1 Yesuhât komot Antiok kapiân manbi ya yeŋgâlen gâtŋe nombotŋaŋe Anitâhât den sâm tetem lohimbi ekyongominiwi. Yâhâ nombotŋe âlâŋeâmâ yâkât den kâsikum yiŋgim manminiwi. Lok ya yeŋgât kutyeŋe yuwu. Banawa, Simion, kutŋe âlâ Heleŋ, lok âlâmâ Lukio Kirene kapi amboŋe, âlâmâ Manaen, yâkŋe lok kutdâ Herot lepatŋambâek yâk orop manmâ gam lok olop. Otmu âlâmâ Saulo. 2 Anitâ ulitguŋetâ nâŋgâyiŋgiwuapgât lok yaŋe sot barak tatmâ Anitâ ulitguwi. Yawu otŋetâ Anitâhât Wâtgât mâmâŋahât Heakŋe yuwu sâm ekyongop. “Banawa yet Saulo nep sâm yitgimune tuhuromawot yakât yeŋe kunyetŋan mem hâŋgânyotgoŋetâ ariromawot.” 3 Yawu sâm ekyongomu yâkŋe âi memutâ bulâŋe tetewuapgât kunyetŋan mem Anitâ ulitguwi. Ulitgum hâŋgânyotgoŋetâ lok âlâ, kutŋe Yoane Mareko sâm, betyetŋan sâmu orowâk ariwi.

4 Anitâhât Wâtgât mâmâŋahât Heakŋe Saulo, Banawa otmu Yoane Mareko mâmâŋe otyiŋgimu Selukia kapiân ariwi. Yan ari yapâ waŋga pato âlâen yâhâŋetâ meyekmâ ari pâku lohimbi yeŋgât mâtuŋa âlâ, kutŋe Kipiro sâm, yan ari katyekmu gewi. 5 Waŋgaembâ ge pâku lohimbi yeŋgât kapi pato âlâ, kutŋe Salami, yan yâhâ Saulo yet Banawaŋe Yura yeŋgât miti emetŋe tatmâ arap ârândâŋ yâhâ lohimbi Yesu Kiristohât den pat âlepŋe ekyongowot.

6 Kapi yapâ ari kapi tipi tapi mâtâp pato hâlâŋmâ tatmâ arap ya ambolipŋe Yesuhât den pat âlepŋe ekyongowot. Yawu otmâ Papo kapi patoen ariwi. Yan ari Yura gâtŋe, lok kâmbukŋe yan manmap yâkât kutŋe Barayesu, yâhâ Girik denân kutŋe Elima sâm kumai. Yâkŋe ikŋe topŋe kurihiakmâ “Anitâŋe hâŋgânnohomu yâkât den ekyongoman,” yawu sâm kapi ambolipŋe kâityongominiop. 7 Otmu kiap âlâ, kutŋe Serehio Polasi, yâk orop buku oraŋgim manowot. Yâhâ Serehio Polasi yâhâmâ nâŋgân nâŋgânŋe pato. Yâkŋe Anitâhât den nâŋgâwe sâm Banawa yet Saulo ekyotgop. 8 Ekyotgomu yâkâlen ari den ekumutâ Serehio Polasiŋe Yesuhât den nâŋgâm yâkâlen biwiŋe katmapgât Elimaŋe denyetŋe kakŋan sâm kuyitgiop. 9 Kuyitgimu Anitâhât Wâtgât mâmâŋahât Heakŋe Saulo, kutŋe aŋgo Paulo, mâmâŋe otbaŋgimu Elima ekmâ yuwu sâm ekuop. 10 “Gâ Satangât lok. Orotmeme kiŋgoŋ otmat. Gâŋe Kutdâhât den bulâŋe kelaŋgatmâ lohimbi kâityongomat. Gâ biwihe bâp sâsâŋe. 11 Yawu otmat yakât Kutdâŋe matŋe gihimu senge omoŋ otbuap.” Yawu sâop.

Yawu sâmu senŋe omoŋ otmu lok âlâŋe bâtŋan memu ariromawot yakât nâŋgâm lok yeŋgât pâinyehop. 12 Yawu otmu Serehio Polasiŋe ekmu sâtŋe bâleŋe olop. Yawu otmâ Yesu Kutdânenŋahât den pat nâŋgâmu bulâŋe otmu yâkâlen biwiŋaŋe kepeiop.

13 Pauloŋe bukuyâhâtŋe orowâk Papo kapi ya pilâm waŋgaen yâhâŋetâ yapâ meyekmâ ari pâku lohimbi yeŋgât hân âlâ, kutŋe Pampilia sâm, Perehe kapi tap yan ari katyehop. Katyekmu Yoane Marekoŋe pilâyelekmâ Yerusalem kapiân âwurem ariop. 14 Pilâyelekmâ arimu yetŋeâk Perehe kapi ya pilâm pâku lohimbi yeŋgât hân âlâ, kutŋe Pisitia sâm, yan kapi âlâ, kutŋe Antiok sâm, yan ariowot. Yan ari tatmâ nâŋgâ nâŋgâ sâp âlâen Yura yeŋgât miti emetŋan yâhâ kapi ambolipŋe orop menduhuakbi. 15 Menduhuakmâ yâk yeŋgât galem âlâŋe yahatmâ Mosehât girem den otmu Anitâŋe poropete ekyongomu den kulemguwi ya kâsikum yiŋgiop. Kâsikum yiŋgim tiŋ pilâmu galemlipyeŋaŋe Paulo yet Banawa heroŋe otyitgim yuwu sâm ekyotgowi. “Den eknongomutâ nâŋgâm biwinenŋe heweweŋ olâk.” 16 Yawu sâŋetâ Pauloŋe yahatmâ “Den nâŋgânâk tatŋet,” sâm ekyongomu ândâp katŋetâ yuwu sâm ekyongop. “Yura bukulipnetŋe, otmu yen pâku lohimbiŋe Anitâhâlen biwiyeŋaŋe kepeim mansai yen kerek yuwu sâm ekyongomune nâŋgâŋet. 17 Yura lok nengât ambonenŋe Anitâ yâkŋe tâmbâlipnenŋe wawaeyekmâ manman kârikŋahât pat kuyiŋgiop. Otmu yakât kakŋan yâkŋe Aihita hânân ari kandi manŋetâ Anitâŋe lukuleyekmu tetem sambe sambe otbi. Anitâ wâtŋe pato tatbaŋgiapŋe Aihita bâtyeŋambâ holaŋyekmu taka lok ki manmaiângen manbi. 18 Lok ki manmaiângen manbi sâp yan tihityeŋe otmu yambu lok yâhâp ŋerek pesuk sâop. 19 Otmu Kanan hânân takawi yan Anitâŋe mâmâŋe otyiŋgimu lohimbi komot nombolân yâhâp ya mem ge katyekmâ hânyeŋe ya mem ambokum manbi. 20 Yawu manŋetâ yambu 450 pesuk sâmu Anitâŋe kunlipyeŋe mem kânâŋgâyekmu yâkŋe lohimbi galemyongom manbi. Galemyongom manmâ gaŋetâ poropete âlâ, kutŋe Samue sâm, ya teteop. 21 Sâp yan Isirae tâmbâlipnenŋaŋe lok kutdâ âlâŋe galemnongomu manne sâm Samue ekuwi. Yakât otmâ Samueŋe lauyeŋan mem Anitâ ulitgumu Benyamingât senâmbâ gâtŋe lok âlâ, kutŋe Kisi sâm, yâkât nanŋe, kutŋe Saulo, yâk kânâŋgâmu kunyeŋe manmâ galemyongomu yambu lok yâhâp ŋerek pesuk sâop. 22 Yambu lok yâhâp ŋerek pesuk sâmu yâkât gewâkŋan Anitâŋe Yese nanŋe, kutŋe Dawiti sâm, ya kânâŋgâm yuwu sâm lohimbi ekyongop. “Yese nanŋe, kutŋe Dawiti, yâkŋe tem lâunihim mansap. Yakât otmâ wuân me wuângât ekumune denne lâum hoŋ banihiwuap. Yakât otmâ nâŋgâwaŋgian,” yawu sâop. 23-24 Dawitihât senâmbâ gâtŋe âlâ, kutŋe Yesu, Yura lohimbi nengâlen tetem tihitnenŋe otbuapgât pat Anitâŋe emelâk embâŋân kuningiop. Pat yakât bulâŋe tetewuap nâŋgâm Anitâŋe aŋgoân Yoane Yura nengâlen hâŋgângumu takaop. Otmu nenŋe orotmemenenŋe bâleŋe bet pilâm Anitâhâlen biwinenŋaŋe kepeimunŋe toen mem katnenekbuap yakât den eknongop. 25 Otmu Anitâŋe Yoane âi sâm waŋop ya tuhum pesuk pilâwe sâm otmâ yan lohimbi yuwu sâm âiyongop. “Yeŋe nâhât girawu nâŋgâmai? Anitâŋe lok âlâ hâŋgângumu ge tihitnenŋe otbuap nâŋgâmai yamâ nâ bia. Nâmâ lok inŋe. Lok ya nâhât betnehen taka mansap. Nâŋe yâkât itâkat kâpekmâ golewaŋgiwomgât dop ki tap. Otmu tânguwomgât dop gurâ bia. Nâŋeâmâ yâkât amutgen manmâ yâhâwom.” Yawu sâop.

26 Bukulipne, Awarahamgât sen, yen otmu pâku lohimbiŋe Anitâhâlen biwiyeŋaŋe kepeim manmai yen yuwu sâm ekyongomune nâŋgâŋet. “Nen kerekŋe Yesu Kiristohâlen biwinenŋaŋe kepeimunŋe manman kârikŋahât pat kuningiwom nâŋgâm Anitâŋe Yesu hâŋgângumu giop. 27 Yawu gârâmâ Yerusalem kapi ambolipŋe otmu Yura papatolipnenŋaŋe Yesuhât topŋe ki nâŋgâm heŋgeŋguwi. Yawu otmâ tatmâ nâŋgâ nâŋgâ sâpŋe ârândâŋ miti selepŋan yâhâ poropete yeŋgât den sâlikum nâŋgâŋetâ ki keterakyiŋgimu manminiwi. Yakât otmâ yâkŋe sâm hârewaŋgiŋetâ kuŋetâ muop yan poropete yeŋgât den yakât bulâŋe tetem heŋgeŋguop. 28 Yesu hakŋan tosa âlâ ki mem tetewi yamâ imbiâk “Howanân kuŋetâ muâk” sâm Pilato ekuŋetâ nâŋgâyiŋgimu kuŋetâ muop. 29 Otmu yuwu yawu yu ya otbaŋgim howanân kuŋetâ muop sâp yan emet inânŋan Anitâhât poropetelipŋaŋe Yesuhât den kulemguwi yakât bulâŋe teteop. Yawu otmu Yesu howanâmbâ meŋetâ gemu lâum ari kât mâtâpŋe âlâ, dikin yawuya, yamâ emelâk kusânmâ mem tiŋgâloŋetâ kinop yan lâum ba katŋetâ talop. 30 Muop yamâ Anitâŋe mumuŋambâ mem yahalop. 31 Mumuŋambâ mem yahatmu lohimbiŋe Galilaia hân pilâm Yerusalem kapiân orowâk ariwi ya teteyiŋgimu orowâk den huhum ariwi. Yakât otmâ lohimbi yaŋe itoŋ galaŋ otmâ ari yâkât den pat âlepŋe Yura kapi ambolipŋe ekyongowi. 32-33 Anitâŋe tâmbâlipnenŋe yeŋgât pat kuyiŋgiop yakât bulâŋe tetemu menomgât Yesu mumuŋambâ mem yahalop. Yakât otmâ Yesuhât den pat âlepŋe ekyongom mansait. Yâhâ Yesu mumuŋambâ mem yahatbuap yakât nâŋgâm Anitâŋe emet inânŋan Dawiti ekumu kep kulemguop yakât boŋ yâhâp yan den yuwu tap.

34 Anitâŋe Yesu mumuŋambâ mem yahatmu âlâku ki mumbuap, yakât den âlâ emet inânŋan yuwu sâop.

35 Otmu Dawitiŋe Yura nengât kep âlâ yuwu kulemguop.

36 Anitâŋe Dawiti âi sâm waŋop ya tuhum lohimbi tihityeŋe otmâ manmâ gam muop. Mumu seselipŋe yeŋgât sumân hanguŋetâ tâtuk sâop. 37 Yâhâ Anitâŋe Yesu mumuŋambâ mem yahatmu ki tâtuk sâop. Yâkŋe tihitnenŋe otmap. 38-39 Nen Yura lohimbi otmu yen pâku lohimbi nenŋe Mosehât girem den ya watmâ tem lâuwaŋgine sâm pâpgumain. Yakât otmâ nenŋe Anitâhât senŋan kinmâ sârereaknomgât dop âlâ ki tap. Yawu gârâmâ lohimbi âlâ me âlâŋe yâkâlen biwiyeŋaŋe kepeim manmai ya yeŋgât tosa pilâyiŋgimap. Otmu yeŋe gurâ yawuâk Yesuhâlen biwiyeŋaŋe kepeiŋetâ Anitâŋe bulâŋanâk tosayeŋe pilâyiŋgiwuap. Yakât otmâ den pat âlepŋe ekyongomune nâŋgâŋetâ bulâŋe olâkgât tâmbâlipnenŋe yeŋgâlen hâum sâmune nâŋgâŋet. 40 Emelâk embâŋân tâmbâlipnenŋe yeŋgât kasalipyeŋaŋe taka yongom itit kiom tuhuyekbi yakât den emet inânŋan Anitâhât poropete âlâŋe ekyongomu ya nâŋgâŋetâ tâŋât olop. Poropeteŋe den kulemguop ya yuwu tap.

Yâhâ tâmbâlipnenŋaŋe Anitâhât den nâŋgâŋetâ tâŋât otmu muwi yakât dopŋeâk yeŋe Yesu Kiristohât den pat âlepŋe yu nâŋgâŋetâ tâŋât otmu hiliwahomaihât den yu ekyongoan.” Pauloŋe yawu sâm ekyongop.

42 Yawu sâm ekyongomu Paulo yet Banawa miti emetŋambâ giowot. Otmu tatmâ nâŋgâ nâŋgâ sâp âlâen den eknongoromawot sâm galemlipyeŋaŋe ekyotgoŋetâ ariowot. 43 Miti emetŋambâ gem arimutâ Yura lohimbi otmu pâku lohimbi Yura yeŋgâlen torokatmâ Anitâ mepaem manbi yâkŋe betyetŋan sâwi. Otmu yâkŋe Anitâhâlen biwiyeŋaŋe tiŋâk kepeim manŋetâ tihityeŋe otbuapgât Paulo yet Banawaŋe den kâsikum yiŋgim biwiyeŋe mem heweweŋ tuhuyehowot. 44 Otmu tatmâ nâŋgâ nâŋgâ sâp âlâen pâku lohimbi kiŋgitŋe orowâkŋe Kutdâhât den nâŋgâne sâm miti emetŋan yâhâwi. 45 Miti emetŋan yâhâŋetâ pik sâmu Yura lohimbiŋe yekmâ nâŋgâm bâleyiŋgim Paulo ekmâ sâwi. 46 Yawu otŋetâ Paulo yet Banawaŋe kârikŋe otmâ yuwu sâm ekyongowot. “Netŋe Anitâhât den yen ekyongoromgât sâm nitgimu taka ekyongom mansait. Yamâ yeŋe yâkât den nâŋgâŋetâ ki bulâŋe otmu manman kârikŋahât pat ki menehât naŋgai. Yakât otmâ netŋe yen pilâyekmâ pâku lohimbi yeŋgâlen ari den pat âlepŋe yu ekyongorom. 47 Emelâk embâŋân Anitâŋe poropete âlâ ekumu kulemguop den yakât bulâŋe netgâlen teteap. Den ya yuwu tap.

Den yawu kulemguop yakât bulâŋe netgâlen teteap yu.”

48 Yawu sâm ekyongomutâ den ya pâku lohimbiŋe nâŋgâm tep hero otmâ Yesuhâlen biwiyeŋaŋe kepeiwi. Yawu otmâ manman kârikŋahât pat yakât bulâŋe menomaihât Anitâŋe emet inânŋan sâm kalop.

49 Otmu Kutdâhât den pat âlepŋe ya sâm haok tuhuŋetâ lohimbi kiŋgitŋe orowâkŋe nâŋgâŋetâ bulâŋe otmu yâkâlen biwiyeŋaŋe kepeiwi.

50 Yesuhât den pat âlepŋe sâm haok tuhuwi. Yakât otmâ Yura papatolipyeŋaŋe yakât nâŋgâŋetâ bâlemu kapi ya ambolipŋe yeŋgât kunlipyeŋe otmu imbi kunŋe Yura yeŋgâlen torokatmâ Anitâ mepaem manminiwi ya kendâyiŋgiŋetâ Paulo yet Banawa watyelekŋetâ ariowot. 51 Kapi yapâ ariowot yan hâmbâi Anitâŋe matŋe umatŋeâk yiŋgiwuap yakât otmâ yuwu otmâ kâi kalowot. Kâiyetŋan wahap âlâ horalop ya tâlim gik beretek memutâ gemu betyiŋgim Antiok kapi ya pilâm Ikonion kapiân ariowot. 52 Arimutâ benŋe kapi ambolipŋaŋe Yesuhâlen biwiyeŋaŋe kepeiwi ya Anitâhât Wâtgât mâmâŋahât Heakŋe mâmâŋe otyiŋgimu heroŋe kakŋan manbi.