ rǝzilliktin alƣan bayliⱪlar yǝnǝ barmidu? Kǝm ɵlqǝydiƣan yirginqlik ɵlqǝm yǝnǝ barmidu?...» — 10-15-ayǝtlǝrdǝ hatirilǝngǝn Israilning ⱪilmixliri yuⱪiriⱪi 8-ayǝttiki sɵzning ǝksi bolidu (adalǝtni yürgüzüx, meⱨribanliⱪni sɵyüx, kǝmtǝrlǝrqǝ Huda bilǝn billǝ mengix). Muxu ayǝttiki «ɵlqǝm» ibraniy tilida «ǝfaⱨ» bolidu.

6:11 «Biadil taraza bilǝn, bir halta sahta taraza taxliri bilǝn pak bolalamdim?» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Biadil tarazini, bir halta sahta taraza taxlirini tutup turƣan adǝmlǝrni pak ⱨesabliyalamdim?».

6:11 Ⱨox. 12:8

6:12 Yǝr. 9:7

6:14 «Yǝysǝn, biraⱪ toyunmaysǝn, otturangda aq-boxluⱪ ⱪalidu» — bǝzi alimlar bu ibarǝ tolƣaⱪ kesili «dizenteriyǝ»ni kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. «Sǝn mülküngni elip yɵtkimǝkqi bolisǝn, biraⱪ saⱪliyalmaysǝn; saⱪlap ⱪaldurƣining bolsimu, uni ⱪiliqⱪa tapxurimǝn» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «sǝn tolƣaⱪⱪa kelisǝn, biraⱪ balini tuƣmaysǝn; tuƣsangmu, balangni ⱪiliqⱪa tapxurimǝn».

6:14 Ⱨox. 4:10

6:15 Ⱪan. 28:38; Ⱨag. 1:6

6:16 «Qünki «Omrining bǝlgilimiliri»ni, «Aⱨabning jǝmǝtidikilǝr ⱪilƣanliri»ni tutisǝn» — Omri Israilning intayin rǝzil padixaⱨi bolup, nurƣunliƣan butlarni yasap, Israilni bularƣa qoⱪunuxⱪa buyruƣan. Aⱨab uningdin tehimu rǝzillikkǝ ɵtüp, butpǝrǝslikkǝ paⱨixiwazliⱪ, «insan ⱪurbanliⱪi», puⱪralarni bulang-talang ⱪilix wǝ ⱪatilliⱪni ⱪoxⱪanidi. («1Pad.» 16-22-bablarni kɵrüng). «Sǝndǝ turuwatⱪanlarning ⱨǝmmisi isⱪirtix obyekti ⱪilimǝn» — muxu yǝrdǝ «isⱪirtix» mazaⱪ ⱪilixni bildüridu.

6:16 1Pad. 16:25, 26, 30-34