1  * Jo 1:43Wɨ wikak epei men, mɨtɨk ketike mɨte nanɨtan nanɨt wit Kena keit provins Galili. Jisas miye pɨrak hɨre wepeit en. 2 Te Jisas ketike mɨt disaipel nɨrak natɨp nanɨno nanɨri nanɨtan. 3  * Jo 19:26Maain hɨr naam tɨpar wain mɨr epei au, Jisas miye wetpɨwek war ik: “Hɨr naam tɨpar wain epei au mesi.”

4  * Jo 7:30, 8:20Jisas ketpɨwe, “Ti ap etpo menmen hi ehisesim. Hɨram ap menmen mit. Au, hɨram menmen mai. Wɨ ap man wen au te hi hewepyapɨr hɨrekes hi keimɨn.”

5 Te Jisas miye pɨrak watɨp mɨt kerek nɨrɨak menmen me mɨt en, “Yi eirɨak menmen eiyises hɨm mɨrak kerek hɨrak ketpi ek.”

6  * Mk 7:3-4Mɨt ne Isrel newis hɨm lo mau tɨwei matɨp hɨr naninɨn nankemyet his te hɨr nanɨm menmen. Me menmen im hɨr newis mɨn iuwe mar hispɨnak kiutɨp (6) (hɨram mɨre heurek nun) hɨram mepu. Hɨram iuwe te mamtenen tɨpar yapɨrwe (Mar ke heurek hiswiyen hiswiyen hiswiyen (30). 7 Te Jisas katɨp mɨt en, “Yi eiwen tɨpar emɨkre mɨn.” Te hɨr newen tɨpar mekrerem ere mau hɨm. 8 Epei au, hɨrak ketpor, “Yi eiwen tɨpar mei eiyɨm eino eiwet mɨtɨk naanmɨpre menmen me neitan em.” Hɨrak katɨp epei au, hɨr neiyɨm nen newet mɨtɨk ek em. 9 Hɨr neiyɨm nen newetɨwekem, hɨrak kaam tɨpar mei kike kerek Jisas keweikɨnhis em mɨre tɨpar wain, hɨrak kepɨtari mɨt neit tɨpar wain im neit nein. (Te mɨt kerek nɨmɨan (o nɨmin) tɨpar im em hɨr nerteiyem.) Te hɨrak kenɨne mɨtɨk kerek keit mɨte ep hɨrak ketpɨwek kar ik: 10 “Mɨt yapɨrwe newet mɨt tɨpar wain yaaim, hɨr ninɨn nanɨm, te maain hɨr netaritari, hɨr newetɨr tɨpar yaaim kike. Te ti au! Ti etenen tɨpar wain yaaim ti ewet mɨt em emakaru.”

11  * Jo 1:14, 4:54, 11:40; Lu 9:32Menmen im hɨram menmen iuwe Jisas kinɨn kɨrɨakem. Hɨrak kɨrɨakem keit Kena hɨrak wit kike ke provins Galili. Ik ek keteikɨn haiu mɨt disaipel nɨrak menmen iuwe God kewetɨwekem, te haiu han kitet hɨrak Mɨtɨk God keriuwetek kan kakɨkepai haiu mɨt.

12  * Mt 4:13Epei au, Jisas ketike miye pɨrak kikrek tɨrak netike mɨt disaipel nɨrak nen wit Kapaneam nau en wɨ ham.

13  * Eks 12:1-17; Jo 6:4, 11:55Wɨ Pasova menep mamnen te mɨt ne Isrel han tewenɨn nɨpaa God kenep mɨt ne Isip, te maamrer nɨr au. Me wɨ im Jisas ken wit iuwe Jerusalem. 14 Hɨrak ken kekre wɨnak iuwe ke God, hɨrak kɨr mɨt kerek nesiuwe bulmakau metike sipsip, hore nɨmanp nanɨt pewek mamrerim. Hɨrak kɨr mɨt in netike mɨt han nau yeno hɨr neit pewek me mɨt nerer wit wit newetɨr pewek ham yaaim me Isrel. 15 Hɨrak kɨr menmen im, Jisas keit waai kɨrɨakek kɨre nɨpɨn kɨwaaiyek kenep sipsip bulmakau. Mɨt nau yeno netenen pewek hɨrak kepɨri nen witeik. Hɨrak kepɨri nen wit eik, hɨrak kenke kɨnaan keit pewek mɨr kewɨrem mesikenɨk mɨwaai tɨ. 16  * Lu 2:49Hɨrak katɨp mɨt kerek nesiuwe hore kar ik: “Yi eikinɨm eiyɨm eino wit eik. Hi hɨnapen yi yɨrɨak wɨnak ke Haai kai enuk kɨre wɨnak maket mɨt neiyɨk neisuwe menmen neitak.” 17  * Sam 69:9Haiu mɨt disaipel nɨrak han kitet hɨm nɨpaa haiu mekinaam mau tɨwei me God hɨram matɨp mar im: “Hi hanhan iuwe me naanmamprut wɨnak kit kaku werek werek.”

18  * Mt 21:23Hɨrak kɨrɨak menmen im epei au, hɨr mɨt iuwe ne kaunsil ke Isrel nan netpɨwek, “Ti erɨak menmen iuwe manmen emteikɨn God kewisit te ti han hepɨr menmen im meit wɨnak iuwe kɨrak ik ek.”

19  * Mt 26:61, 27:40; Ap 6:14Jisas ketpor kar ik: “Yi yaiwen wɨnak ke God ik ek, te wi wikak hi pɨke eimaak.”

20 Hɨr pɨke netpɨwek, “Me 46 tito mɨt nime wɨnak iuwe ke God ik ek. Te ti hatɨp ti pɨke eimaak me wɨ wikak keremem a? Taauye!”

21  * 1Ko 6:19Jisas ap katɨp me wɨnak ke God. Au, hɨrak katɨp me yɨnk kɨrak. 22  * Jo 12:16, 14:26Te maain mɨt nenep Jisas kaki, God kɨkɨak hɨrak kekrit kepu, haiu mɨt disaipel nɨrak meket han hɨm nɨpaa hɨrak ketpim, te haiu mises hɨm nɨpaa God kewisɨm mau tɨwei. Hɨram metike hɨm me Jisas.

23  * Jo 7:31Jisas wen kepu Jerusalem me wɨ Pasova, wɨ kerek mɨt han tewenɨn God kenep mɨt ne Isrel au, mɨt ne Isip keriyen. Me wɨ im mɨt yapɨrwe nisesik nentar menmen yaaim iuwe hɨr nɨrek hɨrak kɨrɨakem. 24 Te Jisas ap kemtau hɨm hɨr netpɨwekem kisesim au. Hɨrak ap kewisi hɨr nehimɨtanek mɨtɨk iuwe king kɨr naanmɨpri au, kentar hɨrak kertei menmen mɨt ne tɨ hɨr hanhanem. 25  * Mk 2:8Hɨrak epei kertei werek werek menmen mekre han ke mɨt ne tɨ ap mɨtɨk hak te kakinɨnek kertei han ke mɨt te hɨrak ketpɨwekem au.