6
Muqeddes ibadetxanining qurulushi
2Tar. 3:1-14
Israillar Misirdin chiqqandin kéyinki töt yüz seksininchi yili, Sulaymanning Israilning üstidiki seltenitining tötinchi yilining ikkinchi éyida, yeni Zif éyida u Perwerdigarning öyini yasashqa bashlidi. 2Tar. 3:2; Ros. 7:47  


Sulayman padishah qurghan ibadetxana
Sulayman padishah Perwerdigargha yasighan ibadetxanining uzunluqi atmish gez, kengliki yigirme gez we égizliki ottuz gez idi. «ibadetxanining uzunluqi...» — ibraniy tilida «öyning uzunluqi...». «Perwerdigargha yasighan ibadetxanining uzunluqi atmish gez...» — muqeddes kitabta ishlitilgen «gez»ni belkim bir «jeynek» déyishke toghra kélidu — Yeni ademning jeynikidin barmaqlirining uchighiche bolghan ariliq (texminen 45 santimétr) idi. Ibadetxanidiki «muqeddes jay»ning aldidiki aywanning uzunluqi ibadetxanining kengliki bilen barawer bolup, yigirme gez idi. Ibadetxanining aldidiki aywanning kengliki on gez idi. Yuh. 10:23; Ros. 3:11; 5:12
U ibadetxanigha rojeklik dérize-penjirilerni ornatti. «U ibadetxanigha rojeklik dérize-penjirilerni ornatti» — bashqa birnechche xil terjimiler uchrishi mumkin bolghini bilen herhalda bu sözler dérizilerni körsitidu. Ibadetxana témigha, yeni muqeddes jay we «kalamxana»ning témigha yandash üch qewetlik bir imaretni saldi we uning ichige hujrilarni yasidi. «Ibadetxana témigha, yeni muqeddes jay we «kalamxana»ning témigha...» — mushu yerde «kalamxana» «eng muqeddes jay»ning bashqa birxil ismidur. 6:16ni we izahatini körüng. «Kalamxana» déyilishining sewebi, «eng muqeddes jay» ichide «ehde sanduqi» bar idi, «ehde sanduqi» ichide Xudaning Israil bilen tüzgen ehdinamisi saqlaqliq idi.
Tashqiriqi imaretning töwenki qewitining kengliki besh gez, ottura qewitining kengliki alte gez, üchinchi qewitining kengliki yette gez idi. Chünki ibadetxanining tashqi témida limlarni ornatqan töshükler bolmasliqi üchün u tamgha tekche chiqirilghanidi. «...ibadetxanining tashqi témida limlarni ornatqan töshükler bolmasliqi üchün u tamgha tekche chiqirilghanidi» — limning yene bir uchi «tashqi imaret»ning tashqi témigha békitilishi üchün shu terepte töshük téshilgen bolsa kérek. «Ibadetxana sxémisi»ni körüng.
Ibadetxana pütünley teyyar qilip élip kélin’gen tashlardin bina qilin’ghanidi. Shundaq qilghanda, uni yasighan waqitta ne bolqa ne palta ne bashqa tömür eswablarning awazi u yerde héch anglanmaytti.
Töwenki qewetning hujrilirining kirish ishiki ibadetxanining ong teripide idi; bir aylanma pelempey ottura qewetke andin ottura qewettin üchinchi qewetke chiqatti. «Töwenki qewetning hujrilirining kirish ishiki ibadetxanining ong teripide idi» — biz mushu yerde («töwenki qewet» dégen sözler bilen) kona grék tilidiki terjimige egeshtuq. «ibadetxanining ong teripi» ibadetxanining jenubiy teripidur.
Shundaq qilip Sulayman ibadetxanini yasap püttürdi. Ibadetxanining üstige xar-limlarni békitip, uni kédir taxtaylar bilen qaplidi. 10  U ibadetxanigha yandash imaretning qewetlirining égizlikini besh gezdin qildi. Shu imaretning qewetliri ibadetxanigha kédir limliri arqiliq tutushuqluq idi.
 
11  Perwerdigarning sözi Sulayman’gha kélip mundaq déyildiki: —
12  «Sen Manga yasawatqan bu ibadetxanigha kelsek, eger sen belgilimilirimde méngip, hökümlirimge riaye qilip, barliq emrlirimni tutup ularda mangsang, Men atang Dawutqa sen toghruluq éytqan sözümge emel qilimen; 2Sam. 7:13; 1Pad. 2:4; 9:4; 1Tar. 22:10, 19 13  Men Israillarning arisida makan qilip öz xelqim Israilni esla tashlimaymen».
14  Sulayman ibadetxanini yasap püttürdi. 15  Ibadetxanining tamlirining ich teripini u kédir taxtayliri bilen yasap, ibadetxanining tégidin tartip torusning limlirighiche yaghach bilen qaplidi; we archa taxtayliri bilen ibadetxanigha pol yatquzdi.
16  U ibadetxanining arqa témidin yigirme gez ölchep ara tam yasap, ichkiriki xanini hasil qildi; u tégidin tartip torus limlirighiche kédir taxtayliri bilen qaplidi. Bu eng ichkiriki xana bolup, yeni «kalamxana», «eng muqeddes jay» idi. «Bu eng ichkiriki xana bolup, yeni «kalamxana», «eng muqeddes jay» idi» — «eng muqeddes jay»ning «kalamxana» dep atilishining sewebi, uningda Xuda Musa peyghemberge tapshurghan «ehde tash taxtiliri» (Xudaning kalami) «ehde sanduqi» ichide turatti; we uning üstige belkim bezi waqtida, bash kahin shu «eng muqeddes jay»gha kirgende, Xudaning bésharetliri ulargha kélishi mumkin idi.
17  Uning aldidiki öy, yeni muqeddes xanining uzunluqi qiriq gez idi. 18  Ibadetxanining ichki tamlirigha qapaq we chéchekning nusxiliri neqish qilin’ghanidi. Ibadetxana pütünley kédir taxtaylar bilen qaplan’ghanidi. Héch tash körünmeytti.
19  Perwerdigarning ehde sanduqini u yerde qoyush üchün, u ibadetxanining ichkiridiki kalamxanini yasidi. 20  Kalamxanining uzunluqi yigirme gez, toghrisi yigirme gez, égizliki yigirme gez idi; u uni sap altundin qaplidi, shundaqla uning aldidiki kédir yaghachliq qurban’gahnimu shundaq qaplidi. «u ... uning aldidiki kédir yaghachliq qurban’gahnimu shundaq qaplidi» — bu ichidiki qurban’gahqa qurbanliqlar sunulmaytti; u «xushbuydan» yaki «xushbuygah» idi. 21  Sulayman ibadetxanining ichini sap altun bilen qaplidi; u ichki kalamxanining aldini altun zenjirler bilen tosidi; kalamxanini altun bilen qaplidi. 22  Shu teriqide u pütkül ibadetxanini, yeni pütkül ibadetxanining ichini altun bilen toluq qaplighanidi. Kalamxanigha teelluq bolghan qurban’gahnimu pütünley altun bilen qaplighanidi. «Kalamxanigha teelluq bolghan qurban’gah» — bu «qurban’gah», yeni «xushbuydan» adette kalamxanining sel aldida, «muqeddes jay»ning ichide idi.
23  Kalamxanigha u zeytun yaghichidin ikki kérubning sheklini yasidi. Herbirining égizliki on gez idi. «Kérublar» — kérublar bolsa Xudaning höküm-jazalirini yetküzidighan, intayin küchlük perishtilerdur. Mesilen, «Yar.» 3:24 we «Ez.» 10-babni körüng.   Mis. 25:18 24  Bir kérubning bir qanitining uzunluqi besh gez we yene bir qanitining uzunluqi hem besh gez bolup, bir qanitining uchidin yene bir qanitining uchighiche on gez idi. 25  Ikkinchi kérubning ikki qaniti qoshulup on gez idi. Ikki kérubning chong-kichikliki we shekli oxshash idi. 26  Bir kérubning égizliki on gez bolup, ikkinchi kérubningkimu hem shundaq idi. 27  U kérublarni ichkiriki xanida qoydi. Kérublarning qanatliri yéyilip turatti. Birsining bir qaniti bir tamgha tégip, ikkinchisining qaniti udulidiki tamgha tégip turatti; ikkisining ichidiki qanatliri xanining otturisida bir-birige tégiship turatti. Mis. 25:20 28  U kérublarni altun bilen qaplidi.
29  U ibadetxanining tamlirining pütkül ich chörsini, yeni ichkiriki xanining we hem tashqiriqi xanining chörisini kérub bilen xorma derexlirining shekilliri we chéchek nusxiliri bilen neqish qildi. 30  Ibadetxanining polini, yeni ichkiriki xanining hem tashqiriqi xaniningkini altun bilen qaplidi.
31  Kalamxanining kirish éghizigha u zeytun yaghichidin étilgen qosh ishiklerni yasidi. Ishiklerning késhekliri we béshi öyning toghrisining beshtin bir qismi idi. «Ishiklerning késhekliri we béshi öyning toghrisining beshtin bir qismi idi» — bashqa terjimisi: «Ishiklerning késhekliri besh chasiliq idi». Ibraniy tilini chüshinish tes. 32  Bu qosh ishikler zeytun yaghichidin étilgenidi; u ishiklerning üstige kérublar, xorma derexliri we chéchek nusxiliri neqish qilinip zinnetlen’genidi; u ishiklerni, jümlidin kérub bilen xorma derexlirining neqishlirini altun bilen qaplidi.
33  Ibadetxanining tashqi xanisining ishikining késheklirini zeytun yaghichidin yasidi; ular öyning toghrisining töttin bir qismi idi; « késhekler öyning toghrisining töttin bir qismi idi» — bashqa terjimisi: «ular (késhekler) töt chasiliq idi». Ibraniy tékistni chüshinish tes. 34  qosh qanatliq ishik bolsa archa yaghichidin yasaldi. Bir qaniti yéyilip qatlinatti, ikkinchi qanitimu yéyilip qatlinatti. 35  U ularning üstige kérublar, xorma derexliri we chéchek nusxilirini neqish qildi; andin ularning üstige, jümlidin neqishler üstige altun qaplidi.
36  Ichkiriki hoylining témini bolsa u üch qewet yonulghan tash bilen bir qewet kédir yaghichidin yasidi.
37  Sulaymanning seltenitining tötinchi yilining Zif éyida Perwerdigarning ibadetxanisining uli sélindi. «tötinchi yilining Zif éyida...» — «Zif» éyi ikkinchi ay. Bu belkim miladiyedin ilgiriki 966-yili, Aprél yaki May ayliri bolushi mumkin idi. 38  We on birinchi yilining Bul éyida, yeni sekkizinchi ayda ibadetxanining héchyéri qaldurulmay, layihe boyiche pütünley tamam boldi. Shundaq qilip uning öyni yasishigha yette yil ketti. «layihe boyiche pütünley tamam boldi» — mushu yerde «layihe» belkim Dawut Muqeddes Rohning körsetmisi arqiliq aldin körsetken sxémisini körsitidu «1Tar.» 28:19).
 
 

6:1 2Tar. 3:2; Ros. 7:47

6:2 «ibadetxanining uzunluqi...» — ibraniy tilida «öyning uzunluqi...». «Perwerdigargha yasighan ibadetxanining uzunluqi atmish gez...» — muqeddes kitabta ishlitilgen «gez»ni belkim bir «jeynek» déyishke toghra kélidu — Yeni ademning jeynikidin barmaqlirining uchighiche bolghan ariliq (texminen 45 santimétr) idi.

6:3 Yuh. 10:23; Ros. 3:11; 5:12

6:4 «U ibadetxanigha rojeklik dérize-penjirilerni ornatti» — bashqa birnechche xil terjimiler uchrishi mumkin bolghini bilen herhalda bu sözler dérizilerni körsitidu.

6:5 «Ibadetxana témigha, yeni muqeddes jay we «kalamxana»ning témigha...» — mushu yerde «kalamxana» «eng muqeddes jay»ning bashqa birxil ismidur. 6:16ni we izahatini körüng. «Kalamxana» déyilishining sewebi, «eng muqeddes jay» ichide «ehde sanduqi» bar idi, «ehde sanduqi» ichide Xudaning Israil bilen tüzgen ehdinamisi saqlaqliq idi.

6:6 «...ibadetxanining tashqi témida limlarni ornatqan töshükler bolmasliqi üchün u tamgha tekche chiqirilghanidi» — limning yene bir uchi «tashqi imaret»ning tashqi témigha békitilishi üchün shu terepte töshük téshilgen bolsa kérek. «Ibadetxana sxémisi»ni körüng.

6:8 «Töwenki qewetning hujrilirining kirish ishiki ibadetxanining ong teripide idi» — biz mushu yerde («töwenki qewet» dégen sözler bilen) kona grék tilidiki terjimige egeshtuq. «ibadetxanining ong teripi» ibadetxanining jenubiy teripidur.

6:12 2Sam. 7:13; 1Pad. 2:4; 9:4; 1Tar. 22:10, 19

6:16 «Bu eng ichkiriki xana bolup, yeni «kalamxana», «eng muqeddes jay» idi» — «eng muqeddes jay»ning «kalamxana» dep atilishining sewebi, uningda Xuda Musa peyghemberge tapshurghan «ehde tash taxtiliri» (Xudaning kalami) «ehde sanduqi» ichide turatti; we uning üstige belkim bezi waqtida, bash kahin shu «eng muqeddes jay»gha kirgende, Xudaning bésharetliri ulargha kélishi mumkin idi.

6:20 «u ... uning aldidiki kédir yaghachliq qurban’gahnimu shundaq qaplidi» — bu ichidiki qurban’gahqa qurbanliqlar sunulmaytti; u «xushbuydan» yaki «xushbuygah» idi.

6:22 «Kalamxanigha teelluq bolghan qurban’gah» — bu «qurban’gah», yeni «xushbuydan» adette kalamxanining sel aldida, «muqeddes jay»ning ichide idi.

6:23 «Kérublar» — kérublar bolsa Xudaning höküm-jazalirini yetküzidighan, intayin küchlük perishtilerdur. Mesilen, «Yar.» 3:24 we «Ez.» 10-babni körüng.

6:23 Mis. 25:18

6:27 Mis. 25:20

6:31 «Ishiklerning késhekliri we béshi öyning toghrisining beshtin bir qismi idi» — bashqa terjimisi: «Ishiklerning késhekliri besh chasiliq idi». Ibraniy tilini chüshinish tes.

6:33 « késhekler öyning toghrisining töttin bir qismi idi» — bashqa terjimisi: «ular (késhekler) töt chasiliq idi». Ibraniy tékistni chüshinish tes.

6:37 «tötinchi yilining Zif éyida...» — «Zif» éyi ikkinchi ay. Bu belkim miladiyedin ilgiriki 966-yili, Aprél yaki May ayliri bolushi mumkin idi.

6:38 «layihe boyiche pütünley tamam boldi» — mushu yerde «layihe» belkim Dawut Muqeddes Rohning körsetmisi arqiliq aldin körsetken sxémisini körsitidu «1Tar.» 28:19).