1  Ru 22.24Mba tugen Zisas phorga rui gumgi, mbe ana han zav kha nzambaren ana muuŋgi, “The Fhe Bakɨme wo gumgi gu mbigi ganɨrim, mbe ana piin kɨrga tugar zɨ bakɨme kɨrie?” a Khe mbe meeŋthɨgi buni mpeeiŋ rɨgar ki fethɨgi buna mpeeŋ ma. Zisas mba buna mpeeŋ suaŋgi, ne Matiu khergi gavar ki. Mba kameŋ 18.3-35. Mba buni nta guigira Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi warir muunga tɨvi ma.

2 Mbe mba nzambaren ana muuŋgim, Zisas mbaram tara mbe nzuaim, ana ana han zim, ana ana nzuaim, ana mbe rɨgɨgera thɨgi. 3  Mt 19.14; Mk 10.15; Ru 18.17Mba tar mbe rɨgɨgera thɨgim, ana khaŋ mbe nzuai, “Gu guigira nde nzuai, nde guigira wari wo ndavi domdorgip, kha tari bisarire ndɨkndɨgi ndɨkndɨgar muunga fhu, nde Fhe Bakɨme gari gumgi gu mbigi vhen ŋgirgɨrga tuktɨgi fhu. 4  Mt 20.27; 23.11Guma, ana guigira wo vuzvugi, ana nta mbevar, kha tara bisaneŋ mbui tɨvar muunga, mba guma, ana Fhe Bakɨme gari gumgi gu mbigi rɨgar, zɨ bakɨ guarara kɨrga.

5  Mt 10.40-42; Ru 9.48; 10.16; Zo 13.20“Guma the maaŋ muuŋgip na tɨva zɨn ŋgɨp, ana na ndɨkndɨgɨp ana khaŋ muuŋgi tara bisaŋ thanen kurarga, ana vhɨra nan kurigi.”

6  Mt 17.27; Ru 17.1-2; 1 Ko 8.12Zisas mba bunin mbe nzua vov wom khaŋ mbe nzuai, “Guma the maaŋ muuŋgip kha na khothɨgi tara bisaŋ thanen muuŋgirim, ana rɨgɨp tɨva mbatɨga thueŋ muuŋgirim, nde kɨma bakɨ the ndigip ana fhɨra thɨrav, ana fegɨp mbasɨga rɨgɨra khɨngiri. Nde maaŋ muuŋgi, ne nzerara.

7  Ru 17.1; 1 Ko 11.19; 1 T 4.1“Gu kha nuianan kav harigi gumgi ga mbuim, mbe rav tɨvi mbatɨgi ga mbui gumgi, gu guigira mbe kora muuŋgi. Ne guigira, mba tɨvi mbatɨgi hɨrga. Gu guigira mba tɨva mbui guma kora muuŋgi. 8  Mt 5.30; Mk 9.43Ndu maaŋ muuŋgip, ndun hareŋ o ndu so the ndu ŋgɨrgɨrim, ndu bigɨn mbatɨk thueŋ muuŋgip, ndu mba hareŋ gu soeŋ thugɨ fekhɨngiri. Ndu maaŋ muuŋgip, ndu hara bueŋra o so bueŋra khɨgɨ kɨrga, ndu ŋgun vhuun ŋgɨgɨp zazera mbara muuŋgiap ki bɨɨŋbɨɨŋ ndigirga. Ndu maaŋ muuŋgirga fhu, ndu hara phuni gu so phuni khɨgɨ kɨrga, mbe ndu fegɨp, Herar zazera mbara muuŋgiap ki vhava khɨngirga. 9  Mt 5.29; 17.27; Mk 9.47Ndun rɨma thueŋ ndu ŋgɨrgɨrim, ndu tɨva mbatɨk thueŋ muuŋgip, ndu mba rɨmaeŋ sigɨp ne fekhɨngiri. Ndu maaŋ muuŋgip, ndu rɨma bueŋra khɨgɨp, ndu ŋgun vhuun ŋgɨgɨp, ndu zazera mbara muuŋgiap ki bɨɨŋbɨɨŋ ndigirga. Ndu maaŋ muuŋgirga fhu, ndu rɨmani vhɨra kɨrga mbe ndu fegɨp Herar vhava khɨngirga.

10-11  Stt 48.16; Sng 34.7; Ru 19.10; Zo 3.17; 12.47; Hi 1.14“Nde tuituigira wari ganɨri. Nde khueŋ ndɨkndɨgɨ thari, nde rɨgar kha tarire, mbe fhura ki tarire ma. Fhuvara. Gu nde nzuai, Hevenan Fhe Bakɨme enseri, mbe gari enseri ki, mbe zazera mbe nzuav Hevenan na Dara nɨma thivi.” b Sapta 18.10-11 thɨgi kameŋ ne fharigi kameŋ ma. Mbe mba kameŋ mbe Grikin kaman, “Mba tari bisarire?” Mba ves 6 gum ves 14 vhɨra. Mba vezi nta Matiu 10.42 ki kameŋ fara muuŋgi. “Mba mbigi gu gumgi khɨni, mbe ana zɨn vui gumgi gu mbigi ki.” Zisas mba tarirera nzuai fhuvara. Ana mba wo farasarigi gumgi mbari, ana vhɨra mbe nzuai.

12 Zisas mba bunin mbe nzua vov wom khaŋ mbe nzuai, “Nde ram mbui ndɨkndɨga mbui? Guma the maaŋ muuŋgip 100 sipsivi kɨrga, ntan rɨgar the mbar rɨgɨrga, ana mba mbar rɨgi ne suaŋv ganɨnga fhuv thi? Fhuvara. Ana mba ki 99 sipsivi, ana nta ndi mba mbɨkshɨmara tɨgɨp, ana mba mbar rɨgi ne suaŋv ganɨnga. 13 Gu guigira nde nzuai, ana maaŋ muuŋgip ana gangirga, ana guigira ndikndiga bakɨmen muunga. Ana mba ki 99 sipsivi, ana vhɨra ntan ndikndigi. Ana mba mbar rɨgi ne gangirga ndikndik, ana guigira mbar ŋgɨrga. 14 Mba tɨvara nden Ndia mbu Hevenan ki, ana fhura kha tara thaneŋ ganɨrim, ana ŋgɨp mbar rɨrgeŋ vuzvugi fhu.”

15  Wkp 19.17; Ru 17.3; Ga 6.1; Ze 5.19-20; 1 Pi 4.8Zisas mba bunin mbe nzua vov wom khaŋ mbe nzuai, “Maaŋ muuŋgi ndun fek o ŋguk, ana tɨva mbatɨga thuen ndu muuŋgirga, ndu ŋgɨp ana ganɨv, ŋko nuanira kɨv, ndu ana phorgɨv mba bigeŋ ndi thɨgɨra maan saŋv suaŋri. Ana maaŋ muuŋgip ndu nzuai kameŋ mbarararga, ndu taagia won fek o ŋguk, ndu ana ndigi. Ana wom ŋko wani tɨga ndava bavira ki. c Bigi kaŋgi gumgi mbari kha ndɨkndɨga mbui. Mba kameŋ khaŋ nzuai, “Ndun,” Mba kameŋ Matiu nduara ne khergi fhuvara. Harigi guma mbe zumgum mba kameŋ khergi. 16  Lo 19.15; Zo 8.17; 2 Ko 13.1; 1 T 5.19Ana maaŋ muuŋgip ndu bunai mbararagirga fhu, ndu harigi guma bavira o phuni phorgɨ ndigi ŋgɨri. Maaŋ muuŋgirga, ndu nzuai bunai havhari guma phuni o phuni khegene ki. 17  Ro 16.17; 1 Ko 5.9; 5.13; 6.1-6; 2 Te 3.6; 3.14Ana mbe nzuai buneŋ mbararagi fhu, ndu za mba guigira Zisas khothɨgi gumgi gu mbigi ga suaŋri. Ana vhɨra mbe nzuai buneŋ mbararagirga fhu, ndu kha guigira Zisas khothɨgi fhu guma gum ŋkɨɨa ndia rui guma gari ganganan anan muuŋri.

18  Mt 16.19; Zo 20.23“Gu guigira nde nzuai, nde kha nuianan wari tɨgap nzuav kama thueŋ ndi tɨgɨrga, Fhe Bakɨme Hevenan mba khesharigi bigira, ana Hevenan ne ndi tɨgɨrga. Nde kha nuianan thagi bigeŋ, Fhe Bakɨme vhɨra mba bigeŋ tharga.

19  Mt 28.20; Mk 11.24; Zo 14.23; 15.7; 1 Zo 3.22; 5.14“Gu wom nde nzuai, nde guma thani, mani kha nuiana wani tɨgap ndava bavira kɨv bigɨn the ndir saŋv Fhe Bakɨme phorgɨ suanga. Na Ndia Hevenan ki, ana mba bigɨnan manin nɨɨŋgirga. 20 Maaŋ muuŋgip, guma phunini o phuni khegene, nde na zɨn panan wari tɨgɨp phoga vhuigi, gu vhɨra nde phorga ki.”

21  Ru 17.3-4Mba tugen, Pita zav kha nzambaren Zisas ga muuŋgi, “Guman Rum, na fega the bigɨn mbatɨga thueŋ nan muuŋgirim, gu rarara tugir ana muuŋgi bigeŋ ndɨkndɨk ŋangirie? Gu ndɨkndɨgi, harathɨgi tugir?”

22  Stt 4.24; Mt 6.14; Mk 11.25; Kor 3.13Ana maaŋ nzuaim, Zisas khaŋ ana nzuai, “Gu harathɨgi tugira ana ndu muuŋgi tɨva mbatɨgeŋ ndɨkndɨk ŋanɨ zav ndu nzuai fhuvara. Gu khaŋ ndu nzuai, ana zazera tɨvi mbatɨgir ndun muuŋrim, ndu nta ruemɨ thari. Ndu zazera ana ndu mbui tɨvi mbatɨgi ndɨkndɨk ŋanɨri.

23 “Ndu mbarara! Fhe Bakɨme wo gumgi gu mbigi garim, mbe ana piin ki tɨv, ana khaŋ muuŋgi. Ana ŋgui vhɨrve gari guman pana mbe, ana won ŋaara gumgi bakɨvir kamgim, mbe ana han ŋgarɨga muuŋgi bigi, mbe zav nta ŋgarkai fara muuŋgi. 24 Ana mben kamgim, mbe zav wari wo ŋgarɨga muuŋgi bigi, mbe nta ŋgarkaim, mbe guma mbe kov ana han zi. Mba guma, ana 250 mirion kina ŋgarɨga muuŋgi. 25  2 Kin 4.1; Neh 5.8Ana mba ŋkɨɨa ŋgarɨgar muunga ŋkɨɨa tuktɨgi fhu. Mba ŋgui vhɨrve gari guman pan khaŋ mbe nzuai, ‘Nde mba guma, ana mbik, gu tari, nde mbe ndi maaŋrim, harigi ntɨɨri mbe vhezgirim, mbe fhura mba guman ŋaara gumgi kɨri. Nde ana bigi, nde za nta ndiv maaŋrim, mbe nta vhezgiri. Nde mba tuavar, nde ŋkɨɨa ndigip, ana mba ŋgarɨga muuŋgi ŋgarɨga ŋgarkararga.’ 26 Mba ŋaara guma ne mbararagiap, ana mbara wo thɨpanani phɨrgiap, mba ŋgui vhɨrve gari guman pana ŋkarve nɨmara fav, khaŋ nzuai, ‘Ndu nan korar muuŋgip, tugar nan nɨɨŋgirim, gu ndu han ŋgarɨga muuŋgi bigi, gu za nta ŋgarkararga.’ 27 Ana maaŋ nzuaim, ŋgui vhɨrve gari guma pan ana kora muuŋgiap, fhura ana thav, vhɨra ana mba ŋgarɨga muuŋgi ŋkɨɨa, ana vhɨra nta ndɨkndɨk ŋangi.

28 “Ana maaŋ mba ŋaara guma ga muuŋgim, mba ŋana guma kɨrar hav, za wo phorga ŋgarigi ŋaara guma bakɨme gari. Ana phorga ŋgarigi ŋaara guma bakɨme, ana han 500 kina ŋgarɨga muuŋgi. Ana ana garav, za ana fhɨrar suirav, khaŋ ana nzuai, ‘Ndu na han ŋgarɨga muuŋgi bigi, ndu za nta ŋgarkarari.’

29 “Ana phorga ŋgarigi guma bakɨme ne mbararagiap wo thɨpanani phɨrgiap, ana nɨman fav, khaŋ tɨgɨp ana nzuai, ‘Ndu nan korar muuŋgip, tugar nan nɨɨŋgirim, gu ndu han ŋgarɨga muuŋgi bigi, gu nta ŋgarkarga.’ 30 Ana ne nzuaim, mba guma ne vuzvugi fhu. Ana thav, ana ndiga vov bɨna khɨngi. Ana bɨnan kɨv mba ŋgarɨga muuŋgi bigi ŋgarkararga.

31 “Mba guma phorga ŋgarigi gumgi baikɨvi mbari mbe ana garim, ana maaŋ ana muuŋgim, mbe guigi guarara ana nzuav ndavi mbatɨgi. Mbe thav vov, mba ŋaara guma bakɨme muuŋgi bigi, mbe za nta bun, mbe wo ŋgui vhɨrve gari guman pana suaŋgi. 32 Mba ŋgui vhɨrve gari guman pan mbara mba ŋaara guma bakɨmen kamgiap, khaŋ ana nzuai, ‘Ndu ŋaara guma mbatɨga guar ma. Ndu fharav khaŋ tɨgap, nan nzim, gu ndu ŋgarɨga muuŋgi bigi, gu fhura nta thav, nta ndɨkndɨk ŋangi. 33 Gu fhura ndu kora muuŋgi. Ndu ram muuŋgip ndu vhɨra wo phorga ŋgarigi guma bakɨme korar muuŋ thagi?’ 34  Mt 5.25-26Mba ŋgui vhɨrve gari guman pan ne nzuav, guigira ana ndav shigap, ana ndiv, zaa ana nɨɨnga gumgir farve khɨngi. Ana mben han kɨv za mba ŋgarɨga muuŋgi bigi ŋgarkararga.

35  Mt 6.12-15; Mk 11.25-26; Ef 4.32; Kor 3.13; Ze 2.13“Mba tɨvara, nde harigi gumgi nde mbui tɨvi mbatɨgi, nde guigira nta ndɨkndɨk ŋanɨ tharga, nan Ndia Hevenan ki, ana mba khesharigi tɨvara nden muunga.”