7
Dene ngü ka labï ka mere kpara ka wü marajümïya ka wü Rüma, te Yesu küwa engu
Matayo 8:5-13
1 Fütanga ngü la, fü Yesu ayia de wü kpara ka-ye, anü akoro agbü Kaparanama. 2-3 Gara mere kpara ka wü marajümïya ka wü *Rüma ta ladü kpala, te labï kaka ngbü eke efa sü. Keke la fa engu eyi, ah yia ta ekpi akpi. Te mere kpara la je nga Yesu, fü ah amala ngü fü wü gara *kovo ka wü *Yïsarayele, de wüh nü kpaka Yesu, ayi-tata de engu koro, ah küwa labï ka-ni la, angü ngü labï kaka la ke tete na ta fa sü. 4 Te wü mere kpara ka wü Yïsarayele la koro tete kpaka Yesu, fü ewü andaꞌba te-wü fefe, gü ba, “Akoo mere kpara! Ah le de ye le ta-ngü te komoko la, aküwa labï kaka, angü engu de züka kpara fanü fanü. 5 Ah jï ta *kambü ka biti-te fü ani me-ye, angü ah le ngü ka nguwa ani, wü Yïsarayele, fa sü.”
6 Te Yesu je ngü la bala, fü ah ayia kürrrü, anü de wü kpara la. Te wüh nü koro gbamari ede gba mere kpara ka wü marajümïya la, fü mere kpara la ayia awu ewü te ewü ngbü ekoro. Fü ah atima gara wü awuba ye, anü amaka Yesu te kaje. Fü ewü amala ngari mere kpara la fü Yesu, agü ba, “Mere kpara, deyï, ye mbü te-ye de. Angü ni ka-ni de *ganzi kpara, ah tï fü ye arï kpa esambü ka-ni nda-ye de, angü rïrï ka gele ka-wü, wü di enga Yïsarayele, le bala de. 7 Te di bala, ah tï fü ni akoro kpaka ye me-ni kpah de. Amba ni wu eyi, gü ba, wazi ye ladü. Te ye mala ta bü ngü kpa da ye kpala la, labï ka-ni la ena aküwa aküwa. 8 Angü ni tï kpah eyi awu ngü la bala, teka te ni ngbü kpah esa rïrï ka wü mere kpara ka-ni ne. Kpah bala, wü gara marajümïya ladü, te ewü di esa rïrï ka-ni. Te ni mala ngü fü gara, gü ba, ye nü enü la, ah ena anü kere, baka te ni mala fefe. Anga te ni mala fü gara, gü ba, ye koro ekoro akine la, ah ena akoro kpah kere. Anga te ni mala ngü fü labï ka-ni, gü ba, ye mere mene ngü ne, ah ngbü kpah emere ngü engu la kere, baka te ni mala fefe.”
9 Te Yesu je ngü la bala, fü ngü la aga gbü jijia. Fü engu afü te-ye, amala ngü fü mere bi wü kpara, te ewü ngbü efa nga ye ne, agü ba, “Kpara te to maguma ye fere baka komoko la, ma maka füh kotö ne nda-ra la kü de. Anga gbü nguwa nih, wü di enga Yïsarayele, kpara te to maguma ye bala, ah kpah ma. Amba ah ka-ye ꞌduwa de komoko la, te di de ganzi kpara ne.”
10 Fü wü kpara, ta te ewü tima ewü ne, ayia ace Yesu te kaje sela. Fü ewü adu akoro kpaka mere kpara la, amaka labï la, keke kaka nza eyi!
Dene ngü ka enga würüse wökö, te Yesu zükü engu gbü kpi
11 Fütanga ngü la, fü Yesu ayia de wü *kpara ka-ye, anü agbü gara kötï de ïrï ye Nayïna. Fü mere bi wü kpara angbü efa nga ewü.
12 Gara würüse wökö ta ladü gbü kötï la, ah bï ye kü bü ngbee biringbö, jaji komoko. Fü mbarase la ayia akpi ka-ye. Te wü Yesu nü koro kpa emöngïtï ꞌbaranga ka kötï la, fü ewü amaka te-wü de mere bi wü kpara, te ewü bï kö mbarase la, enü di, ati. Fü ni ye mbarase la angbü enü fütanga kö enga ye la, da eku gba.
13 Te Miri Yesu wu ngü la bala, fü cïnga würüse la arï tete. Fü ah amala ngü fefe, gü ba, “Ye ku gba de!” 14 Fü Yesu anü akoro gbamari, amofo kaꞌda de te wüh bï kövö fefeh na la. Fü wü kpara la ace te-wü, arü. Fü Yesu amala ngü fü kövö la, gü ba, “Mbarase, ma emala ngü fü mü, mü zükü ezükü, mü yia tikpi!” 15 Fü kövö la azükü, ayia tikpi, akpo da ero mö. Fü Yesu aza engu, alügü fü ni ye na.
16 Fü ngü la ato cürü te wü kpara la ꞌburu. Fü ewü akpo da egbo nga ïrï Me, da emala ngü, gü ba, “Wü ceka la, mere *mürü dofo ka Me koro eyi esüka ani!” Fü wü gara amala nda-wü, gü ba, “Yesu de kpara te Me tima me-ye, teka aküwa ani!” 17 Fü tofo ngü ka Yesu la, awü abaya te nga nzö kötï gbü sü la ꞌburu.
Dene ngü te Yesu mala teka Yüwane Mürü Babatïza
Matayo 11:2-19
18 Te wü kpara ka *Yüwane Mürü Babatïza je nga Yesu, teka wü ngü de te engu ngbü emere de bala, fü ewü anü amala nganga fü Yüwane agbü ku kpala. Te Yüwane je ngü la gömö wü kpara ka-ye bala, fü ah aï gara wü kpara ka-ye ꞌbasu, 19 atima ewü kpaka Miri Yesu, teka ayi-tata, gü ba, “Ye ngbürü me-ye de Ye Me, ta te Me mala nganga na, gü ba, ni ena atima füh kotö ne? Anga ah le de ani cï nga gara kpara te ena akoro?”
20 Te wü kpara la nü koro kpaka Yesu kpala, fü ewü amala ngü fefe, gü ba, “Yüwane Mürü Babatïza tima ani, teka ayi-ta ye, gü ba, ‘Ye ngbürü de Ye Me, ta te Me mala nganga, gü ba, “Ni ena atima füh kotö ne?” Anga ah le de ani di la fï bü ecï nganga?’ ”
21 Wü kpara la koro ta, maka Yesu, te ngbü eküwa mere bi wü mürü keke, kpah da eliki *siti wü di enga me, te ngbü emere wü gara kpara. Ah ngbü kpah da eü jia mere bi wü kpara, de te ni eyi ani ne. 22 Baka te Yesu mere ngü la nza tete, fü ah adu alügü ngü fü wü kpara ka Yüwane Mürü Babatïza la, gü ba, “Yi du edu, yi mala nga wü ngü, de te ma ngbü emere, ne ꞌburu fü Yüwane, gü ba, ‘Wü kpara de te jia ewü ni ani, wüh kpo eyi eceka kpï. Wü kpara de lö wü walawala, wüh kpo eyi enü nü. Wü mürü *jiakö küwa eyi. Wü kpara te güje ewü do ado, wüh kpo eyi eje ngü. Wü kövö kpo eyi ezükü gbü kpi. Wü mürü cïnga ngbü eyi eje ngari Me. Wü ngü la ꞌburu ngbü eyi emere te-wü, ba e ta te wü *mürü dofo ba gbü *Ngari Me ne.’* 7:22 Mü ena amaka ngü la gbü buku ka Yïsaya 35:5-6; 61:1. 23 Te di bala, yi mala fefe, gü ba, ‘Mene kpara te ena alala fï bü eküte ra, Me ena aceka engu ba züka kpara ka-ye, fü ah angbü de mere tadu te gara.’ ” 24 Fü wü kpara la ayia adu kpaka Yüwane, mere kpara ka-wü.
Fü Yesu adu afü te-ye, akpo angbü emala nga Yüwane fü mere bi wü kpara la, gü ba, “Yi ngbü efï teka Yüwane, egü neh fe? Ta te yi ngbü enü kpa etü gü, da eje ngü gömö Yüwane ne, yi nü kpala neh teka ne? Yi ngbü ta efï, gü ba, Yüwane de töndö kpara, de maguma ye ꞌbasu ꞌbasu, te ngbü emere ngü baka gala, te wege ngbü efe me-ye ne? Aꞌa, ah bala de! 25 Anga fïngangü ka-yi, gü ba, Yüwane de mere miri, te to züka bongo eküte ye? Aꞌa, ah bala kpah de, angü wü kpara te ewü ngbü eto züka bongo eküte wü, bete wü kpara te ewü di de mere bi wü e esaka wü ne, ngbü kpa etü gü nda-wü de! Wüh engbü ka-wü gbü mere kötï, anga gba wü miri. 26 Amba ma wu eyi, gü ba, yi nü ta aceka Yüwane kükürü de, angü engu de *mürü dofo ka Me fanü. Wayi, ma emala fü yi dene zu ngü, gü ba, ngü ka Yüwane fa nda wü mürü dofo ꞌburu ka. 27 Angü Yüwane me-ye de kpara, ta te wüh ba ngü kaka-na gbü Ngari Me, gü ba dene, ‘Me mala ngü fü Ye ye, gü ba, “Ni ena atima mürü tima ka-ni kpa engagira nü, teka areke kaje fü ye.” ’ ”† 7:27 Mü ena amaka ngü la gbü buku ka Malakï 3:1.
28 Fü Yesu adu kpah amala gara ngü fü ewü, gü ba, “Ma ngbü emala fü yi dene zu ngü. Esüka wü mürü dofo ka Me ꞌburu, kpara te fa Yüwane Mürü Babatïza nda ma. Amba mene kpara te to maguma ye fere ꞌburu, ngü kaka ena afa nda Yüwane ka, angü *Nzïla Wazi Me ngbü eto wazi fefe me-ye.
29 Mere bi wü kpara je ngari Me ta gömö Yüwane, de wü siti wü kpara ꞌburu. Fü ewü ayia ale ngü la, afü maguma wü, aza *babatïza esakaka. 30 Amba wü *Farusi de wü *mürü rïrï, le afü maguma wü nda-wü de, angü wüh o maguma wü fï bü teka gele ka-wü. Te di bala, wüh le aza babatïza esaka Yüwane kpah de.”
31 Fü Yesu adu kpah amala gara ngü fü wü kpara la, gü ba, “Wü kpara te ewü le ngü ka-ra de ne, ma ena amala teka ewü, agü neh fe? Wüh neh baka wü da? 32 Wüh ena areke ewü ma! Wüh le züka ngü nda-wü de! Wüh de wü mürü yïkï, baka wü jaji te ewü ngbü ega yïkï esüka wü. Angü wü gara wü bu ewü ngbü ta emala ngü fü ewü, gü ba, ‘Ani reke wü ma! Wü le züka ngü nda-wü de. Angü ani ngbü emï kuꞌdu fü wü, wü le alo bï de. Ani ngbü ebï ci gba fü wü, wü le aku gba kpah de!’ 33 Angü, baka ta te Yüwane Mürü Babatïza koro ngbü esüka yi sene, ah zü e fa sü de, ah nzö fï kpah de. Te di bala, wüh ngbü ta efala engu, gü ba, ‘Engu de *siti wü di enga me guvu ye!’ 34 Amba de-ra, te ma koro esüka yi sene, ma ngbü ezü e, kpah da enzö e, fü ewü angbü kpah efala ra, gü ba, ‘Ma de mürü kü. Ma ngbü kpah eküya. Ma kpah de awuba ka siti wü kpara.’ 35 Wü kpara te ewü ngbü efala ngü ka-ra ne, ngbü efï nda-wü, gü ba, ani wu ngü fa sü. Amba wüh wu ngü nda-wü kü de. Ah ena adi bü nzö mene wü kpara, te ewü le ngü ka-ra eyi ne, wüh ena angbü ewu si-ngü la me-wü.”
Dela ngü te Yesu mala fü wü kpara, teka ngü ka Yüwane Mürü Babatïza.
Dene ngü ka Yesu ake gara Farusi de ïrï ye Sïmüna
36 Fütanga ngü la, fü gara *Farusi de ïrï ye Sïmüna, aï Yesu, kpa gba ye teka azü e. Fü Yesu ayia anü akoro agba ka. Fü ewü angbü ezü e. 37 Gara würüse ta ladü gbü sü la, te ngbü emere wü *siti ngü efa sü. Te engu je, gü ba, wü Yesu ngbü ezü e agba Sïmüna, fü ah ayia aza *züka se-mü gbü kölökö,‡ 7:37 Kölökö la, wüh reke gbü da de ïrï ye alabasïta ne. arï di kpa esambü, gbü nga wü Yesu, o wüh ngbü ezü e. 38 Fü würüse la akoro angbü eri lö Yesu, akpo da eku gba de ngura. Fü ngungura angbü ego eküte lö Yesu. Fü würüse la angbü ekö ngura la de su-nzö ye, da efaka lö Yesu. Fü ah adu aza züka se-mü ka-ye la, akpo etökö da efuru eküte lö Yesu.
39 Te Sïmüna wu ngü la bala, fü ah akpo da efï nga ngü emaguma ye, gü ba, “Ho! Te Yesu ena adi ta *mürü dofo ka Me fanü fanü la, de bane ah wu eyi, gü ba, ‘Würüse de te engbü emofo ni ne, ah ka-ye de siti würüse, mürü küla.’ ”§ 7:39 Mürü küla de siti mürü waza.
40 Te Yesu wu ngü la bala, fü ah amala ngü fü mürü kötï la, gü ba, “Sïmüna, ni le amala mba enga ngü fü ye.” Fü Sïmüna ale ngü, gü ba, “Wayi, mere kpara, ye mala emala.” 41 Fü Yesu amala ngü fefe gbü mani, gü ba, “Wü kpara ꞌbasu ta ladü, te ewü za matiti ka gara kpara. Gara za nda-ye mere bi jiase, baka kama ꞌburuve (500), gara za nda-ye ngbee teke ꞌbasu de füh ye nzükpa (50). 42 Amba jiase esaka ewü ꞌbasu mini, teka alügü matiti ka kpara la di ne, nda ma. Fü mürü jiase la awu cïnga ewü. Fü ah adu ace ngü la fü ewü. Te di bala, kpara te ena ale mürü jiase la afa sü, esüka ewü de ꞌbasu ne, neh da?” 43 Fü Sïmüna alügü ngü fefe, gü ba, “Ni efï, gü ba, ah ena adi de mene kpara de mere bi jiase gbü nga ye ne.” Yesu gü ba, “Wayi, ye mala eyi mbi.”
44 Fü Yesu afü te-ye kpaka würüse la, adu amala ngü fü Sïmüna, gü ba, “Mü wu würüse ne eyi? Ah le ngü ka-ra fa nda-mü ka. Ceka la, te ma koro gba mü sene, mü le ato ngu fere azürü lö ra di de. Amba würüse ne, ah zürü lö ra eyi de ngura ye. Fü ah adu akö de su-nzö ye. 45 Kpah bala, tïne te mü gü mandï fere ne, mü faka ra nda-mü de. Amba würüse ne, ah ce da efaka lö ra nda de. 46 Mü za ra reke areke, ba ngba ka-mü ne, kpah de.* 7:46 Gbü gele ka wü di enga Yïsarayele, te ngba koro ekötï la, mürü kötï ena ato ngu fefe, de ah zürü lö ye di, fü ah adu ato züka se-mü fefe, de ah furu gbü nzö ye. Amba würüse ne, ah za ra cu reke areke. 47 Teka ngü la, ma ngbü emala fü mü, gü ba, mere bi wü *siti ngü ka würüse la, te engu mere la, Me boro eyi ꞌburu asidi. Nih tï eyi awu ngü la bala, angü ah le ra eyi fa sü. Amba te mü gü ba, ni mere siti ngü fa sü de, te ah bala, mü le ngü ka-ra mbi mbi nda-mü kpah de.”
48 Fü Yesu adu amala ngü fü würüse la, gü ba, “Ma boro wü siti ngü ka-mü eyi ꞌburu.”
49 Te gara wü *Farusi, de te ewü ngbü ezü e de wü Yesu ne, je ngü la bala, fü ewü akpo da emala ngü esüka wü, gü ba, “Komoko la ngbü eboro siti ngü ka wü kpara, ne baye baye? Ah ngbü efï, gü ba, ni de Me?”
50 Fü Yesu adu amala tïne adu ngü fü würüse la, gü ba, “Mü küwa eyi, angü mü to maguma mü eyi fere. Mü nü enü de gu maguma.”
*7:22 7:22 Mü ena amaka ngü la gbü buku ka Yïsaya 35:5-6; 61:1.
†7:27 7:27 Mü ena amaka ngü la gbü buku ka Malakï 3:1.
‡7:37 7:37 Kölökö la, wüh reke gbü da de ïrï ye alabasïta ne.
§7:39 7:39 Mürü küla de siti mürü waza.
*7:46 7:46 Gbü gele ka wü di enga Yïsarayele, te ngba koro ekötï la, mürü kötï ena ato ngu fefe, de ah zürü lö ye di, fü ah adu ato züka se-mü fefe, de ah furu gbü nzö ye.