Siraw Pinariparin Dan Apostolis Saw
No Pakatonngan so Paytābwan no Nya Libro
Do nyaya libro a Aramid, ki tinongtong ni Lokas nangibahey so maynamot do Maganay a Dāmag a maynamot di Jesos. Do nanomaw a libro ni Lokas, ki inbahey na a maynamot do kangayaw ni Āpo Jesos do lōbongaya kan iyaw pinariparin naw do kayan na dya. Ki do dyaya a libro a Aramid, ki inbahey ni Lokas a maynamot do kapangiwaras so Maganayaya a Dāmag a yapo do Jerosalem a mandad nakapakarapit na do syodad a Roma do yananaw no impirador da. No naitolas na do dyaya a libro, ki siraw makaskasdāaw saw a pinariparin dan apostolis saw, naten dana da Pedro kan Pablo, kan siraw napariparinaw dyirad nanganohed saw a maynamot do nakapanganohed da di Jesos. Inbahey na pa a maynamot do kangayaw no Ispirito Santo a mangpayit kan somidong dyira do kapangasaba da (Jn. 14:16-17; Ara. 2:1-47). Si Lokas a mismo, ki inpaneknek na saw kadwan a napariparin, ta nachangay di Pablo do kadwan saw a byahi na. Dawa, an kadwan, myan naitolas do dyaya libro a, “yamen” mana “namen.”
Do sakbay a kapaybidi ni Jesos do hanyit, ki binilin na saw nanawhen naw a basta mangay sa do intīro a lōbong a mangyangay so Maganayaya a Dāmag dyirad tabo a tawotawo. Binata na a kāna, “Mangay kamo dyirad tabo tawotawo do intīro a lōbong, ta payparinen nyo sa nanawhen ko … nanawhen nyo sa a magtongpal do tabo inbilin ko dyinyo” (Mt. 28:19-20). Dawa, somniknan saw apostolis saw a nangaskasaba so Maganayaya Dāmag yapo do Jerosalem, kan nakarapit sa do probinsya a Jodya kan Samarya kan aran mateng saw a idiidi do lōbong (1:8). Do irahem no tatdo a poho a katawen, nakarapit Maganayaya Dāmag do syodad do Roma (28:16-31), kan dawri abaw nagsardengan na, ta sichangori, ki oyod a maiwarwaras dana do intīro a lōbong.
Ki do dawri pa a chimpo, nanganohed sabaw totorayen daw no Jodyowaw, ta inpapati da a si Jesos abaw Mesias da. No lang myan do aktokto da, ki iyaw kapagtongpal daw do linteg. Rakoh kakey da a mangpenpen so minsahyaw da Pedro kan Juan. Dawa, pinadas da sa a dimanen, as kan oyod a diniman da si Santiago. Ki aran komwan, alit na nayparo dana saw manganohed di Jesos a maynamot do sidong no Ispirito Santo dyira. Maynamot dyirad manganohed saw, ki kararaw a tinongtong daw nabayabayat do atataw no Timplo, as kan nāw da indaydāyaw si Āpo Dyos. Siraw tabo tawotawowaw, ki inanyib da saw manganohed saw, as kan kararaw, ki myan saw bayo a nanganohed a pinarapa ni Āpo Dyos dyirad sīgodaw a nanganohed (2:47).
Dawa, intolas ni Lokas do dyaya a libro siraw pinariparin dan apostolis saw tan ipaneknek na dyirad Jodyo saw a oyod a nagōngar si Jesos. Tan komwan, mapatakan da a si Jesos iyaw Kristo a Mesias a mangisalākan dyira.
Āro saw Jodyo a nanganohed di Jesos, ki arwāro paw Dya-Jodyo a nanganohed. Ki no bata dan Jodyo saw, maisalākan sabaw Dya-Jodyo, an dyi sa monot do dadakay dan Jodyo. Dawa, inpakatoneng ni Āpo Dyos dyirad apostolis saw a aran sino, Jodyo mana Dya-Jodyo, ki maisalākan, kan omyan Ispirito Santo dya maynamot lang do kapanganohed di Jesos Kristo (10:1-11:18; 15:1-34). Nyaw kapatakan ta sya a iyaw chirin no Dyos a nanma naipakatoneng dyirad Jodyo saw a maynamot do kapangisalākan na so tabo tawotawo, ki naitoroh dana do tabo a tawotawo. Dawa, aran sino a manganohed di Āpo Jeso-Kristo, ki maisalākan.
Arwāro paw napariparin a dya naitolas do dyaya libro. Aran mabāsa ta a maynamot do āro saw a makaskasdāaw a napariparin, ki mabāsa ta pa a maynamot do āro saw a lidyat a naparin dyirad nanganohed saw.
No Naychakarwan no Nya Libro
No kapagsagāna dan apostolis a mangipaneknek 1:1-26
No kapangasaba dan apostolis do Jerosalem 2:1-8:3
No kapangasaba dan apostolis do Jodya kan Samarya 8:4-12:25
No kapangasaba ni Pablo 13:1-28:31
No manōma a kapagbyahi ni Pablo 13:1-14:28
No kapachimiting da do Jerosalem 15:1-35
No somarono a kapagbyahi ni Pablo 15:36-18:22
No chatatdo na a kapagbyahi ni Pablo 18:23-21:16
Do Jerosalem, Sesarea, kan Roma 21:17-28:31
Aramid
Siraw Pinariparin Dan Apostolis Saw
1
Pakatoneng
1 Dyimom Teopilo, Do nanomaw a tolas ko, ki intolas ko a maynamot dyirad tabo saw a pinariparin ni Jesos kan iyaw nakapangnanawo naw a nakayapo do nakasiknan naw a mangnanawo a 2 mandad arawaw a nakapaybidi syan Āpo Dyos do hanyit. Ki do sakbay no nakapaybidi naw do hanyit, maynamot do panakabalin no Ispirito Santo, tinokos naw bilin naw dyirad apostolis* 1:2 No chakey na batahen apostol, ki “natoboy.” na a pinidi na a tobotoboyen na. 3 Ta do katayokaw no nakadiman kan nakapagōngar na, nasanyib si Jesos a napaboya dyira† 1:3 1 Kor. 15:5-8 do irahem no apat a poho a karaw, as kan āro pinarin na a pangipaboya na a sigorādo a nagōngar. On, napaboya dyira, kan inbahebahey na dyiraw maynamot do pagāryan no Dyos.
4 Do naypisa, do nakapaychipeh daw no nanawhen na, inbilin ni Jesos dyira a komaro saba do Jerosalem, ta panayahen daw kangayaw no Ispirito Santo dyira. Binata na dyira a kāna, “Panayahen nyo paw inkaryaw ni Āmang ko dyinyo a iyaw binata ko naw dyinyo do nakarahan. 5 Si Juan a Bawtista, ki binawtisaran naw tawotawo so ranom. Ki papere dana karaw, as mabawtisaran kamonchis Ispirito Santo.”‡ 1:5 Lk. 24:49; Ara. 11:16
No Kapaybidi ni Jesos do Hanyit
6 Do nakapirwa daranaw a naychipeh, inyahes dan apostolis saw di Jesos a kon da, “Āpo, narapit danawriw ōras a kabangon mo a mirwa so torayen namen do dya Israel tan dyi dana Romano mangitoray dyamen?”
7 Ki tominbay si Jesos dyira a kāna, “Naitoroh aba dyinyo kapakatoneng so chimpo mana ōras a kaparin nawri, ta si Āmang ko moyboh a myan so toray a mangikeddeng so mapariparin do masakbayan, 8 basbāli a anchan mangay Ispirito Santo a omyan dyinyo, matorohan kamonchi so panakabalin tan inyo dananchiw mangsaksi dyaken. On, do Jerosalem saksyan nyonchi yaken, kan do intīro a Jodya kan Samarya, as kan aran mababawa saya a loglogar do intīrwaya lōbong.”
9 Do nakabata naw so nyaya, in-īnot a naypatohos si Jesos do hanyit ranan katangatangay daw sya nandad nakawlib nad kademdemanaw.
10 Do dawri, do kayan daw a tomangay so kapaypaypatohosaw ni Jesos, naychihat a myan dadwa mahahakay a naylaylay so maydak, as kan naytēnek sa a nachitalin dyira. 11 Binata da dyira a kon da, “Inyo a mahahakay a taga Galilya, āngo paw paytēnek nyo a tomangay? Iyaw nya Jesos a naikaro dyinyo a naypatohos do hanyit, ki maybidinchi a akmas nakaboya nyowaya so nakangay nad hanyit.”
No Kapaypidi Daw so Machitādi di Jodas
12 Sinpangan na, do katayokaw no nawri, komnaro dana sa do dawri a tokon a mayngaran so Olibo, as kan naybidi sad Jerosalem. No kabawa na, ki nagistayan asa a kakilomitro. 13 Do nakapakarapit daranaw do syodadaw, nangay sa do mamantohosaw a kwarton bahayaw a pagyanan da. Myan daw si Pedro, Juan, Santiago kan Andres, Pilipi kan Tomas, Bartolome kan Matchew, si Santiago a anak ni Alpeo, si Simon a mangis-ispal so kaidyan na, kan si Jodas a anak ni Santiago. 14 Siraw nya, ki nāsa dana sa a nāw da a naydaydasal kontodo siraw kadwanaw a mababakes kan si Maria a ānang ni Jesos kan siraw aādi naw a mahahakay.
15 Do nakapaypahabas no araw, naychipeh saw manganohed saw di Jesos, ki myan ngataw bidang da a asa gasot kan dadwa poho. Do dawri, naytēnek si Pedro do salapen daw, as nakabata na sya dyira a kāna, 16 “Kakakteh ko, masisīta a matongpal no myanaw do Masantwan a Tolas a iyaw inpatolasaw no Ispirito Santo di Āri Dabid do kaychowa paw a maynamot di Jodas iyaw nangidaolwaw siras nangayaw a nangtiliw di Jesos.§ 1:16 Sal. 41:9 17 As si Jodas, ki oyod a asa rārayay namen a apostolis do nakarahan, ta tinongdo ni Āpo Jesos iya a nachipagsīrbi dyamen.”
18 Komwan naparin di Jodas: No kwartaw a tangdan na do marahetaw a pinarin na, ki naosar a naigātang so tana. As maynamot do inawan na a mismo, ki nasday a naysasakeb, kan bomintak bodek naw kan minohtot chinayi naw. 19 Iyaw nya dāmag, nalisto a nagwaras dyirad tawotawo saw do Jerosalem. Dawa, pinangaranan daw nawri a tana so “Akeldama” do chirin da. No chakey na batahen, ki “Tana a Nagātang Do Raya.”* 1:19 Mt. 27:1-8
20 Tinongtong ni Pedro naychirin a kāna, “Iyaw nya, ki intolas ni Āri Dabid do libro a Salmo:
“ ‘Abo pakono tawo do bahay naw,
kan abo pakono omyan daw.’
“Myan paw naitolas do Salmo a kāna,
‘Myan pakono omtādi sya do pagrebbengan naya.’† 1:20 Sal. 69:25; 109:8
21-22 “Dawa, masisīta a mamidi ta so asa a omtādi di Jodas tan myan machirāman dyamen a mangipaneknek so nakapagōngaraya ni Āpo Jesos. Machita a iyaw tawowaw a nāw na minononot di Jesos do kayan na paw a nachirayay dyaten nakayapo do nakapangbawtisaraw ni Juan a nandad nakahapaw sya no Dyos a yapo dyaten a naybidi do hanyit.” Nyaw binata ni Pedro.
23 Do katayokaw ni Pedro a naychirin, ki myan saw dadwa paypidyan da. No asa si Jose mana Josto a pinangaranan das Barsabas kan si Matias. 24 Katayokan nawri, naydasal sa, “Āpo, chapatak mo an āngo myan do aktokto no tabo a tawotawo. Dawa, ipaboya mo dyamen an sino dyirad dadwayaw pidyen mo 25 a machitādi di Jodas, ta tinadyichokodan naw rebbeng naw a asa apostol, as kan nakangay na do yanan naw a maikosto dya.”
26 Do nakatayoka daranaw a naydasal, nagbibinonot sa. Ki si Matias nabonot da a machirapa dyirad asa pohwaw kan asa a apostolis.