□14:2 «Atamning ɵyidǝ nurƣun makanlar bar» — bu sɵzlǝr jǝnnǝtni kɵrsitǝmdu? Oⱪurmǝnlǝrning esidǝ barki, Əysa 2-babta ɵz tenini «Hudaning ɵyi» (ibadǝthana) dǝp sürǝtlidi, xundaⱪla 8:35dǝ «Hudaning ɵyi»ni roⱨiy jǝⱨǝttin tilƣa aldi. Buningƣa ⱪariƣanda «turalƣu-makan»ni roⱨiy jǝⱨǝttin qüxinix kerǝk. «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ bu toƣrisida tohtilimiz.
□14:3 «Mǝn silǝrgǝ orun tǝyyarliƣili baridiƣanikǝnmǝn, qoⱪum ⱪaytip kelip, silǝrni ɵzümgǝ alimǝn; xuning bilǝn, mǝn ⱪǝyǝrdǝ bolsam, silǝrmu xu yǝrdǝ bolisilǝr» — Mǝsiⱨning bu «ⱪaytip kelix»i Mǝsiⱨning ⱪiyamǝttǝ dunyaƣa kelixi yaki Muⱪǝddǝs Roⱨning ǝwǝtilixini kɵrsitǝmdu? Bu üqinqi ayǝt üstidimu «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ tohtilimiz.
■14:3 Yⱨ. 12:26; 17:24.
□14:6 «Yol, ⱨǝⱪiⱪǝt wǝ ⱨayatliⱪ ɵzümdurmǝn. Meningsiz ⱨeqkim atining yeniƣa baralmaydu» — Mǝsiⱨ üqün Atining yeniƣa baridiƣan yol kresttiki ɵlüm arⱪiliⱪ bolatti; ɵzigǝ etiⱪad ⱪilƣuqilarƣa nisbǝtǝn, Mǝsiⱨning ɵzi Atining aldiƣa baridiƣan yoldur.
■14:6 Yⱨ. 1:4, 17; 10:9; 11:25; Ibr. 9:8.
■14:9 Yⱨ. 10:30.
■14:10 Yⱨ. 5:17; 7:16; 8:28; 10:38; 12:49; 16:13; 17:21.
□14:11 «... ⱨeqbolmiƣanda, mening ⱪilƣan ǝmǝllirimdin manga ixininglar» — 11- wǝ 12-ayǝtlǝrdǝ «ǝmǝllǝr» Əysa yaratⱪan mɵjizilik alamǝtlǝr.
□14:12 «manga ixǝngǝn kixi mening ⱪiliwatⱪan ǝmǝllirimni ⱪilalaydu; wǝ bulardinmu tehimu uluƣ ǝmǝllǝrni ⱪilidu, qünki mǝn Atining yeniƣa ⱪaytip ketimǝn» — bu «tehimu uluƣ ǝmǝllǝr» üstidǝ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ tohtilimiz.
■14:12 Mat. 21:21; Luⱪa 17:6; Ros. 5:12; 19:11.
■14:13 Yǝr. 29:12; Mat. 7:7; 21:22; Mar. 11:24; Luⱪa 11:9; Yⱨ. 15:7; 16:24; Yaⱪ. 1:5; 1Yuⱨa. 3:22.
■14:15 Yⱨ. 14:21, 23; 15:10; 1Yuⱨa. 5:3.
□14:16 «Mǝnmu Atidin tilǝymǝn wǝ U silǝrgǝ baxⱪa bir Yardǝmqi ata ⱪilidu» — muⱨim sɵz «baxⱪa bir Yardǝmqi»dur. Birinqi «Yardǝmqi» bolsa Əysa Mǝsiⱨning ɵzi, ǝlwǝttǝ. «Yardǝmqi» grek tilidiki «parakletos» degǝn sɵzning mǝnisini toluⱪ ipadilǝp berǝlmǝydu. Grek tilidiki «parakletos»ning toluⱪ mǝnisi «mǝlum birawning yeniƣa yardǝm berixkǝ qaⱪirilƣuqi», yǝni «tǝsǝlli bǝrgüqi», «ⱨǝmraⱨ», «mǝsliⱨǝtqi», «küqǝytküqi», «adwokat-aⱪliƣuqi» ⱪatarliⱪlardur. «Baxⱪa bir...» degini bizgǝ xuni kɵrsitiduki, Əysa muhlislar bilǝn birgǝ bolƣan waⱪtida, ularƣa ⱪandaⱪ jǝⱨǝtlǝrdin «Yardǝmqi» bolƣan bolsa, u ulardin ayrilƣanda, Muⱪǝddǝs Roⱨ ularƣa Əysaning toluⱪ wǝkili bolup, ikkinqi «Yardǝmqi» rolida bolidu, degǝn ⱪimmǝtlik wǝdini bildüridu.
□14:17 «U bolsimu Ⱨǝⱪiⱪǝtning Roⱨidur» — «Ⱨǝⱪiⱪǝtning Roⱨi» — yaki «ⱨǝⱪiⱪǝtkǝ baxliƣuqi Roⱨ». «silǝr Uni tonuysilǝr, qünki U silǝr bilǝn billǝ turuwatidu» — ular ⱪaysi yol bilǝn Muⱪǝddǝs Roⱨni tonuydu? U xu qaƣda ⱪandaⱪ yol bilǝn «ular bilǝn billǝ turidu»? Jawab xübⱨisizki, ular Əysani tonuƣaqⱪa, Muⱪǝddǝs Roⱨnimu tonuƣan bolidu; Əysa ular bilǝn billǝ turƣaqⱪa, Muⱪǝddǝs Roⱨmu ular bilǝn billǝ turuwatatti. Lekin Əysa ulardin ayrilƣandin keyin Muⱪǝddǝs Roⱨ ularning «iqidǝ, ⱪǝlbidǝ, roⱨida» makan ⱪilidu.
□14:22 «I Rǝb, sǝn ɵzüngni bu dunyadikilǝrgǝ ayan ⱪilmay, bizgila ayan ⱪilixing ⱪandaⱪ ix?» — xübⱨisizki, muhlislar uni dǝrⱨal ɵzini pütkül dunyaƣa ayan ⱪilidu, dǝp oylatti.
□14:23 «Atam bilǝn ikkimiz uning yeniƣa berip, uning bilǝn billǝ makan ⱪilimiz» — «Atam bilǝn ikkimiz» grek tilida «biz».
■14:24 Yⱨ. 7:16; 8:28; 12:49; 14:10; 16:13.
■14:26 Luⱪa 24:49; Yⱨ. 15:26; 16:7, 13; Ros. 2:4.
□14:27 «mening silǝrgǝ bǝrginim bu dunyaning adǝmlirining bǝrginidǝk ǝmǝstur» — bu dunyadiki adǝmlǝr bir nǝrsǝ bǝrginidǝ daim degüdǝk halap bǝrmǝydu — aldamqiliⱪ, yalƣanqiliⱪ wǝ nurƣun xǝrtlǝr bilǝn beridu. Lekin Huda bizgǝ bir nǝrsǝ bǝrsǝ uni ⱪayturƣuzmaydu.
■14:28 Yⱨ. 14:3.
□14:29 «Silǝrning bu ixlar yüz bǝrginidǝ ixinixinglar üqün bu ixlar yüz berixtin awwal silǝrgǝ eyttim» — «bu ixlar» — Əysaning tutulup ɵltürülüxi («silǝrdin ayrilip ketixim») ularning etiⱪadiƣa dǝⱨxǝtlik zǝrb bolidu.
■14:29 Yⱨ. 13:19; 16:4.
□14:30 «bu dunyaning ⱨɵkümdari kelix aldida turidu wǝ mǝndin kirgüdǝk ⱨeq yoquⱪ tapalmaydu» — «bu dunyaning ⱨɵkümdari» Xǝytan, Iblisni kɵrsitidu.
■14:30 Yⱨ. 12:31; 16:11; Əf. 2:2.
□14:31 «Ata manga nemǝ ǝmr ⱪilƣan bolsa, mǝn dǝl xuni ǝmǝlgǝ axurimǝn» — 30-ayǝt bilǝn ziq baƣlinidu. Demǝk, Əysaning ɵzining tutuluxi, sotlinixi, ⱨaⱪarǝtlinixi andin krestlinixini ihtiyari bilǝn ⱪobul ⱪilixining tüp mǝⱪsiti bolsa, Iblisning üstidin ⱪandaⱪtur bir ⱨoⱪuⱪⱪa igǝ bolux üqün ǝmǝs, bǝlki Atining iradisi üqün bolidu.