Kɵp xǝⱨǝr-yezilar wǝyran bolƣaqⱪa, yaki yat ǝllǝrning igidarqiliⱪi astida bolƣaqⱪa, bǝlkim ⱨǝrhil imkaniyǝt tǝng boluxi mumkin idi.
□7:2 «inim Ⱨanan» — Nǝⱨǝmiyaning inisi 1:2, 3dǝ tilƣa elinidu. «Mǝn inim Ⱨanani bilǝn ... Ⱨananiyani Yerusalemni baxⱪuruxⱪa ⱪoydum» — Yerusalemni baxⱪuruxⱪa adǝmlǝrni ⱪoyux, Nǝⱨǝmiyaning Artahxaxtaning yeniƣa ⱪaytmaⱪqi ikǝnlikini kɵrsitixi mumkin (2:6ni kɵrüng). «Ⱨananiya ixǝnqlik adǝm bolup...» — ibraniy tilida «u ixǝnqlik adǝm bolup..». Bǝzi alimlar «u» Ⱨananini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu.
□7:3 «dǝrwaziwǝnlǝr yenida turup kɵzǝt ⱪilisun» — ibraniy tilida «ular yenida turup kɵzǝt ⱪilisun». «xuningdǝk Yerusalemda turuwatⱪanlardin ⱪarawullar kɵzǝt nɵwǝtlirigǝ ⱪoyulup bekitilsun; ⱨǝrbir adǝm ɵzining bir kɵzitigǝ mǝs’ul bolsun, xundaⱪla ⱨǝrbirining kɵziti ɵz ɵyining udulida bolsun, dǝp tapilidim» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «xuningdǝk Yerusalemning ⱪowuⱪliri qüx waⱪtida oquⱪ turmisun; ⱪowuⱪlar etilgǝndǝ, baldaⱪliri taⱪalƣinida dǝrwaziwǝnlǝr yenida turup kɵzǝt ⱪilisun; Yerusalemda turuwatⱪanlardin ⱪarawullar elinip, kɵzǝt nɵwǝtlirigǝ ⱪoyup bekitilsun; bǝzilǝr alaⱨidǝ nɵwǝttiki kɵzǝttǝ tursun, bǝzilǝr ɵz ɵyining udulida kɵzǝttǝ tursun». Yǝnǝ baxⱪa birnǝqqǝ hil tǝrjimiliri uqrixi mumkin.
□7:6 «Tɵwǝndikilǝr... ǝsli Babil padixaⱨi Neboⱪadnǝsar tǝripidin sürgün ⱪilinƣanlardin...» — bu tizimlik bilǝn «Əzra» 2-babtiki tizimlik otturisida adǝmlǝrning isimliri, sani wǝ tizimlik tǝrtipidǝ bǝzidǝ azraⱪ pǝrⱪlǝr bar. Bu pǝrⱪlǝr ikki tizimlikning ⱨǝⱪiⱪǝt ikǝnlikigǝ tehimu ispat beridu. Ikkinqi tizimlikni Yerusalemda, birinqi tizimlikni Babilda ⱪilƣan boluxi mumkin. Ikkinqi tizimlik ahirida Yerusalemƣa yetip kelip olturaⱪlaxⱪanlarni kɵrsitidu; birinqi tizimliktǝ hatirilǝngǝn bǝziliri xübⱨisizki, keyin niyitidin eynip, Yerusalemƣa barmay ⱪalƣan yaki barƣandin keyin, yǝnǝ Babilƣa ⱪaytip kǝtkǝnidi; xundaⱪla Yerusalemƣa ⱪaytix yolida ɵlgǝnlǝr boluximu mumkin. Əslidiki tizimlikkǝ hatirilǝnmigǝn bolsimu, lekin keyin Yerusalemƣa barimǝn dǝp «ⱪaytix»ⱪa ⱪatnaxⱪanlarmu bar bolsa kerǝk; ular ikkinqi tizimlikkǝ hatirilǝngǝn.
■7:6 Əzra 2
□7:24 «Ⱨarif» — «Əzra» 2:18dǝ «Yoraⱨ».
□7:25 «Gibeon» — «Əzra» 2:20dǝ «Gibbar».
□7:37 «Lod, Ⱨadid wǝ Ononing ǝwladliri...» — yaki «Lodluⱪlar, Ⱨadidliⱪlar wǝ Onoluⱪlar...».
□7:43 «Hodwaⱨ» — «Əzra» 2:40dǝ «Hodawiya».
□7:46 «ibadǝthana hizmǝtkarliri» — ibraniy tilida «Nǝtiniylar». Mǝnisi bǝlkim «beƣixlanƣanlar». Ularning ǝjdadliri bǝlkim «Gibeonluⱪlar» idi. «Yǝxua» 9:27ni wǝ «1Tar.» 9:2ni kɵrüng.
□7:47 «Siya» — «Əzra» 2:47dǝ «Siyaⱨa».
□7:52 «Nǝfussǝsim» — «Əzra» 2:50dǝ «Nǝfussim».
□7:54 «Bazlit» — yaki «Bazlut» «Əzra» 2:52.
□7:57 «Perida» — yaki «Peruda» «Əzra» 2:55.
□7:59 «Amon» — yaki «Ami» «Əzra» 2:57.
□7:63 «Kozning ǝwladliri» — yaki «Ⱨakkozning ǝwladliri».
□7:65 «Waliy» — ibraniy tilidiki «Tirxata», ǝslidǝ Pars tili bolup, mǝnisi bǝlkim «janabliri». «urim wǝ tummim» — alaⱨidǝ birhil taxlar. U kaⱨin kiygǝn «ǝfod»ning yanquⱪida (ⱪoxenda) turidu. Bu taxlar arⱪiliⱪ Israil hǝlⱪi Hudadin yol sorisa bolatti. «Mis.» 28:28-30ni kɵrüng. «urim wǝ tummimni kɵtürgüqi kaⱨin arimizda hizmǝttǝ bolƣuqǝ» — mǝnisi bǝlkim: (1) urim wǝ tummim Babilda sürgün bolƣan waⱪtida yoⱪap kǝtkǝn boluxi mumkin; (2) tepilƣini bilǝn ularƣa tǝbir berip mǝnisini qüxǝndüridiƣan kaⱨin tehi qiⱪmidi.
□7:66 «ⱪiriⱪ ikki ming üq yüz atmix kixi» — bu «Əzra» 2:64diki sanƣa ohxax; xübⱨisizki, bu Yerusalemƣa yetip kelip, Babilƣa ⱪaytmay, Yǝⱨudiyǝdǝ ⱨǝⱪiⱪiy olturaⱪlaxⱪanlarning sanidur.
□7:70 «darik» — (yaki «drahma») — muxu yǝrdǝ Pars imperiyǝsidiki birhil altun tǝnggǝ, bir darikning eƣirliⱪi 0.4-0.5 gram boluxi mumkin; muxu yǝrdǝ bu daslarning ⱪimmiti 0.4-0.5 kilogram altunƣa barawǝr idi.
□7:71 «mina» — birhil kümüx tǝnggǝ, 60 xǝkǝlgǝ yaki «talant»tin atmixtin birigǝ barawǝr idi. Muxu yǝrdǝ kümüxning jǝmiy eƣirliⱪi bǝlkim 800-1200 kilogramqǝ idi.
□7:73 «Xuningdin keyin kaⱨinlar, Lawiylar, dǝrwaziwǝnlǝr, ƣǝzǝlkǝxlǝr... xundaⱪla ⱪalƣan Israil hǝlⱪining ⱨǝmmisi ɵz xǝⱨǝrlirigǝ makanlaxti» — bu ayǝtning mǝnisi bǝlkim: (1) kaⱨinlar, Lawiylar ⱪatarliⱪlar ɵzigǝ yengiwaxtin tǝⱪsim ⱪilinƣan xǝⱨǝrliridǝ makan tutti, yaki Yerusalemdiki hizmǝttǝ bolux üqün Yerusalemƣa yeⱪin bolƣan, xundaⱪla ularƣa tǝⱪsim ⱪilinƣan xǝⱨǝrlǝrdǝ makanlaxti; (2) Lawiylardin baxⱪa Israillar, yǝni on ikki ⱪǝbilidin ⱪaytip kǝlgǝnlǝr ǝslidǝ ɵzigǝ has xǝⱨǝrlirigǝ makanlaxti yaki yengiwaxtin ularƣa tǝⱪsim ⱪilinƣan xǝⱨǝrlǝrdǝ makanlaxti. Kɵp xǝⱨǝr-yezilar wǝyran bolƣaqⱪa, yaki yat ǝllǝrning igidarqiliⱪi astida bolƣaqⱪa, bǝlkim ⱨǝrhil imkaniyǝt tǝng boluxi mumkin idi.