1 Jacob den marir Laban ko namarari nu kumik ko balukasan mu tai due naguram se ikiam, “Jacob anananga ba ko mel suen biya nu giam! Ale nu aitak mel suen biya ago bagoso,” makasan. 2 Se Jacob betela Laban ko kiwem arigam mu pempem uwuta mena, se nu maingkala ko ikiam.

3 Se Yawe Jacob maonam, “Ni piler ale ka ba alo nunga sor te, ka gue suan nongote namarko. Ani ni kerak bagasam.”

4 Se Jacob ko imet ilagala Leah se Rachel nunga den beteram, taimon ale awar kuwim nu te sipsip se goat nunga bitaruwaram wore te arigimonko balam. 5 Se taiman se iwita nunga maonam, “Nenenga ba ko munan pempem aningate bitawara mu geragam se ani arigisam. Bare aninga ait ko Kaem mu ani agarak baga se aga sangarukaso. 6 Nina ilagala ikisan, ani nenenga nenet ko ura aora biya nunguningkiri taem. 7 Bare nu pempem la kawelakaso ale aninga ura koma balukaso iwita te diram me aisukaso. Bare Kaem aninga sinar tokaso se ani memek bo nu kuting te me arikasam. 8 Se tom nu balukaso, ‘Goat nungumik kaetam siraram mu nika,’ makaso, mu goat nuam kuriang nungumik kaetam siraram mu la nunga ilukasan. Se tom nu balukaso, ‘Goat nungumik mone kaetam siraram maiya maiya mu nika,’ makaso, mu goat nuam kuriang uwutata nunga ilukasan. 9 Mu Kaem kota nenenga nenet ko sipsip se ko goat nunga gikaso ale ani aisukaso.

10 “Tom goat nunumi awote aragamon kapamonko tom te, ani ipingira bo arigem, mu goat anumang nungumik kaetam siraram wore la goat pagar mu nunga awote araga kapakasan se arigem. 11 Se Kaem ko engel aga auram, ‘Jacob,’ mam. Se ani ‘Baluko,’ maem. 12 Se nu balam, ‘Arikko, goat anumang nungumik kaetam siraram mu la diram goat pagar mu nunga awote araga kapasan. Mu awuk, munan Laban ni kimik te bitakaso mu ani ari saperem. 13 Ani Kaem ewerta ni Bethel bagerem se kete aratem. Se ni manga bo patawu bangem, ale olive oil awote warem, ale ani agarak den kalem.* Mel Bethel aratam: Genesis 28:10-22 arikko. Ario, bares ale sor imi bitar, ale ka sor te piler ale namarko,’ mam.”

14 Se Leah Rachel ilak Jacob manorman, “Mu terong. Ana ilagala mel bo anananga nainet kote ginakko mena. 15 Nu ana wonong bo ko imet iwita aitak nangarkoso! Ni maingkala anananga diarem, bare ana ni kiting umu katir me arigiman, nu kota maguwu saparam. 16 Nunguningta, Kaem anananga nainet ko melmasak suen biya giam ale ana nanga kuriang ago nangaram. Buta se ni Kaem ka maonam butata bitarko.”

17 Se Jacob barasam ko imet kuriang nunga gi camel awote nunga awuram. 18 Ale ko sipsip se ko goat, se ko mel suen la Paddan Aram giam, mu camel donkey karogo nunga diruwuram se giriman. Nu ko melmasak lilim karogo ko nuet Isaac kote Canaan peleruk ale namarukko. 19-21 Nu uwuta bitirukko mu Aram kari Laban katir me maonam. Nu am kuluru banuwa, ko mel suen biya giam, ale yu Euphrates batagorman, ale aolak iluman, Gilead sor duruk ago mu te ko lage taman namakasan. Tom mu Laban ko sipsip nunga nomone batagukko namaram, se Rachel ko nuet Laban ko kaem kawel kuar te kisiman se kawam ningi aniram, mu karogotala nunga tere giam ale karogo naguram.

22 Jacob naguram se day ilagala suan namaram asele Laban den ikiam. 23 Nu ko kari sang nunga giam, ale day 7 ko, Jacob kowom karoman ale nama sor Gilead duruk ago umu te Jacob arigiman. 24 Se tirom mu te Kaem ipingira te Laban maonam, “Ni sinar toko. Ni den ikup bo, ningo agi memek ta, wore Jacob me manaruko!” mam.

25 Jacob ko kuwim Gilead sor duruk ago mu te nungam. Se Laban nama arigam, mu nu agotala ko kawam sel sor mu te tala bare awar nuam baongam. 26 Asele Laban Jacob maonam, “Ni awuk se munan sowore beterem? Ni aninga kulem, ale aninga nanawusari talipara kariimet iwita nunga giem. 27 Ni anape ko aga kulem ale yumura la nagurem? Ni awuk se ani me aga manem? Ni aninga manem le mu, ani amilmil te wur bawe te ka beterem se namerem le. 28 Ni tom kulupik bo aisem se ani aga aimasari se aga nanawusari nunga yaserem ale den ningo mu nungaru se me nunga beterem se namaman. Ni ngualara kilek beterem. 29 Aninga sokel te ka maguwurikko mu karogo. Bare nika niet ko Kaem tirom ipingira te aga maonam ale mam, ‘Sinar toko. Ni den ikup bo, ningo agi memek ta, wore Jacob me manaruko,’ mam. Ewere te se, ani kiwem bo nikate me bitirikko. 30 Ani ikisam, ni ka niet ko sor duap te pilerko gemang tawun biya aniso. Bare ni paguwurem. Ni anape ko aninga kawam bitua ko kaem agotala tere giem?”

31 Se Jacob balam, “Ani ni ka nanawusari sail te nunga bataguru gi wore ko nguangerem. 32 Bare aninga kariimet karogo nanga ningi, bo nika kaem mu nunga iluwuruk se arik agi mu, nu marak me bagarukko. Nanga gue suan nomotam te, aninga mel suen la gurugu sapar ale nika mel i bo arik mu toko.” Bare Jacob nuwus Rachel mu ko nuet Laban ko kaem kawel nunga tere giam mu Jacob me ko ikikaso.

33 Se Laban Jacob ko kawam sel ningi kasu naguram ale loagaram. Ale aking Leah ko kawam sel ningi kasu naguram ale loagaram. Asele ura saonga imet ilagala mu nunga kawam sel ningi kasu naguram ale loagaram. Bare nu mel bo me arigam. Ale nukum kitira mu Rachel ko kawam sel ningi kasu naguram. 34 Bare Rachel mungkala ko nuet ko kaem kawel mu nunga giam ale ko camel ko daiga kuwim ningi kaluwuram, ale awote daigam bagakaso. Se Laban mel suen biya kawam sel ningi aniram mu ari gurugu saparam, bare nu ko kaem kawel me nungarkam.

35 Se Rachel nuet maonam, “Aninga Ba, gemang me ikuwurokko. Ani aga sige arigem ale dagiwasam, ni kema te barasu sanamarikko me terong.” Se Laban sor gi kutuwuram, bare ko kaem kawel me nungarkam.

36 Se Jacob gomang ninguru magaram se Laban ilak alisiram, “Ani anape memek beterem se ni iwitata aninga karem agarak tairem? 37 Se aitak ni aninga melmasak suen la ilu gurugu patawu saperem. Se nika mel i bo arigem agi mu, gi karogo tai imi te bitar se suen la, nika ta, aninga ta, arigimonko. Se nuna awiriya diram mu balmon se ikinakko.

38 “Ani yia 20 ko ni kerak bagerem. Se nika sipsip agi goat bo katir kuriang gue me sapa arigam. Agi ani ka sipsip garuk bo, tom bo te ta me morem ale kai naem, mena. 39 Tom mel memek saki ka sipsip nunga moakasan, mu ani me ka kasurukasam, mena. Ani agata sipsip magakaso mu koma bo to kuwim te bitakasam. Woremkalal agi tirom mel tere nokasan, mu ni tom suen biya ani koma kutuwurekko den aora biya aga manarukasam, se ani koma kutuwukasam. 40 Ani tirom kowarkalal uwutata bagakasam. Kowarkalal worem ninguru aga kanikaso. Se tirom mu marir ninguru aga kulukurukaso. Amotam anira me arikaso. 41 Yia 20 ko ani uwutata kerak baga se ka ura ilu lagerem. Ani ka nanawusari nunga giekko mu yia 14 ko ura iluwem, ale udagi yia 6 ko, nika sipsip se goat sang aisuko ko ura taem. Bare ni aninga ura koma balukasam uwutata me bitakasam. 42 Aninga ait Isaac se angatak Abraham nunga Kaem mu agarak me bagaram le mu, aninga ura kowar mu koma mena, ni ipi aga beterem se namerem le. Bare Kaem aninga angamang ikup se aga ura kowar beterem mu arigam, ale ekelako tirom den sail karogo ka maonam.”

43 Se Laban Jacob ko den koma balam, “Imet imi mu aninga nanawusari, se nononga kuriang mu aninga. Se sipsip se goat mu aninga tala. Se mel suen biya ni arigisam mu aninga. Bare ani lage bo te aga nanawusari se nunga kuriang nunga guramarikko me terong. 44 Buta se ni analak den bo kalonakko. Ale kausa bo betenak, ale pempem te nangamin ares maukko.”

45 Se Jacob manga bilik bo maiya wore tam ale patawu baongam. 46 Ale ko gue suan nunga maonam, “Manga sang gial ale nunumi awote awuralko,” mam. Se butata beteman. Se duap te dagiman ale na no gilingiman. 47 Se Aram den te Laban sor mu ko nup beteram Jegar Sahadutha mam. Se Hebrew den te Jacob sor mu ko nup beteram Galeed mam.

48 Se Laban balam, “Manga nunumi awote awuman imi mu kausa iwita, ariginak ale te nangamin ares maukko.” Buta se sor mu nup beteman Galeed maman. 49 Sor mu ko nup bo tala beteman Mizpah maman. Mu awuk, Laban balam, “Aitak ni analak kirker baganakko. Bare Yawe nangarkiwurukko.† Nup Mizpah mu ko ikia mu “kuwim te daiga ale awar loagara ko”. 50 Ni aninga nanawusari nunga bita maguwur agi, imet iru gi agi, se ani me ko ikiek agi, wore Kaem ni analak nangarkiwoso mu ko me kamili saparukko.”

51 Ale Laban akingtala Jacob maonam, “Manga nunumi awote awuman imi se manga bangorman sumu, mu ni analak nanga kusumuri anirukko. 52 Manga nunumi awote awura mu se manga baonga mu kausa iwita aniruk, se ani kiarik namarik me ka maguwurik, se ni betela, kier ale tair ani me aga maguwurko. 53 Anananga nanangatak Abraham Nahor ilak nunga Kaem mu nanga tutera ko Kaem bagarukko.”

Se Jacob den aora biya noko nuet Isaac ko Kaem, ko nguanga se nup patawukaso, wore ko nup te balam. 54 Ale nu goat bo moram ale sor duruk ago mu te Kaem tama bita tuam. Ale ko nunguning sang kaiyam ale inang beteram, se ko gue suan suen la taiman ale naman. Ale sor umu te ani gilingiman.

55 Ukiram se tumong biyala Laban barasam, ko nanawusari se ko numasari nunga iluwam ale den amilmil nungaram, ale nu peleram ko sor te namaram.