11
Sulayman köp ayallarni élip, ularning ézitquluqi bilen butpereslikke téyilip kétidu
1 Lékin Sulayman padishahning köngli Pirewnning qizidin bashqa köp chetellik ayallargha, jümlidin Moabiy, Ammoniy, Édomiy, Zidoniy, Hittiy ayallirigha chüshkenidi. □ «Lékin Sulayman padishahning köngli Pirewnning qizidin bashqa köp chetellik ayallargha, jümlidin Moabiy, Ammoniy, Édomiy, Zidoniy, Hittiy ayallirigha chüshkenidi» — bu babta xatirilen’gen hemme ishlar «Qanun Sherhi»diki emrlerge xilap. «Qan.» 17:16-20ni körüng. ■ Qan. 17:17 2 Perwerdigar eslide mushu eller toghruluq Israillargha: «Ularning qizlirini izdep barmanglar, we ularni silerningkilerge kirgüzmenglar; chünki ular köngülliringlarni choqum öz mebudlirigha azduridu» dep agahlandurghan. Biraq Sulaymanning köngli del shulargha baghlandi. ■ Mis. 34:16; Qan. 7:3 3 Uning yette yüz ayali, yeni xanishi we üch yüz kéniziki bar idi; ayalliri uning könglini azdurup buriwetkenidi.
4 Shundaq boldiki, Sulayman yashan’ghanda, uning ayalliri uning könglini bashqa ilahlargha azdurup buruwetti; shuning üchün uning köngli atisi Dawutningkidek Perwerdigar Xudasigha mutleq sadiq bolmidi.
5 Shunga Sulayman Zidoniylarning mebudi Ashtarotni, Ammoniylarning yirginchlik mebudi Milkomni izdidi; ■ Hak. 2:13; 2Pad. 23:13 6 Shuning bilen Sulayman Perwerdigarning neziride rezillik qildi; u atisi Dawut Perwerdigargha egeshkendek izchilliq bilen egeshmidi.
7 Andin Sulayman Yérusalém aldidiki édirliqta Moabiylarning yirginchlik mebudi Kémosh hem Ammoniylarning yirginchlik mebudi Milkom üchün bir «yuqiri jay»ni yasidi; □ «yirginchlik mebud Milkom» — «Milkom» ibraniy tilida mushu yerde «Moleq» dep ipadilinidu. ■ 2Pad. 23:13 8 shuningdek özining mebudlirigha xushbuy yaqidighan we qurbanliq qilidighan herbir yat ellik ayali üchünmu u shundaq qildi; 9-10 Shunga Perwerdigar Sulaymandin renjidi; gerche U uninggha ikki qétim körün’gen bolsimu, shundaqla uninggha del mushu ish toghruluq, yeni bashqa ilahlarni izdimeslikini tapilighan bolsimu, uning köngli Israilning Xudasi Perwerdigardin aynip ketti; u Perwerdigarning tapilighinigha emel qilmidi. ■ 1Pad. 3:5; 9:2; 1Pad. 6:12 11 Shuning üchün Perwerdigar Sulayman’gha mundaq dédi: — «Sen shundaq qiliwérip, Méning sanga buyrughan ehdem bilen belgilirimni tutmighining üchün, Men jezmen padishahliqni sendin yirtiwétip xizmetkaringgha bérimen. □ «Men jezmen padishahliqni sendin yirtiwétip xizmetkaringgha bérimen» — «yirtiwétip ... bérimen» — démek, Perwerdigar padishahliqini Sulaymandin zorawanliq bilen tartiwélip uning qol astidiki birsige bermekchi. 28-33-ayetni körüng. ■ 1Pad. 12:15 12 Lékin atang Dawutning wejidin séning öz künliringde Men shundaq qilmaymen, belki oghlungning qolidin uni yirtiwétimen. 13 Lékin pütün padishahliqni uningdin yirtiwetmeymen, belki qulum Dawutning wejidin we Özüm tallighan Yérusalém üchün oghlunggha bir qebilini qaldurup qoyimen».
14 Emma Perwerdigar Sulayman’gha bir düshmen, yeni Édomluq Hadadni qozghidi, u kishi Édomning padishahining neslidin idi. 15-16 Eslide Dawut Édom bilen jeng qilghan waqitta, qoshunning serdari Yoab Édomning hemme erlirini yoqatqanidi (chünki Édomdiki hemme erlerni yoqatquche, Yoab bilen barliq Israillar u yerde alte ay turghanidi); u öltürülgenlerni kömgili chiqqanda □ « Dawut öltürülgenlerni kömgili chiqqanda...» — öz ademlirini kömüsh üchün, démek. Bu sözge qarighanda Yoabning Édomlarni shundaq öltürüshi qisas meqsitide idi. ■ 2Sam. 8:14; 1Tar. 18:12, 13 17 Hadad atisining birnechche Édomiy xizmetchiliri bilen Misirgha qéchip ketkenidi. Hadad u chaghda kichik bala idi. 18 Ular Midiyan zéminidin chiqip Paran’gha keldi. Ular Parandin birnechche ademni élip özlirige qoshup Misirgha, yeni Misirning padishahi Pirewnning qéshigha keldi. Pirewn uninggha bir öy teqsim qilip, ozuq-tülükmu teminlidi hemde bir parche yernimu uninggha teqdim qildi. 19 Hadad Pirewnning neziride köp iltipat tapqan bolup, u öz xotunining singlisini, yeni Tahpenes xanishning singlisini uninggha xotun qilip berdi. 20 Tahpenesning singlisi uninggha bir oghul, Génubatni tughup berdi. Tahpenes Pirewnning ordisida uni özi chong qildi. Andin Génubat Pirewnning ailisi, yeni Pirewnning oghulliri arisida turdi.□ «Tahpenes Pirewnning ordisida uni özi chong qildi» — yaki «Tahpenes Pirewnning ordisida uni özi emchektin ayridi».
21 Hadad Misirda: «Dawut ata-bowilirining arisida uxlap qaldi» we «Qoshunning serdari Yoabmu öldi» dep anglighanda Pirewn’ge: — Méning öz yurtumgha bérishimgha ijazet qilghayla, dédi.
22 Pirewn uninggha: — Séning öz yurtumgha baray dégining néme dégining, méning qéshimda sanga néme kemlik qilidu? — dédi. U jawaben: — Héch nerse kem emes, emma némila bolmisun méni ketkili qoyghayla, dédi.
23 Xuda Sulayman’gha yene bir düshminini qozghidi; u bolsa ghojisi, yeni Zobahning padishahi Ⱨadad’ézerning yénidin qéchip ketken Éliadaning oghli Rezon idi. ■ 2Sam. 8:3; 10:18 24 Dawut Zobahliqlarni qetl qilghanda Rezon ulardin bir top ademni özige toplap ularning serdari boldi. Andin kéyin bular Demeshqqe bérip u yerde turup, Demeshq üstidin höküm sürdi. □ «Dawut Zobahliqlarni qetl qilghanda Rezon ulardin bir top ademni özige toplap ularning serdari boldi. Andin kéyin bular Demeshqqe bérip...» — bashqa birxil terjimisi: «Rezon bir top ademni özige qoshup ularning serdari boldi. Dawut ularni öltürmekche bolghanda, ular Demeshqqe bérip...». ■ 2Sam. 8:3 25 Shuning bilen Hadad Israilgha awarichilik tughdurghandin bashqa, Rezon Sulaymanning barliq künliride Israilning düshmini idi; u Israilni öch köretti, özi Suriye üstide padishah idi.
26 Sulaymanning Yeroboam dégen bir xizmetkari bar idi. U Zeredahdin kelgen Efraimiy Nibatning oghli bolup, anisi Zeruah isimlik bir tul ayal idi. Yeroboammu padishahqa qarshi chiqti. □ «Efraimiy Nibat» — mushu ayette «Efraimiy» ibraniy tilida «Efratliq» dégen söz bilen ipadilinidu. ■ 2Tar. 13:6 27 Uning padishahqa qarshi chiqishtiki sewebi mundaq idi: Sulayman Millo qel’esini yasighanda, atisi Dawutning shehiridiki sépilning bir bösükini yasawatatti; 28 Yeroboam qawul qeyser yigit idi; Sulayman yigitning ishchan we chaqqan ikenlikini körüp, uni Yüsüpning jemetige buyrulghan ishning üstige qoydi. 29 Shu künlerde Yeroboam Yérusalémdin chiqiwatqanda, uni izdewatqan Shilohluq Axiyah peyghember uni yolda uchratti. Axiyah yipyéngi bir tonni kiywalghanidi. Ikkisi dalada yalghuz qalghanda 30 Axiyah üstidiki tonni qoligha élip, uni yirtip on ikki parche qilip 31 Yeroboamgha mundaq dédi: — «Özüngge on parchini alghin; chünki Israilning Xudasi Perwerdigar mundaq deydu: — «Mana, padishahliqni Sulaymanning qolidin yirtiwétip on qebilini sanga bérimen. ■ 1Sam. 15:28 32 Biraq Qulum Dawutning wejidin we Yérusalém, yeni Israilning hemme qebililiridin tallighan sheher üchün bir qebile uninggha qalidu. 33 — Chünki ular Méni tashlap Zidoniylarning ayal mebudi Ashtarotqa, Moabiylarning mebudi Kémoshqa we Ammoniylarning mebudi Milkomgha sejde qilip, uning atisi Dawutning qilin’ghinidek qilmay, Méning belgilimilirim bilen hökümlirimge emel qilmay, nezirimde durus bolghanni qilmidi, Méning yollirimda mangmidi; 34 lékin pütkül padishahliqni uning qolidin tartiwalmaymen; chünki Men tallighan, Öz emrlirim we belgilimilirimni tutqan qulum Dawutni dep, uning ömrining barliq künliride uni höküm sürgüchi qilip qaldurimen. 35 Emma padishahliqni uning oghlining qolidin tartip élip, sanga bérimen, yeni on qebilini bérimen.
36 Lékin Méning namimning shu yerde bolushigha Özüm tallighan sheher Yérusalémda, Méning aldimda qulum Dawut üchün hemishe yoruq bir chiragh bolsun dep, uning oghligha bir qebilini bérey. □ «Méning aldimda qulum Dawut üchün yoruq bir chiragh bolsun» — bu köchme menilik söz bolup, Dawutning xandanini körsitidu; xandanning mewjut bolghanliqi (1) Dawutning Xudagha sadiq bolghanliqigha guwahliq béridighan «chiragh» bolidu; (2) Xudaning Dawutqa, sen arqiliq pütkül dunyani soraydighan Mesih tughulidu, dep bergen wediside turidighanliqigha guwahliq béridighan «chiragh» bolidu. ■ 1Pad. 15:4; Zeb. 132:17-18; Pend. 13:4 37 Men séni tallap, séni barliq xalighan yerler üstide höküm sürgüzimen, sen Israilgha padishah bolisen. 38 We shundaq boliduki, eger sen hemme buyrughanlirimni anglap, Méning yollirimda méngip, nezirimde durus bolghanni qilip, qulum Dawut qilghandek Méning belgilirim bilen emrlirimni tutsang, emdi Men sen bilen bille bolimen we Dawutqa bir jemet tikliginimdek, sangimu mustehkem bir jemet tikleymen we Israilni sanga teqdim qilimen. □ «Dawutqa bir jemet tikliginimdek...» — ibraniy tilida «Dawutqa bir öy tikliginimdek...». 39 Dawutning neslini shu ishlar tüpeylidin xarlap pes qilimen, lékin menggülük emes»».
40 Shuning üchün Sulayman Yeroboamni öltürüshke purset izdeytti. Lékin Yeroboam qéchip Misirning padishahi Shishakning qéshigha bardi; Sulayman ölgüche u Misirda turdi.
41 Sulaymanning bashqa ishliri, uning hemme qilghan emelliri we uning danaliqi bolsa «Sulaymanning Emelliri» dégen kitabqa pütülgen emesmidi? □ ««Sulaymanning Emelliri» dégen kitab» — bu kitabtin hazir xewirimiz yoq. ■ 2Tar. 9:29-31 42 Sulaymanning Yérusalémda Israilning üstide höküm sürgen waqti qiriq yil boldi. ■ 2Tar. 9:30 43 Sulayman ata-bowilirining arisida uxlidi we atisi Dawutning shehiride depne qilindi. Andin oghli Rehoboam ornida padishah boldi.
□11:1 «Lékin Sulayman padishahning köngli Pirewnning qizidin bashqa köp chetellik ayallargha, jümlidin Moabiy, Ammoniy, Édomiy, Zidoniy, Hittiy ayallirigha chüshkenidi» — bu babta xatirilen’gen hemme ishlar «Qanun Sherhi»diki emrlerge xilap. «Qan.» 17:16-20ni körüng.
□11:7 «yirginchlik mebud Milkom» — «Milkom» ibraniy tilida mushu yerde «Moleq» dep ipadilinidu.
■11:9-10 1Pad. 3:5; 9:2; 1Pad. 6:12
□11:11 «Men jezmen padishahliqni sendin yirtiwétip xizmetkaringgha bérimen» — «yirtiwétip ... bérimen» — démek, Perwerdigar padishahliqini Sulaymandin zorawanliq bilen tartiwélip uning qol astidiki birsige bermekchi. 28-33-ayetni körüng.
□11:15-16 « Dawut öltürülgenlerni kömgili chiqqanda...» — öz ademlirini kömüsh üchün, démek. Bu sözge qarighanda Yoabning Édomlarni shundaq öltürüshi qisas meqsitide idi.
■11:15-16 2Sam. 8:14; 1Tar. 18:12, 13
□11:20 «Tahpenes Pirewnning ordisida uni özi chong qildi» — yaki «Tahpenes Pirewnning ordisida uni özi emchektin ayridi».
□11:24 «Dawut Zobahliqlarni qetl qilghanda Rezon ulardin bir top ademni özige toplap ularning serdari boldi. Andin kéyin bular Demeshqqe bérip...» — bashqa birxil terjimisi: «Rezon bir top ademni özige qoshup ularning serdari boldi. Dawut ularni öltürmekche bolghanda, ular Demeshqqe bérip...».
□11:26 «Efraimiy Nibat» — mushu ayette «Efraimiy» ibraniy tilida «Efratliq» dégen söz bilen ipadilinidu.
□11:36 «Méning aldimda qulum Dawut üchün yoruq bir chiragh bolsun» — bu köchme menilik söz bolup, Dawutning xandanini körsitidu; xandanning mewjut bolghanliqi (1) Dawutning Xudagha sadiq bolghanliqigha guwahliq béridighan «chiragh» bolidu; (2) Xudaning Dawutqa, sen arqiliq pütkül dunyani soraydighan Mesih tughulidu, dep bergen wediside turidighanliqigha guwahliq béridighan «chiragh» bolidu.
■11:36 1Pad. 15:4; Zeb. 132:17-18; Pend. 13:4
□11:38 «Dawutqa bir jemet tikliginimdek...» — ibraniy tilida «Dawutqa bir öy tikliginimdek...».
□11:41 ««Sulaymanning Emelliri» dégen kitab» — bu kitabtin hazir xewirimiz yoq.