27
Ama-ama dhèu Yahudi rèti Lamatua Yesus asa gubernur Pilatus
(Markus 15:1, Lukas 23:1-2, Yohanis 18:28-32)
1 Madꞌae aae era, dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu uri lii langu agama sèra, rare lii èci sèna ka neo pamadhe Yesus. 2 Nèti èèna ka, ra èki Ne rèti asa madha gubernur Pilatus. Te rèngu dꞌèi sèna ka gubernur huku pamadhe Ne.* Lodꞌo èèna, dhèu Yahudi dhu dènge boe koasa ho pamadhe dhèu. Nèti èèna ka, rèngu rèti Lamatua Yesus asa dhèu paredha Roma.
Yudas kadhoe iisi na, ka na madhe aapa
(Lii Lolo nèti Dhèu Pajuu-paleha 1:18-19)
3 Ropa Yudas tadèngi na, Yesus abhu hahuku madhe, hèia na manyasa, lula nèngu ka dhu pahie Yesus. Ka laꞌe hari asa kètu agama Yahudi dènge dhèu heka adꞌa sèra, ho neo hia hari laꞌa doi iia 30 (tèlu nguru) bua sèra. 4 Na peka na, “Jaꞌa tao le sasala-sasigo, lula jaꞌa pahie le Dhèu dhu dènge boe sasala.”
Te ngaa dhèu se bꞌala, aku rèngu na, “Wee! Jiꞌi se pusi-pahae heka èu ne! Èu mesa mu ka dhu dꞌui more sasala èèna.” 5 Ka Yudas cebꞌe eele doi sèra asa dꞌara Èmu Kapua Manèngi-Mangajꞌi. Hèia laꞌe kadhoe iisi na, toke na madhe aapa.
6 Hèia kètu agama Yahudi sèra kaboko rare doi dhu na cebꞌe eele sèra. Ra padhue, aku rèngu na, “Doi seꞌe mage èdhi tao asa dꞌara boaraka doi, lula doi se doi kajꞌalu. 7 De beꞌa risi èdhi hèli tare rai ca kasibꞌi nèti dhèu tao èru rai sèi. Ladhe dhèu mai nèti rai leo, do, dhèu dhu èdhi tadhe boe madhe, èdhi padhane si ètu era neꞌe ne.” 8 Ka ra hèli rai ne, kabꞌua na nèti doi deo sa. Nèti èèna ka, rai ne, toke dꞌai sange neꞌe, dhèu pangare na, ‘Rai Raa’.✡ Lii Lolo nèti Dhèu Pajuu-paleha 1:18-19
9 Dènge jꞌara neꞌe, rèngu madhutu lii nèti ca dhèu nèti lii padhai Ama Lamatua, ngara na Yermia, dhu suri tèke na,
“Rèngu pake doi iia 30 (tèlu nguru) bua ho hèli rai.
Rèngu pake doi se, lula doi se kabꞌua nèti hèli dhèu,
madhutu sèmi dhu dhèu Israꞌel pamaꞌète rare le.
10 Rai ne, rèngu hèli nèti dhèu tao èru rai,
madhutu lii paredha dhu Ama Lamatua hia mi jaꞌa.”✡ Sakaria 11:12-13, Yermia 18:2-4, 19:1-11, 32:6-15
Lamatua Yesus ètu madha gubernur Pilatus
(Markus 15:2-5, Lukas 23:3-5, Yohanis 18:33-38)
11 Ropa dhèu se rèti Yesus dꞌai gubernur, hèia na karèi Yesus, “Tasamia? Èu ne, tareꞌa-reꞌa Dhèu Aae dhèu Yahudi, do?”
Na dhaa, peka na, “Tareꞌa. Ama peka lèke kèna.”
12 Te ngaa ropa kètu agama Yahudi dènge dhèu heka adꞌa sèra galaa Ne dènge lii langu ae-ae, Na dhaa boe ca hèbꞌa sa hèi.
13 Ka gubernur karèi hari Ne, peka na, “Èu tadèngi boe lii padhai lii rèngu, do? Dhèu se hia sasala ae-ae mi dedha Èu. Te ngaa tasamia ka Èu bꞌala boe si hèi?!”
14 Te ngaa Na dhaa boe ca hèbꞌa sa hèi, toke gubernur malaa.
Gubernur Pilatus pamaꞌète sèna ka huku pamadhe Yesus
(Markus 15:6-15, Lukas 23:13-25, Yohanis 18:39—19:16)
15 Tèu mai-tèu mai, dhu tema le, ladhe dꞌai ka lodꞌo kalela Paska, dhèu Yahudi hagꞌe rare ana bèdho ca dhèu, sèna ka gubernur patabuli ne. 16 Tèu èèna, dhèu bèdho ca dhèu, ngara na Barabas.† Sasuri lii Yunani cahagꞌe suri, peka na, ‘Yesus Barabas’, aa cahagꞌe hari suri, peka na, ‘Barabas’ di. Dhèu aaꞌi-aaꞌi tadhe le nèngu ne, lula nèngu ca dhèu bhelu-katubꞌa titu kèna. 17 Lodꞌo èèna kahèi, dhèu ae lasi asa gubernur Pilatus ho manèngi, sèna ka patabuli dhèu bèdho èci, sèmi biasa. Hèia Pilatus karèi si, aku nèngu na, “Beꞌa. De jaꞌa patabuli cee? Ètu neꞌe Barabas, aa abhu kahèi Yesus, dhu dhèu paroa Ne, Kristus. Mia ka dhu jaꞌa patabuli? Miu ka dhu pamaꞌète.” 18 (Gubernur peka sèmi èèna, te neꞌa na kètu agama Yahudi rèti Yesus asa nèngu, lula rèngu se tèka dꞌara dènge Yesus.)
19 Gubernur ètu dꞌara uri lii langu ne era, dhèu èmu na moa lii, peka na, “Ama! Mage-mage, oo! Te Yesus ne dhu dènge boe sasala. Lula Nèngu neꞌe ka, mèda deo na, jaꞌa nii aapa. Toke dꞌai sange neꞌe, dꞌara jaꞌa dhae tèka mèka.” 20 Te ngaa kètu agama Yahudi dènge dhèu heka adꞌa sèra, dadugu dhèu ae ètu èèna, ho ra manèngi gubernur patabuli Barabas, aa huku pamadhe Yesus. 21 Ka na karèi hari si, aku nèngu na, “Nèti dhèu dua se, mia ka dhu jaꞌa patabuli?”
Hèia aaꞌi-aaꞌi ra dhaa, peka na, “Barabas! Patabuli Barabas di!”
22 Èle ka na karèi si, aku nèngu na, “Ladhe sèmi èèna, jaꞌa tao tasa mera mia mi Yesus, dhu ra peka na Kristus ne?”
Hèia aaꞌi-aaꞌi ra paꞌoo-parodha peka na, “Paku pamadhe Ne asa ajꞌu palolo-palèbha!”
23 Èle èèna ka, gubernur karèi hari, peka na, “Te sala Na, ngaa? Jaꞌa parisa le, te ngaa abhu boe sasala Na èci sa!”
Te ngaa ra asa paꞌoo-parodha, aku rèngu na, “Pamadhe Ne! Paku Ne asa ajꞌu palolo-palèbha!”
24 Nèbhu boe, na neꞌa heka tao tasamia hari, lula dhèu seꞌe asa ka ra hino neo patao. Nèti èèna ka, nare èi ho jꞌamo ai ètu madha dhèu ae-ae sèra, aa na peka dènge ra, aku nèngu na, “Jaꞌa tago boe mamadhe Dhèu neꞌe ne! Miu aaꞌi-aaꞌi mi ka dhu hudꞌi pasae mere mamadhe Na!”✡ Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 21:6-9
25 Hèia dhèu seꞌe dhaa dènge lii paꞌoo-parodha peka na, “Oo, hudꞌi laa! Hudꞌi laa jiꞌi dènge ana-èpu jiꞌi tago ngare raa Na!”
26 Ropa tadèngi nare, hèia na peka, “Laꞌa, sina ma.” Hèia na patabuli Barabas madhutu dadꞌèi ra. Èle èèna ka, na pua dhèu jꞌaga, lasi kalabhe Yesus pake gui. Game rare, ka sordadꞌu rèti Yesus, sèna ka neo paku pamadhe Ne ètu ajꞌu palolo-palèbha.
Sordadꞌu sèra pamakae Lamatua Yesus
(Markus 15:16-20, Yohanis 19:2-3)
27 Èle èèna ka, sordadꞌu ère rèti Yesus asa tana lapa ètu dꞌara benteng rèngu. Dꞌai nèi, rèngu paroa rare angalai ra ca batalion.‡ Era sordadꞌu se, ra pangare madhutu lii Latin, peka na praetorium. Era ne ètu dꞌara kompleks èmu jabatan. Alkitab lii Yunani peka ra paroa angalai ra ca speira. Ca speira na, nuka èna ngasu (600) sordadꞌu. 28 Hèia ra papake Ne kodho madhera èci dhu mea aae.§ Mateos suri, peka na, kodho madhera Na ‘mea aae’. Markus suri, peka na, ‘mea sanama mangèru’. 29 Ka rare loro ajꞌu padhudhu ra ènyu tao sèmi solo. Hèia ra ènyi solo ne mi kètu Yesus, ho ra sasei Ne, tao nuka sèmi rèngu dedꞌe dhèu aae hiu, dhu pake solo dhèu aae. Èle èèna ka, ra jꞌole hia Ne ajꞌu caꞌèta asa ai gꞌana Na, nuka sèmi tatea paredha. Hèia ra patitu kètu urutuu ra, patangara dènge Yesus, aa ra pamakae Ne, peka na, “Pakabꞌua dhèu aae dhèu Yahudi.” 30 Hèia ra sabhuu Ne ilu, aa rare ajꞌu caꞌèta dhu Na kèpe deo na, ka ra dꞌeu kètu Na. 31 Ropa ra sasei rare Ne, hèia ra bhoke eele kodho madhera. Èle èèna ka, ra papake hari mèdha-papake Na. Ka rèti Ne asa liꞌu kota Yerusalem, ho neo paku Ne mi ajꞌu palolo-palèbha.
Rèngu paku Lamatua Yesus ètu ajꞌu palolo-palèbha
(Markus 15:21-32, Lukas 23:26-43, Yohanis 19:17-27)
32 Ropa ra ère rèti Yesus, dꞌai talora jꞌara paraga dènge dhèu kota Kirene èci dhu neo laꞌe asa dꞌara kota. Ngara na, Simon. Dhèu se laka-seti ne, sèna ka pasae ajꞌu palolo-palèbha gati Yesus. 33 Ka ra dꞌai era èci, ngara na Golgota. (Ètu dꞌara lii Aram, sasoa na, “Era rui kètu.”) 34 Ètu era neꞌe, dhèu seꞌe hia Yesus ninu èi anggor dhu pabꞌali rare le dènge èi naꞌi dhu pèdꞌu, sèna ka bisa taha rarii. Ka Yesus camuci, hèia juku eele.✡ Lii Sodꞌa Koa-Kio 69:22
35 Èle èèna ka, dhèu seꞌe paku Yesus asa ajꞌu palolo-palèbha. Hèia sordadꞌu se ère lot, sèna ka nèti rèngu, cee ka dhu abhu mèdha-papake Na.✡ Lii Sodꞌa Koa-Kio 22:19 36 Ka ra madhèdi madhenge Yesus ètu era neꞌe. 37 Ra suri kahèi ètu papa èci, peka na,
“NEꞌE NE YESUS, DHÈU AAE DHÈU YAHUDI”
Ka ra paku papa ne re dedha kètu Yesus, sèna ka dhèu reꞌa nga tao ka rèngu huku Ne.
38 Ètu era neꞌe, ra paku pamadhe parapo dhèu dua kahèi. Ca dhèu re bèka gꞌana Yesus, aa èci hari re bèka kariu Na.
39 Dhèu aaꞌi-aaꞌi dhu kako re sèra, laladhe Ne. Hèia ra pakapengo hèbꞌa ra, ho lalangu Ne.* Dhèu Yahudi dhu tema kareko kètu, ho tadha na, rèngu pamakae dhèu. ✡ Lii Sodꞌa Koa-Kio 22:8, 109:25 40 Dhèu seꞌe rodhe Ne, peka na, “Eeh! Èu peka na, Èu bisa paguri eele Èmu Kapua Manèngi-Mangajꞌi Ama Lamatua, ho èèna na patitu hari ètu dꞌara tèlu lodꞌo, si? Ladhe Èu tareꞌa-reꞌa Ana Ama Lamatua, na, papuru ngiꞌu Mu nèti ajꞌu palolo-palèbha èèna.”✡ Mateos 26:61, Yohanis 2:19
41 Sèmi èèna kahèi dènge kètu agama Yahudi, mese agama, dènge dhèu heka adꞌa sèra. Ra pahahe Yesus, aku rèngu na, 42 “Nèngu ne pamamuri le dhèu leo, te ngaa Na bisa boe patabuli eele ngiꞌu Nèngu unu Na. Nèngu mesa Na peka na, Nèngu dhèu aae Israꞌel! Ladhe sèmi èèna, beꞌa risi Na puru ka nèti ajꞌu palolo-palèbha èèna. Ladhe jiꞌi ngèdhi ka jꞌajꞌi sèmi èèna, jiꞌi heka parcaya Nèngu kèna. 43 Ladhe Nèngu ne tareꞌa-reꞌa Ana Ama Lamatua, hudꞌi laa,
‘Na maena mi Ama Lamatua.
De ladhe Lamatua dꞌèi Ne,
hudꞌi laa Lamatua ka dhu pamamuri Ne.’ ”✡ Lii Sodꞌa Koa-Kio 22:9
44 Dhèu parapo dhèu dua se, pahahe Ne sèmi èèna kahèi.
Mamadhe Lamatua Yesus
(Markus 15:33-41, Lukas 23:44-49, Yohanis 19:28-30)
45 Èle èèna ka, maroga kiu-kiu saguru nare era neꞌe, karèi nèti lodꞌo titu mera toke dꞌai hake tèlu nihia. 46 Dꞌai hake tèlu, hèia Yesus paꞌoo pake lii Aram, na, “Eli! Eli! Lema sabaktani?” (Sasoa na, “Ama Lamatua Jaꞌa! Lamatua Jaꞌa! Nga tao ka Ama soro kabodho ho tèke eele Jaꞌa mesa-mesa Ku sèmi neꞌe ne?”)✡ Lii Sodꞌa Koa-Kio 22:2
47 Abhu pèri-pèri dhèu dhu dètu ètu sèra, tadèngi lii Na sèmi èèna, hèia ra papeka, “Mi nanene ku laa. Na paroa Elia, ca dhèu nèti lii padhai Ama Lamatua dhu uru sèra!” 48 Ka ca dhèu rai laꞌe nare ula, cèbꞌu asa dꞌara èi anggor manyilu. Hèia na èki mi suu tatea èci, ka jꞌole asa hèbꞌa Yesus sèna ka Na camuci.✡ Lii Sodꞌa Koa-Kio 69:22
49 Te ngaa cahagꞌe hari peka na, “Èdhi ladhe sèku, teko-teko Elia mai pamamuri Ne, do aadꞌo?”
50 Ka Yesus paꞌoo hari dènge lii mèdhu, hèia Na madhe.
51 Ètu dꞌara Èmu Kapua Manèngi-Mangajꞌi, abhu bèla dhu bhèla aae kadhoe paꞌabhe Kama Luri Mola-Mèci Ama Lamatua. Lèke dènge Yesus maꞌète aꞌae èèna, bèla dhu bhèla aae ne mae, cèri mi dua, nèti dedha toke haha. Hèia rai opo, toke hadhu aae-hadhu aae mae sègꞌi bagi mi dua.✡ Kalua nèti Masir 26:31-33 52 Roꞌa-roꞌa dhèu madhe bhoke kahèi. Aa dhèu unu Ama Lamatua dhu madhe le, abhu dhu Na pamamuri hari. 53 Ropa Yesus mamuri hari le nèti mamadhe Na, hèia dhèu madhe sèra bhodho mai nèti dꞌara roꞌa, ka lasi asa Yerusalem. Ètu era neꞌe dhèu ae rèdhi si.
54 Ètu Golgota, abhu komedhaa dènge sordadꞌu na dhu jꞌaga ètu ajꞌu palolo-palèbha Yesus èèna. Ropa ladhe rèdhi rai opo, dènge aaꞌi-aaꞌi dhu jꞌajꞌi seꞌe, rèngu madhaꞌu titu kèna. Ka ra papeka, na, “Ira ii! Dhèu neꞌe ne, tareꞌa-reꞌa Ana Lamatua!”
55 Ètu era neꞌe, abhu bhèni pèri-pèri dhèu dhu laladhe mamadhe Yesus nèti kajꞌèu. Rèngu seꞌe ka dhu madhutu Ne nèti Galilea, te rèngu ka dhu lalau-laloꞌo Ne karèi nèti uru. 56 Dhèu bhèni seꞌe, nuka Maria nèti rae Magdala, Maria èci hari (nuka ina Yakobis dènge Yusuf), aa dènge dhèu èmu Sabadeus (nuka ina nèti Yakobis dènge Yohanis).✡ Lukas 8:2-3
Ra padhane Lamatua Yesus
(Markus 15:42-47, Lukas 23:50-56, Yohanis 19:38-42)
57 Ètu èèna, abhu dhèu kaja èci nèti rae Arimatea, ngara na Yusuf. Nèngu ne dhu nèbhu le madhutu aꞌajꞌa Yesus. Lodꞌo mamadhe Yesus lèke hari Jumat. Asa bèli èèna, lèke dènge lodꞌo sabajꞌa dhèu Yahudi. Nèti èèna ka, ropa lodꞌo oe cèna, hèia Yusuf tenge jꞌara ho neo papuru ngiꞌu aae Yesus nèti ajꞌu palolo-palèbha. 58 Hèia laꞌe asa gubernur Pilatus, sèna ka manèngi papuru ngiꞌu aae Yesus. Ka gubernur paredha, sèna ka ngiꞌu aae Yesus saraka mi Yusuf. 59 Ka Yusuf laꞌe asa Golgota, hèia na papuru ngiꞌu aae Yesus nèti ajꞌu palolo-palèbha. Hèia na hutu pabeꞌa-beꞌa ngiꞌu aae ne dènge bèla hiu dhu kabꞌua. 60 Tèu èèna, dhèu heka pae rare roꞌa èci ètu ledhe hadhu, sèna ka tao tèke roꞌa hia Yusuf dènge aꞌari na, ladhe dꞌai lodꞌo rèngu madhe. De Yusuf si nedhe rèti ngiꞌu aae Yesus ne, lasi pajꞌunu asa roꞌa deo na. Ka ètu hèbꞌa roꞌa ne, ra saguru dènge hadhu kabela aae cue, ho ra bèdho pabeꞌa-beꞌa hèbꞌa roꞌa ne. Èle èèna ka Yusuf si lèpa.
61 Lodꞌo èèna, Maria nèti Magdala, dènge Maria dhu leo èci madhutu dꞌai era èèna kahèi. Ra madhèdi patangara dènge roꞌa ne.
Gubernur paredha ho dhèu madhenge roꞌa Yesus
62 Asa bèli èèna, lèke dènge lodꞌo ae sasabꞌa dhèu Yahudi. Hèia kètu agama Yahudi dènge dhèu Parisi lasi paraga dènge gubernur. 63 Ra peka, “Ama. Jiꞌi sanèdꞌe era, lodꞌo dhèu kapodꞌe-kabèli èèna mamuri era, Na peka, na, ‘Jaꞌa madhe tareꞌa, te ngaa èle tèlu lodꞌo, Jaꞌa mamuri hari.’✡ Mateos 16:21, 17:23, 20:19, Markus 8:31, 9:31, 10:33-34, Lukas 9:22, 18:31-33 64 Nèti èèna ka, ama paredha ku sordadꞌu sèra, ho ra jꞌaga paie-iie roꞌa èèna dꞌai tèlu lodꞌo. Dènge jꞌara neꞌe, ana madhutu Na bani boe manaꞌu rèti ngiꞌu aae Na, sèna ka ra monya peka na, Nèngu mamuri hari. Te ladhe rèngu kapodꞌe-kabèli sèmi èèna, risi eele nèti mamonya rèngu uru sèra, lodꞌo dhu ra peka na, Nèngu ne nuka Kristus.”
65 Ropa tadèngi nare, hèia gubernur dhaa, aku nèngu na, “Beꞌa kahèi! Te ngaa miu dènge dhèu madhenga kahèi. Beꞌa risi miu pua si, ho lasi jꞌaga paie-iie roꞌa nèi.”
66 Èle ka lasi asa era èèna, rèti dènge dhèu madhenga ra. Dꞌai era neꞌe, ra segel madhe babèdho roꞌa ne.† Dhèu dꞌèlu-mèu sèra, peka na, ra segel dènge jꞌara ra tao loa hèngu caloa ètu hadhu dènge kadidhi roꞌa èèna, pake lak, reo rare hadhu. Hèia ra pua dhèu sèra madhenga, sèna ka dhèu leo baku mai rare ngiꞌu aae Yesus.
*27:2 Lodꞌo èèna, dhèu Yahudi dhu dènge boe koasa ho pamadhe dhèu. Nèti èèna ka, rèngu rèti Lamatua Yesus asa dhèu paredha Roma.
✡27:8 Lii Lolo nèti Dhèu Pajuu-paleha 1:18-19
✡27:10 Sakaria 11:12-13, Yermia 18:2-4, 19:1-11, 32:6-15
†27:16 Sasuri lii Yunani cahagꞌe suri, peka na, ‘Yesus Barabas’, aa cahagꞌe hari suri, peka na, ‘Barabas’ di.
✡27:24 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 21:6-9
‡27:27 Era sordadꞌu se, ra pangare madhutu lii Latin, peka na praetorium. Era ne ètu dꞌara kompleks èmu jabatan. Alkitab lii Yunani peka ra paroa angalai ra ca speira. Ca speira na, nuka èna ngasu (600) sordadꞌu.
§27:28 Mateos suri, peka na, kodho madhera Na ‘mea aae’. Markus suri, peka na, ‘mea sanama mangèru’.
✡27:34 Lii Sodꞌa Koa-Kio 69:22
✡27:35 Lii Sodꞌa Koa-Kio 22:19
*27:39 Dhèu Yahudi dhu tema kareko kètu, ho tadha na, rèngu pamakae dhèu.
✡27:39 Lii Sodꞌa Koa-Kio 22:8, 109:25
✡27:40 Mateos 26:61, Yohanis 2:19
✡27:43 Lii Sodꞌa Koa-Kio 22:9
✡27:46 Lii Sodꞌa Koa-Kio 22:2
✡27:48 Lii Sodꞌa Koa-Kio 69:22
✡27:51 Kalua nèti Masir 26:31-33
✡27:63 Mateos 16:21, 17:23, 20:19, Markus 8:31, 9:31, 10:33-34, Lukas 9:22, 18:31-33
†27:66 Dhèu dꞌèlu-mèu sèra, peka na, ra segel dènge jꞌara ra tao loa hèngu caloa ètu hadhu dènge kadidhi roꞌa èèna, pake lak, reo rare hadhu.