1 Vitumaghana iyamna na weni. Nuwanuwata kudubinai takova bubuni da aviyavisina tanotanotai da ita tupuwa na mara sago ina tupuwa. Tuna na aviyavisina ke kata kitai ma kegha da ita nota ivi rewapana da karakava tapanani. 2 Mara katamaninai, wawaya i vitumaghana kubiine na God ivi gheghenisi.

3 Ma ita vitumaghana kubiine na takovi da God gamonai na kunuma da dobu itupuwa. Tuna kubiine, karenai ke sago aviyavisina ita makamakai da wawaya matasiyai ita kitai ma kegha da nani kamonai aviyavisina karako takitakitai na God ivokiibuwei.* Gen 1:1; Psa 33:6, 9; Jon 1:3

4 Abel ina vitumaghana kubiine na ina suwara God kurina ibiibii kirakai, ke Kein ina suwara nakanani. Tuna kubiine God na ina suwara ivi vaghinei ma ivona da tuna na ina wawaya maninina. Ina vitumaghana kubiine na namanaki irabobo ma kegha da ina bera na patana da ibeyebeyeta.* Gen 4:3-10

5 Inoka ina vitumaghana kubiine na ke ita rabobo, iyamna God iviitawei ighae ku kunuma, iwapa. Muriyai da ita ghae na ina bera kudubina God ivi vaghinei ma nuwanuwana iviiya, tuna kubiine iviitawei.* Gen 5:21-24 6 Iyavo kava vitumaghana gwabisiyai kegha na ke kovokovoghina da God ini nuwabiibiini. Ma meni wawayina ina kayowana da God kurina ina nae na ini tumaghana da God emakamakai. Ma bade ini tumaghana da iyavo kava nuwanuwasi kudubinai God iekwekwai na biibiina ghamana ina panani.

7 Nowa ina vitumaghana kubiine na God ina sisiya ivi yanei maranai vonaverena iviiya da nuwapoya ghamana ina tupuwa. Nuwapoyina na bera vuna da wawaya ke meyani ita kitai. Ma ivotekateka da waka iyamoni da kawana ma natunatuna yavata yawasa ipanani. Ma ina vitumaghana ivi debei da nani maranai wawaya peyarisi na berabero wawayisi ma kovogha berona ipanani. Ma bade ina vitumaghana kubiine God ivonakiiyaragha da tuna na ina wawaya maninina.* Gen 6:13-22

8 Abraham ina vitumaghana kubiine na ivomiiri maranai God ivona da ina dobu ita kiibutawei ma ita nae ku dobu sago. Ma bade vonakiiyapa bagibagina Abraham kurina iterei da mara murinai dobu vuna ini rapenei. Ma nani dobuna vuna na Abraham ke itakovi da tuna meni dobunai ma kegha da ivotekateka da ivomiiri inae.* Gen 12:1-5 9 Ma ina vitumaghana kubiine nani dobunai imakamakai da nakanani ma dobu viruwa wawayina. Ma kegha da ivi tumaghana da ikikava God vonakiiyapa bagibagina iterei na nakanani ina berai. Ikikava yobe kamonai imakamakai na nakanani bade natuna Aisiki ma tupuna Jeikap imakai. Ma God nani vonakiiyapina Abraham kurina iberai na ivi damani Aisiki da Jeikap kurisi.* Gen 35:27 10 God namada ina nota irereghi da ikikava kwanatu sago ita yamoni, kana kowora na bagibagina ma makamakii nonowina. Ma Abraham nimonimoriyai ikoyakoyagha da nani kwanatuna kamonai ita makai.

11 Abraham ina vitumaghana kubiine na kawana Sera yavata ivi tuwa, namanaki da imorapa kirakai ma kawana na gagarina. Ivi tumaghana da God ikikava vonakiiyapa bagibagina iterei na nakanani ina berai.* Gen 18:11-14, 21:2 12 Tuna kubiine namanaki imorapa kirakai da kitana da ke kovokovoghina da iti tuwa ma kegha da karako tupurereghina ipeyari kirakai da dobu ikiimumui da ke viviyavina, nakanani ma kunuma kana gwamegwame ma kikira kana gonugonu.* Gen 15:5, 22:17, 32:12

13 Weni vitumaghana damsi mara katamaninai na i vitumaghana ivokikini da i ku rabobo. God ina vonakiiyapa bagibagina kurisi iterei na berana ke ita tupuwa i yawasa kamonai. Ma namada i nota inae da aviyavisina ivonesi na ivi tumaghana da berasi karakava ina tupuwa, ma ivivi nuwabiibai. Ma debiiyai ivi vaghinei da ti na dobu viruwa damsi, dobuwai ti na numataya.* Gen 23:4; 1Chr 29:15; Psa 39:12 14 Wawaya nakanani ini sisiya na takovi da dobu sago iekwekwai da iti rapenei. 15 I dobu wadubona iverukuyowei na ivi notawapei, mikeda ita notanotai na namada ita voviramakai. 16 Ma ti na dobu kiimatana iekwekwai, i kayowana da i dobu vaghata na kunumai. Tuna kubiine God ke ita vivinimayesi ma ivi vaghinei da ti damsi kurina evonavona da tuna na i God. Ma kubiisi namada i kwanatu iyamoni ikovi.

17-18 Abraham ina vitumaghana kubiine na ivotekateka da natuna Aisiki iti suwara maranai God irubui. God ina vonakiiyapa bagibagina namada Abraham iverei da ivona bo, “Aku vonakiiyapa bagibagina da tupurereghim vaghata na natum Aisiki kava gwabinai.”* Gen 21:12 Ma kegha da Abraham ivovunagha ikovi da natuna sago kava Aisiki ita kiivunui da ita suwara.* Gen 23:4; 1Chr 29:15; Psa 39:12 19 Inotai da Aisiki ita rabobo na kovokovoghina da God ita berai da rabobowai ita vomiiri. Ma aviyavisina itupuwa Aisiki kurina, tuna na nakanani ma ita rabobo ma bade ita vomiiri.

20 Aisiki ina vitumaghana kubiine na natunatuna Jeikap da Iso i mara murina kubiine ivi biibiinisi.* Gen 27:27-29, 39-40

21 Jeikap ina vitumaghana kubiine na maranai imorapa kirakai da ita rabobo na tuputupuna ivi ruwa ivi biibiinisi, ti na Josepa natunatuna. Ma ina diwonai itupavibagi ma God ivokavakavari.* Gen 47:31, 48:1-20

22 Josepa ina vitumaghana kubiine na ina rabobo marana inenekiibau na ina nota ivi rewapana kirakai da mara sago Israel damsi Egypt ina kiibutawei. Ivi sisiyei na gamobuderina iveresi da maranai ita nenae na tuwirina yavata ita kavari.* Gen 50:24-25; Exod 13:19

23 Moses ina maduwa da ina mamai i vitumaghana kubiine na maranai Moses itupuwa na itereteregavui da nawaravi aroba ikovi. Ikitai da tuna pepeya sago, ma kiivavo Pero ina sisiya bagibagina ke ita yabumanei.* Exod 2:2, 1:22

24 Moses ina vitumaghana kubiine na maranai ivi yaraga na ke ita kayowei da wawaya ita vonei da tuna na Pero tupuna.* Exod 2:10-12 25 Ina keta ivinei da God ina wawaya yavata ita vokwarakwara patapata. Ma ke ita kayowei da berabero kana nuwabiibai kamonai ita makai, nani nuwabiibiina na mara tupona kava. 26 Inotai da ita vokwarakwara God ina Vivinevine Wawayina nakanani na iyamna ita rakata kirakai, ke Egypt ina mura nakanani. Egypt ina mura kudubina ita viiya na iyamna kegha. Tuna ikitataweyana da mara murina kana mura ikitakitai.

27 Moses ina vitumaghana kubiine na Egypt ikiibutawei ma ke Egypt kana kiivavo ina nuwapughu ita yabumanei da ita nae. Namanaki da God na ke kitakitana ma kegha da Moses, God ikitai. Tuna kubiine na ina nota ke ita peku ma ke iti muritina. 28 Ina vitumaghana kubiine na Pasova ivi karei. Ivona na Israel damsi tara iyuna ma i matuketa ririnai ivi rururubu da rabobo aneyina ivi yuvonavonisi da Israel natunatusi tomotomowa iyiyarokosi ke iti kiivunuwana.* Exod 12:21-30

29 Israel damsi i vitumaghana kubiine na Yegai Yebayebarina idamani ku nevana, tuna nakanani ma tano kanakanana tepanai ita bababa. Ma Egypt damsi ibera tovoni da murisiyai ita damana na kegha, kudubisi iuma dodo.* Exod 14:21-31

30 Israel damsi i vitumaghana kubiine na Josuwa yavata ibaba da Jeriko garina iviviri da mara miikovimaruwa ma garina itamoririgha.* Josh 6:12-21 31 Reiyab tuna madamadawarina ma ina vitumaghana kubiine na ke ita rabobo. Wawaya peyarisi nani kwanatuna kamonai God ke ita vivitumaghanei na irabobo ma Reiyab na kegha, iyamna Israel ina nanaga wawayisi itinariyesi ma ikoyagha bubunisi.* Josh 2:1-21, 6:22-25

32 Vitumaghana wawayisi mara katamaninai ipeyari kirakai, tuna kubiine ke kovokovoghina da kudubisi ati sisiyesi. Gidiyon, Baraki, Samson, Jepta, David, Samuweru, ma peroperoveta peyarisi ati sisiyesi na ita guri kirakai.* Judg 6:11–8:32, 4:6–5:31, 13:2–16:31, 11:1–12:7; 1Sam 16:1–1Kgs 2:11; 1Sam 1:1–25:1 33 Weni wawayisi i vitumaghana kubiine na viya dobu viruwa damsi yavata ivi ghavighaviya ma ighegavovorisi. Ma viya nota manininai ivi kiivavo, ma viya na ikikava God ina vonakiiyapa bagibagisi kurisi itereterei na iyamna iviiya. Ma viya i vitumaghana kubiine na layon kawasi ikiipotai,* Dan 6:1-27 34 ma viya keyama karakaratina, muyamuya kirakiina ikiipekini. Ma viya i vitumaghana kubiine rabobo iveruvuvurei da wawaya seriyai ke ita taravunusi. Viya na mitamitasi ma i vitumaghana kubiine na rewapana iviiya. Ma ghaviya kamonai ivi rewapana kirakai da dobu viruwa damsi ikwavinisi.* Dan 3:1-30 35 Ma wivine viya i vitumaghana kubiine na i rakaraka raborabobosi ivomiiri da ivovira kurisi.* 1Kgs 17:17-24; 2Kgs 4:25-37

Ma wawaya viya gabura kamonai i vitumaghana ivotanakikini da ivokwarakwara kirakai. Vitumaghana ita voterei na gabura kamonai ita votawesi ma ibara da inivisiyai irabobo. Ivi tumaghana da rabobo murinai ita vomiiri ma yawasa biibiina ita panani. 36 Ma viya na wawaya ivonaviiviiyakesi, ma viya na iwidiwidisi, ma bade viya na cheiniyai ikunisi ma ku gabura iteresi.* 1Kgs 22:26-27; 2Chr 18:25-26; Jer 20:2, 37:15, 38:6 37 Viya na wakimiyai iravisi da ivi rabobosi, ma viya na ivi righasepiyana, ma viya na seriyai ivi taravunuwana. Wawaya ivi tupaketowanesi ma ivi agaberowesi ma ivi kayonogenogeyanesi da vitonara ikarisi ma ghamoghamo bekasi kava ivivi kote ma nakanani imakamakai ma ibababa.* 2Chr 24:21 38 Ti na ibiibii kirakai da wawaya peyarisi dobuwai ighekuyowesi. Ma kwanatu kamonai ikwavinisi da koya ma warereyai ibababa. Ma buba da bonagha kamosiyai irurukenakena.

39 Weni wawayisi peyarisi i vitumaghana irakata kirakai da God ivi gheghena kirakiiyesi. Ma God ina vonakiiyapa bagibagisi kurisi iterei na berasi ke dobuwai ita viiya, iyamna karakava ita tupuwa.* ‘Berasi karakava ita tupuwa’ iyamna God ina Vivinevine Wawayina na sisiyina kava iviiya ma ke ti mani dobuwai ita kitai. 40 God ina kayowana da keta vuna ma biibii kirakiina ita vovunagha yavui ma muriyai ti damsi na tota yavata yawasa maninina ma makamakii nonowina kata vii patapatai.