No Libro A Daniel
No Pakatonngan so Paytābwan no Nya Libro
Nya libro a Daniel, ki myan dadwa partis na. No dāmo (1-6), ki maynamot di Daniel kan tatdo saw a rārayay na a babbaro a yapo do trībo no Joda. Naakaw sa a nabahod a naiyangay do nasyon a Babilonya do tawen a 605 B.C. (mana sakbay no kaiyanak ni Jeso-Kristo). Si Daniel kan rārayay na saw a mapodno do Dyos, ki nasōot sa a maynamot do kapanganohed da do Dyos (1:8-16, 3:1-30, kan 6:1-28).
Do kayanaw ni Daniel daw, tinorohan ni Āri Nebokadnessar so matohos a toray do syodad a Babilon a sintro no Babilonya maynamot ta myan sīrib kan panakabalin ni Daniel a yapo do Dyos a mangibahey so chakey na batahen no taytayēnep saw. (Tinongtong naw nagsīrbi ni Daniel a matohos a opisyalis do nakapangābak no nasyon a Persya so Babylonia.)
Naypirwa si Daniel a nangibahey di Āri Nebokadnessar so chakey na batahen no tinayēnep na saw (2:24-45 kan 4:19-33). Inbahey na paw chakey a batahen no kakamayaw a nagparang a naytolas so chirin saw do dyinyinaw no palasyo do kachimpo ni Āri Belsassar. (5:1).
No somarono a partis no nya libro (7-12), ki maynamot do inpaiparmata saw no Dyos di Daniel do taytayēnep. Do dāwri, laklakayan dana si Daniel. Naparin saw parmata do tawen a mag-536 B.C.
Siraw parmataw a naipakatoneng di Daniel, ki padto sa an āngonchiw maparin do masakbayan do tanaya. Manma, nagparmata so apat a animal. Siraw animalaw, ki ladāwan dan nasnasyon a nagsarsarono a mangitoray, kan iyaw no kasday no bīleg da (7:1-28).
No chadadwa naw a parmata na, ki iyaw tōro a karniro kan kalding (8:1-9:27) a siraw nasnasyon a Medya kan Persya.
No chatatdo naw a parmata na, ki maynamot do anghil a yapo do hanyit (10:1-11:45). Myan naibahey dya maynamot dyirad āri do ammyānan kan do abagātan a nasnasyon a Sirya kan Egipto.
As no manawdyi a parmata na, ki maynamot do chimpo no panongpalan (12).
No kasisitāan saw a birsikolo, ki 6:26-27.
No Naychakarwan no Nya Libro
Si Daniel kan rārayay na saw (1-6)
Siraw parmata a maynamot do masakbayan (7-12)
Daniel
1
No Kapachinanawo ni Daniel do Babilonya
Do chatatdo naw a katawen no kapagāri ni Jehoyakim* 1:1 2 Ār. 23:36-24:6; 2 Kron. 36:5-7 a āri no Joda, nangay si Nebokadnessar a āri no Babilonya do Jerosalem, kan linakob naw nawri a syodad. Inparawat ni Āpo si Jehoyakim a āri no Joda do toray ni Āri Nebokadnessar kontodo kadwan saw a masantwan a longlongan a yapo do timplo no Dyos. Inyangay na sa 1:2 No bata dan kadwan, ki “inyangay na saw kadwan a sibabahod kan kadwan saw a masantwan a longlongan.” ni Nebokadnessar do timplo no dyos na do Babilonya, 1:2 Mana “tana no Sinar.” Gen. 10:10; Sak. 5:11 as pinangay na saw longlonganaw do pangapyanaw do timplo no dyos na.
Sinpangan na, binilin ni Āri Nebokadnessar si Aspenas a pangōlo dan opisyal na saw a iyangay na sa do palasyo kadwan saw dyirad naakawaw a nabahod a tawotawo a Israelita a yapo do kaliposan no āryaw no Joda kan yapo dyirad mabigbigbig saw a pamilya. Machita a babbaro sa a abo pakapilāwan no inawan da kan matataer. Machita pa a malisto sa a makananawo do tabo a kīta no kinasīrib, nananawo sa a maganay, masiglat do kapakaāwat, kan kombini a magsīrbi do palasyo ni āri. As si Aspenas, ki inanawo na sa do kapaychirin kan kapaytolas dan taga Babilonya.§ 1:4 Siraw taga Babilonya mana siraw Chaldean. Inbilin pa no āryaw a matorohan sa so kararaw a kanen kan palek a akmas maidasaraw a para do āryaw. Machita a mainanawo sa so tatdo a katawen. As katayoka na, machita sa a magparang do salapenaw no āri.
Siraw nya napidi, ki sa Daniel, Hananyas, Misael, kan Asaryas. Tabo sa, ki yapo do trībo no Joda. Tinorohan sa ni Aspenas so bayo a ngaran da. Beltesassar iyaw inpangaran na di Daniel, Sadrak di Hananyas, Mesak di Misael, as kan Abednego di Asaryas.
Ki si Daniel, ki pinanggep na a dya laposan inawan naw a maynamot do kakan na so kanen mana palek a akmas dyiraw no āryaw. Dawa, nangdaw di Aspenas so palōbos a dyi na laposan inawan na. As pinayparin no Dyos si Apenas a mahwahok kan māsisyen di Daniel. 10 Ki binata ni Aspenas di Daniel a kāna, “Mamo akwaya di āpo a āri ko a nangikeddeng so kanen kan inomen mo. Ta an maboya naymo a gomolang kan siraw kadwan saya babbaro a kasādar mo, imonchiw mapagdilikādo so oho ko di āri.”
11 Sinpangan na, inchirin ni Daniel do manyidechidebaw a tinongdo ni Aspenas a mangaywan da Daniel, Hananyas, Misael, kan Asaryas a kāna, 12 “Sintiren mo pa yamen do irahem no asa poho a karaw. Tod mo pa yamen a torohan so yapod rakarakanen kan ranom a inomen namen. 13 Sinpangan na, ipariho monchiw langa namen do langa daw no kadwan saya a babbaro a komninan so akmas kanen naw ni āri. Dāwrinchi, parinen mo dyamen a pachirawatan mo chakey mwaw sigon do kapakaboya mo.” 14 Nakey manyidechidebaw do binataw ni Daniel a sintiren na sa do irahem no asa poho a karaw.
15 Katayoka no asa poho a karaw, maboya na a masalsalon-at kan mayīyit sa kan tabo babbaro a komninan so akmas kanenaw ni āri. 16 Dawa, inyangayan na pa saba no manyidechidebaw so kanenaw kan palekaw a nairanta a para dyira, kan tinorohan na sa so yapo do rakarakanen.
17 As siraw nya apat a babbaro, ki tinorohan na sa no Dyos so kapakatoneng kan kapakaāwat do tabo a kīta no kapachinanawo kan kinasīrib. Narohnwan pa a myan kapakaāwat ni Daniel do tabo parmata kan taytayēnep saw.
18 Do katayoka danaw no naikeddeng a chimpo, do inbilinaw no āri a machita a maiyangay saw babbarwaw do salapen na, inyangay sa ni Aspenas a pangōlo dan opisyalaw di Nebokadnessar. 19 Kinasarīta sa tabo no āryaw, ki abaw nadongso na a maipariho da Daniel, Hananyas, Misael, kan Asaryas. Dawa, napasdep sa a magsīrbi do āryaw do palasyo. 20 As do kāda kapanahes no āryaw dyira maynamot do kinasīrib kan kapakaāwat, ki nachichwasan na a pay-asa pohwen daw kaganaganay da kan tabo magmadmādyikaw* 1:20 Gen. 41:8; Eks. 7:11 kan mammālad a myan do intīro a pagāryan na.
21 Tinongtong ni Daniel nagsīrbi di āri a manda do nanōma a tawen no nakasākop ni Syros a impirador no Persya so Babilonya. 1:21 2 Kron. 36:22-23; Ers. 1:1-3

*1:1 1:1 2 Ār. 23:36-24:6; 2 Kron. 36:5-7

1:2 1:2 No bata dan kadwan, ki “inyangay na saw kadwan a sibabahod kan kadwan saw a masantwan a longlongan.”

1:2 1:2 Mana “tana no Sinar.” Gen. 10:10; Sak. 5:11

§1:4 1:4 Siraw taga Babilonya mana siraw Chaldean.

*1:20 1:20 Gen. 41:8; Eks. 7:11

1:21 1:21 2 Kron. 36:22-23; Ers. 1:1-3