Kɨlə lə
NJé kaw kɨlə je
Ta kɨ dɔ kɨlə tɨ lə NJé kaw kɨlə je
Makɨtɨbɨ Kɨlə lə njé kaw kɨlə je e makɨtɨbɨ kɨ ko̰ joo kɨ Lukɨ ndangɨ. Nɨngə əi kɨ Poy Ta kɨ Majɨ lə Jəju kɨ Lukɨ ndangɨ, rai rɔde tə makɨtɨbɨ kɨ kare ba ə dəw gangɨ gɨn joo be. Me e kɨ dɔsa̰y tɨ kɨ e Poy Ta kɨ Majɨ, Lukɨ a dɔ dɔkagɨlo tɨ kɨ Jəju ra dɔnangɨ tɨ ne (1.1), nɨngə ḭ dɔ kawe dɔra̰ tɨ (1.11), kɨ kɨlə kɨ ra kɨ NDɨlne dan njé ndo je tɨ, kɨ kɨndə ngɨrə njé kaw-naa je, Lukɨ əl tae me makɨtɨbɨ tɨ lə njé kaw kɨlə je.
E makɨtɨbɨ kɨ adɨ tɔgɨ njé kaw-naa je lə Kɨrɨsɨ, tadɔ əl ta kɨ dɔ kɨndə ngɨrə njé kaw-naa je tɨ dan Jɨpɨ je tɨ təkɨ to-n Jorijaləm kɨn nɨm, kɨndə ngɨrə njé kaw-naa je dan dɨje tɨ kɨ əi Jɨpɨ je al təkɨ to-n A̰tɨyosɨ, kɨ Pɨlɨpɨ, kɨ Korḛtɨ… kɨn nɨm tɔ. Lo kɨn tɨ, j-o dɔ nja Pol me kɨlə mbḛ Poy Ta tɨ kɨ Majɨ kɨ dɔ ɓe je, dɔ ɓe je nɨm, j-o rɔ kɨ kadɨ a ɨngə njé kaw-naa lə Kɨrɨsɨ kɨn nɨm tɔ, nə dumi dɔ rɔ kɨn kɨ tɔgɨ lə NDɨl Luwə.
Lukɨ kɨ nje ndangɨ makɨtɨbɨ kɨn tɔjɨ kadɨ oo lo nḛ je madɨ kɨ kəmne, tadɔ kḭ Tɨrowasɨ kaw Pɨlɨpɨ tɨ, Lukɨ əl ə nə: «Jɨ sangɨ rəbɨ kadɨ J-aw…» (16.10-40) Nɨngə kaw tḛḛ Jorijaləm kɨ dɨje a uwəi Pol kɨn nɨm (20.5-21.18), taa kaw kɨ ta tɔl ta ta tɨ, kḭ Səjare kaw Rom tɨ kɨ Pol ngɨnə ɓal joo ɓəy taa kadɨ dɨje gangi ta lie kɨn ka Lukɨ tɔjɨ təkɨ əi naa tɨ tɔ (27-28). Lo kɨlə ngɨrə makɨtɨbɨ tɨ wa ɓəy, Lukɨ tɔjɨ lo je kɨ a əl ta tə tḛḛ-n tɨtɨ adɨ ay njay kəte (1.8). J-ɨngə:
Kɨndə ngɨrə njé kaw-naa je kɨ dɔsa̰y Jorijaləm tɨ (1.1-8.3);
Poy Ta kɨ Majɨ kɨ sane kɨ ndəgɨ lo je kɨ dɔnangɨ Isɨrayəl tɨ (8.4-12.25);
Poy Ta kɨ Majɨ kɨ sane kɨ ndəgɨ ɓe je kɨ kadɨ ba Məditərane tɨ tḛḛ Rom tɨ (13.1-28.31).
Ta lə Luwə kɨ dɨje sanəi kɨ lo je kɨ j-əl tae kɨn, j-ɨngə me ta tɨ kɨ njé kaw kɨlə je ɨləi mbḛe je əli tae je, ə e kɨ ndangɨ me makɨtɨbɨ tɨ kɨn. NGa nɨngə, Jəju Kɨrɨsɨ kɨ njé kaw kɨlə je əli ta lie kɨ rɔ Jɨpɨ je tɨ je, kɨ rɔ dɨje tɨ kɨ əi Jɨpɨ je al je kɨn, e darɔ Jəju wa kɨ oji-e dɔnangɨ Paləsɨtɨn tɨ, ə tɔgɨ tɨ, njɨyə tɨ kɨn. NDɨl ɔsɨ njé ndo je lie adɨ əli ta kɨ dɔe tɨ, dɔ kɨlə rae tɨ, kɨ dɔ nḛ ndo je tɨ lie.
Makɨtɨbɨ kɨlə lə njé kaw kɨlə je tɔjɨ rəbɨ kɨlə kɨ kadɨ njé kaw-naa je kɨ dɔkagɨlo je tɨ pətɨ rai, adɨ e kɨlə kɨlə mbḛ poy ta kɨ Majɨ lə Jəju Kɨrɨsɨ kɨ rɔ dɨje tɨ pətɨ, bɨtɨ kɨ ta so̰y dɔnangɨ tɨ.
1
Kaw Jəju dɔra̰ tɨ
1 Təwopɨl, me makɨtɨbɨ tɨ ləm kɨ dɔsa̰y✡ Lk 1.1-4, m-ndangɨ ta je kɨ ɔjɨ dɔ nḛ je kɨ Jəju ɨlə ngɨre ra je, ndo dɨje je. 2 Nḛ je kɨ ra bɨtɨ tḛḛ-n me ndɔ tɨ kɨ Luwə un-e-n aw sie dɔra̰ tɨ. Nɨngə kəte ɓəy taa kadɨ aw dɔra̰ tɨ, Jəju mbətɨ njé kaw kɨlə je ləne, adɨ-de ndu-kun je ləne kɨ go rəbɨ lə NDɨl Luwə. 3 Go koye tɨ, Jəju ɔjɨ rɔne njé kaw kɨlə je ləne. Ɔjɨ-de kɨ rəbɨ je kɨ dangɨ dangɨ kadɨ gəri təkɨ n-a kɨ dɔne taa. NDɔ kutɨ sɔ go tɨ nɨngə, tḛḛ hɔy kɨ rɔde tɨ əl-de ta dɔ ko̰ɓe tɨ lə Luwə. 4 NDɔ kare kɨ ɨsɨ uso nḛ səde, Jəju əl-de kadɨ tḛḛi gɨdɨ ɓe bo Jorijaləm tɨ al. Nə kadɨ ngəmi bɨtɨ kadɨ Bawne adɨ-de kadɨ-kare kɨ un mɨndɨne dɔ tɨ kadɨ n-a n-ade kɨn ɓəy taa✡ Lk 24.49. Nɨngə əl-de ə nə: «E kadɨ-kare kɨ mi wa m-əl səsi tae kəte ngata. 5 Ja̰ ra dɨje batəm me man tɨ, nə səi je, me ndɔ je tɨ kɨ ngay al ne ə, a rai səsi batəm me NDɨl Luwə tɨ.»
6 *NJé kaw kɨlə je lə Jəju kɨ kawi-naa rɔe tɨ dəji-e əi nə: «Ɓaɓe, e dɔkagɨlo tɨ kɨ ngɔsɨne wa kɨn ə a taa ko̰ɓe adɨ *Isɨrayəl a?» 7 Ə əl-de ə nə: «E ta ləsi kadɨ ɨgəri dɔ kade ə se dɔ gangɨ lo je kɨ Bai ɔjɨ kɨ go lo ko̰ɓe tɨ ləne al.» 8 Nə a ɨngəi tɔgɨ lokɨ NDɨl Luwə a re dɔsi tɨ. A təli njé ma najɨ ləm me ɓe bo Jorijaləm tɨ nɨm, dɔnangɨ Jude tɨ ba pətɨ nɨm, *Samari tɨ nɨm, ratata kɨ ta so̰y dɔnangɨ tɨ.
9 Lokɨ Jəju əl-de ta je kɨn gɨne gangɨ nɨngə, ooi-e ɨsɨ aw kɨ taa me nəl tɨ. Nɨngə kɨl ndi re utɨ kəmde adɨ ooi-e al. 10 Kəmde naa kɨ taa dɔra̰ tɨ, lo koo go Jəju lo kawe tɨ, nɨngə, dɨngəm je joo kɨ ɨləi kɨbɨ je kɨ nda bal bal tḛḛi hɔy kɨ rɔde tɨ, nɨngə əli-de əi nə: 11 «Dɨje kɨ Galile tɨ, mba ri ə ai a ɨgo̰i lo kɨ taa dɔra̰ tɨ be ə? Darɔ Jəju wa kɨ uni-e tasi tɨ awi sie dɔra̰ tɨ kɨn ə, a təl re təkɨ oi goe lo kawe dɔra̰ tɨ kɨn be tɔ.»
Ɓutɨ lə njé kaw kɨlə je
12 Be ə njé kaw kɨlə je lə Jəju təli dɔ mbal kagɨ bɨni tɨ awi Jorijaləm tɨ gogɨ. MBal kagɨ bɨni kɨn e ɓasi kɨ ɓe bo Jorijaləm. 13 Lokɨ rəi tḛḛi Jorijaləm tɨ nɨngə, ali aw me kəy tɨ kare kɨ e dɔ made tɨ taa, lo kɨ rai tə lo kɨsɨde kəte kəte. Adɨ e Pɨyər nɨm, Ja̰ nɨm, Jakɨ əi kɨ Andɨre nɨm, Pɨlɨpɨ əi kɨ Tomasɨ nɨm, Batɨləmi əi kɨ Matɨye nɨm, Jakɨ kɨ ngon lə Alpe nɨm, Sɨmo̰ kɨ nje rɔ mbata ta kɨngə dɔ lə ɓe ləne nɨm, taa Judɨ kɨ ngon lə Jakɨ nɨm tɔ. 14 Əi pətɨ, kɨ mede kɨ kare ba, kawi-naa nəm nəm mba kadɨ əli ta kɨ Luwə, naa tɨ kɨ dəne je madɨ. Mari kɨ ko̰ Jəju e dande tɨ nɨm taa ngako̰ Jəju je nɨm tɔ.
Matɨyasɨ un to Judasɨ
15 Me ndɔ je tɨ kɨn, njé kadɨ-me je kawi-naa asi ɓu kɨ kutɨ joo. Nɨngə Pɨyər ḭ taa dan ngakone je tɨ əl ə nə: 16 «NGakom je, sɔbɨ kadɨ nḛ kɨ NDɨl Luwə əl tae me Makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə tɔl tane. Tadɔ NDɨl Luwə, əl ta kəte kɨ ta *Dabɨdɨ, ɔjɨ-n dɔ Judasɨ kɨ ɔr no̰ dɨje kɨ rəi uwəi Jəju. 17 Judasɨ e kɨ kare danje tɨ, nɨngə aw kɨ kɨlə ləne kɨ sɔbɨ dɔne kadɨ ra danje tɨ tɔ. 18 Kɨ la kɨ adi-e mba kɨgə-n go ji kɨlə kɨ majal kɨ ra kɨn ə, Judasɨ aw ndogɨ-n lo ndɔr. Me ndɔr tɨ kɨ ndogɨ ka kɨn ə, ḭ taa osɨ tɨ, dɔe su kɨ nangɨ, me ndu adɨ tie ale mba dɔnangɨ tɨ. 19 Dɨje pətɨ kɨ dɔnangɨ Jorijaləm tɨ ooi ta kɨn. Be ə ɓari lo ndɔr ka kɨn kɨ ta ɓe ləde ə nə: “Akəldama”, kɔr me ta kɨn nə: “Lo ndɔr məsɨ.” 20 Nɨngə ndangi me makɨtɨbɨ Pa je tɨ əi nə:
“Kadɨ kəy lie e kɨ kɨyə̰ kɔ nɨm,
Kadɨ dəw kare ka ɨsɨ me tɨ al nɨm✡ Pa je 69.26; 109.8,”
Taa ndangi ɓəy əi nə:
“Kadɨ dəw kɨ rangɨ un toe.”
21 «Be ə, majɨ kadɨ jɨ mbəti dəw kare mbo̰ dɨje tɨ wa kɨ njɨyəi səje naa tɨ kɨ ndɔ je pətɨ kɨ Ɓaɓe Jəju aw-n səje nɨm təl-n səje nɨm wa kɨn. 22 Ɨlə ngɨre dɔ batəm tɨ lə Ja̰, ratata tḛḛ-n dɔ ndɔ tɨ kɨ Luwə un-n Jəju taje tɨ awi sie dɔra̰ tɨ. Kadɨ dəw kare dande tɨ, e nje ma najɨ, naa tɨ səje təkɨ Jəju ḭ lo koy tɨ.»
23 Lo kɨn tɨ, rəi kɨ dɨje joo ɔji-de, kɨ dɔsa̰y e Jɨsəpɨ kɨ ɓari-e nə Barsabasɨ, kɨ ɨndəi tɔe kɨ rangɨ nə Jusɨtusɨ, nɨngə kɨ ko̰ joo e Matɨyasɨ. 24 Nɨngə əli Ɓaɓe əi nə: «Ɓaɓe, ḭ ɨgər nga̰me dɨje pətɨ tɨgə, ə ɔjɨ-je se mbo̰ dɨje tɨ kɨ joo kɨn, e kɨ ra ə ɨmbəte wa? 25 MBəte kadɨ un ta kɨlə ɓəə lə njé kaw kɨlə je kɨ Judasɨ ɨyə̰ tae ə aw lo tɨ ləne kɨ sɔbɨ dɔe kadɨ aw tɨ kɨn.» 26 Rai yukɨ, nɨngə yukɨ osɨ dɔ Matɨyasɨ tɨ, adɨ Matɨyasɨ ore kadɨ njé kaw kɨlə je kɨ dɔgɨ gɨde e kare.