23
Nahməən asol sepɨn
itəm otatuwa
itəm otatuwa
(Mak 12:38-40;
Luk 11:37-54; 20:45-47)
Luk 11:37-54; 20:45-47)
1 Kən Iesu təmən-ipən kəm nɨmanin netəmim ne rəhan mɨn netəmim məmə, 2 “Iəgətun mɨn rəha Lou ne Farisi mɨn koatos nepətən məmə okotən-iarəp Lou rəha Moses kəm itəmat. 3 Tol nəhlan, nəkotəkəike motətəu-pən kən motol natɨmnat rafin itəm koatən kəm itəmat. Məto nəsotolən nat naka itəm koatol, məto-inu ilat kəsotolən nat naka itəm koatən-iarəp. Mal 2:7-8 4 Koatəkəike o netəmim məmə okotətəu-pən lou əskasɨk mɨn itəm kotahmen e katipa əfɨgəm, məto okol kəsotos-ipənən noanelmɨlat məmə okasitu elat.
5 “Natɨmnat rafin itəm ilat koatol, koatol əm məmə netəmim okotəplan. Nəkotɨtun paos itəm netəmim kəmotaii-pən nəghatən rəha Naoa Rəha Uhgɨn ikɨn, kənu motəlis rəhalat-kapə ne nelmɨlat lan.* paos - inu bokis əkəku kit kəmol e nuwigɨ kau. Kəmotəte rəkɨs əlkələh nəghatən rəha Naoa Rəha Uhgɨn motaii-pən lan (Eks 13:1-10,11-16;
Dut 6:4-9; 11:13-21). Netəmim kəmotol nəhlan məto-inu kəmotolkeike məmə otol nəghatən itəm tətatɨg e Dut 6:8 ne 11:18. Kən nəman rafin rəha noanol rəha Isrel itəm kɨnotos rəkɨs nup tatin, ilat okotuwɨn e paos mɨn əh nian tepət, kən nian rafin e nian rəha nəfakən. Katəlis e nɨpɨnəgɨn ne nelmɨn mol e nol kəmol e nuwɨgɨ kau. E nəghatən Inglis, katən paos mɨn əh, “phylacteries.” Məto rəha iəgətun mɨn rəha Lou ne Farisi mɨn, rəhalat paos in iahgɨn taprəkɨs. Kən nəkotɨtun nol əlkələh mɨn itəm koatəkul-pən e nɨpəgnəmtɨ kot mɨn, itəm tatəgətun məmə etəmim in təskasɨk o nətəu-pənən Lou. Məto rəha iəgətun mɨn rəha Lou ne Farisi mɨn, rəhalat nol kaifəməh pɨk. Eks 13:9; Nam 15:38-39; Dut 6:8; Mat 6:1 6 Kən e lafet mɨn, ilat kotolkeike ikɨn rəha nɨsiaiiən, kən əpəh e nimə rəha nuəfɨmɨnən, ilat kotolkeike məmə okotəpələh ima netəm-iasol mɨn ikɨn. 7 Kən e ikɨn katol maket ikɨn, ilat kotolkeike məmə netəmim kotən təwɨr kəm ilat, kən motaun-in ilat məmə ‘Rapai’ u nɨpətɨn təmə ‘etəm in ilɨs.’† Okəmə iəgətun rəha Lou təmaliwək matuwa iuəhkɨr ron ik, nakətul e nɨsiaiiən, kən nakatən təwɨr kəm in, maun-in in məmə, “etəm-iasol,” o “Tata,” o “Rapai.” Kən noanol rəha Isrel kətaun-in rəhalat iəgətun asol mɨn itəm ilat ilɨs pɨk məmə “Rapai,” u nɨpətɨn təmə “etəm in ilɨs” o “etəm tatəmɨk netəmim.” 8 Məto sotolən məmə netəmim okotaun-in itəmat məmə ‘Rapai, u etəm in ilɨs,’ məto-inu rəhatəmat Etəm-iasol kitiəh əm, kən itəmat piatəmat mɨn. 9 Kən sotaun-inən suah kit u e nətueintən məmə, ‘Tata, etəm katɨsiai-in,’ məto-inu Tata rəhatəmat kitiəh əm əpəh ilɨs e nego e neai. 10 Kən sotolən məmə netəmim okotaun-in itəmat məmə, ‘Iəgətun,’ məto-inu rəhatəmat Iəgətun kitiəh əm, Kristo itəm Uhgɨn təmən məmə otahl-ipa. 11 Etəm u in ilɨs etəmat, in iolwək rəhatəmat. Mat 20:26; Mak 9:35; Luk 22:26 12 Tol nəhlan məto-inu, etəmim itəm otos-ipər atɨp in, Uhgɨn otɨləs-iəhau, kən etəmim itəm otos-iəhau atɨp in, Uhgɨn otɨləs-ipər. Job 22:29; Prov 29:23; Luk 14:11; 18:14
Dut 6:4-9; 11:13-21). Netəmim kəmotol nəhlan məto-inu kəmotolkeike məmə otol nəghatən itəm tətatɨg e Dut 6:8 ne 11:18. Kən nəman rafin rəha noanol rəha Isrel itəm kɨnotos rəkɨs nup tatin, ilat okotuwɨn e paos mɨn əh nian tepət, kən nian rafin e nian rəha nəfakən. Katəlis e nɨpɨnəgɨn ne nelmɨn mol e nol kəmol e nuwɨgɨ kau. E nəghatən Inglis, katən paos mɨn əh, “phylacteries.” Məto rəha iəgətun mɨn rəha Lou ne Farisi mɨn, rəhalat paos in iahgɨn taprəkɨs. Kən nəkotɨtun nol əlkələh mɨn itəm koatəkul-pən e nɨpəgnəmtɨ kot mɨn, itəm tatəgətun məmə etəmim in təskasɨk o nətəu-pənən Lou. Məto rəha iəgətun mɨn rəha Lou ne Farisi mɨn, rəhalat nol kaifəməh pɨk. Eks 13:9; Nam 15:38-39; Dut 6:8; Mat 6:1 6 Kən e lafet mɨn, ilat kotolkeike ikɨn rəha nɨsiaiiən, kən əpəh e nimə rəha nuəfɨmɨnən, ilat kotolkeike məmə okotəpələh ima netəm-iasol mɨn ikɨn. 7 Kən e ikɨn katol maket ikɨn, ilat kotolkeike məmə netəmim kotən təwɨr kəm ilat, kən motaun-in ilat məmə ‘Rapai’ u nɨpətɨn təmə ‘etəm in ilɨs.’† Okəmə iəgətun rəha Lou təmaliwək matuwa iuəhkɨr ron ik, nakətul e nɨsiaiiən, kən nakatən təwɨr kəm in, maun-in in məmə, “etəm-iasol,” o “Tata,” o “Rapai.” Kən noanol rəha Isrel kətaun-in rəhalat iəgətun asol mɨn itəm ilat ilɨs pɨk məmə “Rapai,” u nɨpətɨn təmə “etəm in ilɨs” o “etəm tatəmɨk netəmim.” 8 Məto sotolən məmə netəmim okotaun-in itəmat məmə ‘Rapai, u etəm in ilɨs,’ məto-inu rəhatəmat Etəm-iasol kitiəh əm, kən itəmat piatəmat mɨn. 9 Kən sotaun-inən suah kit u e nətueintən məmə, ‘Tata, etəm katɨsiai-in,’ məto-inu Tata rəhatəmat kitiəh əm əpəh ilɨs e nego e neai. 10 Kən sotolən məmə netəmim okotaun-in itəmat məmə, ‘Iəgətun,’ məto-inu rəhatəmat Iəgətun kitiəh əm, Kristo itəm Uhgɨn təmən məmə otahl-ipa. 11 Etəm u in ilɨs etəmat, in iolwək rəhatəmat. Mat 20:26; Mak 9:35; Luk 22:26 12 Tol nəhlan məto-inu, etəmim itəm otos-ipər atɨp in, Uhgɨn otɨləs-iəhau, kən etəmim itəm otos-iəhau atɨp in, Uhgɨn otɨləs-ipər. Job 22:29; Prov 29:23; Luk 14:11; 18:14
13 “!Kəsi, nahməən asol otuwa otəmat iəgətun mɨn rəha Lou, ne Farisi mɨn! !Rəhatəmat nənən təwɨr, məto nɨkitəmat tamkɨmɨk! Nakotahtosɨg-in o netəmim suatɨp o nuwɨnən matɨg ahgin nərəmərəən rəha Uhgɨn, məto itəmat nəsotuwɨnən, kən nəsotegəhan-inən məmə netəmim okotuwɨn ikɨn, nat əpnapɨn ilat kotolkeike məmə okotuwɨn.‡ E kopi oas mɨn neen rəha Niutesteman itəm kəməte e nəghatən Kris aupən, nəghatən rəha ves 14 u tɨkə. Tatən məmə, “Kəsi, nahməən asol otuwa otəmat iəgətun mɨn rəha Lou, ne Farisi mɨn. !Rəhatəmat nənən təwɨr, məto nɨkitəmat tamkɨmɨk! Nakotakləh-in natɨmnat rəha nəutahlɨmɨs mɨn, məto nian kitiəh əm, nəkotol nəfakən əfəməh mɨn məmə netəmim okotɨsiai-in itəmat. E nolən əh, rəhatəmat nalpɨnən otəskasɨk təhmɨn mɨn.”
15 “!Kəsi, nahməən asol otuwa otəmat iəgətun mɨn rəha Lou, ne Farisi mɨn! !Rəhatəmat nənən təwɨr, məto nɨkitəmat tamkɨmɨk! Nɨkitəmat tagien əm məmə nakotuwɨn isəu e nego, o e naliwəkən əm o nuwɨnən e nəptən pɨsɨn pɨsɨn mɨn məmə nakotiuw-pa etəmim kitiəh əm e nəfakən rəhatəmat. Məto nian suah kit tatos nolən mɨn əh rəhatəmat, kən tatuwa etəm rat taprəkɨs-in itəmat, kən nəmotol məmə in otəkəike mos nalpɨnən rəha nɨgəm asol taprəkɨs-in itəmat.
16 “!Kəsi, nahməən asol otuwa otəmat itəm noatit netəmim məto nɨganəmtɨtəmat təpɨs! Itəmat nakoatən məmə, ‘Okəmə suah kit tatos noanawɨl o Nimə Rəha Uhgɨn məmə otol rəhan nəghatən tatətul-iəkɨs, okəmə təsolən, məto in nat əpnapɨn əm. Məto okəmə suah kit tatos noanawɨl o iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt rəha Nimə Rəha Uhgɨn, kən in otəkəike mol nəwian itəm təmos noanawɨl ron.’ Mat 15:14 17 !Itəmat netəm nakotalməl, nɨganəmtɨtəmat təpɨs! ?Naka u in ilɨs, iaen u kol tatɨpɨt-ɨpɨt, o Nimə Rəha Uhgɨn itəm tatol kol tasim? 18 Nakotən mɨn məmə, ‘Okəmə suah kit tatos noanawɨl o olta, in nat əpnapɨn əm. Məto okəmə suah kit tatos noanawɨl e sakrifais itəm tatəpələh lan, kən in otəkəike mol nəwian itəm təmos noanawɨl ron.’ 19 !Itəmat netəm nɨganəmtɨtəmat təpɨs! ?Naka u in ilɨs, sakrifais o olta itəm tatol sakrifais tasim? 20 Tol nəhlan, etəm tatos noanawɨl e olta, pahrien, tatos noanawɨl e olta ne natɨmnat rafin itəm tatəpələh lan. 21 Kən etəm tatos noanawɨl e Nimə Rəha Uhgɨn, pahrien tatos noanawɨl e Nimə Rəha Uhgɨn ne Suah u tətatɨg ikɨn. 22 Kən etəm tatos noanawɨl e nego e neai, pahrien tatos noanawɨl o jea rəha kig u in rəha Uhgɨn, kən tatos noanawɨl o Suah u tatəpələh-pər lan. Aes 66:1; Mat 5:34
23 “!Kəsi, nahməən asol otuwa otəmat iəgətun mɨn rəha Lou, ne Farisi mɨn! !Rəhatəmat nənən təwɨr, məto nɨkitəmat tamkɨmɨk! Nəkoatətəu-pən lou əlkələh mɨn moatos-ipən tait rəha rəhatəmat nɨmalɨ nɨg nəmiəwɨlat tatəpien u katos-ipən e nagwənən, katən məmə min, ne til, ne kumɨn. Məto nakotapəs nat asol e Lou, inu etəm tatol tətuatɨp kən mahmen-ahmen əm kəm netəmim, kən mətasəkitun netəmim, kən tatol nian rafin nat naka itəm təike matol. Təwɨr nəkoatol lou əlkələh mɨn, məto nəkotəkəike moatol lou asol mɨn, məto kəp, nəsotolən. Lev 27:30; Maeka 6:8 24 !Itəmat noatit netəmim məto nɨganəmtɨtəmat təpɨs! !Itəmat netəmim noategəs-in miminao e rəhatəmat kap məmə ko nəsotərgeən, məto nəkotərge nat megəh asol u kamel!
25 “!Kəsi, nahməən asol otuwa otəmat iəgətun mɨn rəha Lou, ne Farisi mɨn! !Rəhatəmat nənən təwɨr, məto nɨkitəmat tamkɨmɨk! Nakotafəl ihluə e kap ne plet, məto əpəh imə tamkɨmɨk, kotərioah e nagwənən ne nənɨmən itəm nəmotakləh-in, o natɨmnat itəm nəmotos məto-inu itəmat iaumɨs mɨn kən nian rafin nəkoatol əm natɨmnat rat mɨn itəm tətatɨg e rəhatəmat nətəlɨgən. Mak 7:4 26 !Itəmat Farisi mɨn, nɨganəmtɨtəmat təpɨs! Otaupən kafəl əpəh imə e kap ne plet, kən ihluə mɨn in təwɨr təsamkɨmɨkən.
27 “!Kəsi, nahməən asol otuwa otəmat iəgətun mɨn rəha Lou, ne Farisi mɨn! !Rəhatəmat nənən təwɨr, məto nɨkitəmat tamkɨmɨk! Nəkotahmen e suwɨt rəha netəm kəmotɨmɨs itəm kəmuəh e pen ruən. Ihluə, netəmim kotəplan məmə təwɨr, məto əpəh imə tərioah e nɨkɨlkɨli netəm kəmotɨmɨs, ne natɨmnat rafin itəm tamkɨmɨk. Wək 23:3 28 E nolən ahmen mɨn əm, ihluə, e nolən rəhatəmat, netəmim kotəplan məmə itəmat nəkotətuatɨp. Məto imə, e nɨkitəmat, nakotərioah e nəghatən nakotən məsotolən, ne nolən rat agɨn mɨn. Luk 16:15
29 “!Kəsi, nahməən asol otuwa otəmat iəgətun mɨn rəha Lou, ne Farisi mɨn! !Rəhatəmat nənən təwɨr, məto nɨkitəmat tamkɨmɨk! Nakotiləkɨn nimə e kəpiel rəha suwɨt rəha ien mɨn aupən ne netəm kotətuatɨp, kən moatol nəhlɨp e kəpiel kən moatol malə-malə lan. 30 Kən nakotən-ipən məmə, ‘Okəmə itɨmat emotatɨg e nian mɨn rəha tɨpɨtat mɨn, okol itɨmat eməsotasituən elat motohamnu ien mɨn.’ 31 E nəghatən əh, nakoatən-iarəp məmə itəmat noanol ətuatɨp mɨn rəha tɨpɨtɨmat mɨn aupən itəm kəmotohamnu ien mɨn əh, kən nakotahmen-ahmen əm elat. Wək 7:52 32 Kən təwɨr əm, itəmat otəkəike motol namnun wək itəm tɨpɨtəmat mɨn kəmotətuoun.
33 “!Itəmat sɨnek mɨn, ne netɨ sɨnek mɨn! ?Nɨkitəmat tatəht məmə okol nakotagɨm e nalpɨnən e nɨgəm asol? !Kəp! Mat 3:7; 12:34; Luk 3:7 34 Tol nəhlan, ekahl-ipɨnə ien mɨn, ne netəm kotenatɨg, ne iəgətun mɨn. Neen, itəmat onəkotohamnu ilat motətu-pər elat e nɨg kəluau, neen onəkotalis motoh ilat əpəh e nimə rəha nuəfɨmɨnən rəhatəmat, kən neen nakotɨtəp ilat kotiet e taon kit motiet motuwɨn e kit. 35 Kən tol nəhlan, itəmat onəkotos nalpɨnən rəha netəmim itəm kəmotohamnu netəmim rafin itəm kotətuatɨp, itəm tətuoun e Epel Jen 4:8; Hip 11:4 itəm in tətuatɨp, muwɨn mətoarus-pən Sekaraea, nətɨ Perekia, Sek 1:1 itəm tɨpɨtəmat mɨn kəmotohamnu e Nimə Rəha Uhgɨn ilugɨn e olta ne nimə. 2 Kron 24:21 36 Iatən pahrien kəm itəmat məmə, nalpɨnən rafin u otuwa o netəm rəha Isrel itəm kotatɨg roiu.
37 “!Awe, netəm Jerusalem, netəm Jerusalem! Itəmat nakotohamnu ien mɨn rəha Uhgɨn, kən netəmim itəm Uhgɨn təmahl-ipa kəm itəmat, nəkotahtɨmnu ilat e kəpiel apɨn, inəh netəm u rəha Uhgɨn itəm koatos nəghatən rəhan. Nian tepət iatəg-əfəməh-in nelmək məmə iatəmɨk-əfɨmɨn wɨr itəmat matos wɨr itəmat, tahmen-pən e mənɨg itəm tatu nenətɨn mɨn e nɨkwɨn, məto itəmat nɨkitəmat təsagienən ron kən motapəs io. 38 Otəplan-tu. Uhgɨn tɨnapəs itəmat, rəhatəmat nimə nəratən otoh, kən nat otɨkə ikɨn. 1 King 9:7-8; Jer 22:5 39 Kən ekən kəm itəmat məmə, nat əh in nɨpahrienən məto-inu onəsotəplan mɨnən io mətoarus nakotən məmə,
‘!Iərəmərə Uhgɨn tətatɨg ilau suah u itəm tatuwa e nərgɨn!’ ” Sam 118:26; Luk 13:34-35
23:3: Mal 2:7-8
*23:5: paos - inu bokis əkəku kit kəmol e nuwigɨ kau. Kəmotəte rəkɨs əlkələh nəghatən rəha Naoa Rəha Uhgɨn motaii-pən lan (Eks 13:1-10,11-16; Dut 6:4-9; 11:13-21). Netəmim kəmotol nəhlan məto-inu kəmotolkeike məmə otol nəghatən itəm tətatɨg e Dut 6:8 ne 11:18. Kən nəman rafin rəha noanol rəha Isrel itəm kɨnotos rəkɨs nup tatin, ilat okotuwɨn e paos mɨn əh nian tepət, kən nian rafin e nian rəha nəfakən. Katəlis e nɨpɨnəgɨn ne nelmɨn mol e nol kəmol e nuwɨgɨ kau. E nəghatən Inglis, katən paos mɨn əh, “phylacteries.”
23:5: Eks 13:9; Nam 15:38-39; Dut 6:8; Mat 6:1
†23:7: Okəmə iəgətun rəha Lou təmaliwək matuwa iuəhkɨr ron ik, nakətul e nɨsiaiiən, kən nakatən təwɨr kəm in, maun-in in məmə, “etəm-iasol,” o “Tata,” o “Rapai.” Kən noanol rəha Isrel kətaun-in rəhalat iəgətun asol mɨn itəm ilat ilɨs pɨk məmə “Rapai,” u nɨpətɨn təmə “etəm in ilɨs” o “etəm tatəmɨk netəmim.”
23:11: Mat 20:26; Mak 9:35; Luk 22:26
23:12: Job 22:29; Prov 29:23; Luk 14:11; 18:14
‡23:13: E kopi oas mɨn neen rəha Niutesteman itəm kəməte e nəghatən Kris aupən, nəghatən rəha ves 14 u tɨkə. Tatən məmə, “Kəsi, nahməən asol otuwa otəmat iəgətun mɨn rəha Lou, ne Farisi mɨn. !Rəhatəmat nənən təwɨr, məto nɨkitəmat tamkɨmɨk! Nakotakləh-in natɨmnat rəha nəutahlɨmɨs mɨn, məto nian kitiəh əm, nəkotol nəfakən əfəməh mɨn məmə netəmim okotɨsiai-in itəmat. E nolən əh, rəhatəmat nalpɨnən otəskasɨk təhmɨn mɨn.”
23:23: Lev 27:30; Maeka 6:8
23:33: Mat 3:7; 12:34; Luk 3:7
23:35: Sek 1:1
23:35: 2 Kron 24:21
23:38: 1 King 9:7-8; Jer 22:5
23:39: Sam 118:26; Luk 13:34-35