1 Ị́jọ́ ꞌdĩ kí vúlé gá, Yẹ́sụ̃ mụ dó uꞌálé Gãlị́lị̃ gá. Mụ dó acị́ trũ tọ̃rọ́mẹ́ kí agâ sĩ, lẽ ándrá uꞌálé Yụ̃dị́yã gâlé ku, ãꞌdusĩku ꞌbá Yãhụ́dị̃ rú rĩ ꞌbã drị̃lẹ́ ru rĩ ꞌbã kí lẽjó ĩꞌdi ꞌdịjó rá rĩ sĩ. 2 ꞌDĩ ãni rú sáwã ꞌbá Yãhụ́dị̃ rú rĩ ꞌbã kí lẽjó ụ̃mụ̃ nalé hémã agá rĩ najó rĩ sĩ. 3 Yẹ́sụ̃ ꞌbã ádrị́pịka jọ kí ĩꞌdiní, “Mí aꞌbe ãngũ ꞌdĩ sĩ mụjó Yụ̃dị́yã gâlé ku ãꞌdu ị́jọ́ sĩ yã? Ímụ Yụ̃dị́yã gâlé, ꞌbá míní imbálé ꞌdĩ ꞌbã mụ kí rú sĩ tálí míní idélé rĩ kí ndrelé. 4 ꞌBá drĩ lẽ kụlé ãngũ drị̃ gá ꞌdâ, ꞌbã aꞌbó ị́jọ́ ĩꞌdidrị̂ kí aꞌbó aꞌbô ku. Míní dó tálí ꞌdĩ kí idéjó rĩ sĩ, lẽ dó ímụ ꞌbá ụ̃nọ́kụ́ drị̃ gá ꞌdĩ ꞌbã nị̃ kí mi tọndọlọ.” 5 Átã Yẹ́sụ̃ ꞌbã ádrị́pịka mgbã ꞌdĩ ãꞌị̃ kí drĩ vâ ị́jọ́ ĩꞌdidrị́ kí ꞌdĩ sĩ ku.

6 Yẹ́sụ̃ umvi ĩꞌbaní jọ, “Ụ́ꞌdụ́ mádrị́ mgbã rĩ acá drĩ ku, wó ĩminí ụ́ꞌdụ́ pírí kí ꞌbãngá múké. 7 ꞌBá ụ̃nọ́kụ́ drị̃ gá ꞌdĩ ngụ̃ kí ĩmi ũnzí ku, be la rá la ngụ̃ kí ma ꞌi, ãꞌdusĩku mâ ị́jọ́ ũnzí ĩꞌbadrị́ kí aꞌdájó rárá rĩ sĩ. 8 Ĩmụ ụ̃mụ̃ gâlé, mâ rú rĩ gá, má icó mụlé ụ̃mụ̃ ꞌdã gâlé ku, ãꞌdusĩku ụ́ꞌdụ́ mádrị́ gá rĩ acá drĩ ku.” 9 Yẹ́sụ̃ la mụ ị́jọ́ ꞌdĩ kí jọlé ꞌbo, ace uꞌálé Gãlị́lị̃ gá ꞌdãá ụ́ꞌdụ́ were.

10 ꞌDã ꞌbã ũngúkú gá, Yẹ́sụ̃ ꞌbã ádrị́pịka kí mụ mụlé ụ̃mụ̃ gá drị̃ gâlé ꞌbo, nze ru ũní mụlé ụ̃mụ̃ gâlé, ꞌbá ãzí ꞌbã nị̃ŋâ kóru. 11 Ụ̃mụ̃ gá ꞌdãá, ꞌbá Yãhụ́dị̃ rú rĩ ꞌbã drị̃lẹ́ ru rĩ ri kí Yẹ́sụ̃ ndrụ̃lé ụzịŋâ trũ ꞌbá kí tị gá, “Ágọ́bị́ ꞌdĩ íngõlé?” 12 Ãgátã ãfũ ũꞌbí kí drĩdríŋĩ gá, ãzí rĩ jọ kí, “Yẹ́sụ̃ ĩꞌdi ꞌbá múké la.” Ãzí rĩ jọ kí, “Yụ, ĩꞌdi ꞌbá ꞌbá kí ulélépi la.” 13 Wó ꞌbá ãzí ị́jọ́ jọlépi Yẹ́sụ̃ rụ́ sĩ tọndọlọ la ꞌdáyụ, ãꞌdusĩku ꞌbá kí idé agá ụ̃rị̃ sĩ ꞌbá Yãhụ́dị̃ rú rĩ ꞌbã drị̃lẹ́ ru rĩ kí sĩ. 14 Ụ̃mụ̃ dó mụ calé ãni rú ágágá, Yẹ́sụ̃ fi dó lị́cọ́ Ãdróŋá drị̂ agâlé ꞌbá kí imbálé. * Ụ̃mụ̃ nalé hémã agá rĩ la uꞌá ụ́ꞌdụ́ ázị̂rị̃. 15 ꞌBá Yãhụ́dị̃ rú rĩ ꞌbã drị̃lẹ́ ru rĩ uꞌá kí ụ̃sụ̃táŋá sĩ ị́jọ́ ĩꞌdi ꞌbã jọlé rĩ kí sĩ ãzíla zị kí, “Ágọ́bị́ ꞌdĩ ịsụ́ ụ̃nị̃táŋá ꞌdĩ ꞌbã áni ꞌdĩ íngõlé sụ̃kụ́lụ̃ lãŋâ kóru?”

16 Yẹ́sụ̃ umvi ĩꞌbaní jọ, “Ímbátáŋá mání imbálé ꞌdĩ angá kí mádrị́ la ku, wó angá kí ꞌBá áma tị ãpẽlépi rĩ drị́. 17 ꞌBá lẽlépi Ãdróŋá tị arelépi rá rĩ la nị̃ la rá, ị́jọ́ mání imbálé ꞌdĩ kí angá kí Ãdróŋá drị́ adru ũkpõ mádrị̂ sĩ ku. 18 Ádrĩ tá lẽ rụ́kụma ịsụ́lé ũkpõ mádrị̂ sĩ, ma tá áma ịpị́ cénĩ-cénĩ sĩ rụ́kụma ndrụ̃jó, wó álẽ rụ́kụma ajílé ꞌBá áma tị ãpẽlépi rĩ nî. Ị́jọ́ ꞌdĩ kí bãsĩ fẽlépi la ma ị́jọ́ mgbã rĩ jọjó ĩnzõ kóru ꞌdĩ. 19 Mụ́sã lũ ándrá ĩminí ãzị́táŋá Ãdróŋá drị̂ ꞌi ku yã? Ĩmi ãzí ãzị́táŋá Mụ́sã ꞌbã lũlé rĩ kí tãmbalépi rá la ꞌdáyụ! Ĩlẽ dó gẹ̃rị̃ ndrụ̃lé áma ꞌdịjó rá la ãꞌdu ị́jọ́ sĩ?”

20 ꞌBá ũꞌbí kí agá ꞌdãá rĩ umvi kí ĩꞌdiní, “Mi úríndí ũnzí trũ. Ãꞌdi la lẽ ími ꞌdịlé nĩ yã?”

21 Yẹ́sụ̃ umvi ĩꞌbaní, “Tálí mání idélé ãlu ꞌbá adríjó Sãbátũ sĩ ꞌdĩ sĩ, ĩmi ásị́ iza ru mání ãꞌdu ị́jọ́ sĩ yã? 22 Wó ĩmi ãzị́ nga Sãbátũ sĩ ĩndĩ ĩdrĩ ãzị́táŋá Mụ́sã ꞌbã ándrá lũlé ĩminí ꞌdĩ kí ũbĩ rá rĩ gá. Mụ́sã lũ ándrá ĩminí ãzị́táŋá sĩ ũrekeŋá ĩmidrị́ ãgọbị rú rĩ kí ĩtãrãjó rá. (Ị́jọ́ lãꞌbĩ ãni sĩ ꞌbá ĩtãrãjó ꞌdĩ ĩꞌdi ị́jọ́ ãzí ídu drị̃drị̃ ꞌdĩ sĩ ãzị́táŋá Mụ́sã ꞌbã lẽlé ꞌbá ꞌbaní rĩ idé drĩ ru ku rú, ꞌdĩ áꞌbị́ ĩmidrị́ Ịbụrahị́mụ̃ ngá rĩ.) 23 Ụ́ꞌdụ́ múké sĩ anzị ĩmidrị̂ kí ĩtãrãjó rĩ drĩ ꞌde Sãbátũ sĩ, † ꞌBá Yãhụ́dị̃ rú rĩ kí anzị ĩꞌbadrị̂ kí ĩtãrã ngọ́tị́ŋâ drĩ dó ca ụ́ꞌdụ́ ãrõ rĩ gá. ĩmi idé la rá ꞌbã anu rú sĩ ãzị́ ãzị́táŋá Mụ́sã drị́ gá rĩ ku, wó ĩmi ũmbã rụ mání mâ ngá ꞌbá adríjó ãlá ru Sãbátũ sĩ rĩ sĩ la ãꞌdu ị́jọ́ sĩ? 24 Ĩmi aꞌbe ị́jọ́ lịŋá ꞌbã adru ãko ĩmĩ ndrelé rĩ sĩ ku, rá la ị́jọ́ uyaŋá mgbã rĩ sĩ.”

25 ꞌBá ãzí Yẹ̃rụ́sãlẹ́mụ̃ gá ꞌdãá la ri kí ị́jọ́ jọlé kí drĩdríŋĩ gá, jọ kí, “ꞌDĩ adru ágọ́bị́ ꞌbá Yãhụ́dị̃ rú rĩ ꞌbã drị̃lẹ́ ꞌbã kí lẽlé ꞌdịlé rĩ ꞌi ku yã? 26 Ĩꞌdi ị́jọ́ ꞌdĩ kí jọ ũꞌbí kí drị̃lẹ́ gá mgbọ rú, wó ꞌbá ãmbogo Yãhụ́dị̃ rú ꞌdĩ angá kí ị́jọ́ ãzí jọlé ị́jọ́ ꞌdĩ kí agá ũnzí ku. ꞌBá ꞌdĩ nị̃ kí Yẹ́sụ̃ ãndá-ãndá ru Kúrísĩtõ ꞌi rĩ gá rá yã? 27 Wó icó adrulé Kúrísĩtõ ꞌi ku, ãꞌdusĩku ãnị̃ ágọ́bị́ ꞌdĩ angá íngõlé yã rĩ gá cé. Ụ́ꞌdụ́ Kúrísĩtõ ꞌbã drụ́zị́ amụ́jó rĩ sĩ, ꞌbá ãzí ãluŋá la icó nị̃lé la ãfũ íngõlé yã rĩ gá ku.”

28 Yẹ́sụ̃ ꞌbã ꞌbá kí imbá agá lị́cọ́ Ãdróŋá drị̂ agá ꞌdãá, jọ ị́jọ́ ụ́ꞌdụ́kọ́ mgbọ sĩ, “Ãndá-ãndá ru, ĩmi ũrã ĩnị̃ ma ãꞌdi ꞌi ãzíla má angá íngõlé yã rĩ gá cé yã? Má amụ́ ꞌdõlé áma ũkpõ sĩ la ku, be la rá la Ãdróŋá ꞌbã ãmgbã rĩ ãpẽ áma tị nĩ. Wó ĩnị̃ vâ ĩꞌdi ku. 29 Wó ánị̃ ꞌBá áma tị ãpẽlépi rĩ cé, ãꞌdusĩku má amụ́ angájó ĩꞌdi rụ̂lé.”

30 ꞌDã ꞌbã ũngúkú gá, ꞌbá ãzí ꞌdãá ꞌdĩ lẽ kí tị ĩꞌdi rụlé ị́jọ́ ĩꞌdi ꞌbã jọlé ꞌí angá Ãdróŋá drị́ ꞌbụ̃ gâlé rĩ sĩ. Wó ꞌbá ãzí ãlu drị́ ꞌbãlépi ĩꞌdi ụrụꞌbá gá la yụ, ãꞌdusĩku sáwã Yẹ́sụ̃ ꞌbã drãjó rĩ acá drĩ ku. 31 ꞌBá wẽwẽ rú ũꞌbí kí agá ꞌdãá rĩ ꞌbã ãzí ãꞌị̃ kí ị́jọ́ ĩꞌdidrị́ ĩꞌdi ꞌbã jọlé, “Má angá Ãdróŋá drị̂lé,” rĩ rá, jọ kí, “Ụ́ꞌdụ́ Kúrísĩtõ ꞌbã drụ́zị́ amụ́jó rĩ sĩ, icó tálí ãzí kí idélé ágọ́bị́ ꞌdĩ drị̂ kí ndẽlépi rá la ku!”

32 ꞌBá Fãrĩsáyĩ rú ꞌdĩ kí mụ ũꞌbí kí arelé ãgátã ga agá Yẹ́sụ̃ drị̃ gá, atrá kí ru ãtalo ãmbogo ídétáŋá idélépi rĩ abe, pẽ kí ãsĩkárĩ kí tị mụlé Yẹ́sụ̃ rụlé. 33 Yẹ́sụ̃ jọ ũꞌbí ꞌbaní, “Má icó uꞌálé ĩmi abe ụ́ꞌdụ́ ãzo rú ku, wó ma mụ gõlé vúlé ꞌBá áma tị ãpẽlépi rĩ rụ̂lé. 34 Ĩmi drụ́zị́ mụ áma ndrụ̃lé rá, wó ĩmi icó áma ịsụ́lé ku, ãꞌdusĩku ĩmi icó calé ãngũ mání mụjó rĩ gá ku.”

35 ꞌBá Yãhụ́dị̃ rú ꞌdĩ ꞌbã drị̃lẹ́ ri kí ị́jọ́ jọlé kí drĩdríŋĩ gá, jọ kí, “Ĩꞌdi ãmgbã rĩ gá mụ gbõrú ãmaní sĩ icójó ĩꞌdi ịsụ́jó ku rĩ gá íngõlé? Ĩꞌdi mụ mụlé ꞌbá ãmadrị̂ ꞌbã rụ́ ãngũ ꞌbá Yãhụ́dị̃ rú ku ꞌdĩ ꞌbadrị̂ gá, sĩ ꞌbá Yãhụ́dị̃ rú ku rĩ kí imbájó yã? 36 Ị́jọ́ ĩꞌdi ꞌbã jọlé, ãma mụ ꞌî ndrụ̃lé, ãma icó ꞌî ịsụ́lé ku, ãzíla ãma icó mụlé ãngũ ĩꞌdi ꞌbã sĩ mụjó uꞌájó rĩ gá ku, ꞌdĩ ꞌbã ífí íngoní?”

37 Ụ́ꞌdụ́ ãsị̃jó ãmbógó ụ̃mụ̃ drị̂ sĩ, Yẹ́sụ̃ tu dó pá ụrụgá ụ́ꞌdụ́ ụ̃mụ̃ drị́ ꞌdã sĩ, jọ ị́jọ́ ụ́ꞌdụ́kọ́ mgbọ sĩ re, “ꞌBá ị̃yị́vị́ ꞌbã ndẽlé rá rĩ ꞌbã amụ́ ị̃yị́ mvụlé má rụ́ ꞌdõlé. ‡ Ụ̃mụ̃ nalé hémã agá rĩ ꞌbã ụ́ꞌdụ́ ázị̂rị̃ ꞌdã agá pírí, átáló ãmbógó ãndânĩ rĩ la ị̃yị́ ũsũ ãlĩtárĩ drị̃ gá, ꞌbá kí igájó ị́jọ́ ándrá Ãdróŋá ꞌbã ĩꞌbaní ị̃yị́ fẽjó ãngũ kõtórõ rú rĩ gá rĩ sĩ. 38 Ĩꞌbã ĩmi ãꞌị̃táŋá áma drị̃ gá, ĩmi sĩ ị̃yị́ ídri fẽlépi adị́lépi angájó kídí ĩmi agâlé cécé ị́jọ́ sĩlé bụ́kụ̃ Ãdróŋá drị̂ agá rĩ ꞌbã jọlé rĩ áni.” † Lẹ́vị̃ 23:36; Ị̃zẹ̃kẹ́lị̃ 47:1; Zãkãríyã 14:8 39 Yẹ́sụ̃ la ị́jọ́ jọ agá Úríndí Ãlá drụ́zị́ mụlé fẽlé ꞌbá pírí ĩꞌbã ãꞌị̃táŋá ꞌbãlépi ĩꞌdi drị̃ gá rĩ drị̃ gá. Úríndí ꞌdã, úfẽ drĩ ĩꞌdi ꞌbá ãzí ní ku, ãꞌdusĩku înga drĩ Yẹ́sụ̃ ꞌi dị̃zã ĩꞌdiní sĩ ãrútáŋá ịsụ́jó pírí rĩ gá ku.

40 ꞌBá ũꞌbí ru tralépi ꞌdĩ kí mụ ị́jọ́ Yẹ́sụ̃ ꞌbã jọlé rĩ kí arelé ꞌbo, jọ kí, “Ãndá-ãndá ru ãma ãꞌị̃ rá ágọ́bị́ ꞌdĩ ĩꞌdi nábị̃ cécé nábị̃ Mụ́sã ándrá Ãdróŋá ꞌbã ị́jọ́ azịlé imụ tị la ãpẽlé ụ̃nọ́kụ́ drị̃ gá ꞌdõlé rĩ ꞌi!” 41 Ãzí rĩ jọ kí, “ꞌDĩ Kúrísĩtõ ꞌi.” Wó ãzí rĩ ꞌbã kí nị̃jó la útị ĩꞌdi Gãlị́lị̃ gá rĩ sĩ, jọ kí vâ, “Kúrísĩtõ icó ãfũlé Gãlị́lị̃ gá la ku! 42 Ị́jọ́ Ãdróŋá drị́ sĩlé rĩ jọ Kúrísĩtõ la angá ũri Dãwụ́dị̃ drị̂ agá, ála vâ ĩꞌdi tị Bẹ̃tẹ̃lẹ̃hẹ́mụ̃ gá ꞌdĩ ãngũ úpí Dãwụ́dị̃ ꞌbã ándrá sĩ uꞌájó rĩ gá.” 43 Ị́jọ́ ꞌbá ꞌdĩ ꞌbã kí ũrãlé Yẹ́sụ̃ drị̃ gá ꞌdĩ fẽ awa kí ru ndú-ndú. 44 Ĩꞌbã ãzí rĩ lẽ kí tí ĩꞌdi rụlé cí, wó ꞌbá ãzí ãlu drị́ ꞌbãlépi ĩꞌdi ụrụꞌbá gá la yụ.

45 Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ, ãsĩkárĩ lị́cọ́ Ãdróŋá drị̂ aga tẽlépi rĩ kí mụ gõlé vúlé ꞌbá kí tị ãpẽlépi, ãtalo ãmbogo rĩ kí ꞌbá Fãrĩsáyĩ rú rĩ kí abe ĩꞌba rụ̂lé ꞌbo, zị kí kí, “Ĩmi arụ́ Yẹ́sụ̃ ajílé ĩndĩ ku la ãꞌdu ị́jọ́ sĩ?” 46 Ãsĩkárĩ ꞌdĩ umvi kí ꞌbá ꞌdĩ kí, “ꞌBá ãzí jõ drĩ ãmaní arelé ị́jọ́ jọlépi ágọ́bị́ ꞌdã ꞌbã áni ꞌdáyụ!”

47 ꞌBá Fãrĩsáyĩ rú ꞌdĩ zị kí kí, “Ágọ́bị́ ꞌdĩ ulé vâ ĩmi ĩndĩ yã? 48 ꞌBá ãmbogo Yãhụ́dị̃ ru jõku ꞌbá Fãrĩsáyĩ rú ĩminí ndrelé ĩꞌdi ãꞌị̃lépi la kí cí yã? 49 ꞌBá ꞌdĩ áni la yụ. Wó rá la ꞌbá ru tralépi ị́jọ́ arelépi ĩꞌdi tị gá ꞌdĩ ꞌbã ãzí rĩ ãꞌị̃ kí ĩꞌdi nĩ, ãꞌdusĩku ꞌbá ĩꞌdi ãꞌị̃lépi ꞌdĩ nị̃ kí ị́jọ́ ãzị́táŋá Mụ́sã drị̂ drị̃ gá ku! Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ, kí mụ mụlé pírí ãcí gá!”

50 Nị́kọ̃dẹ́mụ̃ ꞌbá Fãrĩsáyĩ rú rĩ ꞌbã ãzí, ándrá mụlépi Yẹ́sụ̃ rụ́ ị́nị́ sĩ rĩ jọ ꞌbá Yãhụ́dị̃ ꞌbã drị̃lẹ́ ru ãzíla Fãrĩsáyĩ rú ꞌdĩ ꞌbaní, 51 “Ãzị́táŋá ãmadrị̂ ãꞌị̃ ãmaní ꞌbá ãzí drị̃ gá ị́jọ́ lịlé, ịsụ́ ãma are kí drĩ ị́jọ́ ĩꞌdi tị gá rĩ ku rú ku. Ãdrĩ kí ị́jọ́ ĩꞌdi ꞌbã idélé rĩ ịsụ́ ꞌbo, ãma kí dó ị́jọ́ lị ĩꞌdi drị̃ gá ĩndõ.”

52 Umvi kí ị́jọ́ Nị́kọ̃dẹ́mụ̃ ní, jọ kí, “Nị́kọ̃dẹ́mụ̃, mi vâ ꞌbá angálépi Gãlị́lị̃ gá la yã? Ílã drĩ ị́jọ́ sĩlé bụ́kụ̃ Ãdróŋá drị̂ agá rĩ, mí icó nábị̃ la ꞌbã angá Gãlị́lị̃ gá la ịsụ́lé ãluŋá la ku.”

53 Ị́jọ́ ꞌdĩ ꞌbã ũngúkú gá, kí pírí aꞌbe kí dó ãngũ ꞌdã ꞌi, mụ kí dó ĩꞌbadrị́ko gá.