Nauəuə Asim Rəha Uhgɨn
Nəmtətiən Vi
 
(Niutestɨmɨn)
Niutesteman long Nərak,
lanwis blong Whitesands Tanna, Vanuatu
 
The New Testament in Nərak,
the language of Whitesands Tanna, Vanuatu
 
Le Nouveau Testament en Nərak,
langue du Whitesands de l'île de Tanna au Vanuatu
 
 
Illustrations on pages … by Horace Knowles revised by Louise Bass
© The British & Foreign Bible Society, 1994.
 
Illustrations on pages … by Horace Knowles
© The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995.
 
Illustrations on pages … by Louise Bass
©The British & Foreign Bible Society, 1994.
 
Illustrations on pages … used by permission of the
© 1978 David C. Cook Publishing Co.
 
Illustrations on pages … used by permission of Gordon Thompson.
 
Illustration on page … used by permission of Melody Carlson.
 
Color photographs used by permission of Mark Evans.
 
 
First Edition
2014 2M
 
© 2014 Bible League International
Pej mɨn iətəm natimnati kəutatɨg lan
Nərgɨ nauəuə … Nərgɨn əkuəkɨr … Pej
Nərgɨ nauəuə mɨn rəha Nəmtətiən Əuas
mɨne nərgɨlah əkuəkɨr
 
Nərgɨ nauəuə Nərgɨn əkuəkɨr
Jenesis Jen
Eksodas Eks
Levitikas Lev
Namba Nam
Dutronome Dut
Josua Jos
Jajes Jaj
Rut Rut
Fas Samuel 1Saml
Seken Samuel 2Saml
Fas King 1King
Seken King 2King
Fas Kronikel 1Kron
Seken Kronikel 2Kron
Esra Esra
Nehemaea Neh
Esta Esta
Job Job
Ol Sam Sam
Ol Proveb Prov
Eklesiastis — Prija Pri
Sing Blong Solomon Sing
Aesea Aes
Jeremaea Jer
Ol Krae Krae
Esikel Esik
Daniel Dan
Hosea Hos
Joel Joel
Amos Amos
Obadaea Obad
Jona Jona
Maeka Maeka
Neham Neham
Habakuk Hab
Sefanaea Sef
Hagae Hag
Sekaraea Sek
Malakae Mal
 
Mak rəha nauəuə mɨn rəha Nəmtətiən Vi
Matiu … Mat
Mak … Mak
Luk … Luk
Jon … Jon
Uək Mɨn … Uək
Rom … Rom
1 Korən … 1Kor
2 Korən … 2Kor
Kəlesiə … Kəl
Efəsɨs … Efəs
Fɨlɨpai … Fɨl
Kolosi … Kol
1 Təsalonaikə … 1Təs
2 Təsalonaikə … 2Təs
1 Timoti … 1Tim
2 Timoti … 2Tim
Taitəs, Fɨlimon … Tait, Flm
Hiprus … Hip
Jemɨs … Jem
1 Pitə, 2 Pitə … 1Pitə, 2Pitə
1 Jon, 2 Jon, 3 Jon, Jut … 1Jon, 2Jon, 3Jon, Jut
Nəhan-əhaniən … Nəh
Nəghatiən tətaupən
Fastok
From wanem nao yumi transletem Baebol i kam long lanwis blong Whitesands? Taem ol man oli raetem Baebol, oli raetem long ol lanwis blong olgeta we oli kolem Hipru mo Grik mo Aramaik. Bihaen, sam man oli tanem i kam long sam defdefren lanwis. Baebol i no kam long Inglɨs lanwis bitim 1300 yia i pas. Be i had wok tumas blong ridim tok blong God long wan narafala lanwis. Mo nating we wan man i save rid long wan defren lanwis, be lanwis ya i no rili tajem hat blong hem. Be taem tok blong God i stap long stret lanwis blong wan man, mo hem i ridim o hem i harem, be tok blong God i tajem hat blong hem.
Fasin blong tanem tok i kam long lanwis
Mifala i wok long wan rod we i blong folem mining blong toktok. Mifala i no traem blong tanem wan wan wod, be mifala i lukluk gud ful mining blong stampa toktok, afta nao mifala i lukaotem wan rod blong talem sem mining long lanwis blong Whitesands.
Oltaem mifala i stap lukluk gud long Grik lanwis we oli raetem Niutestɨmɨn long hem fastaem, blong mekem sua se mifala i karem stret mining we i gat i stap.
Fasin blong joenem ol fes
Long wan wan ples long buk ya, bae yumi faenem sam fes we oli joenem, olsem Rom 1:3-4. Fasin blong raetem Grik lanwis mo Inglɨs lanwis mo Bislama lanwis hem i defren long fasin blong raetem lanwis blong Whitesands. Ale, wan wan taem ol transleta oli mas muvum sam laen we oli stap bihaen, mo oli mas pulum i kam antap smol. Mining blong Grik lanwis mo Whitesands lanwis i semak nomo, be sam laen oli muv-muv lelebet.
Ol defren mak long buk ya
Taem yu ridim sam wod we oli luk olsem: Kig Rəha Kig Mɨn, hemia i min se hemi wan spesel nem blong wan man. O maet hemi tokbaot samting we oli raetem abaot wan man olsem: Inu Iesu, kig rəha nətəm Isrel, we oli putum antap long kros blong Jisas.
Taem yu luk stael olsem, hemi min se, bae yu ridim strong, olsem fes ya blong Rom 2:13 we i talem se, “Tol lanəha mətəu-inu səniəmə nətəmimi nətəm kautətəu Lou iətəm kotəhruahru e nəhmtɨ Uhgɨn, mətəu nətəmimi nətəm kautol nati iətəm Lou tətəni, ilah əha, Uhgɨn otəni məmə ilah kotəhruahru e nəhmtɨn.”
O maet yu ridim sam wod we oli wan defren lanwis olsem, “Talitə kum.” Man we i raetem i putum stret long lanwis blong Aramaik o Hipru.
Ol kwestin, yumi makem olsem Bislama, we i gat mak ia “?” long stat mo long en blong laen, olsem hemia, “?Pəh təmətei nauəuə u?”
Mak ya “!” i min se yu ridim strong. Mak ia i kam long stat mo long en blong laen olsem, “!Amərəkɨs muvən isəu, Setən!”
Tufala mak ya tugeta “!?” o “!!” i min se man i sapraes o hemi kros o hemi no save olgeta. Taem yu ridim, yu ridim strong, olsem, “!?Onəhgɨn nəpanotəhrun!?”
Mak ya “:” i min se i gat sam samting i stap kam yet, olsem wan list olsem, “Ol man blong Jisas nem blong olgeta ya: Pita, mo Jemes, mo Jon, mo…” “Ol frut blong Tabu Speret oli olsem: lav; mo gladhat; mo pis…”
Mak ya “;” i min se tingting we i kam afta i defren be klosap nomo long hemia we i go fastaem.
Stret lanwis blong Gris
Wan wan taem, i had we i had blong tanem lanwis blong Gris from sam wod long lanwis Gris, i no gat long sam narafala lanwis olsem Inglɨs o lanwis blong Whitesands. Mo fasin blong toktok blong ol man Gris i no semak wetem fasin blong yumi. Ale mifala i mas jusum wan defren rod blong tanem toktok. Wan wan taem mifala i jusum blong raetem wan samting we yumi savegud long lanwis, be oli gat wan defren samting long taem blong Jisas. Olsem long Bislama Baebol, oli no raetem “sid blong mastat,” be oli raetem “sid blong nambangga.” Sipos i olsem, bae yumi putum wan futnot we i talem olsem se: “stret lanwis blong Gris i talem olsem se…”
Ol futnot mo ol refrens
Wan wan taem bae yu luk wan smol leta i stap klosap long en blong wan wod o long en blong wan laen olsem hemia.* Hemia nao wan eksampol blong wan futnot we i stap long japta 3 mo ves 5 long wan buk. Mining blong leta i olsem se, i gat wan tok we i stap daon long en blong pej blong talemaot wan samting blong wod ya o laen ya. Luk daon long en blong pej blong faenem wan futnot we i gat wan leta we i olsem hemia long en blong laen wan. Wan wan taem bae i talemoat mining blong wan samting, mo narafala taem bae i talemaot stret lanwis Gris blong wod o laen, o bae i talemaot wan narafala ples long Baebol we i gat sem tingting or tok. I gud blong yumi lukluk ol smol tok ya.
Ananit long ol futnot, bae yu luk ol refrens. Ol refrens oli talemaot wan narafala ples long Baebol we i gat sem tingting o tok olsem ves we refrens i stap tokbaot. Traem luk daon long en blong pej ya blong faenem wan eksampol blong wan refrens blong Rom 7:23. Kal 5:17; 1 Pita 2:11 (Eksampol ya i kamaot long Rom 7:23. Ale tufala refrens ya, oli gat sem tok, o sem tingting olsem Rom 7:23.)
Taem wan stori i stap long wan defren buk bakegen
Yumi save se ol buk blong Matiu, Mak, Luk, mo Jon, oli stap tokbaot laef mo ded blong Jisas Kraes, mo olsem wanem hem i laef bakegen long ded. Plante taem yumi ridim wan stori long buk blong Matiu, be i gat sem stori nomo long Mak o Luk o Jon. Sipos i olsem, bae yumi faenem rod blong narafala stori ya ananit long blakmak, olsem hemia blong Mak 1:9:
Jon təmol bəptais e Iesu əpəha e nəhu Jotən
(Mat 3:13-17; Luk 3:21-22)
Ale, stori ya blong baptaes blong Jisas long Mak 1:9, hem i stap bakegen long Mat 3:13-17 mo long Luk 3:21-22.
Ol buk we oli raetem Baebol long hem fastaem
Ol man we oli raetem Niutestɨmɨn, oli bin raetem buk blong olgeta klosap tu tausɨn yia i pas finis. Taem man i raetem wan buk, be sam narafala man oli ridim mo oli mekem wan kopi blong hem. Oli raetem nomo wetem pen mo pepa from we oli no gat masin blong printim. Afta, sam narafala man oli ridim ol kopi ya, mo oli mekem kopi bakegen. Ol stret buk we oli raetem fastaem, yumi nomo gat naoia. Be i gat plante kopi i stap. Wan wan taem, yumi faenem se ol kopi oli no agri long sam smol ples. Taem yumi faenem wan ples olsem, yumi ting se kopi we i olfala bitim ol narawan, hemia nao i gat stret tok olsem buk we oli raetem fastaem. Be wan wan taem yumi no sua se weswan long ol kopi i stret olgeta. Ale, bae yumi putum wan futnot we i talem olsem se, “Long sam olfala kopi blong Niutestɨmɨn we oli raetem long lanwis blong Gris bifo, fes ya i talem olsem se, …”
Tiksonari
Sipos yu no save mining blong wan wod long buk ya, traem lukluk long tiksonari bihaen. Bae yumi faenem plante wod we oli talemaot gud mining blong olgeta.
Ol Stampa Tok Long Baebol
Bihaen long tiksonari, i gat wan Baebol stadi we i soem ol ples long Niutesteman we oli tokbaot ol defren stampa tok long Baebol, olsem “God i olsem wanem,” “Hao nao bae yumi kam ol man blong Jisas Kraes,” “Famli,” “Tabu Speret i mekem wanem kaen wok.” Yumi lukluk gud ol ves we oli stap ananit long stampa tok ya.
Ol map
Bae yumi faenem sam defren map blong ol defren ples we Jisas i wokbaot long hem, mo sam map we oli soemaot wokbaot blong Pol.
Lastok
Whitesands Baebol Translesen Projek i mekem ol wok blong tanem Niutesteman i kam long lanwis blong Whitesands. Projek ya i satp ananit long Vanuatu Baebol Translesen we hem i wan Komiti blong Kristin Kaonsel blong Vanuatu.
I gat plante man mo woman oli bin givhan long wok blong tanem Niutestɨmɨn i kam long lanwis blong Whitesands. Mifala evriwan i wantem leftemap nem blong Masta mo Sevia Jisas Kraes mo talem tangkiu long hem from we hem nomo i givim paoa blong mekem bigfala wok ya. Prea blong mifala se, taem yumi ridim buk ya, bae God i tajem hat mo jenisim laef blong yumi wan wan.

*0: Hemia nao wan eksampol blong wan futnot we i stap long japta 3 mo ves 5 long wan buk.

0: Kal 5:17; 1 Pita 2:11 (Eksampol ya i kamaot long Rom 7:23. Ale tufala refrens ya, oli gat sem tok, o sem tingting olsem Rom 7:23.)