NINA PAPI
A DANIEL
Na Vuresi Makaliana Na Omea Ara Totu Tana Papi Iani
Nina papi A Daniel ara marea tana tagu kalina igira na Tsiu ara rota loki sosongo i vavana nina tagao kesa na taovia tsapakae ponotoba. Aia na tinoni e marea na papi iani e gini aqo visana na tutugunu ma na omea e reigira tana bolebole, gana ke kakaisiginia niqira tutuni laka God sauba ke tsogori pukalia na taovia tsapakae seko ia, me ke turuvagini kaegira tugua nina tinoni segeni.
Ma na papi iani e tavota ruka tana butona:
1) Lova 1—6: Na turupatu tana rongona a Daniel kolugira visana gana duli ara totu tsinogo. Igira ara vataraginikakaia niqira tutuni konina God mara rongomangana, mara gini tangomana na tuliusiaqira gaqira gala.
2) Lova 7—12: Na omea a Daniel e morosigira tana bolebole tana tagu kalina igira gaqira taovia tsapakae na ponotoba ni Babilon mi Persia ara susuliga sosongo, me varangi nogo kara sugutiligigira nina tinoni God. Mi tana bolebole nogo girani aia God e sauvulagi vania a Daniel laka God nogo sauba ke sangagira nina tinoni, me ke tsogori pukalia na susuligana na taovia tsapakae ponotoba, me ke naua migira nina tinoni kara gini tangomana tugua.
Na Omea Ara Totu Tana Papi Iani
A Daniel migira gana duli 1:1–6:28
Nina bolebole a Daniel 7:1–11:45
a. Tugira vati na omea tuavati atsi 7:1-28
b. Na sipi mane ma na naniqoti 8:1–9:27
c. Na mane adiqoko ni baragata 10:1–11:45
d. Na omea kara laba tana susuina na tagu 12:1-13
NA TURUPATU TANA RONGONA A DANIEL MI TUGIRA GANA DULI (1:1–6:28)
1
Igira na Mane Ara Aqo Tana Valena a Nebukadnesar
1 Tana tolunina ngalitupa nina aqotagao a Jehoiakim na taovia tsapakae tana Juda, maia Nebukadnesar na taovia tsapakae ni Babilonia migira nina mane vaumate ara baginia na verabau ni Jerusalem mara tupolia. 2 Ma God e tamivania a Nebukadnesar ke tangolia a Jehoiakim kolugira goto danga na tinoni ni Juda, me ke laugira goto visana na vangana loki matena na Vale Tabu. Maia e adivanogira i Babilonia, me ba mologira tana voki gana na mololakâ omea e totu i laona na valetabu nina god peropero.
3 Ma Nebukadnesar na taovia tsapakae e ketsalia a Aspenas, aia gaqira taovia nina mane sasanga, ke viligira kara visana na mane vaolu tana vungu konina a Jehoiakim na taovia tsapakae migira na vungu tangirongo tana Juda, igira aia e aditsekavanogira nogo i Babilonia. 4 Niqira aqo kara mane laka, me ke tau goto seko sa tabana koniqira, ma kara sasaga, me ke lakagana vanigira na lau sasani, gana ke gini ulagaqira na aqo tana valena na taovia tsapakae. Maia nogo a Aspenas ke sasanigira na tsokoana ma na mareana na goko ni Babilon. 5 Ma na taovia tsapakae e moloketsana goto laka ke pipi dani niqira aqo kara palaginigira na mutsa ma na inu atsa kolugira igira ara sanga totu i laona na valena na taovia tsapakae. Mi murina ke tolu na ngalitupa tana sasani vaga ia, ma niqira aqo ti kara ba laba i matana na taovia tsapakae. 6 Mi laoqira igira aia e viligira ara tu totu tugira a Daniel, ma Hanania, ma Misael, ma Asaria. Tugira sui ara tu talumai tana puku konina a Juda. 7 Maia gaqira taovia na mane sasanga e molo tu soaqira vaolu me soaginitugira: a Beltesasar, ma Sadrak, ma Mesak, ma Abednego.
8 Ma Daniel e pada segenina i tobana laka ke tau gini kaulinaqu tana vovorona na lotu tana ganiana na mutsa ma na inuviana na uaeni i laona na valena na taovia tsapakae. Maia e tû me nongia a Aspenas ke sangâ. 9 Ma God e naua ma Aspenas e galuvea a Daniel me ngaoa ke sangâ. 10 Maia Aspenas e mataguni sosongolia moa na taovia tsapakae, te e tsarivania a Daniel, “Na taovia tsapakae segeni nogo e pedea na mutsa gua ko gania, ma na inu gua ko inuvia. Me ti vaga aia ke reia laka na konimu igoe e tau susuliga vaga igira na mane vaolu tavosi, me sauba nomoa ke labumatesiau inau.”
11 Mi tana ma Daniel e tû me ba reia na mane matali aia Aspenas e mologinia ke reitutugua kolutugira gana duli. 12 Me tsarivania, “Ko tovotugami i laona ke sangavulu na dani. Ko palaginitugami moa na kusa kami tu gania, ma na ko lê moa kami tu inuvia. 13 Mi murina ke sangavulu na dani, migoe ko morosigira na mane vaolu tavosi igira ara sanga mutsa ma na inu i valena na taovia tsapakae, mo ko morositugami goto tugami, mi tana ti ko reigadovia ti e susuliga dou tu konimami tugami atsa kolugira igira na tavosina se tagara. Mi muri ti ko pede vanitugami na omea gua moa o padâ.”
14 Ma na mane matali ia e tabea laka ke molovanitugira kara tu tovoa i laona ke sangavulu na dani. 15 Mi kalina e putsi nogo sangavulu na dani, ma tu koniqira tugira ara tu susuliga liusigira bâ na koniqira igira sui ara mutsamutsa i laona na valena na taovia tsapakae. 16 Bâ, me tuturiga tana tagu ia, ma na mane matali e tamivanitugira babâ moa kara tu gania na kusa lê na olina na mutsa e saua na taovia tsapakae.
17 God e sauvanitugira na mane vaolu tugirani na sasaga loki gana na tsoko gadoviana na mamare ma na padagadovi omea levo. Me pabovanigotoa a Daniel na sasaga gana ke gini tangomana na nusirongoqira na moro ma na bolebole.
18 Mi tana susuina na tolunina ngalitupa vaga e titinogoa na taovia tsapakae, maia Aspenas e adivanogira sui na mane vaolu i konina a Nebukadnesar. 19 Ma na taovia tsapakae e goko kolugira sui, me rongomingaoa bâ tu niqira tugugoko tugira a Daniel, ma Hanania, ma Misael, ma Asaria, liusigira sui na mane vaolu tavosi. Me vaga ia, ma na taovia tsapakae e molotugira kara tu sanga aqo tana valena segeni nogo ia. 20 Me atsa moa ti na vatana na veisua koegua moa na taovia tsapakae ke veisuagira, mi tugira vati ara tu dona dou bâ sangavulu kalina liusigira sui na tinoni ara dona na katevulagiana na omea e tau vati laba, se na basutidao, ara totu tana Babilonia popono. 21 Maia Daniel e totu tana aqo i laona na valena na taovia tsapakae poi tsau kalina a Sirus na taovia tsapakae ni Persia e mai tangolia na Babilonia.