19
1 Keko beli, Failat e weng dukulei, mali wonuk so kunum mak teleko, Yesus elo sok so bitit butut keleweko, an feiwsiliw kale. 2 An feiwsomi, beng ningning sok atew mak kuluko, emisik kamok im kak balam emdiw kak dim falal falal kolewsomi, kamokim atew keleweko, ilim olol nam mak minggileweko,* Iluk 23:11 3 em mit mewso teleko, weng mileweko, bokolewomeliw: “Suda kawtiw im emisik kamok fian kutaka! Ku sunsun kuw finik so belew tako!”, dangeko, em kiinguen dim teing so an feiwsiliw kale.
4 An feiwemiwi, Failat e iti kut elo uneko, ka biliw kawtiw ilo bokoyemomele: “Kame, ne Yesus yom kiin dim kel mo kolewii, yu elo iti diw atemeko, kal keliwete: Ne kunum beelo diw atemeko, ‘Sen gel so banim kunum ete te!’, dangi te.”, yangse kale. 5 Yangei, Yesus akati kut elo talse kale. Telei, ka biliw kawtiw i atemiwete: ‘I elo kamok fian em kak balam mak kak dim falal falal kolewsomi, ilim olol nam mak minggilewbiliw kai!’, angeko, atemsiliw kale. Im atemsiliw ding dim bakate, Failat e ilo bokoyemomele: “Kunum akal bakalaka!”, yangse kale. 6 Yangei, kaem ding dim bakate, Sunbin-Got em am yol em kunum ayem sel so, akalem angin iso, ikalem ka biliw weng afak kunum iso, alik alik i gaaneko, Failat elo bokolewomeliw: “Elo ais dim ala ya! Ais dim ala ya!”, dangsiliw kate, e yan weng bokoyemomele: “Babo! Ne em dim e sen so mak ateminba keli te! Kate yukalem ete elo ais dim kel alina!”, yangse kale. 7 Yangei, Suda kawtiw im kak yetebiliw kunum i bokolewomeliw: “Num gelewkabuluw sawa weng beem deiw e kanekote: Nimin kunum ite mak kunum beemdiw ‘Ne Sunbin-Got em min nete te!’, angiw tewe, nu ilo yenuwi, i kuanoliwka!”, dangsiliw kale. 8 Dangiwi, e im yangsiliw weng be kiliko, finganin fian mak kuluko, 9 Yesus elo iti am kawtem elo debele uneko, dakalalomele: “Ku Sunbin-Got em min kute ye? Ku nalem abiw kunum kute ya?”, dangse kate, Yesus e elo yan weng mak bokolewinba kese kale.* Matyu 27:12 10 Keko beli, e bokolewomele: “Wee kutaka! Nimtew angom ete ku bontem net angebelew a? Ku kilele ibolow fukunolewka! Ne auk so kamok kebi kasike, ne nakalem ibolow kuw geleweko, kulo kut elo kokemii, ku sak unokolew te. Bani, nakalem ibolow kuw geleweko, kulo ais dim sil biki kokemoki te.”, dangse kale. 11 Dangei, Yesus e yan weng bokolewomele: “Sunbin-Got ete ‘Kanelew baka!’, kanginba kele tewe, ku ki keko, nelo diweko, nam geenemew te. Kasike, nelo kom teing dim da konemse kunum beem sen e kom sen be bakilewkabe te.”, dangse kale.* Sion 10:18; Kalan Kunum 2:23; Ulom 13:1 12 Dangei, e iti “Yesus elo kut da kolewo yo!”, angse kate, Suda kawtiw im kak yetebiliw kunum i kitil keko, bokolewomeliw: “Ku kunum beelo kut da kolewew tewe, ku num Ulom abiw mutuk fian em emisik kamok fian em ken afak kunum bate! Nimtew angom? Nimin kunum ite mak ‘Emisik kamok fian nute kai!’, angiw tewe, i Ulom abiw mutuk fian em emisik kamok fian em maka kelewbiliw kunum kebiliw kasike!”, dangsiliw kale.* Iluk 23:2; Kalan Kunum 17:7 13 Dangiwi, Failat e Yesus iti kut matem elo debeleko, diwyemin kunum em teinkemin abin dim ayem ka kel teinse kale. (Teinse dim kaleem wiin e Kibulu em weng sin e “Gabata”, angsiliw kale. Gabata wiin beem mongom ete “Tum Mewso Mewso Dukuko, Tem Banim Keleweko, Abin Atite Abin ete te”.)
14 Ka kel teinse ding dim bakate, Abanggayemse Ding ibolow fukunkabiliw ding em memen kesiliw ding kelei, ataan mutuk doung ange ding kese kale. Kaem ding dim bakate, Failat e ka biliw kawtiw ilo bokoyemomele: “Yom emisik kamok fian akal bakate!”, yangse kale. 15 Kate, i kitil kuw keko, gaanomeliw: “Debele una! Debele una! Ais dim sil bikiko, ala! Ais dim sil bikiko, ala!”, dangsiliw kale. Dangiwi, e dakalalomele: “Wee yutaka! Yukalem kamok fian ali kano, e kuanoka?”, yangeko, dakalase kale. Dakalalei, Sunbin-Got em am yol em kunum ayem sel so, akalem angin iso, alik alik bi gaaneko, yan weng bokolewomeliw: “Ulom abiw mutuk fian em emisik kamok fian be nukalem emisik kamok ete kuw ka! Nanew ite bate! Nanew ite bate!”, dangeko, gaansiliw kale. 16 Gaansiliw kasike, Failat e Yesus elo wonuk so kunum im teing dim dako, “Yu elo ais dim sil bikiko, alina!”, yangeko, duyemse kale. Duyemei, i Yesus elo alomin debele unsiliw kale.
Ais Dim Sil Bikiko, Asiliw em Sang te.
17 Beli, Yesus akalem ete sil biki kolewokoliw ais mongom beelo kingtiko, Selusalem abiw mutuk fian koleweko, Golgota aneng kalo unse kale. (“Golgota” wiin be Kibulu weng sin mongom so bete te. Beem mongom ete “Kuanse Kunum em Kak Kun”* 19:17 Aneng ka kuanse kunum em kiinguen akate tew kasike..) 18 Ka kel uneko, telei, wonuk so kunum i elo ais dim sil biki kolewsiliw kale. Kolewsomi, iti kunum alew mak ais dim sil biki koyemsiliw kale. Mak e Yesus em yuk teing dulum elote, mak e Yesus em awan teing dulum elote ikalem ais dim amen amen sil biki koyemsiliw kale. 19 Koyemsomi, i Failat em weng geleweko, ais kok mak Yesus kak ful dim be kulfililewsiliw kale. Ais kok beem dim e fut tem kel bolomeliw: “Nasalet abiw mutuk kunum Yesus be Suda kasel im emisik kamok kunum bete te!”, angeko, bosiliw kale. 20 Bosiliw weng bakate, Failat e yemamas kel weng sin dim bose kale. Mak e, Kibulu im weng sin e, mak e Ulom abiw mutuk fian em weng sin e, mak e Gilik im weng sin ete kale.
Kate, Ais dim sil bikisiliw em dulum elote Selusalem abiw mutuk fian em mewso kese kasike, kawtiw banban i Failat em bose weng be teing bakabisiliw kale. 21 Teing bakabisiliw kasike, Sunbin-Got em am yol em kunum ayem sel so, akalem angin iso, alik alik i Failat em fukun uneko, elo bokolewomeliw: “Babo! Kunum be num emisik kamok fian bate! Ku kanelom ‘Suda kasel im emisik kamok kunum ete te!’, angeko, bolokolew te! Itel bate! Kate, ku weng kale fut tem kel bolomelew: ‘Kunum be bokolomele: ‘Ne Suda kasel im emisik kamok kunum nete te!’, angse kai!’, ange kembe te.’ ku fut tem ka kel bololewka!”, dangsiliw kale. 22 Dangiwi, e yan weng bokoyemomele: “Babo! Nam kolewko, alwol keli te.”, yangse kale.
23 Kaneko beli, ketket teben kel Yesus elo ais dim sil bikiko, asiliw wonuk so kunum bi Yesus em ilim fan ikalem amen amen kesiliw kale. I Yesus em tikin minggise ilim be kuluko, finggeleko, ketket teben kel keleweko, amen kuw kelewsiliw kale. Kelewsomi, akalem afak ilim akati kuluko, amen amen kelomin keko, atemiwete: “Ilim beem dim e awet so banim kai!”, angeko, 24 bokolew bokolew kelomeliw: “Nu kanelom ilim be finggelokoluw te! Kate, nu bonge bonge keko, tum takak so kikinin mak kikinoluwka! Nimin kunum ete kele tewe, ilim be kuloke te!”, yangsiliw kale. Kanesiliw beem mongom ete Sunbin-Got em fut tem em angse weng be ki kelewsiliw kale. Em angse weng be kanekote:
“I nem ilim beem dulum elo bonge bonge keko, tum takak so kikinin mak kikinsomeliwi,
ete kese kunum be nem ilim be kuluse te!”* Sim Fut 22:18
25 Angse weng beemdiw wonuk so kunum bi kame fein kesiliw kale.
Kaem ding dim bakate, Yesus akalem auk u, akalem auk awkolon† 19:25 Kal kunum i kilele akokow keliwete: Waneng bu auk um neng ute sako? Bani, auk um en ute sako? I akokow so keliw te. uso, Kolobas em kalel Malia uso, Makdala abiw em waneng wiin taman Malia uso, ketket teben kel waneng bi Yesus em kolewsiliw ais dim ka kel mit mewso mo fakalsiliw kale.* Matyu 27:55-56
26 Keko beli, beem ding dim bakate, Yesus e akalem auk so, akalem ibolow fian dulewei, elo gelewkabe kunum eso, alew ilo makuw ka mobiliwi, e yetemeko, auk ulo bokoumomele: “Kutaka! Kale kom min ete kasike!”, wangeko,* Sion 13:23 27 akalem gelewkabe kunum beelo bokolewomele: “Kutaka! Kalu kom kauk ukal bu kate!”, dangse kale. Dangei, beem yangse ding dim elote, e ulo akalem auk utew akalem am wamde uneko, kilele keumse kale.
Atin Kuw Kuanse em Sang te.
28 Beli, Yesus e kal kelete: “Nem kanenemoke eisneng alik alik be kame banimomin kele kai!”, angse kasike, Sunbin-Got em fut tem angse weng beem anung mak elo ki kelomin beem mongom ete e bokolomele: “Ok tew so keneme kae!”, angse kale.* Sim Fut 22:15 29 Angei, mali kawtiw i Isow ais‡ 19:29 Isow e ais wiin mak te. Mak ding mak kelei, Sunbin-Got em am yol aluwkabiliw kunum i Isow ais teing kuluko, kaim dim dako, Sunbin-Got em am yol tem em aluwbamin kelewsiliw kale. Kunum Ayem 14:52; kang kuluko, yesum atew eisneng mak wain ok sen mewso be beem tem kabalak bubulow keleweko, ais kang dim wakalako, Yesus em fil kal dim dukuleweko, elo wain ok atul nam be demensiliw kale.* Sim Fut 69:21 30 Demeniwi, e ok be waneko, bokolomele: “Nem aluwbamin e kame ki keko, banimaka!”, angesomi, gatak wakas mit dokong angeko, akalem finik elo debeleko, fein kuanse kale.
31 Kanese ding dim bakate, Suda kawtiw im finengdakamin ding Sabat em memen kesiliw ding kese kale. Iti aneng danoke ding dim kabalak e, Abanggayemse Ding ibolow fukunkabiliw em Sabat wiin so ding kese kasike, Suda kawtiw im kak yetebiliw kunum i bokolomeliw: “Ais dim kolewsiliw kunum bi kanelom wiin so ding beem ding dim bakate, ka kel bokoliw te!”, angsiliw kale. Angesomi, uneko, Failat elo bokolewomeliw: “Ku mali kunum mak yemdelewi, i uneko, ais dim koyembiliw kunum biim yan em kun be kang keyemiwi, i fongate akate kuanoliwka! Kuaniw kano, mali kunum mak biim fom e kulako, kawin dim mit da koyemoliwka!”, dangsiliw kale.* Sawa Weng 21:22-23 32 Dangiwi, Failat e im yangsiliw weng be geleweko, mali wonuk so kunum mak ilo yemdalei, i uneko, Yesus em dulum ka biliw kunum alew im yan beem kun be kang kelewsiliw kale. 33 Kang keleweko, Yesus em mit mewso unsiliw ding dim bakate, i atemiwete: “Eke! E atin kuw kuan kembe kai!”, angsiliw kasike, em yan em kun be kang kelinba kesiliw kale. 34 Keko beli, wonuk so kunum mak on mak kuluko, Yesus em melen dim kalus kelewse kale. Kalus kelewei, fongate akate kaim ok binoko, matem talse kale.
35 Kanese eisneng be mak kunum mak kilele kiinwalasomi, kalan teleko, yulo bakayembe kasike, alik alik yu kilele kiliko, kal keko, kalan weng beelo “Fein!”, dangoliwka!* Sion 21:24 36-37 Yu kilele ibolow fukunina! Alik alik Yesus em dim kanelewse eisneng be Sunbin-Got em fut tem angse weng beelo ki kelewse te. Fut tem beem weng e kanekote: Mak e
“Maka i akalem kun gel so mak kanginba keliw te.”
Mak e
“Kalus kelewsiliw kunum beelo ikalem kiin so atemokoliw te.”,
angse kasike.* Aneng Kolew 12:46; Teing Bakamin 9:12
Fom Tum Tem Dukusiliw em Sang te.
38 Beli, Alimatea abiw kunum mak em wiin e Yosew ete kale. E Yesus elo “Fein!”, dangenale kunum kebise kate, e Suda kawtiw im kak yetebiliw kunum im awan finganeko, wokmo dim kuw Yesus elo gelewkabe kunum ete kale.
Kaem ding dim bakate, e uneko, Failat elo bokolewomele: “Ne ki keko, Yesus em fom be kuloki ye?”, dangei, e “Kenka!”, dangse kasike, e Yesus em fom be kuluko, de unse kale.
39 Beem ding dim bakate, Nikodemus akal talse kale. Sua kel akate, kutiliw ding dim mak kabalak e, e Yesus em fukun mewso uneko, eso weng bokose kunum ete kale. Kame ding dim bakate, e kamge ais gom alew bonggu abuko§ 19:39 Kamge ais gom mak em wiin e Mil e mak e Aloe ete kale., de talse kale. Fom dim dulomin ibolow kesiliw ais gom beem ilum fian e 30 kel emdiw te.* Sion 3:1-21 40 Yosew so, Nikodemus so, aso i Suda kawtiw im kukuw geleweko, kamge eisneng be Yesus em fom dim ulit ulit kabilewsomi, fom elo ilim falal kolewsiliw kale. 41 Keko beli, Yesus elo ais dim sil bikisiliw dim mewso kabalak e, musun mak bise kale. Ka kel e, mali kawtiw i fomkamin tem kikis mak dikeko, memen kesiliw kale. 42 Kaneko kasike, aneng mewso kese beem mongom so, finengdakamin ding Sabat kese ding mewso kese beem mongom so, mongom alew beem dulum elo aso i Yesus em fom be de uneko, dikesiliw fomkamin tum tem ka kel dukusiliw kale.
*19:11: Sion 10:18; Kalan Kunum 2:23; Ulom 13:1
*19:12: Iluk 23:2; Kalan Kunum 17:7
*19:17: 19:17 Aneng ka kuanse kunum em kiinguen akate tew kasike.
*19:24: Sim Fut 22:18
†19:25: 19:25 Kal kunum i kilele akokow keliwete: Waneng bu auk um neng ute sako? Bani, auk um en ute sako? I akokow so keliw te.
*19:28: Sim Fut 22:15
‡19:29: 19:29 Isow e ais wiin mak te. Mak ding mak kelei, Sunbin-Got em am yol aluwkabiliw kunum i Isow ais teing kuluko, kaim dim dako, Sunbin-Got em am yol tem em aluwbamin kelewsiliw kale. Kunum Ayem 14:52;
*19:29: Sim Fut 69:21
*19:31: Sawa Weng 21:22-23
*19:36-37: Aneng Kolew 12:46; Teing Bakamin 9:12
§19:39: 19:39 Kamge ais gom mak em wiin e Mil e mak e Aloe ete kale.