41
Hay Namatayan da Ishmael ay Gedaliah
Mu hidin miyapituh bulan eden tawon* Unu hidin Tishri/Ethanim (September-October), 586 B.C. Hiyah ne gutud di tulu an aptan an behtan di Hudyu: (1) nan Algaw hi Ahanian di Bahol (Tishri/Ethanim 10), ya (2) nan Behtan di A'ab'abbung (Tishri/Ethanim 15-21), ya (3) nan nahamad an ngilin (Tishri/Ethanim 22). ya hi Ishmael an hina' Nethaniah an holag di ali ya ohah nan ap'apun di tindaluh din hopapna ya immuy ad Mizpah. Ya wadaday himpulun linala'in ni'yibbana. At hi Gedaliah an hina' Ahikam ya inayagana dida ta mangandan amin. Mu hidin angananda ya natana'dog hi Ishmael ya din himpulun linala'in ni'yibbana, ya hinu'nutday hanggapda, ya pinatoydah Gedaliah an pento' nan alid Babylon hi gobelnadol ad Judah. Ya numpi'patoydan amin nan Hudyu an ni'yibban Gedaliah hi ad Mizpah ya ta"on un nan titindalud Babylon.
Ya heden nabiggat ya mi'id di nanginnilah nan na'at. Ya palpaliwan ya wadaday nawalun linala'in nalpud Shechem, ya ad Shiloh, ya ad Samaria an nun'ih'ihanday hamayda, ya numpi"iday lubungda, ya nunhugatday odolda ta pangipattigandah punlungdayaanda. Ya inodnanday nalpuh nan bento'da ya incense an iyuyda e'nong ay Apo Dios hinan Timplu. Ta"on un napa"i nan Timplu mu mid mapto' ya inhinaday tuldah dih nan lugal ti imbilangdah me'gonan an lugal.
Palpaliwan ya immuy hi Ishmael an manamun dida an kumanila. At un hi'itangan immatam ay dida ya inalinay, “Umali ayu ni' ta umuy tu'u tigon hi Gedaliah an hina' Ahikam.”
Mu hiyah dimmatongdah nan babluy ya numpatoy da Ishmael an hina' Nethaniah ya nan i'ibbanan linala'i dida. Ya immuyda nun'uhbung daden pinatoydah nan bubun. Mu nan himpulu ya inalidan Ishmael di, “Adi da'mi patayon! Ti waday impo"oymih nan payaw an wheat, ya barle, ya lana, ya iyu'an an mabalin hi idatmin he"a!” At agguyna pinatoy dida. At nan bubun an nanguhbungan Ishmael hinan pinatoyna ya hiyah de nan ongol an bubun an impalhu' din Alin hi Asa Hay nun'alianad Judah ya hidin 910-869 B.C. hidin ni'gubatan nan Alin hi Baasha§ Hay nun'alianad Israel ya hidin 908-886 B.C. hi ad Israel.* I Ki. 15:22. Na'ah'upan ad ugwan nan numbino'ob'on an bubun hinan napa"in babluy ad Mizpah. Mu ten pinnun Ishmael hi pinatoyna.
10 At numbalinonah balud nan udum an tatagud Mizpah ya nan binabain imbabaluy di ali. Ti impipapto' Nebuzaradan an ap'apun di guwalyan Nebuchadnezzar dida ay Gedaliah hi ad Mizpah. Mu hi Ishmael ya inyuyna didad Ammon.
11 Mu unat goh dengngol Johanan an hina' Kareah ya nan i'ibbanan ap'apun di tindalu nan inat Ishmael 12 ya inunudda an didan amin hinan titindaluda. Ya inah'upanda didah nan potto' nan ongol an lobong hi ad Gibeon. 13 Ya unat goh tinnig nan tatagun imbalud Ishmael da Johanan ya nan i'ibbanan ap'apun di tindalu ya nidugah di amlongda. 14 At numpangalayawda ta immuyda niddum ay Johanan. 15 Mu da Ishmael ya din walun Gapu ta wadan Ishmael nan himpulun ni'yibbanah din te"ana (verse 2) at mattig an natoy nan duwa ay dida. ni'yibbana ya limmayawdah nan babluy di holag Ammon. Manu ay ad Ammon di limmayawanda ti nan Alin hi Ba'alis ad Ammon di nannag ay dida (Jer. 40:14), at hiyay nanalimun ay dida.
Hay Limmayawan nan Na'angang an iJudah ta Umuydad Egypt
16 Ya initnud da Johanan ya nan i'ibbanan a'ap'apun di tindalu nan imbalud Ishmael ad Mizpah hidin nalpah di namatayanan Gedaliah. Ya daden binaliwan Johanan an imbalud Ishmael ya didana nan nalpud Gibeon an titindalu, ya nan binabai, ya ung'ungungnga, ya nan u'upihyal hinan punhumalyaan di udum. 17 At innaynayundan immuy ta engganah dimmatongdad Geruth Kimham§ Hay pohdon ten ngadan di babluy an ibaga ya punhituwan Kimham. Ya hi Kimham ya imbaluy Barzillai an nan nahamad an ligwan nan Alin hi David, ya ni'yuy hi Kimham ay David ad Jerusalem hidin nangipadahan Absalom an nun'ali (II Sam. 19:31-40), ya mid mapto' ya indatan David hiyah lutanad Bethlehem. an neheggon hi ad Bethlehem. Ya nun'eblaydah dih na'amtang ta mundadaandan umuy ad Egypt.* Intudun Apo Dios ay didan Hudyuh din amatagun Moses an adida ahan mumbangngad ad Egypt (Deut. 17:16), at mattig an adida unudon nan Hapit Apo Dios. 18 Ti ita'otday aton nan iBabylon hi unda innilaon an pinatoy Ishmael hi Gedaliah an pento' nan alid Babylon hi gobelnadol hi ad Judah.

*41:1 Unu hidin Tishri/Ethanim (September-October), 586 B.C. Hiyah ne gutud di tulu an aptan an behtan di Hudyu: (1) nan Algaw hi Ahanian di Bahol (Tishri/Ethanim 10), ya (2) nan Behtan di A'ab'abbung (Tishri/Ethanim 15-21), ya (3) nan nahamad an ngilin (Tishri/Ethanim 22).

41:5 Ta"on un napa"i nan Timplu mu mid mapto' ya inhinaday tuldah dih nan lugal ti imbilangdah me'gonan an lugal.

41:9 Hay nun'alianad Judah ya hidin 910-869 B.C.

§41:9 Hay nun'alianad Israel ya hidin 908-886 B.C.

*41:9 I Ki. 15:22. Na'ah'upan ad ugwan nan numbino'ob'on an bubun hinan napa"in babluy ad Mizpah.

41:15 Gapu ta wadan Ishmael nan himpulun ni'yibbanah din te"ana (verse 2) at mattig an natoy nan duwa ay dida.

41:15 Manu ay ad Ammon di limmayawanda ti nan Alin hi Ba'alis ad Ammon di nannag ay dida (Jer. 40:14), at hiyay nanalimun ay dida.

§41:17 Hay pohdon ten ngadan di babluy an ibaga ya punhituwan Kimham. Ya hi Kimham ya imbaluy Barzillai an nan nahamad an ligwan nan Alin hi David, ya ni'yuy hi Kimham ay David ad Jerusalem hidin nangipadahan Absalom an nun'ali (II Sam. 19:31-40), ya mid mapto' ya indatan David hiyah lutanad Bethlehem.

*41:17 Intudun Apo Dios ay didan Hudyuh din amatagun Moses an adida ahan mumbangngad ad Egypt (Deut. 17:16), at mattig an adida unudon nan Hapit Apo Dios.