Biblia Ching'hwele Mwanduso 1

Mwanduso

Ulongozi

Chitabu chino chotangigwa Mwanduso kwa viya ni chitabu cha mwanduso muna Dilagano da Umwaka. Nakala ya umwaka ya Chiebulania ya chitabu chino yokwandusa na mbuli “Baho mwanduso.” Chitabu chino cholagusa kuwa vinhu vose vilawa kulihi na viya Mulungu viyatendile na wanhu haumwanduso. Wasomi wengi siku zino wana magesa mengi kusonhela munhu hebu wanhu wowandike chitabu cha Mwanduso, na lusita lulihi chitabu chino vichandikigwe. Wauko wowogesa kuwa chitabu chino chiduganyigwa kwa kulawa senga mbasakanyo za umwaka muna ikaline ya 5 mbaka 6 KK (Ing'hali Chilisito). Wamwenga wotogola na mahokelo yoyotogoligwa mwa iwanhu weli wengi kuwa Musa kandika chitabu cha Mwanduso, iviya na vitabu vimwenga vya Kulawa na Mbuli za Walawi na Peta na Kumbukumbu da Malagilizo muna imiyaka ya 1,300 hebu 1,400, ing'hali Chilisito hana kwelekigwa.

Chitabu cha Mwanduso chimema mbuli zili muhimu ng'hani zowataza Wachilisito kuvimanya hanhu hose hamwenga ha Bibilia, ziwe za Lagano da Umwaka hebu Lagano da Sambi. Chitabu cha Mwanduso cholagusa viya uhasanyi vouwingile muna iisi, na viya wanhu wose vowomulonda mkombola. Iviya chitabu chino chofunula lungilo da Mulungu da kuwakombola wanhu. Ino yowoneka muna uulotezi wa mwanduso woulotela kumsonhela Yesu, Mwanduso 3:15, iviya ahadi ya Mulungu kwa Abulahamu ya kuzitemela mate nyelesi zose zili mwiisi, Mwanduso 12:3.

Mbuli zilimuno

1. Mulungu kalumba isi na iviya kawaumba Adamu na Hawa fana viisimuliligwa muna isula ya 1 na 2.

2. Sula ya 3 mbaka 5 yomulonganya Adamu na Hawa na uhasanyi wao na welesi wao.

3. Sula ya 6 mbaka 9 yomulonganya Nuhu na mbuli za digombo dikulu.

4. Viimalile baho chitabu cha Mwanduso cholonga chiya chochilawile muna ulusita lwa Nuhu na uja ulusita wa Abulahabu na kongeza mbuli za lingo da Babeli muna isula ya 10 mbaka 11.

5. Sula ya 12 mbaka 50 zomsohnela Abulahamu na welesi wake na mwanduso wa Isilaili.

Ugima wa Abulahamu na muke wake Sala yosimuliligwa kulawa muna isula ya 12 mbaka 25.

Ugima wa Isaka na muke wake Labeka yosimuliligwa kulawa muna isula ya 21 mbaka 28 na udanganiko wake wosimuliligwa muna isula ya 35.

Ugima wa Yakobo na wanage na viwasegele kulawa Kanaani kuhita Misili wosimuliligwa muna isula ya 25 mbaka 50.

Sula 37 mbaka 50 imema mbuli za Yosefu, mwana nyachende wa Yakobo na iviya viyezile kutendigwa mtawala wa isi ya Misili.

Mbuli ya Ulumbaji

1 Baho mwanduso, Mulungu kalumba ulanga na isi yose na chila chinhu chili umo, 2 nayo isi ikala yabule umbo hebu yabule chinhu chochose. Na ziza dikala digubika mchanyha ya mazi, Muhe wa Mulungu kakala katanda uchany'ha ya mazi. 3 Maabaho Mulungu kalonga, “Dilawilile bung'hulo” na bung'hulo dilawilila. 4 Mulungu kawona kuwa bung'hulo dinoga, na kavigola bung'hulo na ziza. 5 Bung'hulo kaditanga “Misi” na ziza kaditanga “Chilo.” Iwa imitondo iwa ichigulogulo siku ya mwanduso.

6 Maabaho Mulungu kalonga, “Hanhu hagati ya mazi hayagole yamazi banzi mbili.” 7 Ivo Mulungu kausa hanhu na kayagola yamazi yeli mchanyha na yaja yeli hasi. Ilawilila ivo. 8 Mulungu kahatanga hanhu baho “Langa.” Iwa imitondo iwa ichigulogulo, siku yekaidi.

9 Maabaho Mulungu kalonga, “Mazi yeli hasi ya ulanga yaiduganye hanhu hamwe, idahe kulawilila hanhu hanyalile.” Ilawilila ivo. 10 Mulungu kahatanga hanhu hanyalile “Isi” na hanhu hayaiduganye yamazi hamwe kahatanga “Bahali.” Mulungu kawona kuwa vinoga. 11 Maabaho Mulungu kalonga, “Isi yoteze chila modeli ya mimeya yoikwima mbeyu zake na chila modeli ya mibiki yoikwima matunda yeli na mbeyu zozigendelela koteza mimeya imwenga ya modeli yake.” Ilawilila ivo. 12 Ivo isi yoteza chila modeli ya mimeya yoikwima mbeyu na chila modeli ya mibiki yoikwima matunda yeli na mbeyu. Mulungu kawona kuwa vinoga. 13 Iwa imitondo iwa ichigulogulo, siku yetatu.

14 Maabaho Mulungu kalonga, “Mabung'hulo yalawilile kuulanga, yagole imisi na ichilo, yalaguse lusita lwa dugila na siku na miyaka, 15 yamwemwese kuulanga muladi isi iwe na bung'hulo.” Ilawilila ivo. 16 Maabaho Mulungu katenda mabung'hulo maidi makulu, zua dimwemwese imisi na mwezi umwemwese ichilo, iviya kausa nhondo. 17 Mulungu keka mabung'hulo yayo kuulanga muladi yamwemwese isi. 18 Yatawale imisi na ichilo na kuvigola bung'hulo na ziza. Na Mulungu kawona kuwa vinoga. 19 Iwa imitondo iwa ichigulogulo siku yekane.

20 Maabaho Mulungu kalonga, “Mazi yamemezwe vilumbe vili na ugima na langa dimemezwe ndege woguluka.” 21 Mulungu kalumba wanyama wakulu ng'hani mwiibahali na chila modeli mbasakanyo ya vilumbe vili na ugima vovigenda mwiibahali, na chila modeli ya ndege. Mulungu kawona kuwa vinoga. 22 Kavitemela mate na kavilongela vilumbe va muna yamazi, “Yongezekeni na yelekeni na muimemeze bahali,” na kawalongela ndege wongezeke muiisi. 23 Iwa imitondo iwa ichigulogulo, siku yetano.

24 Maabaho Mulungu kalonga, “Leka isi ilave chila modeli mbasakanyo ya vilumbe vili na ugima, wanyama wowofugigwa na wang'onyo wotambala na wanyama wa kumbago,” ilawilila ivo. 25 Mulungu kausa chila modeli mbasakanyo ya wanyama wa kumbago na chila modeli ya wanyama wowofugigwa na chila modeli ya wang'onyo wotambala. Mulungu kawona vinoga.

26 Maabaho Mulungu kalonga, “Lelo chimulumbe munhu yalingile fana cheye. Yatawale somba wa mwiibahali na ndege woguluka na wanyama wowofugigwa na isi yose na wang'onyo wose wowotambala.” 27 Ivo Mulungu kalumba munhu, yalingile fana yeye mwenyewo. Kawalumba mulume na muke. 28 Kawatemela mate na kalonga, “Yelekeni wana wengi, welesi wenu ukale na kuimemeza isi yose na kuitawala. Muwatawale somba weli mwiibahali, ndege woguluka na chila chiumbe chili na ugima chochigenda mwiisi.” 29 Maabaho Mulungu kalonga, “Lola, nomwing'hani chila modeli ya mimeya ili na mbeyu na chila modeli ya mibiki yoikwima matunda yeli na mbeyu muje. 30 Na wanyama wose na ndege wose woguluka na wang'onyo wose wotambala mwiisi na viumbe weli na ugima, ndiya yawo izakuwa mayani ya mimeya.” Ilawilila ivo. 31 Mulungu kalola chila chinhu chiyatendile, kawona kweli vinoga ng'hani. Iwa imitondo iwa ichigulogulo, siku yesita.