Tigbɛmɔnmɔnt tà
Luk
kɛle' tù nnɔ
Nà wɔngeh kugbɔnku kuu te ma bo
Bi yih wà kɛle' kugbɔnku kuu nnɔ Luk nɛ. Wa yé Yesu ya tondb piik nin bile nnɔ ya uba. Ama u tùɔre' ki nuun' bà là pɛ Yesu bo saan nɛ ki bɛnde' uʼgbɛr cin' ma bo nin tù tì fɔre' ma bo. U là tɔke nin Pɔl uʼsɛn ya jom ni ma nnɔ nɛ cère' u bɛnde' tù ki pukn'.
U kɛle' kugbɔnku kuu ki de' binib bà nnɔ ŋa yé Sufmbɛ. Bi teke' Yesu ki jin' nɛ. Nɛn nɛ cère' u tɔkeh bɛ iñɔbonfafaa ya tingi nin Sufmbɛ ya yaajɛtentienm mà ba bɛn mɛ̀ nnɔ.
Luk kɛle' kugbɔnku kùa nɔ pɛ Matie nin Mark yaar bo nɛ, ama u kɛle' tigbɛr tuba ta te Matie nin Mark nin San ya gbɔnt ni. Tun si: Yesu jon' ki fuonde' Mart nin Mari (10:38-42) nin Samari ya jɛnimɔ̀n ya gbɛr (10:29-37) nin ujɛ wà ya buk bole' u liɛbe' ki laa' kɛ̀ nnɔ ya gbɛr (15:11-32).
Luk bo, Yesu Kristo nɛ yé Yonbdaan nɛ, ki yé Uwien sɔn' wà wɔ ń lá ŋmiɛn binib. Imɔ̀n, Uwien mɛkre' wɔn Yesu nɛ, ki de' wɔ mituɔm tibont kɛ bo. Luk ya gbɔnku ya gbɛr tì tonde' Yerusalɛm ni nɛ (iyul 24) nin Yesu ya kuum udɔpɔnpɔn bo nin uʼmɛkrm bitɛnkpiib ni.
1
Nà cère' Luk kɛle' kugbɔnku kuu nɔ
1 Ni bɛn ki ye binib bà yɛbe ñikn' ki kɛle' tigbɔnt ni tibont tà là tien' tiʼni nnɔ. 2 Bi kɛle' tù tɛn binib bà là te tuʼcincinyo ki laa' tù tien' ma bo, ki yé binib bà kpaandeh Uwien ya gbɛr nnɔ là wɔkn' tɛ ma bo nɛ. 3 Nɛ nʼmɔ tùɔre' ki nuun' ki bɛnde' tù cin' ma bo, nɛ ki maale' ki ye nì mɔn nʼmɔ ń paan tuʼbo mɔnmɔnm kí kɛle tù tentien ma bo, kí de sin uciɛn Teofil, 4 ŋɔ aʼmɔ ń bɛnde kí ye bi wɔkn' ŋɛ tigbɛr tà nnɔ mɔnbe ki te nɛ.
Uwien ya tond uba len' ki ye bi li maa San
5 Uyo wà Herod là yé Sude ya bɛr nnɔ, ki laa' utɔtuɔrkɛ uba te, ki yé Abiya ya cɛkl yaab ya uba, bi yih wɔ Sakari; ki yih uʼpo Elisabɛt, u yé Arɔn ya yaabil. 6 Biʼkɛ bile là yé binib bà cuube nɛ Uwien ya nun bó, ki boh Yonbdaan ya wɔb, ki teh u yíe nà kɛ mɔnmɔnm. 7 Ama ba là ŋmɔbe buk, kimɛ Elisabɛt là yé uŋɔl nɛ, nɛ biʼkɛ bile là pore'-a.
8 Nì kpaan' Sakari ń sɔn lituonl Uwien ya nun bó, kimɛ uʼcɛkl li sɔn itùon Uwien ya nun bó uyo wà nnɔ baa'. 9 Nɛ bitɔtuɔrkaab ya tentienm bo, bi fùɔre' imúɔn, nì lu' Sakari bo, nɛ bi gɛ̀nde' wɔ, wɔ ń kɔ Yonbdaan ya dubenku ni, kí tì sɛ liŋubl. 10 Uyo wà u te ki siɛnh liŋubl nnɔ, Uwien ya nib ligol te saali nɛ ki kàareh. 11 Nɛn saan nɛ Yonbdaan ya tond uba baa' uʼsaan, ki se bi siɛnh liŋubl liponpuol là bo nnɔ ya jie bó. 12 Sakari laa' wɔ ma nnɔ, nì bɛke' wɔ, nɛ bujɛwaanbu cuo' wɔ. 13 Nɛ utond nnɔ tɔke' wɔ ki ye: «Sakari, la cère' nɛ̀ ń cuo ŋɛ jɛwaanbu. Uwien cii' aʼkaare bó. Aʼpo Elisabɛt li maa kibujɛbuk, nɛ á yin kɛ̀ San. 14 Kì li cère aʼyɛnm ń sɔnge kí gbien, nɛ binib bà yɛbe mɔ li pokn kiʼmàam bo. 15 Kì li yé unikpɛkpiɛk nɛ Yonbdaan ya nun bó. Ka ń ñu sibii ya daam, ka ń ñu dɛfɛfaam kɛ dɛfɛfaam. *Mifuoñaanm li te kiʼbo ki gbien' haali kiʼnaa ya benku ni nɛ. 16 Kì li cère Israyɛl yaab bà yɛbe ń liɛbe kí paan Yonbdaan Uwien bo. 17 Kì li ŋmɔbe *Uwien ya Fuoñaanm nin mituɔm tɛn *Uwien ya ñɔbonsɔknl Eli nɛ. Kì li liere Yonbdaan usɛn, kí cère bibaambɛ ń liɛbe kí taan nin biʼbumu buñɔbu, kí cère binib bà ŋa tuo' Uwien ya ñɔbu bó ń li ŋmɔbe iyɛnmaale tɛn binimɔ̀nb, kí cère binib ń li yé binib bà bonde' bɛ ń teke Yonbdaan.»
18 Nɛ Sakari tɔke' utond nnɔ ki ye: «Bɛ li cère ń bɛnde kí ye a len' nà nɔ, nì te? Kimɛ min pore'-a nɛ nʼpo mɔ pore'.» 19 Nɛ utond nnɔ jiin' wɔ ki ye: «N yé Uwien ya tond Gabriɛl nɛ, ki te Uwien ya nun bó ki sɔnh uʼtùon. U sɔn' nni ní ń lá tɔke ŋɛ tigbɛmɔnmɔnt tuu nɛ. 20 Tɔ, aʼlɛnl li tɛbe, ŋa ji li freh ki lienh kí tì baa uyo wà nibonn nnɔ ń tien, kimɛ ŋa teke' ki jin' ki ye n tɔke' ŋɛ tigbɛr tà nɔ ya yo lá baa' la, tù li tien.»
21 U ya yo ki laa' linigol nnɔ gu Sakari li ñɛ ní Uwien ya duku ni uyo wà nɛ. U wuɔke' ka ñɛn' ní ma nnɔ nɛ nì bɛke' bɛ cɛɛn. 22 U lá ñɛn' ní ka ji freh ki lienh, nɛ bi bɛnde' ki ye u laa' niba nɛ tidɛknt yaam Uwien ya duku ni. Nɛ u wɔngeh bɛ migbaam, ka freh ki lienh.
23 Sakari ya tùon ya wien tì gben' nɛ u liɛbe' uʼden. 24 Nì tete nɛ uʼpo Elisabɛt lá punbe', ki bɔle' uʼba ki tì baa' iŋmaale iŋun, 25 nɛ ki maale' uʼyɛnm ni ki ye: «A laa'-aa! Uyo wà Yonbdaan yíe nɛ ki muɔ' nni, ki ñɛn' nni ifɛ ni binib ya nun bó.»
Uwien ya tond tɔke' Mari ki ye u li maa Yesu
26 Elisabɛt ya tɛnpunbe ya ŋmaalluob ni, nɛ Uwien sɔn' uʼtond Gabriɛl Galile ya tinfɛnm ya du uba ni, bi yih wù Nasarɛt. 27 U là sɔn' wɔ ujɛfaan uba saan nɛ wa bɛn jɛ, bi yih wɔ Mari. Bi là pun' wɔ ujɛ uba nɛ u yé *Dafid ya yaabil, bi yih wɔ Yosɛf. 28 Utond nnɔ baa' ki kɔn' Mari den, nɛ ki ye: «N fuondeh ŋɛ Mari. Yonbdaan tien' ŋɛ tinimɔ̀nt ki gbien', nɛ ki te nin ŋɛ.» 29 Mari cii' iñɔbon nnɔ ma nnɔ nɛ nì bɛke' wɔ cɛɛn, u maaleh wɔ ń bɛnde ifuonde nnɔ ya tingi si bà. 30 Nɛ utond nnɔ tɔke' wɔ ki ye: «Mari, la cère nɛ̀ ń cuo ŋɛ jɛwaanbu, kimɛ Uwien tien' ŋɛ tinimɔ̀nt nɛ. 31 Liike-a! A li punbe, kí maa kibujɛbuk kí yin kɛ̀ Yesu. 32 Kì li yé unikpɛkpiɛk nɛ, bi li yih kɛ̀ Uwien wà ŋa ŋmɔbe Nacentɔ ya Bijɛ nɛ. Yonbdaan Uwien li de wɔ uʼyaajɛ *Dafid ya bɛl. 33 U li yé ubɛr nɛ Sakɔb ya yaabii bo uyo kɛ. Nɛ uʼbɛl nnɔ ŋa ń li ŋmɔbe gbenm.» 34 Nɛn saan nɛ Mari tɔke' utond nnɔ ki ye: «Nì li tien mila kí tuo, kimɛ ma bɛn jɛ-a?» 35 Nɛ utond nnɔ jiin' wɔ ki ye: «*Mifuoñaanm li jiire ní aʼbo, nɛ Uwien wà ŋa ŋmɔbe Nacentɔ ya tuɔm ń lèkn aʼbo tɛn usɔnge. Nɛn nɛ cère' a li maa kibuk kà nnɔ, li yé uñaan, bi li yih kɛ̀ Uwien ya Bijɛ nɛ. 36 Liike, aʼpuole Elisabɛt punbe' ma uʼŋmaalluob sɔ. Wɔn wà bi là yih wɔ uŋɔl nnɔ punbe' uʼpor ni nɛ. 37 Kimɛ Uwien ŋa gbɛle' niba.» 38 Nɛn saan nɛ Mari jiin' utond nnɔ ki ye: «N yé Yonbdaan ya piitonsɔnl nɛ. Nɛ̀ ń tien tɛn a len' ma nɔ.» U ya yo nɛ utond nnɔ siere' ki dàan' wɔ.
Mari jon' ki tì fuonde' Elisabɛt
39 I ya dɛn nɛ Mari pɔk ki bure' ijuɔn bó, Sude ya tinfɛnm ya du uba ni. 40 U tì baa' ki kɔn' Sakari den, nɛ ki fuonde' Elisabɛt. 41 Elisabɛt cii' ifuonde nnɔ ma nnɔ, nɛ uʼbuk nukbe' uʼbenku ni. *Mifuoñaanm jiire' ní uʼbo ki gbien', 42 nɛ u len' ufaa bo ki ye: «Uwien tien' ŋɛ uʼmɔnm ki cɛn' bipiib kɛ, ki tien' mimɔnm kibuk kà te aʼbenku ni nnɔ mɔ bo. 43 Nʼmɔ ya ba nɛ nʼYonbdaan ya naa baa' nʼsaan-i? 44 Kimɛ uyo wà aʼfuonde lu' nʼtubl ni nnɔ, nɛ nʼbuk nukbe' nʼbenku ni nin uyɛnsɔnge. 45 Sin wà teke' ki jin' ki ye Yonbdaan tɔke' ŋɛ nà nnɔ li tien nnɔ, Uwien ya mɔnm te aʼbo.»
Mari gɛn' iyuon ki donde' Yonbdaan
46 Nɛ Mari ye:
«N ñɛngeh Yonbdaan,
47 ki ŋmɔbe uyɛnsɔnge ki gbien',
Uwien, nʼŊmiɛnl bo.
48 U tiɛre' min uʼtonsɔnpiijiin bó,
fɛnfɛnnɔ kí taa kí li joh,
binib kɛ li len kí ye Uwien ya mɔnm te nʼbo.
49 Kimɛ mituɔm kɛ ya daan tien' nni
tibont tà ŋmɔbe ukpiɛke,
uʼyel si: Uñaan nɛ.
50 U li tuu ki teh binib bà boh wɔ tinimɔ̀nt nɛ,
haali uyo wà ŋa ŋmɔbe gbenm.
51 U wuɔn' binib uʼtuɔm,
ki ŋɔre' binib bà maaleh ki teh
bi yé binikpɛkpiɛkb nnɔ.
52 U ñɛn' bibɛrciɛnb biʼbɛl ni,
ki kpiɛke' bijiinb.
53 U de' binib bà mikònm ŋmɔbe bɛ tibont na ŋmɔbe fuul,
ki ŋɔre' bifàadɛnb bi bure' inɔpien.
54 U tiɛre' uʼnimɔ̀nt bó,
ki tore' uʼtonsɔnb Israyɛl yaab,
55 tɛn u là ye u li tuu ki teh ma
ki dienh tiʼyaajɛ *Abraham nin uʼyaabii nnɔ.»
56 Mari tien' Elisabɛt saan nì baa' tɛn iŋmaale ita,
nɛ ki liɛbe' ki kun'.
San wà siih binib Uwien ya ñunm ya màam
57 Elisabɛt ya mamaayo baa', nɛ u maa' kibujɛbuk. 58 Uʼden yaab nin uʼkɔnkuɔnlieb cii' Yonbdaan muɔ' wɔ micɛcɛkm ki gbien', nɛ wɔn nin bɛn kɛ pokn'.
59 Kibuk nnɔ ya wienniin daali, nɛ bi baa' bɛ ń jiɛ kiʼpunl, ki yíe bɛ ń yin kɛ̀ Sakari tɛn kiʼbaa. 60 Nɛ kiʼnaa yìe', ki ye bi li yin kɛ San nɛ. 61 Nɛ bi tɔke' wɔ ki ye ba yih aʼden ya nil uba li ya yel-a. 62 Nɛ bi niire' kiʼbaa migbaam ki ye u yíe wɔ ń yin uʼbuk li lɛ yel ba?
63 Nɛ u wuɔn' bɛ ki ye bɛ ń de wɔ kudɔbipɛnpɛnku kuba wɔ ń kɛle kuʼbo. Bi de' wɔ, nɛ u kɛle' ki ye: «kiʼyel si San» nɛ. Nɛ nì cuo' biʼkɛ miyɔkm. 64 I ya tàan bo nɛ Sakari ya lɛnl tɛbre', nɛ u cin' ki lienh, ki pɛ̀keh Uwien. 65 Nɛn saan nɛ bujɛwaanbu cuo' binib bà kɛ kɔ ka fɔke nin niʼsaan nnɔ. Sude ya tinfɛnm ya du yà kɛ te ijuɔn bó nnɔ ya nib lienh tigbɛr nnɔ. 66 Tù de' binib bà kɛ cii' tù nnɔ iyɛnmaale. Nɛ bi maaleh biʼyɛnm ni ki teh: «Kibuk kiɛ lá li yé bɛ ya nitunbu sɔ?» Kimɛ Yonbdaan ya tuɔm te kiʼbo.
Sakari ya yuon
67 Nɛn saan nɛ *Mifuoñaanm jiire' ní kibuk nnɔ ya baa Sakari bo ki tì gben', ki cère' u sɔkndeh Uwien ya ñɔbon ki teh:
68 «Tí pɛ̀ke mɛn Yonbdaan, tinbi Israyɛl yaab ya Wien,
kimɛ u baa' uʼnib saan, ki teke' bɛ ki wiɛ',
69 ki cère' wà li ŋmiɛn tɛ,
ñɛn' uʼtonsɔnl *Dafid den,
ki ŋmɔbe mituɔm.
70 U là cère' uʼñɔbonsɔknb len' nɛn nɛ uyo bo.
71 Bi là len' ki ye:
‹Uwien ye u li fie tɛ bà se tiʼbo saan,
kí ñɛn tɛ bà kɛ nɛn tɛ ya nuɔ ni.
72 U là muɔ' tiʼyaajɛb micɛcɛkm,
ki tiɛre' uʼjɔtieku bó.›
73 U là pùon' nà sɔ tiʼyaajɛ Abraham:
74 ‹u là ye u li ñɛn tɛ tiʼnɛnnɛndb ya nuɔ ni,
ŋɔ tí li pukeh wɔ ki la fɛnge,
75 kí li pɛ uʼbo mɔnmɔnm,
kí li cuube uʼnun bó,
tiʼfuobm kɛ ni.›
76 ‹Sin, nʼbukɛ, bi li yin ŋɛ
Uwien wà ŋa ŋmɔbe Nacentɔ ya ñɔbonsɔknl.
Kimɛ a li liere Yonbdaan,
kí tùɔre uʼsɛn kí de wɔ,
77 kí cère uʼnib ń bɛnde kí ye u li fère bɛ biʼbiɛre, bɛ ń ŋmɛre.›
78 Kimɛ tiʼWien ŋmɔbe tinimɔ̀nt ki gbien'.
Uʼnimɔ̀nt nnɔ bo nɛ u li cère kuwenwenku ń ñɛ paaki bó kí wende tiʼbo tɛn uwien puɔreh ma bo.
79 Kuwenwenku nnɔ li wende binib bà te licinñunl ni, mikuum ya jinjinku yiin biʼbo nnɔ.
Kù li wuɔn tɛ usɛn wà li de tɛ uyɛnduɔn.»
80 Kibuk nnɔ kpienh, nɛ ki lɛnh miyɛnm* Bi li fre kí lɛbre ki lɛnh miyɛnm kí ye ki pɛ Uwien ya sɛn bo nin kiʼyɛnmaale kɛ mɔ.. Kì te kupenpelku ni nɛ ki tì baa' uyo wà kì ñɛn' kiʼtuonl upaan bo Israyɛl yaab ya nun bó.