Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Yuⱨanna 4

Əysa bilǝn Samariyǝlik ayal

1 Əmdi Pǝrisiylǝrning «Əysaning muhlis ⱪilip qɵmüldürgǝnliri Yǝⱨyaningkidin kɵp ikǝn» degǝn hǝwǝrni angliƣinini Rǝb uⱪⱪandin keyin■ 2 (ǝmǝliyǝttǝ Əysa ɵzi ǝmǝs, muhlisliri qɵmüldürǝtti) 3 u Yǝⱨudiyǝ ɵlkisidin qiⱪip yǝnǝ Galiliyǝgǝ kǝtti. 4 Əmdi u yol üstidǝ Samariyǝ ɵlkisidin ɵtüxi kerǝk idi.□ 5 Xuning bilǝn u Yaⱪup ɵz oƣli Yüsüpkǝ bǝrgǝn yǝrgǝ yeⱪin bolƣan Samariyǝning Sihar degǝn bir xǝⱨirigǝ kǝldi.■ 6 Xu yǝrdǝ «Yaⱪupning ⱪuduⱪi» bar idi. Əysa sǝpiridǝ qarqiƣinidin ⱪuduⱪning ⱪexiƣa kelip olturdi. Bu tǝhminǝn altinqi saǝt idi.□ 7-8 Əysaning muhlisliri yemǝklik setiwelix üqün xǝⱨǝrgǝ kirip kǝtkǝnidi. Xu qaƣda, Samariyǝlik bir ayal su alƣili kǝldi. Əysa uningƣa:

— Manga iqkili su bǝrgin, — dedi.

9 Ayal uningdin:

— Ɵzingiz Yǝⱨudiy tursingiz, mǝndǝk Samariyǝlik bir ayaldin ⱪandaⱪlarqǝ iqkili su tǝlǝp ⱪilip ⱪaldingiz? — dǝp soridi (qünki Yǝⱨudiylar Samariyǝliklǝr bilǝn ⱨeqⱪandaⱪ bardi-kǝldi ⱪilmaytti).□ ■

10 Əysa uningƣa jawabǝn:

— Əgǝr sǝn Hudaning sowƣitining nemiliki wǝ sǝndin su soriƣuqining kim ikǝnlikini bilsǝngidi, undaⱪta sǝn uningdin tilǝytting wǝ u sanga ⱨayatliⱪ süyini berǝtti.

11 Ayal uningdin:

— Tǝⱪsir, su tartⱪudǝk ⱨeqnǝrsingiz bolmisa, uning üstigǝ ⱪuduⱪ qongⱪur tursa, ⱨayatliⱪ süyini nǝdin alisiz? ■ 12 Əjǝba, bu ⱪuduⱪni bizgǝ miras ⱪaldurƣan atimiz Yaⱪuptin uluƣmusiz? Bu ⱪuduⱪtin ɵzi, oƣulliri wǝ mal-waranlirimu su iqkǝn — dedi.□

13 Əysa uningƣa jawabǝn:

— Bu suni iqkǝn ⱨǝrkim yǝnǝ ussaydu. 14 Əmma mǝn beridiƣan suni iqküqi ⱨǝrkim mǝnggügǝ ussimaydiƣan bolidu wǝ bǝlki mǝn uningƣa beridiƣan su uning iqidǝ uni mǝnggülük ⱨayatliⱪⱪa elip baridiƣan, urƣup qiⱪidiƣan bir bulaⱪ bolidu, — dedi.■

15 Ayal: — Tǝⱪsir, manga bu sudin bǝrgǝysizki, mǝn yǝnǝ ussimaydiƣan wǝ muxu yǝrgǝ su tartⱪili ikkinqi kǝlgüqi bolmaydiƣan bolay! — dedi.□

16 Əysa:

— Berip eringni bu yǝrgǝ qaⱪirip kǝlgin, — dedi.

17 — Erim yoⱪ, — dǝp jawab bǝrdi ayal.

— Erim yoⱪ dǝp, rast eytting. 18 Qünki bǝx ǝrgǝ tǝgding wǝ ⱨazir sǝndǝ bolƣini sening ering ǝmǝs. Buni toƣra eytting! — dedi Əysa.

19 Ayal uningƣa: — Tǝⱪsir, ǝmdi kɵrdümki, siz ǝslidǝ pǝyƣǝmbǝr ikǝnsiz! ■ 20 Ata-bowilirimiz bu taƣda ibadǝt ⱪilip kǝlgǝn, lekin silǝr Yǝⱨudiylar «Ibadǝtni Yerusalemda ⱪilix kerǝk!» dǝwalisilǝrƣu? — dedi.□ ■

21 Əysa uningƣa mundaⱪ dedi:

— Hanim, manga ixǝngin, xundaⱪ bir waⱪti-saiti keliduki, silǝrning Atiƣa ibadǝt ⱪilixinglar üqün nǝ bu taƣda yaki nǝ Yerusalemda boluxunglarning ⱨajiti ⱪalmaydu. 22 Silǝr ibadǝt ⱪilƣininglarni bilmǝysilǝr; biraⱪ biz kimgǝ ibadǝt ⱪilƣinimizni bilimiz. Qünki nijat-ⱪutⱪuzulux Yǝⱨudiylar arⱪiliⱪ bolidu. □ ■ 23 Lekin xundaⱪ bir waⱪit kelidu — wǝ xundaⱪla ⱨazir kǝldiki, ⱨǝⱪiⱪiy ibadǝt ⱪilƣuqilar Atiƣa roⱨ wǝ ⱨǝⱪiⱪǝt bilǝn ibadǝt ⱪilidu. Ata Ɵzigǝ ǝnǝ xundaⱪ ⱨǝⱪiⱪiy ibadǝt ⱪilƣuqilarni izdimǝktǝ. □ 24 Huda roⱨtur wǝ uningƣa ibadǝt ⱪilƣuqilar roⱨ wǝ ⱨǝⱪiⱪǝt bilǝn Uningƣa ibadǝt ⱪilixi kerǝktur.■

25 Ayal uningƣa:

— Mǝsiⱨning, yǝni «Hristos» degǝnning kelidiƣanliⱪini bilimǝn. U kǝlgǝndǝ, bizgǝ ⱨǝmmǝ ixlarni eytip beridu — dedi.□

26 Əysa uningƣa: — Sǝn bilǝn sɵzlixiwatⱪuqi mǝn dǝl xudurmǝn! — dedi.■

27 Xu qaƣda uning muhlisliri ⱪaytip kǝldi. Ular uning bir ayal bilǝn sɵzlixiwatⱪanliⱪiƣa ⱨang-tang ⱪelixti; lekin ⱨeqⱪaysisi uningdin: «Uningdin nemǝ izdǝysǝn?» yaki «Nemixⱪa uning bilǝn sɵzlixisǝn?» dǝpmu sorimidi.

28 Xuning bilǝn ayal kozisini taxlap ⱪoyup, xǝⱨǝrgǝ ⱪaytip berip, kixilǝrgǝ:

29 — Yürünglar, ⱨayatimda ⱪilƣanlirimning ⱨǝmmisini manga eytip bǝrgǝn bir kixini kɵrüp kelinglar. Əjǝba, Mǝsiⱨ xumidu? — dedi.

30 Buning bilǝn halayiⱪ xǝⱨǝrdin qiⱪip, Əysaning aldiƣa kelixti.

31 Xu ariliⱪta muhlisliri uningƣa:

— Ustaz, bir nǝrsǝ yǝwalsangqu? — dǝp ɵtünüxti.

32 Lekin u ularƣa:

— Mening silǝr bilmǝydiƣan bir yemǝklikim bar, — dedi.

33 Muhlislar bir-birigǝ:

— Əjǝba, birsi uningƣa yegili bir nǝrsǝ ǝkelip bǝrgǝnmidu? — deyixti.

34 Əysa ularƣa mundaⱪ dedi: — Mening yemǝklikim — meni Əwǝtküqining iradisini ǝmǝlgǝ axurux wǝ uning manga tapxurƣan hizmitini tamamlaxtur.

35 — Silǝr: «Ⱨosul yeƣixⱪa yǝnǝ tɵt ay ⱪaldi» dǝwatmamsilǝr? Mana, silǝrgǝ eytayki, bexinglarni kɵtürüp etizlarƣa ⱪaranglar, ziraǝtlǝr sarƣiyip oruxⱪa tǝyyar boldi! □ ■ 36 Wǝ ormiqi ix ⱨǝⱪⱪini alidu wǝ mǝnggülük ⱨayatⱪa toplanƣan ⱨosulni yiƣidu, xuning bilǝn teriƣuqi bilǝn ormiqi tǝng xadlinidu. □ 37 Qünki bu ixta «biri teriydu, yǝnǝ biri yiƣidu» degǝn sɵz ǝmǝlgǝ axurulidu. 38 Mǝn silǝrni ɵzünglar ǝmgǝk singdürmigǝn ⱨosulni yiƣixⱪa ǝwǝttim; baxⱪilar ǝmgǝk ⱪildi wǝ silǝr ularning ǝmgikining mewisini elixⱪa nesip boldunglar.□

39 Xu xǝⱨǝrdiki nurƣun Samariyǝliklǝr ⱨeliⱪi ayalning: «U ⱨayatimda ⱪilƣanlirimning ⱨǝmmisini manga eytip bǝrdi» degǝn guwaⱨliⱪ sɵzini anglap, Əysaƣa etiⱪad ⱪildi. 40 Xunga, ular uning aldiƣa kelip, uning ɵzliri bilǝn billǝ turuxini ɵtünüxkili turdi; xuning bilǝn u u yǝrdǝ ikki kün turdi.

41 Uning sɵz-kalami arⱪiliⱪ tehimu kɵp adǝm uningƣa etiⱪad ⱪildi. 42 Ular ayalƣa:

— Bizning etiⱪad ⱪiliximiz ǝmdi sening sɵzliring sǝwǝbidin ǝmǝs, qünki ɵzimiz uni angliduⱪ wǝ bilduⱪki, dunyaning Ⱪutⱪuzƣuqisi dǝl xu kixidur! — deyixti.

Bir ǝmǝldarning oƣlining saⱪaytilixi

Mat. 8:5-13; Luⱪa 7:1-10

43 Bu ikki kündin keyin u xu yǝrdin qiⱪip Galiliyǝgǝ ⱪarap mangdi 44 (qünki Əysa ɵzi: «Ⱨeqbir pǝyƣǝmbǝrning ɵz yurtida izziti yoⱪtur» dǝp guwaⱨliⱪ bǝrgǝnidi). ■ 45 Xuning bilǝn u Galiliyǝgǝ kǝlginidǝ, Galiliyǝliklǝr uning ɵtüp ketix ⱨeytida Yerusalemda ⱪilƣan ǝmǝllirining ⱨǝmmisini kɵrgǝqkǝ, uni ⱪarxi elixti (qünki ularmu ⱨeytⱪa qiⱪⱪanidi). □ 46 Əmdi Əysa bu ⱪetim Galiliyǝdiki Kana yezisiƣa yǝnǝ bardi (u dǝl xu yǝrdǝ suni xarabⱪa aylandurƣanidi). Xu künlǝrdǝ, Kǝpǝrnaⱨum xǝⱨiridǝ oƣli kesǝl bolup yatⱪan bir orda ǝmǝldari bar idi. ■ 47 U Əysaning Yǝⱨudiyǝdin Galiliyǝgǝ kǝlgǝnlikini anglap, uning aldiƣa bardi wǝ:

— Ɵyümgǝ qüxüp, sǝkratta yatⱪan oƣlumni saⱪaytip bǝrgǝyla! — dǝp tohtimay iltija ⱪildi.□

48 Xuning bilǝn, Əysa uningƣa:

— Silǝr Galiliyǝliklǝr mɵjizilik alamǝtlǝr wǝ karamǝtlǝrni kɵrmigüqǝ, ⱨeq etiⱪad ⱪilmaysilǝr! — dedi.■

49 Orda ǝmǝldari Əysaƣa:

— Tǝⱪsir, balam ɵlmǝstǝ qüxkǝyla! — dedi.

50 Əysa uningƣa: — Barƣin, oƣlung ⱨayat ⱪaldi! — dedi.

Ⱨeliⱪi adǝm Əysaning eytⱪan sɵzigǝ ixinip, ɵyigǝ ⱪarap mangdi. 51 Yolda ketip barƣinida, uning ⱪulliri aldiƣa qiⱪip, baliliri ⱨayat, dǝp uⱪturdi.

52 Əmǝldar ulardin oƣlining ⱪaysi saǝttin baxlap yahxilinixⱪa yüzlǝngǝnlikini soriwidi, ular:

— Tünügün yǝttinqi saǝttǝ ⱪizitmisi yandi, — deyixti.

53 Balining atisi buning dǝl Əysaning ɵzigǝ: «Oƣlung ⱨayat ⱪaldi!» degǝn saǝt ikǝnlikini bilip yǝtti. Xuning bilǝn ɵzi pütkül ailisidikilǝr bilǝn billǝ etiⱪad ⱪilixti. 54 Bu Əysaning Yǝⱨudiyǝdin Galiliyǝgǝ kǝlgǝndin keyinki kɵrsǝtkǝn ikkinqi mɵjizilik alamiti idi.□

■4:1 Yⱨ. 3:26.

□4:4 «u yol üstidǝ Samariyǝ ɵlkisidin ɵtüxi kerǝk idi» — Yǝⱨudiylar Samariyǝliklǝrgǝ ɵq bolƣaqⱪa, ular Yǝⱨudiyǝdin Galiliyǝgǝ mangƣanda, Samariyǝdin ǝmǝs, daim Iordan dǝryasini boylap mangatti. Xunga «Samariyǝ ɵlkisidin ɵtüxi kerǝk» degǝn sɵz muxu yǝrdǝ Əysaning bu yol bilǝn mengixi Hudaning iradisi ikǝnlikini bilgǝnlikini ayan ⱪilidu.

■4:5 Yar. 33:19; 48:22; Yǝ. 24:32.

□4:6 «Yaⱪupning ⱪuduⱪi» — grek tilida «Yaⱪupning buliⱪi». U yǝr astidiki bulaⱪ bolƣaqⱪa, «ⱪuduⱪ» idi. «Bu tǝhminǝn altinqi saǝt idi» — yaki ǝtigǝndǝ saǝt altidǝ yaki qüxtin keyin altinqi saǝttǝ (5:4diki izaⱨatni kɵrüng).

□4:9 «...qünki Yǝⱨudiylar Samariyǝliklǝr bilǝn ⱨeqⱪandaⱪ bardi-kǝldi ⱪilmaytti» — Yǝⱨudiylar Samariyǝliklǝrni kapir dǝp, ⱨǝtta ularning qinǝ-ⱪaqilirinimu ixlǝtmǝytti. Yǝⱨudiy hǝlⱪi ǝn’ǝniliri boyiqimu «Xu kapirlarƣa ⱪǝrzdar boluxⱪa ⱪǝt’iy bolmaydu» dǝp Samariyǝliklǝrdin ⱨeqnemǝ sorimatti. Uning üstigǝ Yǝⱨudiy ǝrkǝklǝr sirtlarda bolƣanda ⱨeqⱪaqan natonux bir ayal bilǝn (ⱨǝtta bǝzidǝ tonux ayallar bilǝnmu) sɵzlǝxmǝytti. 27-ayǝtni kɵrüng.

■4:9 Luⱪa 9:52, 53; Yⱨ. 8:48.

■4:11 Yǝr. 2:13.

□4:12 «Əjǝba, bu ⱪuduⱪni bizgǝ miras ⱪaldurƣan atimiz Yaⱪuptin uluƣmusiz? Bu ⱪuduⱪtin ɵzi, oƣulliri wǝ mal-waranlirimu su iqkǝn» — ayalning bu sɵzining iqki mǝnisi bǝlkim «Ⱪuduⱪ kolap su tepix asan ǝmǝs. Pǝⱪǝt naⱨayiti bilimlik adǝmlǝr xundaⱪ ⱪilalaydu. Uning üstigǝ ⱨǝtta uluƣ Yaⱪup ɵzimu muxu sudin iqkǝn, uningdin yahxi su tapalmiƣan. Siz uningdin uluƣsiz, Yaⱪup iqkǝn sudin ǝwzǝl süyüng barmu?!» degǝnlik bolsa kerǝk.

■4:14 Yⱨ. 3:16; 6:27, 35, 54; 7:38.

□4:15 «Tǝⱪsir, manga bu sudin bǝrgǝysizki, mǝn yǝnǝ ussimaydiƣan wǝ muxu yǝrgǝ su tartⱪili ikkinqi kǝlgüqi bolmaydiƣan bolay!» — Ayalning tǝlǝppuzi bǝlkim kinayilikrǝk yaki gumanliⱪraⱪ bolsa kerǝk. Bizningqǝ pǝⱪǝt Əysa ayalning ɵz ǝrliri toƣruluⱪ bexarǝtlik sɵz ⱪilƣanda (18-ayǝt), andin ayal uning ⱨǝⱪiⱪiy Mǝsiⱨ ikǝnlikini bilip yetidu.

■4:19 Luⱪa 7:16; 24:19; Yⱨ. 6:14.

□4:20 «Ata-bowilirimiz bu taƣda ibadǝt ⱪilip kǝlgǝn» — «bu taƣ» Gǝrizim teƣidur. Samariyǝliklǝr xu yǝrdǝ ɵz ibadǝthanisini ⱪurƣanidi. «lekin silǝr Yǝⱨudiylar «Ibadǝtni Yerusalemda ⱪilix kerǝk!» dǝwalisilǝrƣu?» — demisǝkmu, ayalning bu sɵzi ǝmǝliy bir soaldur, yǝni: — Nemixⱪa xundaⱪ? Bu toƣrimu? — degǝndǝk.

■4:20 Ⱪan. 12:5,11; 1Pad. 9:3; 2Tar. 7:12.

□4:22 «nijat-ⱪutⱪuzulux Yǝⱨudiylar arⱪiliⱪ bolidu» — qünki (1) Huda ⱨǝⱪiⱪiy sɵz-kalamini ǝslidǝ Yǝⱨudiy hǝlⱪigǝ alaⱨidǝ tapxurƣan; (2) ⱨǝmmidin muⱨimi, Hudaning wǝdilirigǝ asasǝn Mǝsiⱨ Yǝⱨudiylardin qiⱪidu.

■4:22 Yar. 12:3; 18:18; 22:18; 26:4; 2Pad. 17:29; Ibr. 7:14.

□4:23 «...roⱨ wǝ ⱨǝⱪiⱪǝt bilǝn ibadǝt ⱪilidu» — demǝk, (1) Hudaning Muⱪǝddǝs Roⱨi arⱪiliⱪ; (2) ⱨǝrbir ibadǝt ⱪilƣuqi insan ɵzining pütkül roⱨi bilǝn; (3) Huda insanlarƣa tapxurƣan ⱨǝⱪiⱪǝt (Ɵz sɵz-kalami) boyiqǝ; (4) ⱨǝrⱪandaⱪ yalƣanqiliⱪni taxliƣan ⱨalda ibadǝt ⱪilixtur.

■4:24 2Kor. 3:17.

□4:25 «Mǝsiⱨning, yǝni «Hristos» degǝn...» — «Hristos» grek tilidiki sɵz bolup, «Mǝsiⱨ», yǝni «Mǝsiⱨ ⱪilinƣan (zat)» degǝnni bildüridu.

■4:26 Yⱨ. 9:37.

□4:35 «Silǝr: «ⱨosul yeƣixⱪa yǝnǝ tɵt ay ⱪaldi» dǝwatmamsilǝr?» — xu waⱪit bǝlkim oninqi yaki onbirinqi ay idi. «Mana, silǝrgǝ eytayki, bexinglarni kɵtürüp etizlarƣa ⱪaranglar, ziraǝtlǝr sarƣiyip oruxⱪa tǝyyar boldi!» — xübⱨisizki, Əysa muxu yǝrdǝ tǝswirlǝngǝn «ⱨosul» ⱨazir xǝⱨǝrdin qiⱪip ɵzining yeniƣa keliwatⱪanlarni, xundaⱪla ɵzigǝ etiⱪad ⱪilmaⱪqi bolƣanlarni kɵzdǝ tutidu — «huddi ziraǝtlǝr sarƣiyip oruxⱪa tǝyyar bolƣandǝk, bu kixilǝrmu etiⱪad ⱪilixⱪa tǝyyar boldi» degǝndǝk.

■4:35 Mat. 9:37; Luⱪa 10:2.

□4:36 «ormiqi ix ⱨǝⱪⱪini alidu wǝ mǝnggülük ⱨayatⱪa toplanƣan ⱨosulni yiƣidu» — «ormiqi»lar Hudaning kixilǝrni ɵz hux hǝwǝrigǝ ixǝndürüxtiki ahirⱪi wasitisi bolƣanlarni kɵrsitidu. Hux hǝwǝrni ⱪobul ⱪilƣanlar mǝnggülük ⱨayatⱪa erixidu. Muxular bolsa dǝl Huda Ɵz Kalami bolƣan Əysa Mǝsiⱨning ⱪurbanliⱪidin kütkǝn ⱨosuldur (mǝsilǝn, «Rim.» 8:29-30, «1Kor.» 3:5-9, «Ibr.» 2:10ni kɵrüng). «xuning bilǝn teriƣuqi bilǝn ormiqi tǝng xadlinidu» — «teriƣuqi» Hudaning sɵz-kalamini kixilǝrgǝ birinqi bolup yǝtküzgüqi bolidu.

□4:38 «baxⱪilar ǝmgǝk ⱪildi wǝ silǝr ularning ǝmgikining mewisini elixⱪa nesip boldunglar» — kim «ǝmgǝk ⱪilip» teriƣan? Bizningqǝ ular: (1) Tǝwrat dǝwridiki Hudaning muⱪǝddǝs bǝndiliri, bolupmu pǝyƣǝmbǝrlǝr; (2) pǝyƣǝmbǝrlǝrning bexarǝtlirini ǝtiwarlap ularni Israillarƣa (xundaⱪla Samariyǝliklǝrgǝ) ɵgǝtkǝn, Hudaƣa sadiⱪ bolƣan Tǝwrat ustazliri; (3) Yǝⱨya pǝyƣǝmbǝr wǝ muhlisliri. Bu üq türküm kixilǝr hǝlⱪⱪǝ Hudaning sɵz-kalamini ⱪaldurup, ularni Mǝsiⱨning kelixigǝ, xundaⱪla uningƣa etiⱪad ⱪilixⱪa tǝyyarliƣanidi. (4) Mǝsiⱨning ɵzi «teriƣan». «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ yǝnǝ buning üstidǝ tohtilimiz.

■4:44 Mat. 13:57; Mar. 6:4; Luⱪa 4:24.

□4:45 «Galiliyǝliklǝr uning ɵtüp ketix ⱨeytida Yerusalemda ⱪilƣan ǝmǝllirining ⱨǝmmisini kɵrgǝqkǝ,...» — 2:23ni kɵrüng. «Galiliyǝliklǝr... uni ⱪarxi elixti» — muxu sɵzlǝr -44-ayǝt bilǝn kɵrünüxtǝ sǝl zitrǝk bolƣini bilǝn, 48-ayǝttǝ Galiliyǝdikilǝrning ǝmǝliy ǝⱨwali kɵrsitilidu. Ular ǝmǝliyǝttǝ ahir berip (6-babta) uning sɵzlirini rǝt ⱪilip uningdin ayrilip ketidu. Xunga ular uning ⱨǝⱪiⱪiy ⱨɵrmitini ⱪilmidi.

■4:46 Yⱨ. 2:1,11.

□4:47 «... Ɵyümgǝ qüxüp, sǝkratta yatⱪan oƣlumni saⱪaytip bǝrgǝyla!» — Kǝpǝrnaⱨumdin Kanaƣa baridiƣan yolning 33 kilometri dawanƣa qiⱪidiƣan yol.

■4:48 1Kor. 1:22.

□4:54 «Bu Əysaning Yǝⱨudiyǝdin Galiliyǝgǝ kǝlgǝndin keyinki kɵrsǝtkǝn ikkinqi mɵjizilik alamiti idi» — oⱪurmǝnlǝr xuni kɵrǝlǝyduki, bu Əysaning «yaratⱪan ikkinqi mɵjizisi» ǝmǝs, bǝlki pǝⱪǝt uning «Yǝⱨudiyǝdin Galiliyǝgǝ kǝlgǝndin keyinki» yaratⱪan alamitiidi. «Alamǝt» bolsa, Mǝsiⱨning salaⱨiyitining bir tǝripini eniⱪ wǝ alaⱨidǝ ⱨalda kɵrsǝtkǝn bir mɵjizidur.