1 Di lua ngadau o Nebuchadnezzar nogo king, geia guu hai dana midi. Di midi a maa guu hai a mee gi dee baba, gu deemee dana kii. 2 Mee guu hai dana hegau bolo digau hai mogobuna, digau hagamaamaa, digau hai buubuu, mo digau ala koia e iloo nia mee la gi loomoi e haga donu dana midi. Gei digaula gu loomoi, guu tuu i mua di king.* Genesis 41.8 3 Di king ga helekai, “Au guu noho dee baba i dagu midi dela ne hai. Au bolo gi iloo hua laa eau tadinga o dagu midi.”

4 Gei digaula ga helekai gi mee i nnelekai Aram, “Meenei di king gi mouli hua beelaa! Hagia mai dau midi, gei gimaadou ga haga donu adu.”

5 Di king ga helekai, “Deenei dagu hagamodu bolo maa goodou ga deemee di hagi mai dagu midi mo di haga donu di maa, gei au ga hagihagi godou dudaginga gi daha, gei godou hale la ga oho gi momooho. 6 Maa goodou gaa mee di hagi mai dagu midi mo di haga donu di maa, gei au gaa hui goodou gi nia wanga dehuia, gaa hai goodou gii hai digau e hagalaamua. Malaa, goodou hagia mai laa di midi mo dono hadinga.”

7 Digaula ga helekai labelaa hagalua boloo, “Meenei di king, hagia mai dau midi, gei gimaadou ga hagi adu dono hadinga.”

8 Di king ga helekai, “Au gu modongoohia bolo goodou e hagadaatagi bolo gi mada waalooloo mai di madagoaa, idimaa, goodou gu modongoohia bolo dagu kai le e donu dela bolo 9 maa goodou ga hagalee hagi mai dagu midi, gei au ga hagaduadua goodou huogodoo. Goodou guu buni ngaadahi bolo goodou e hai godou kai tilikai i ogu mua bolo gii dae mai di madagoaa e huli ai dagu maanadu. Malaa, dolomeenei goodou hagia mai dagu midi, gei au ga iloo laa bolo goodou e iloo labelaa tadinga o di maa.”

10 Gei digaula ga helekai, “Ma deai tangada i hongo henuailala e mee di hai dau mee deenaa e hiihai ginai goe ai. Gei di maa hogi deai di king aamua ge koia e maaloo ono mogobuna ne hai dana mee beenaa gi ana gau hai mogobuna, ana gau hai buubuu mo ana gau manamana lodo di ahiaalangi ai. 11 Gei dau mee dela e heeu le e haingadaa huoloo. Deai tangada e mee di haga modongoohia di maa ai, aalaa hua go nia god, gei digaula hagalee mouli i tadau baahi!”

12 Di mee deenei guu hai di king gi hagawelewele giibeni, gu helekai bolo digau hai buubuu mo digau hai mogobuna le e daaligi huogodoo gi daha mo Babylon. 13 Malaa, taganoho deenei la ne mogobuna bolo gi daaligidia digaula huogodoo gii mmade, ngaadahi mo Daniel mo ono ehoo.

14 Malaa, Daniel gaa hana gi Arioch go di tagi o digau hagaloohi a di king, ga helekai hagahumalia gi mee, go tangada dela ne dongo bolo e daaligi digaula. 15 Daniel ga heeu gi Arioch be ma ne aha dela di king guu hai dana haganoho huaidu huoloo beelaa, gei Arioch ga haga modongoohia gi mee di mee dela ne hai.

16 Di madagoaa hua deelaa, gei Daniel guu hana gu dangidangi bolo gi dugu anga di madagoaa bodobodo, gii mee ia di haga donu di midi gi di king. 17 Daniel gaa hana gi dono hale ga hagi anga gi ono ehoo Hananiah, Mishael mo Azariah di mee deenei, 18 gu helekai gi digaula bolo gi dangidangi ang gi di God o di langi i di gili di midi hagammuni di king, gi dumaalia gi digaula, gi hagalee daaligi ginaadou dalia digau kabemee o Babylon ala i golo. 19 Malaa, di boo hua deelaa, gei God gu haga modongoohia di mee hagammuni deenei la gi Daniel i dono moe. Gei mee ga hagaamu di God o di langi, ga helekai,

24 Malaa, Daniel gaa hana gi Arioch, go tangada dela ne dongo bolo e daaligi digau kabemee o Babylon, ga helekai gi mee, “Hudee daaligidia digaula. Lahia au gi mua di king, gei au ga haga modongoohia di midi a maa gi mee.” 25 Arioch gaa lahi a Daniel hagalimalima gi mua di king ga helekai, “Au guu gida taane deenei, tangada mai i digau ala ne laha mai i Judah, go mee dela e mee di haga donu dau midi.”

26 Di king ga helekai gi Daniel dela gu haga ingoo bolo Belteshazzar boloo, “Goe e mee di hagi mai dagu midi mo dono hadinga?”

27 Gei Daniel ga helekai, “Meenei di king, deai tangada kabemee, be tangada hai buubuu, be tangada hai mogobuna, be tangada manamana lodo di ahiaalangi e mee di hagi adu nia mee aanaa ai, 28 deelaa hua go di God dela i di langi dela e mee di haga modongoohia nia hagadilinga mee nngala beenaa. Mee gu haga modongoohia adu gi di goe nia mee ala ma ga kila aga maalia. Malaa, dolomeenei gei au ga hagi adu gi di goe dau midi mo au moe ala ne mmada ginai goe i do madagoaa nogo kii.

29 “Meenei di king, do madagoaa nogo kii iei goe, gei goe guu hai dau midi i dagidilaangi, gei God dela e haga gila adu ana mee nngala, guu hagi adu nia mee ala ga kila aga maalia. 30 Malaa, dau midi dela ne hagagida mai gi di au la hagalee ne hai bolo au e kabemee i hongo digau ala i golo. Ne hai bolo gi iloo e goe tadinga o dau midi, gei gi iloo labelaa e goe au hagabaubau ala ne lloo adu gi di goe.

31 “Meenei di king, i lodo dau moe, goe ne mmada gi di ada dangada ne hau, e duu damanaiee i oo mua, e dingidingia ge dabadaba dono gili, ge e hagamadagudagu dangada. 32 Di libogo o di maa ne hai gi nia goolo madammaa. Tadahada mono lima la ne hai gi nia silber. Tuaidina mono gaba la ne hai gi nia baalanga mmee. 33 Nia wae la ne hai gi nia baalanga. Nia babaawae hunu gowaa la ne hai gi nia baalanga gei hunu gowaa la ne hai gi nia gelegele. 34 Do madagoaa hua dela e daumada di maa, gei di hadu damanaiee ga doo iha hua i deia i di gowaa helemodu, gaa nngenge gi hongo nia babaawae o maa, gu oho nia maa gi momooho hagaligiligi. 35 Di madagoaa hua deelaa, gei nia baalanga, nia gelegele, nia baalanga mmee, nia silber mono goolo gu momooho ngaadahi, guu hai be nia lehu ala ma ga angiangina i lodo di madagoaa o di laa. Nia lehu aalaa gu iliili huogodoo go di madangi gi daha gu hagalee nia mee ne dubu i di lohongo ai. Di mee i golo la go di hadu damanaiee hua deelaa, guu tomo guu hai di gonduu damanaiee dela guu gahu henuailala hagatau.

36 “Deenei dau midi. Dolomeenei gei au ga hagi adu tadinga o dau midi. 37 Kooe dela go di king e aamua i hongo nia king huogodoo. Di God dela i di langi guu hai goe gii dagi nia henua, gu gowadu gi di goe di mogobuna, nia mahi mo di hagalabagau. 38 Mee guu hai goe di tagi ni digau huogodoo ala e noho i henuailala, mono manu dolodolo, mono manu mamaangi. Kooe dela go di libogo goolo deelaa. 39 I oo muli, tuai henua aamua ga gila aga labelaa, malaa, hagalee maaloo be tenua dela nogo king iei goe, ga nomuli ga gila aga di tolu henua, go tenua baalanga mmee, dela gaa dagi henuailala hagatau. 40 Nomuli togohaa henua aamua ga gila aga, dela e maaloo gadoo be di baalanga, ga haga mooho mo di oho nia mee huogodoo. Go mee deelaa ga hunahuna nia henua aamua ala nomua. 41 Goe gu gidee labelaa bolo nia babaawae mono madaawae, hunu gowaa ne hai gi nia gelegele, hunu gowaa ne hai gi nia baalanga. Deenei dono hadinga bolo tenua aamua la ga duuduu i gunga. Gei di maa e hai ono mahi baalanga i golo, idimaa nia baalanga la ne unugi gi nia gelegele. 42 Nia madaawae ala hunu gowaa e baalanga, hunu gowaa e gelegele, dono hadinga bolo hunu madagowaa e maaloo hunu madagowaa e paagege. 43 Goe gu gidee labelaa bolo nia baalanga ne unugi gi nia gelegele. Dono hadinga bolo nia dagi o tenua aamua deelaa e haga haga hai lodo nadau dama bolo gii buni, gei digaula hagalee buni gadoo be nia baalanga ala e deemee di unugi gi nia gelegele. 44 Di madagoaa hua o nia king aalaa, gei di God di langi ga haga duu aga dana henua mo dono King dela dono hagaodi ai, gei e deemee di haga magedaa. Tenua deelaa gaa oho nia henua aamua huogodoo, gaa noho i golo gaa hana hua beelaa. 45 Goe gu gidee labelaa di hadu dela ne doo iha i di gowaa helemodu, ne doo iha hua i deia, ga nngenge i di ada dangada dela ne hai gi nia baalanga, baalanga mmee, nia gelegele, silber mo goolo. Malaa, di God Aamua gu haga modongoohia adu gi di goe nia mee ala gaa hai maalia. Malaa deelaa, au guu hagi adu gi di goe dau midi la hagatau mo dono hadinga.”

46 King Nebuchadnezzar gaa bala loo gi lala loo gi hongo di gelegele mo di hai bolo nia tigidaumaha mo nia kisakis gi heia ang gi Daniel. 47 Di king ga helekai, “Doo God koia e aamua i hongo nia god huogodoo, gei go Tagi i hongo nia king huogodoo. Go Mee dela e haga modongoohia nia mee ala e nngala. Au gu iloo di mee deenei, idimaa, goe dela guu mee di haga modongoohia aga di mee ngala deenei.” 48 Di king guu wanga gi Daniel di lohongo aamua, ge guu wanga gi mee nia wanga dehuia humalia huoloo e logowaahee, ge guu hai a mee gii dagi nia guongo o Babylon hagatau, gei e dagi labelaa digau hagamaamaa di king. 49 Di king guu hai di hiihai o Daniel bolo Shadrach, Meshach mo Abednego e dagi nia moomee o di guongo go Babylon. Malaa, Daniel nogo dagi hua igolo i lodo di hale di king.