2
Yengi hanix tallax
1 Bu ixlar ɵtüp, padixaⱨ Aⱨaxweroxning ƣǝzipi besilƣanda, u Waxtini seƣinip, uning ⱪilƣinini ⱨǝm uning üstidin qiⱪirilƣan yarliⱪi ⱨǝⱪⱪidǝ ǝslǝp oylinip ⱪaldi. □ «ǝslǝp oylinip ⱪaldi» — ibraniy tilida bu sɵzlǝrdin birhil puxaymanning puriⱪi qiⱪidu. 2 Xu sǝwǝbtin padixaⱨning hizmitidǝ turƣan ƣojidarlar uningƣa: — Aliyliri üqün saⱨibjamal yax ⱪizlarni izdǝp tepip kǝltürgǝyla; 3 aliyliri padixaⱨliⱪidiki ⱨǝrⱪaysi ɵlkilǝrdǝ barliⱪ güzǝl ⱪizlarni yiƣip, Xuxan ⱪǝl’ǝsidiki ⱨǝrǝmsarayƣa kǝltürüxkǝ ǝmǝldarlarni tǝyingǝyla; ⱪizlar ordidiki ⱪiz-ayallarƣa mǝs’ul bolƣan ⱨǝrǝm’aƣisi Ⱨegayning ⱪoliƣa tapxurulƣay; ularƣa kerǝklik upa-ǝngliklǝr tǝminlǝngǝy. 4 Aliylirini sɵyündürgǝn ⱪiz Waxtining ornini besip hanix bolsun, dedi.
Bu gǝp padixaⱨni hux ⱪildi wǝ u xundaⱪ ⱪildi.
Əstǝrning ordiƣa kirgüzülüxi
5 Xuxan ⱪǝl’ǝsidǝ Binyamin ⱪǝbilisidin, Kixning ǝwrisi, Ximǝyning nǝwrisi, Yairning oƣli Mordikay isimlik bir Yǝⱨudiy bar idi 6 (Kix bolsa Babil padixaⱨi Neboⱪadnǝsar Yǝⱨuda padixaⱨi Yǝkoniyaⱨ bilǝn bir top kixilǝrni tutⱪun ⱪilip Yerusalemdin ǝkǝtkǝndǝ, ular bilǝn billǝ ǝsir ⱪilinip ketilgǝnidi). ■ 2Pad. 24:14 7 Mordikay ɵzining taƣisining ⱪizi Ⱨadassaⱨni (yǝni Əstǝr) beⱪip qong ⱪilƣanidi, qünki uning ata-anisi yoⱪ idi. Bu ⱪiz güzǝl, tǝⱪi-turⱪi kelixkǝn idi; ata-anisi ɵlüp kǝtkǝn bolƣaqⱪa Mordikay uni ɵz ⱪizi ⱪatarida beⱪip qong ⱪilƣanidi. 8 Padixaⱨning ǝmri wǝ yarliⱪi jakarlanƣandin keyin nurƣun ⱪizlar Xuxan ⱪǝl’ǝsigǝ kǝltürülüp Ⱨegayning ⱪoliƣa tapxuruldi; xundaⱪ boldiki, Əstǝrmu ordiƣa kǝltürülüp ordidiki ⱪiz-ayallarƣa mǝs’ul bolƣan Ⱨegayning ⱪoliƣa tapxuruldi. 9 Əstǝr Ⱨegayƣa yaⱪⱪan bolup, u uningƣa iltipat kɵrsǝtti; u tezla uningƣa upa-ǝnglik wǝ tegixlik yemǝkliklǝrni tǝminlidi ⱨǝm ordidin uningƣa tallanƣan yǝttǝ kenizǝkni bǝrdi; andin uni kenizǝkliri bilǝn ⱨǝrǝmsarayning ǝng esil jayidin orun bǝrdi. 10 Əstǝr ɵzining milliti wǝ tegi-tǝktini ⱨeqkimgǝ eytmidi, qünki Mordikay uningƣa buni axkarilimasliⱪni tapiliƣanidi. 11 Mordikay Əstǝrning ⱨal-ǝⱨwalidin hǝwǝr tepix wǝ uningƣa ⱪandaⱪ muamilǝ ⱪilinidiƣanliⱪini bilix üqün, ⱨǝrküni ⱨǝrǝmsarayning ⱨoylisi aldida aylinip yürǝtti. 12 Ⱪizlarƣa ait rǝsmiyǝt boyiqǝ, ⱨǝrbir ⱪizning ordiƣa kirip padixaⱨ Aⱨaxwerox bilǝn billǝ bolux nɵwitidin awwal, on ikki ay bǝdinini tazilixi kerǝk idi, qünki ⱪizlarning «tazilinix künliri» mundaⱪ yol bilǝn ada ⱪilinatti: — altǝ ay murmǝkki meyi bilǝn, altǝ ay ǝtir-ǝnglik wǝ xundaⱪla ⱪizlarning bǝdinini pakizlaydiƣan baxⱪa buyumlar bilǝn pǝrdaz ⱪilinixi kerǝk idi. 13 Ⱪiz padixaⱨning ⱨuzuriƣa kiridiƣan qaƣda mundaⱪ ⱪaidǝ bar idi: — Ordiƣa kirgǝndǝ uning nemǝ tǝlipi bolsa, xular ⱨǝrǝmsaraydin uningƣa berilǝtti. 14 Ⱪiz ahximi kirip ketip, ǝtisi ǝtigǝndǝ ⱪaytip qiⱪⱪanda ⱨǝrǝmsarayning «ikkinqi bɵlüm»igǝ ⱪayturulup, toⱪal-kenizǝklǝrgǝ mǝs’ul bolƣan padixaⱨning ⱨǝrǝm’aƣisi Xaaxƣazning ⱪoliƣa tapxurulatti; padixaⱨ u ⱪizƣa amraⱪ bolup ⱪelip, ismini atap qaⱪirmiƣuqǝ, u ikkinqi ordiƣa kirip padixaⱨ bilǝn billǝ bolmaytti. 15 Mordikayning taƣisi Abihailning ⱪizi Əstǝr, yǝni Mordikay ɵz ⱪizi ⱪilip beⱪiwalƣan ⱪizning padixaⱨ bilǝn billǝ boluxⱪa kirix nɵwiti kǝlgǝndǝ, u ⱪizlarƣa mǝs’ul bolƣan padixaⱨning ⱨǝrǝm’aƣisi Ⱨegay ɵzigǝ tǝyyarlap bǝrgǝn nǝrsilǝrdin baxⱪa ⱨeqnǝrsini tǝlǝp ⱪilmidi. Əstǝrni kɵrgǝnlǝrning ⱨǝmmisi uni yaⱪturup ⱪalatti.
Əstǝrning hanix ⱪilip tiklinixi
16 Padixaⱨ Aⱨaxwerox sǝltǝnǝt sürüp yǝttinqi yilining oninqi eyiƣa, yǝni Tǝbǝt eyiƣa kǝlgǝndǝ, Əstǝr uning bilǝn billǝ boluxⱪa xaⱨanǝ ordiƣa baxlap kirildi . □ «yǝttinqi yilining oninqi eyi» — «Əstǝr» degǝn kitabta aylar ǝgǝr san boyiqǝ elinƣan bolsa, ibraniy kalendaridiki waⱪitni kɵrsitidu. Əgǝr aylar ismi bilǝn elinƣan bolsa, Pars kalendaridiki waⱪitni kɵrsitidu. Uxbu ayǝttiki waⱪit tǝhminǝn miladiyǝdin ilgiriki 478-yilning on ikkinqi eyiƣa toƣra kelidu. 17 Padixaⱨ Əstǝrni baxⱪa barliⱪ ⱪizlardin yahxi kɵrüp ⱪalƣaqⱪa, xundaⱪla Əstǝr uning iltipati ⱨǝm amraⱪliⱪiƣa erixkǝn bolƣaqⱪa, padixaⱨ hanix tajini uning bexiƣa kiydürüp, uni Waxtining orniƣa hanix ⱪilip tiklidi. 18 Andin padixaⱨ ɵzining barliⱪ ǝmirliri wǝ bǝg-ⱨakimliriƣa Əstǝrning izzǝt-ⱨɵrmiti üqün katta ziyapǝt bǝrdi; u yǝnǝ ⱨǝrⱪaysi ɵlkilǝrgǝ baj-alwandin azad mǝzgil bolsun dǝp elan qiⱪardi ⱨǝmdǝ xaⱨanǝ bayliⱪliridin sehiyliⱪ bilǝn in’amlarni bǝrdi.□ «baj-alwandin azad mǝzgil bolsun dǝp elan qiⱪardi» — yaki «dǝm elix bolsun dǝp elan qiⱪardi». Ibraniy tilida ««bir «azad» jakarlidi».
Mordikayning suyiⱪǝstni pax ⱪilixi
19 Ikkinqi ⱪetim ⱪizlar xundaⱪ yiƣilƣan waⱪitta Mordikayning orda dǝrwazisida olturidiƣan orni bar bolƣanidi □ «Ikkinqi ⱪetim ⱪizlar xundaⱪ yiƣilƣan waⱪit» — bu «yiƣilix» degǝnning nemǝ ikǝnliki ⱨazir eniⱪ ǝmǝs. Bǝzi alimlar padixaⱨ Əstǝrni hanix dǝp tikligǝndin keyin, ikkinqi bir toⱪalni almaⱪqi idi, dǝp ⱪaraydu. «Mordikayning orda dǝrwazisida olturidiƣan orni bar idi» degǝn sɵzlǝr Mordikayning mǝnsǝpdar bolup tiklǝngǝnlikini kɵrsitidu. Qünki xu künlǝrdǝ mǝlum jayning ǝmǝldarliri yaki aⱪsaⱪalliri, xundaⱪla soraⱪqilar ix bejirix üqün xǝⱨǝr dǝrwazisida yaki orda dǝrwazisida olturatti. 20 (Əstǝr Mordikayning tapiliƣini boyiqǝ, ɵzining milliti wǝ tegi-tǝktini yǝnila baxⱪilarƣa eytmiƣanidi; qünki Əstǝr Mordikayning gepini ilgiri baⱪⱪan waⱪtida angliƣandǝk anglaytti). 21 U künlǝrdǝ, Mordikay orda dǝrwazisidiki ornida olturƣan waⱪtida, padixaⱨning Bigtan wǝ Tǝrǝx degǝn ikki dǝrwaziwǝn ⱨǝrǝm’aƣisi padixaⱨ Aⱨaxweroxⱪa ƣǝzǝplinip, uningƣa ⱪol selixni ⱪǝstlǝwatⱪanidi. 22 Bu suyiⱪǝstni Mordikay sezip ⱪelip, uni hanix Əstǝrgǝ eytti; Əstǝr bu ixni Mordikayning namida padixaⱨⱪa sɵzlǝp bǝrdi. 23 Bu ix sürüxtǝ ⱪiliniwidi, rast bolup qiⱪti wǝ u ikkisi darƣa esildi. Bu wǝⱪǝ padixaⱨning kɵz aldida tarih-tǝzkirǝ kitabida pütüldi.
□2:1 «ǝslǝp oylinip ⱪaldi» — ibraniy tilida bu sɵzlǝrdin birhil puxaymanning puriⱪi qiⱪidu.
□2:16 «yǝttinqi yilining oninqi eyi» — «Əstǝr» degǝn kitabta aylar ǝgǝr san boyiqǝ elinƣan bolsa, ibraniy kalendaridiki waⱪitni kɵrsitidu. Əgǝr aylar ismi bilǝn elinƣan bolsa, Pars kalendaridiki waⱪitni kɵrsitidu. Uxbu ayǝttiki waⱪit tǝhminǝn miladiyǝdin ilgiriki 478-yilning on ikkinqi eyiƣa toƣra kelidu.
□2:18 «baj-alwandin azad mǝzgil bolsun dǝp elan qiⱪardi» — yaki «dǝm elix bolsun dǝp elan qiⱪardi». Ibraniy tilida ««bir «azad» jakarlidi».
□2:19 «Ikkinqi ⱪetim ⱪizlar xundaⱪ yiƣilƣan waⱪit» — bu «yiƣilix» degǝnning nemǝ ikǝnliki ⱨazir eniⱪ ǝmǝs. Bǝzi alimlar padixaⱨ Əstǝrni hanix dǝp tikligǝndin keyin, ikkinqi bir toⱪalni almaⱪqi idi, dǝp ⱪaraydu. «Mordikayning orda dǝrwazisida olturidiƣan orni bar idi» degǝn sɵzlǝr Mordikayning mǝnsǝpdar bolup tiklǝngǝnlikini kɵrsitidu. Qünki xu künlǝrdǝ mǝlum jayning ǝmǝldarliri yaki aⱪsaⱪalliri, xundaⱪla soraⱪqilar ix bejirix üqün xǝⱨǝr dǝrwazisida yaki orda dǝrwazisida olturatti.