13
Nimaa nəghatən e nəptən
(Mak 4:1-20; Luk 8:4-15)
1 E nian ətuatɨp əh, Iesu təmiet e nimə muwɨn matəpələh əpəh iuəhkɨr e nɨkalɨ Lek Kalili. 2 Məto-inu netəmim tepət kəmotuwa kətul kɨtəlau in, kən in təmuwɨn e bot kit matəpələh. Kən netəmim kəmoatətul ipar. Luk 5:1-3 3 Kən in təmən-ipən natɨmnat tepət kəm ilat e nimaa nəghatən mɨn.
Təmən məmə, “Etəmim kit təmuwɨn məmə oteatəgtəg rəhan nɨkuti wit əpəh e rəhan nasumən. 4 Kən nian təmərakin-rakin rəhan nɨkuti wit, neen kəmotɨsas-pən e suatɨp, kən mənɨg mɨn kəmotuwa motun ilat rafin. 5 Kən nɨkuti wit neen kəmotɨsas-pən e nəptən itəm kəpiel iuəhkɨr əm. Kəmotəwiə uəhai əm məto-inu nəptən noan məsɨn əm. 6 Məto nian mɨtgar tər, kən məhg ilat koatauke-auke məto-inu nokɨlat təseiuaiu pɨkən. 7 Kən nɨkuti wit neen kotɨsas-pən e nɨki nəlkosɨk, kən nian nɨkuti wit kotəwiə məto nəlkosɨk tətatu-atu ilat kən kəmotamɨs. 8 Kən nɨkuti wit neen mɨn kəmotɨsas-pən e nəptən itəm təwɨr, kən kəmotoe-in noalat, neen noalat wan-hanrɨt, neen noalat sikiste, neen noalat tate. 9 Etəm matəlgɨn tatɨg, təwɨr məmə in otətəlɨg-in wɨr kən mɨtun nəghatən mɨn u.”
10 Kən netəm rəha Iesu kəmotuwa motətapəh ron məmə, “?Tahro natəghat kəm netəmim e nimaa nəghatən mɨn?”
11 Kən Iesu təmən-ipən kəm ilat məmə, “Iatən nəhlan məto-inu itəmat un, Uhgɨn təmerəh e suatɨp otəmat məmə itəmat onəkotɨtun nəghatən anion mɨn rəha nərəmərəən rəha Uhgɨn. Məto ilat əh, Uhgɨn təməserəhən e suatɨp nulan olat. 12 Tol nəhlan məto-inu, etəm u itəm rəhan əh-ikɨn nɨtunən, Uhgɨn otos-ipən mɨn nɨtunən kəm in, kən rəhan nɨtunən in otepət pɨk. Məto etəm u itəm rəhan nɨtunən tɨkə, Uhgɨn otos-irəkɨs rafin rəhan nɨtunən itəm nɨkin təht məmə in tatos. Mat 25:29; Mak 4:25; Luk 8:18; 19:26 13 Iatəghat e nimaa nəghatən kəm ilat məto-inu ilat koatəplan pap məto kəsotɨtunən, kən ilat koatəto pap məto kəsotɨtun wɨrən. 14 Nəmegəhən rəhalat tatol nəghatən rəha ien Aesea tatuwa matol nɨpahrienən lan. In təmən məmə,
‘Okoatəto, moatəto, moatəto,
məto okol kəsotɨtunən.
Kən okoatəplan, moatəplan, moatəplan,
məto okol kəsotɨtunən nian kit.
15 Tol nəhlan məto-inu nɨkilat tɨnuwa məskasɨk,
kən kɨnotəpou-in nətəlɨg-inən,
kən motahtosɨg-in nɨganəmtɨlat.
Okəmə təsolən nəhlan, okəm-naka ilat okotəplan e nɨganəmtɨlat,
kən ilat okotətəlɨg-in e matəlgɨlat,
kən nɨkilat otəmət-mətɨg,
kən okotɨtun,
kən okotəuhlin-pa ilat ron io məmə ekosmegəh ilat.’ Aes 6:9-10; Jon 12:40; Wək 28:26-27
16 Məto itəmat u, Uhgɨn təmawte-in rəhan nəwɨrən kəm itəmat, kən nian nəkotəplan, nəkotɨtun, kən nian nakotəto, nəkotɨtun. 17 Nɨpahrienən iatən kəm itəmat məmə, ien mɨn tepət ne netəm ətuatɨp mɨn tepət kəmotolkeike pɨk məmə okotəplan nat naka itəm nakoatəplan, məto kəsotəplanən. Kən motolkeike pɨk məmə okotəto nat naka itəm nakoatəto, məto kəsotətoən.” Luk 10:23-24
18 Kən Iesu təmatəkəike matən məmə, “Itəmat otətəlɨg-in wɨr-tu məmə nəkotɨtun nɨpətɨ nimaa nəghatən rəha etəm u itəm təmərakin nɨkuti wit. 19 Nɨkuti wit itəm təmɨsas e suatɨp, in tahmen e etəmim itəm təto nəghatən rəha nərəmərəən rəha Uhgɨn, məto in təsɨtunən. Kən Setan tuwa mos-irəkɨs uəhai əm nəghatən əh itəm təmuwɨn e nɨkin.
20 “Kən nɨkuti wit itəm təmɨsas-pən e nɨsɨp itəm kəpiel iuəhkɨr əm, in tahmen e etəmim itəm tatəto nəghatən rəha Uhgɨn, kən mos e nɨkin agien, 21 məto nokɨn təseiuaiu pɨkən, kən tatətul əm o nian əkuəkɨr əm. Nian nəsəsauən, o nəratən tuwa e nəmegəhən rəhan o nəghatən əh, kən təme uəhai əm e rəhan nahatətəən.
22 “Kən nɨkuti wit itəm təmɨsas-pən e nɨki nəlkosɨk, in tahmen e etəmim itəm təto nəghatən rəha Uhgɨn, məto rəhan nətəlɨgən tatuwɨn pɨk o natɨmnat rəha nətueintən, kən in tolkeike məmə rəhan nautə otepət, kən nətəlɨgən mɨn əh kotatu-atu nəghatən rəha Uhgɨn, kən nəghatən əh təsoe-inən noan. Luk 12:16-21; 1 Tim 6:9-10,17
23 “Məto nɨkuti wit itəm təmɨsas-pən e nəptən wɨr, in tahmen e etəmim itəm təto nəghatən rəha Uhgɨn kən mɨtun nɨpətɨn. Kən e nəmegəhən rəhan, in otoe-in noan, nian neen noan wan-hanrɨt, nian neen noan sikiste, kən nian neen noan tate.”
Nimaa nəghatən e manuwɨhl itəm tərat
24 Kən Iesu təmuəh nimaa nəghatən kit mɨn kəm ilat matən məmə, “Nərəmərəən rəha Uhgɨn, in tahmen e etəmim kit itəm təmərakin nɨkuti wit e rəhan nasumən. 25 Məto nian in ne rəhan mɨn netəmim kəmoatapɨl, rəhan kit tɨkɨmɨr təmuwɨn mərakin nɨkuti manuwɨhl rat mɨn e rəhan nasumən, kən magɨm. 26 Kən nɨkuti wit wɨr mɨn kəmotəwiə motol iahgin motol noalat. Məto e nian əh, nɨkuti manuwɨhl rat mɨn kəmotər mɨn motuwa motol iahgin.
27 “Kən slef mɨn rəha etəmim əh, kəmotuwa motəplan in, motən məmə, ‘Etəm-iasol. ?Nɨkuti wit mɨn itəm nəmərakin e rəham nasumən, ilat nɨkuti wit wɨr mɨn əm, o kəp? ?Məto tahro nɨkuti manuwɨhl rat mɨn kɨnotər?’ 28 Kən təmən-ipən kəm ilat məmə, ‘Tɨkɨmɨr kit təmol nat əh.’
“Kən rəhan slef mɨn kotən-ipən kəm in məmə, ‘?Məto tahro? ?Nakolkeike məmə itɨmat ekotuwɨn kew rəkɨs manuwɨhl rat mɨn əh?’
29 “Məto təmən-ipən kəm ilat məmə, ‘Kəpə. Otapəs. Okəmə itəmat nakotuwɨn kew rəkɨs manuwɨhl rat mɨn, kən məta nakotew rəkɨs mɨn wit wɨr mɨn. 30 Pəs ilau kərən əm kuər mətoarus-pən wit tɨnɨmətə. Kən ekən-ipən kəm netəmim itəm okotəulək-in wit məmə ilat okotaupən motew rəkɨs manuwɨhl itəm tərat motəlis o nərakin-pənən e nɨgəm. Uarisɨg okotəulək-in wit wɨr mɨn moatəmɨk moatuwa e nɨpəgnoa nimə rəhak itəm katəlɨn nagwənən ikɨn.’ ”
Nimaa nəghatən e
nɨkuti mastat* Mastat in nɨg itəm katol-pən nɨkutin e nagwənən məmə tatəpien wɨr. Nɨkutin in natiəkəku agɨn.
nɨkuti mastat* Mastat in nɨg itəm katol-pən nɨkutin e nagwənən məmə tatəpien wɨr. Nɨkutin in natiəkəku agɨn.
(Mak 4:30-32; Luk 13:18-19)
31 Kən Iesu təmuəh nimaa nəghatən kit mɨn kəm ilat məmə, “Nərəmərəən rəha Uhgɨn in tahmen e nɨkuti mastat itəm etəmim təmos muwɨn məfe e rəhan nasumən. 32 Nɨkuti mastat əh in nətɨn agɨn, məto nian in otəwiə, in otuwa iahgin tahmen e nɨg kit, kən mənɨg mɨn itəm koatiwɨg ilɨs okotuwa motol nimaalat e nelmɨn mɨn.”
Nimaa nəghatən e is
(Mak 4:33-34; Luk 13:20-21)
33 Kən Iesu təmuəh nimaa nəghatən kit mɨn məmə, “Nərəmərəən rəha Uhgɨn in tahmen-pən e is noan məsɨn itəm pətan kit tətalkin e flaoa tepət itəm kəmol-pən e pesɨn asol, kən tətahl flaoa rafin tətasis matol iahgin.”
34 Natɨmnat mɨn əh rafin, Iesu təmuəh nimaa nəghatən lan kəm netəmim. Nɨpahrienən məmə təməsənən nat kit kəm ilat okəmə təməsuəhən nimaa nəghatən. 35 Nolən əh təmol nəghatən rəha ien aupən tatuwa matol nɨpahrienən lan. Təmən məmə,
“Ekən-iarəp rəhak nəghatən e nuəhən nimaa nəghatən mɨn.
Ekən-iarəp natɨmnat itəm eməhluaig-in ilat nian emətuoun matol nətueintən mətoarus-pa u-roiu.” Sam 78:2
Iesu təmən nɨpətɨ nimaa nəghatən e manuwɨhl
36 Kən Iesu təmiet rəkɨs e netəmim, kən muwɨn e nɨpəgnoa nimə kit. Kən rəhan mɨn netəmim kəmotuwa ron motətapəh məmə, “Ən-tu kəm itɨmat nɨpətɨ nimaa nəghatən e manuwɨhl itəm təmər e nasumən.”
37 Kən Iesu təmən-ipən məmə, “Etəmim itəm təmərakin nɨkuti wit e nasumən, inu io, Nətɨ Etəmim. 38 Kən nasumən, in nətueintən, kən nɨkuti wit wɨr mɨn, ilat u netəmim rəha Uhgɨn itəm tatərəmərə elat. Kən manuwɨhl rat mɨn, ilat netəmim rəha Setan. 39 Kən tɨkɨmɨr itəm təmuwɨn mərakin manuwɨhl rat, in Setan. Kən nian okəulək-in nasumən, in namnun nian, kən netəmim itəm koatəulək e nasumən, ilat u nagelo mɨn. 40 Okotəmɨk manuwɨhl rat motan-ətɨp e nɨgəm, nolən əh tahmen əm e namnun nian. Sam 78:2
41 “Io Nətɨ Etəmim, ekahl-ipɨnə nagelo mɨn rəhak okotuwɨn ikɨn iatərəmərə ikɨn, motoe rəkɨs natɨmnat rafin ne netəmim rafin itəm koatiuw-pən netəmim o nolən təfagə rat mɨn. Mat 24:31; 25:31; Mak 13:27 42 Ilat okotərakin-pən ilat e nɨgəm asol, kən ikɨn əh netəmim okotasək kən moatəgətain nəluɨlat mɨn. Mat 8:12 43 Kən netəm kotətuatɨp okotasiə tahmen e mɨt e nərəmərəən rəha rəhalat Tata Uhgɨn. Etəm matəlgɨn tatɨg, in otəkəike mətəlɨg-in wɨr nəghatən mɨn u.” Mat 8:12
Nimaa nəghatən e bokis məni itəm tatəhluaig
44 Kən Iesu təmatəkəike matən məmə, “Nərəmərəən rəha Uhgɨn in tahmen e bokis məni kit itəm tatəhluaig e nəptən kit. Kən etəmim kit təmətan məplan bokis məni əh, kən tatɨg mɨtənɨm mɨn. Nɨkin təmagien pɨk, kən təmuwɨn mol-salɨm-in natɨmnat rafin rəhan, kən mos-nəmtɨn nəptən əh.”
Nimaa nəghatən e kəpiel perel
45 Kən Iesu təmən məmə, “Nərəmərəən rəha Uhgɨn in tahmen e etəmim itəm tategəs-in natɨmnat, kən matol-salɨm-in mɨn. Kən in tategəs-in kəpiel wɨr mɨn nəmtɨlat tiəkɨs, katən məmə perel. 46 Nian təməplan perel kit itəm təwɨr pɨk agɨn, kən in təmuwɨn mol-salɨm-in rəhan natɨmnat rafin, kən muwɨn mos-nəmtɨn perel əh kən mɨləs rəhan.”
Nimaa nəghatən e net rəha niuwən nəm
47 Kən Iesu təmatəkəike matən məmə, “Nərəmərəən rəha Uhgɨn in tahmen e nian netəmim koatərakin-pən net əpəh itəhəi moatos nəm pɨsɨn pɨsɨn mɨn lan. 48 Nian net tɨnərioah e nəm, kən kotiuw-par net, kən motoor nəm mɨn motaii-pən nəm wɨr mɨn e kətɨm asol mɨn rəhalat, məto okotərakin nəm itəm kotərat. 49 Kən e namnun nian, nagelo mɨn okotuwa motos-irəkɨs netəmim itəm kotərat o netəmim itəm kotətuatɨp, 50 kən motərakin-pən netəm kotərat e nɨgəm asol, kən ikɨn əh netəmim okotasək moatəgətain nəluɨlat. Mat 13:42; Luk 13:28
51 “?Itəmat nəkotɨtun natɨmnat mɨn un, o kəp?” Kən ilat kəmotən kəm in məmə, “Əwəh.” 52 Kən təmən kəm ilat məmə, “Tol nəhlan, iəgətun mɨn rafin rəha Lou itəm kəməgətun wɨr ilat e nərəmərəən rəha Uhgɨn, kotahmen e etəm-iasol rəha nimə itəm rəhan nautə tepət. Kən nian kit in tatos-irəkɨs nat wi e rəhan nautə, kən nian kit mɨn tatos-irəkɨs nat oas.”† Kəm-naka nəghatən u ‘nat oas’ tatəghat-in nəghatən rəha Uhgɨn itəm kəməte rəkɨs e Naoa Rəha Uhgɨn əpəh e Oltesteman, kən nəghatən u ‘nat wi e rəhan nautə’ tatəghat-in nəgətunən wi rəha Iesu.
Ien itəm kəsɨsiai-inən
(Mak 6:1-6; Luk 4:16-30)
53 Nian Iesu tɨnol namnun nuəhən nimaa nəghatən mɨn əh, kən təmiet ikɨn əh, 54 muwɨn iman ikɨn. Kən təmatəgətun netəmim əpəh e nimə rəha nuəfɨmɨnən, kən narmɨlat təmiwɨg, kən kotən məmə, “?Suah u təmɨləs hiə nenatɨgən əh ne nəsanənən əh o nolən nat pɨspɨs mɨn? Jon 7:15 55 Suah əh, kitat kotɨtun wɨr in. ?In netɨ etəmim itəm tatol nimə, o kəp? ?Kən rəhan mama, in Meri, kən pian mɨn ilat Jemes, ne Josep, ne Saimon, ne Jutas, o kəp? Jon 6:42 56 ?Kən rəhan kaka mɨn kitat min ilat, o kəp? ?Təmos hiə nɨtunən o nolən natɨmnat mɨn əh?” 57 Kən nɨkilat təsagienən ron kən motəuhlin məntaalat ron.
Məto Iesu təmən-ipən kəm ilat məmə, “Okəmə suah kit in ien, netəmim rafin koatɨsiai-in. Məto rəhan mɨn netəmim əpəh latuənu ne rəhan mɨn netəmim e nɨpəgnoa nimə rəhan, ilat əm kəsotɨsiai-inən.” Jon 6:42
58 Kən təməsolən nat pɨspɨs tepət ikɨn əh, məto-inu ilat kəsotahatətəən lan.
13:12: Mat 25:29; Mak 4:25; Luk 8:18; 19:26
13:15: Aes 6:9-10; Jon 12:40; Wək 28:26-27
13:22: Luk 12:16-21; 1 Tim 6:9-10,17
*13:30: Mastat in nɨg itəm katol-pən nɨkutin e nagwənən məmə tatəpien wɨr. Nɨkutin in natiəkəku agɨn.
13:35: Sam 78:2
13:40: Sam 78:2
13:41: Mat 24:31; 25:31; Mak 13:27
†13:52: Kəm-naka nəghatən u ‘nat oas’ tatəghat-in nəghatən rəha Uhgɨn itəm kəməte rəkɨs e Naoa Rəha Uhgɨn əpəh e Oltesteman, kən nəghatən u ‘nat wi e rəhan nautə’ tatəghat-in nəgətunən wi rəha Iesu.