USENGA WA PAULO KWA
WAEFESO
Ulongozi
Usenga wa Paulo kwa Waefeso wandikigwa habehi na lusita ulo ulo fana viwandikigwe usenga kwa Wakolosayi mwaka 60 kwandusila viyelekigwe Yesu. Mwandikaji koilagusa mwenyewo ni Mtumigwa Paulo muna 1:1. Wasomi wengi woitogolela kuwa Paulo kawandikila Waefeso, hata ivo ndamusila zake zamwabule fana ziya zozipatika muna ichitabu cha Wakolosayi. Kwa ichimu icho yodahika kuwa iwa na lungilo da kuwa ipwililiswa muna ibanzi ya mabumbila yamwenga ya wahuwila wa Chilisito muna imikowa. Paulo kotambula kuwa kakala muna ichifungo viyandike usenga uno muna 3:1 na muna 4:1 na muna 6:20. Paulo kautuma usenga uno kwa Tukiko muna umwanza wake wa kudilaula bumbila da Waefeso muna 6:21-22.
Bululu da Efeso dikala bululu kulu ng'hani na dikala na boma da Waloma muna umkowa wa Asiya Ndodo. Bululu da Efeso dimanyika ng'hani kwa ichimu cha kaye ya kuisafya kwa mulungu muke wa Wagiliki yotangigwa Alitemi muna Sang'hano za Watumigwa 19:23-31. Bumbila da Efeso haichanduso dikala na ludabwa mbali hamwande dikala dihola muna ichitabu cha Lugubulo lwa Yohana 2:1-7.
Paulo kolonganya muna inusu ya ichanduso ya usenga uno viya Mulungu viyawasagule wanhu wake na kuwakombola kulawa muna uuhasanyi wawo kwa nzila ya Yesu Chilisito. Paulo kolinganiza bumbila na lukuli, lukuli ulwo una Chilisito fana viya ditwi jake na kaidi yolinganiza bumbila na zengo dino dina Chilisito fana dibwe da chandusilo. Muna inusu yekaidi ya usenga uno, Paulo kolava maelekezo viya wahuwila viwolondeka kukala.
Yeliumo
Paulo koilonga mwenyewo na kowalamsa Waefeso muna 1:1-2.
Kaidi Paulo kolonganya kuilumba kwa bumbila na Chilisito muna 1:3-3:21.
Maabaho kokwandika viya wahuwila viwolondeka kukala muna 4:1-6:20.
Kuuhelelo Paulo kogotola kwa kulonga kwa kulava makomelezelo yamwenga ya kufunga muna 6:21-24.
1
1 Niye Paulo, yonisaguligwe kwa ulondo wa Mulungu kuwa mtumigwa wa Yesu Chilisito.
Nomwandikilani mweye wanhu wa Mulungu muli uko Efeso waminika wowailumbile ugima wawo na Yesu Chilisito.
2 Chomulondelani unovu wa Mulungu na tindiwalo kwa Mulungu Tati yetu na Mndewa Yesu Chilisito.
Balaka za Chimuhe za Chilisito
3 Chimwing'he hewela Mulungu na Tata wa Mndewa wetu Yesu Chilisito! Kwa kuchilumbiliza na Chilisito kachitemela mate na kuching'ha chila balaka ya chimuhe kulawa kuulanga. 4 Ing'hali isi hainalumbigwa, Mulungu kachisagula chiwe wake muna ukuilumba na Chilisito, muladi chiwe welile na bila ubananzi haulongozi hake.
Kwa ichimu cha ulondo wake, 5 ivo kwandusila isi hainalumbigwa, Mulungu kalamula kuchitenda chiwe wanage kwa nzila ya Yesu Chilisito. Mulungu viyanogeligwe na viyalondile. 6 Lekeni chimwing'he nhogolwa Mulungu kwa ichimu cha ulondo wake uli na utunhizo, uyaching'hile bule kufosela Mwanage nyachende! 7 Kwaviya kwa damu ya Chilisito chikomboligwa, na uhasanyi wetu usegezigwa. Vino niivo wili mkulu unovu wa Mulungu, 8 woyaching'hile bila ningo!
Kwa ubala na umanyi wake wose 9 Mulungu kalonda chidimanye lungilo jake dodifisike doyalondile kuditenda. Kanogezigwa na kalamula kuditenda mwa Chilisito. 10 Lungilo dino, Mulungu vondayadifikize lusita vondaufike na kuvikunzanya hamwe vinhu vose na chila chinhu muna isi na kuulanga, muna utawala wa Chilisito.
11 Mulungu katenda vinhu vose fana viyalondile na kulamula, Mulungu kachisagula cheye chiwe wanhu wake mwenyewo kwa kuilumba na Chilisito kwa ichimu cha lungilo jake mwenyewo, katenda viyalamule kulawa mwanduso. 12 Mulungu katenda vino muladi cheye chikalile wa mwanduso kumuhuwila Chilisito chimwing'he nhogolwa Mulungu kwa utunhizo wake.
13 Muhulika mbuli ya kweli, iwo ni Mbuli Inogile yoiwagalileni ukombola, na mumuhuwila Chilisito. Ivo na mweye iviya, Mulungu kamwikani chilaguso muna ukuilumba na Chilisito, muladi kulagusa kuwa mweye wanhu wake. Mulungu katenda vino kwa kumwing'hani Muhe Yelile ija iyamulaganileni. 14 Muhe Yelile kezachitenda chipate zamana ya uhazi wetu yoyawekile chilagano wanhu wake, na mbuli zino zochilagusa kuwa Mulungu kezawakombola wanhu wake. Ivo chimwing'he nhogolwa Mulungu kwa utunhizo wake!
Viya Paulo viyawatambikile wa Waefeso
15 Kwa ichimu chino, kusongela vinihulike mbuli ya uhuwilo wenu kwa Mndwewa Yesu na ulondo wenu kwa wanhu wose wa Mulungu, 16 sileka bule kumwing'ha hewela Mulungu kwa ichimu chenu. Nowakumbuka muna zinhosa zangu, 17 na nompula Mulungu wa Mndewa wetu Yesu Chilisito, Tata wa utunhizo, yamwing'heni Muhe Yelile, yondayamtendeni muwe wabala na kuwagubulilani Mulungu muladi mummanye ng'hani. 18 Nompula Mulungu yafungule mizoyo yenu, muladi mudimanye lolelo diya doyawatangileni na vitumetume va utunhizo viya viyawalaganile wanhu welile, 19 mumanye nguvu yake voili ng'hulu ng'hani kwa ichimu chetu cheye wochihuwile, nguvu iyo yosang'hana usang'hano mgati yetu, ni sawa na ludabwa luja lukulu ng'hani, 20 iyaisang'hanile viyamzilibule Chilisito na kukala hanhu ha udahi kuulanga. 21 Uko Chilisito kekigwa mchanya ng'hani ya tawala zose, udahi, nguvu na falume, kotawala chila zina diya dili na udahi doditangigwa muna ulusita luno na muna ulusita luja lukwiza. 22 Mulungu kamwing'ha Yesu udahi wa vinhu vose, na kamsagula kuwa mkulu wa vinhu vose kwa ichimu cha bumbila da wahuwila wose. 23 Wahuwila wose ni ulo lukuli lwa Chilisito, na kofikiza yose muna ivinhu vose, chila hanhu.