Yang IPINAG̱UBLIGAR Ni Jesu-Cristo Tung Ni Juan
Patkaw Ang Pasanag Tung Kumpurming Magbasa
Atiing uras ang ipinagsulat ni Juan yang sulat ang naa, ya ray uras ang yang kadaklan ang mga tumatalig nag̱adeeg-deeg̱an da yang gubirnu yang mga tag̱a Roma natetenged tung pagtaralig̱en nira tung ni Ginuung Jesu-Cristo. Ay ya pa ag̱ari, tung uras ang atii, nagkalalangan da yang gubirnu ang yang tanan ang mga kinasakpan dapat mamagtuu tung bultu ni Adi Cesar. May mga tumatalig ang inimatay ra nganing natetenged indi ra magtuu kipurki ag̱aaning tanira ang sam bilug ilem yang nag̱atingara nirang may kalalangan tung nira, ultimu ilem ti Ginuung Jesu-Cristo. Piru may dumang mga tumatalig ang nag̱aisip dang mamalpas tung ni Ginuung Jesus ay tung masyadung eled nira ang muya pati tanira imatayen da ka kung indi magtuu tung bultu ni Adi Cesar. Kapurisu gustu ni Juan ang magpaktel tung mga isip nira ang para indi ra mamalpas, kung indi, magpadayun da ka enged tung pagpakigkapulit nira tung ni Ginuung Jesus maskin imatayen pa.
Yang kamtangan yang sulat ang naa, pinabilug̱an ni Ginuung Jesu-Cristo tung sasang inaning na tung ni Juan: “Juan, isulat mu ra kanay yang kumpurming nag̱ipadakat tung paneleng mu bilang yang pagkarainabu simanyan asta yang dapat ang magkarainabu tung panalungaan.” (1:19). Bilang yang nagkarainabu tung uras ang atii natetenged tung mga tumatalig tung pitu nga pundaanan (kapitulu 2 may 3). Yang magkarainabu tung panalungaan, mag̱impisa tung kapitulu 4 ang asta patumbung yang sulat.
Kung basaen ta ta diritsyu yang sulat ang naa, durung lumirung 7 ang mapanawan ta: pitung pundaan yang mga tumatalig (1:11 ig kapitulu 2 may 3); pitu kang ikinula tung kasulatan ang yag lululun ang ya ag̱ukaw̱ay yang pag̱aningen ang karniru bilang ti Ginuung Jesus (kapitulu 6-7); pitu ka nga budyungan ang ereyepan ta pitu ka ngangilan (kapitulu 8-11); pitu ka nga pruibaan ang nagkaralua (kapitulu 12-15); pitu ka nga mangkukan ang yang pakled nira nagkarabukbuk da tung kaliw̱utan yang pitu ka ngangilan (16-18); pitu ka nga bag̱ayan ang magkarainabu tung uri (19-22). Atii kanay, tung pag̱irintindien yang mga tau, yang lumirung atiang pitu may linegdangan nang kumplitung pisan ang anday kakulangan na.
Tung pag̱urubligaren ni Ginuung Jesus tung ni Juan, duun da ipapanaway na tung pagpadakat na tung paneleng na kung unu pay gustu nang iubligar tung anya. Yang tanan ang ipinadakat na tung paneleng na midyu tung mga pananglit. Piru maskin pang mga pananglit, pulus may nag̱adapatan na ig belag̱an maliwag ang maintindian da ta kadaklan yang mga tumatalig tung uras ang atii. Piru indi maintindian yang belag̱an mga tumatalig. Ug̱aring ilem ta yaten simanyan, kumus subra ra tung duruang liw̱ung takun ang nagkarataklib, midyu malaw̱uk-law̱uk da yang duma tung pag̱irintindien ta. Pati yang pag̱irintindien tang mga tumatalig belag̱an pariu-pariu kung kaisan. Piru maskin pang maning tia, yang linegdangan yang dumang mga pananglit ang isinulat ni Juan, maintindian ta ka kung pag̱aralan ta. Yang mga pinakaimpurtanting dapat ang intindien ta tung sulat ang naa belag̱an malaw̱uk. Kipurki mintras taawita pa tung kaliw̱utan ang naa, puiding mainabu ang pati ita simanyan, madeeg-deeg̱anita ra ka. Piru indiita ra enged mamalpas tung ni Ginuung Jesus kipurki tung uri ta kaldaw, mandeeg da ka enged tanya tung tanan ang pagpakigkuntra tung anya ig maggaraemen dang asta tung sampa ang kasiraanita ra ka (1:6; 5:10; 20:6). Dispuis pa, may durug tinlung ibles ni Ginuung Jesus tung yaten kung magpadayunita tung pagtaralig̱en ta tung anya (14:12-13; 22:12).
1
Yang Nag̱adapatan Yang Isinulat Ni Juan (1:1-3)
1 Yang kamtangan yang kasulatan ang atia ya ra yang ipinag̱ubligar ni Jesu-Cristo. Itinalig yang Dios tung anya ang para ipasanag na tung mga tauan nang pamagpaturuw̱ulun tung anya kung unu pay dapat ang magkarainabu tung indi ilem buay. Yang papanaw nang nag̱ubligar natetenged tung mga bag̱ay ang atia, yuung ti Juan ang sasa kang turuw̱ulun na, pinatuw̱ulanaw anya tung sasang angil nang magpadag̱en-dag̱en tung yeen ug̱ud maintindianu. 2 Pagkatapus yang kumpurming unu pay ipinadakat tung panelengu, atia ra, luw̱us dang isinulatu ang para ya ray ipagpaingmatuuru tung numyu ang talagang ya ray sasang bitalang liit tung Dios ang ya ra ka man ay ipinagpaingmatuud ni Jesu-Cristo tung yeen. 3 Kung tinu pay magbasang magpagngel yang mga bitalang atiang isinulatu natetenged tung pagkarainabu simanyan may yang magkarainabu tung uras ang panalungaan, talagang may ikasadya yang isip nang liit tung Dios. Pati yang kumpurming magpamati kag mananged, ya ka. Kaministiran ang ya ray panangeren nira ay natetenged alenget da ilem yang uras ang ipinagtipu yang Dios ang magkarainabu ra ka man yang mga bag̱ay ang atiang nagkarasambit asan.
Yang Intrada Yang Isinulat Na Tung Pitung Pundaan Yang Mga Tumatalig (1:4-8)
4-5 Yang may sulat taa yuung ti Juan. Ipinaekelu ra tung numyung pitung pundaan yang mga tumatalig tung ni Jesu-Cristo asan tung sinakepan yang Asia. Tukaw-tukaw nag̱ipag̱ampuamu ra yeen ang mas pang maispirinsiaan mi yang kaneeman yang Dios ang pagpadag̱en-dag̱en tung numyu, kasiraan da ka tanira yang Espiritu Santo may ti Jesu-Cristo, ig mas pang pasadyaenamu ka nira ekel tung kaampiran mi tung nirang naang baklu. Yang Ampuan tang Dios, asan da kang lag̱i disti pa tung katebtew̱an ang asta ra ilem simanyan ig idayun na ka enged agyapun yang pagtaraw̱angen na tung yaten ang mga tauan na ang asta matapus yang tanan ang pinagplanu na* 1:4-5a Inulit ka ni Juan tung 1:8, 4:8, 11:17, 16:5. Magkapariu ka tung isinulat ni Isaias tung 41:4.. Yang Espiritu Santong may kaya nang anda enged ang pisan ay kakulangan na† 1:4-5b “Yang Espiritu Santong may kaya nang anda enged ang pisan ay pagkakulang na,” tung bitalang Giniriego, maning taa: “pitu ngaispirituan.” Piru tung pagkamatuud yang puntus yang inaning ni Juan ay natetenged tung Espiritu Santong sam bilug ilem. Ug̱aring naaning na ilem ang pitu ay atii kanay basta pitung bilug yang maskin unu pa, yang ilyag nang ianing kumplitung pisan ang anday kulang. Pariu asan tung pag̱irimuen yang Dios tung tanan ang bag̱ay, pitung kaldaw yang ipinag̱imu na ig muya-muyang sinambit tung kasulatan ang katulad tung Genesis 4:15, 24; Levitico 26:18, 21, 24, 28; 2 Cronica 29:21; Mga Kanta 79:12. Yang pitung bilug ang atia sinambit ka ni Juan tung 4:5 may tung 5:6., yag tatalungang pirmi tung siang bulawan ang pagkarungan yang Dios. Ti Jesu-Cristo tanya yay matalig̱an tang magdiklara yang kamatuuran ang liit tung Dios. Yay pinakatukaw tung tanan ang binui si kang uman yang Dios ang pinaliit tung mga minatay ang ya ra kay sugtun ta tung anya. Tanya kay may kagaeman ang magsintinsia tung tanan ang may mga katengdanan tung bilug ang kaliw̱utan‡ 1:4-5k Ikumpalar tung nasambit tung 17:14 may tung 19:16..
Bag̱ay ang pisan ang yay dayawen tang pirmi natetenged tung gegma nang durung pisan agkalutuk tung yaten. Pinaluasita ra nganing anya tung pagkakirepen ta tung pagpakasalak ta ekel tung pagpaturuk na yang dug̱u nang nagpakugmatay. 6 Dispuis, katulad tung nasyun ang Israel atiing tukaw, ta yaten, ya ka, binuatita ra ka anyang mga tauan nang sadili ang lug̱ud da tung paggaraemen na. Katulad tung mga paring mga Judio atii kanay ang pirmi ra ilem ang namagpalenget tung Dios, ta yaten ya ka, may kalelengten ta ra ka tung Dios ang yay pag̱aningen ni Ginuung Jesus ang Ama na, ug̱ud manirbianitang pirmi tung anya, belag̱an ilem numanyan, kung indi, ang asta ra ilem tung sampa§ 1:6 Pinisik ni Juan tung Exodo 19:6 ang pagkatapus inulit na ka tung 5:10 ig 20:6. Ya kay sinambit ni Pedro tung 1 Pedro 2:5, 9.. Purisu yang gustu ta ang yang kadengeg̱an ni Jesu-Cristo may yang kagaeman na dumayun ang asta tung sampang anda enged ang pisan ay katapus-tapusan na. Magkamaningan da ka man tia.
7 Teed mi yang kabaliskad yang pagkabetang ni Jesu-Cristo kung maglekat da nganing. Imbis aranek pa, unaw̱is ya rag sasaay tung mga panganud* 1:7a Daniel 7:13; 1 Tesalonica 4:17; Mateo 24:30. Maita yang tanan ang mga tau kapin da enged yang namagpaimatay tung anya ang ya ra tulbungay ta bangkaw† 1:7b Zacarias 12:10; Juan 19:34, 37. Maskin unu pang nasyunay ta tau tung bilug ang kaliw̱utan ang kumpurming indi ra nagsuku tung anyang nagpatapnay, kung maita ra nganing nira ang ya ray magsintinsia tung nira, mirisyakan da tanirang tanan‡ 1:7k Mateo 24:30. Talagang magkamatuud da ka man tia.
8 May inaning yang Dios ang ya ray nag̱ipagpaugtun na tung isinulatung atia tung numyu ang maning taa: “Mag̱impisa tung primiru ang asta tung katapusan, andang pisan ay nag̱ainabu tung bilug ang kaliw̱utan ang lua pa tung kagaemanu§ 1:8a “Mag̱impisa tung primiru ang asta tung katapusan, andang pisan ay nag̱ainabu tung bilug ang kaliw̱utan ang lua pa tung kagaemanu” Kung getesen ang ilakted, maning taa: “Yuu yang Alpha may yang Omega.” Tung abakada yang bitalang Giniriego, yang pangguuy tung primirung litra ay ‘Alpha ig’ yang pangguuy tung uring litra ay ‘Omega’. Ig disir naa sasang kapananglitan ang kung pasadsaran ta, yang gustu nang ianing, maning taa. Katulad tung abakada ang kung sambiten yang pinakaprimirung litra pati yang pinakauri, ekel da yang tanan ang mga litra tung elaan nira, yay kaalimbawaan yang kagaeman yang Dios durua ni Ginuung Jesus. Kipurki disti pa tung primiru ang asta ra ilem tung uri, andang pisan ay nag̱ainabu tung kaliw̱utan ang lua pa tung kagaeman nira.. Asanaw kang lag̱i disti pa tung katebtew̱an ang asta ra ilem simanyan ig ang asta tung sampa. Yuu makagag̱aem tung tanan,” ag̱aaning* 1:8b Sinambit ni Isaias tung 41:4 ig inulit ka ni Juan tung 4:8..
Yang Naita Ni Juan Tung Pag̱aningen Ang Maninga Tau (1:9-20)
9 Anday dumang may sulat taa, kung indi, yuung ti Juan ang sasang putul ming pagtuman ka yang kalelyag̱an ni Ginuu tang Jesus. Kumus parariuita rang pagpakbat tung anyang magpalua yang paggaraemen nang baklu ug̱ud mapalg̱uran ta, parariuita ra kang pag̱agwanta tung mga pinitinsiang pag̱ipakdul yang duma tung yaten. Yuu nganing dineepaw rang ipinaelak tani tung pulung naang nag̱agug̱uuyan ang Patmos natetenged pagparakaw̱utunaw yang bitala yang Dios ig pag̱ubligaraw ka ang ultimu ilem ti Jesus yang nag̱atingaraung Ginuuung pag̱atuuanu. 10 Simanyan kinaw̱ut da yang kaldaw ang ya enged ay kaldaw ang nag̱ipagdayaw tang mga tumatalig tung ni Ginuu tang Jesus ang kada kaw̱utun tung seled san linggu. Tung uras ang atii ginaemanaw ra yang Espiritu Santo ang pagkatapus may busis ang dakulu ang nagngelu tung pinanambukuanu ang kung pamatianu, maning pa tung tunul ta sasang budyung. 11 Ag̱aaning tung yeen, “Kumpurming unu pay maita mu, isulat mu. Pagkatapus ipaekel mu ra tung pitung pundaan yang mga tumatalig tung yeen duun tung Efeso, Esmirna, Pergamo, Tiatira, Sardis, Filadelfia, asta tung Laodicea,” ag̱aaning.
12 Pagkagngelu tii, dayunaw rang nagbira ug̱ud matelenganu kung tinu pa atiing nagbitala tung yeen. Unu pay maitaw, kung indi, pitung bilug ang parabdungan ta kaas ang pulus bulawan. 13 Tung kakngaan nira may maninga tau ang yag kekdeng. Yang lambung na langkuy, sadsad da tung kakay na ig may aw̱el ang bulawan yang kulay na ang yag baw̱anda tung tinanguni na. 14 Yang bua na durung pisan agkakulit ang maninga sipsak. Dispuis yang mata nang temeleng durug katedek ang midyu tung apuy ang madkal. 15 Dispuis kung telenganu yang kakay na midyu tung saway ang pinabalaan tung apuy ang pagkatapus pinakintab ta maayen† 1:15 Daniel 10:6; Ezequiel 1:27. Yang busis na durug tunul ang midyu tung dinag̱unu yang lakun ang pamamuka. 16 Dispuis tung kalima nang tuu may pitung bilug ang dumakel ang nag̱atapnay na. Tung nganga na may pagluang maninga isi ta ispadang durug tarem yang lantip nang magtimbang‡ 1:16 Sinambit ka ni Juan tung 2:12, 16; 19:15.. Yang ityura na durung pisan agkasulaw ang maning pa tung kasusulawen yang kaldaw kung kereng da. 17 Atiing pagkaitaw tung anya, dayunaw ra ilem ang tuminumba tung pinagtalungaan yamen ang midyu tung patayaw ra. Atii dayunaw rang dineenan na yang kalima nang tuu ang inaning, “India ra meled. Yuu makagag̱aem tung tanan. Disti pa tung primiru ang asta tung kauri-urian, andang pisan ay nag̱ainabu tung bilug ang kaliw̱utan ang lua pa tung kagaemanu. 18 Yuu may kabuiu kang lag̱ing unaynay ang pagkatapus napatayaw. Piru numanyan, buiaw ang asta tung sampang anday katapus-tapusan. Purisu may kagaemanung mag̱abri tung lugar ang pag̱aningen ang Hades ang yay pag̱atiniran yang mga minatay ug̱ud ya ray pampaluaenung pamuien si kang uman§ 1:18 “may kagaemanung mag̱abri tung lugar ang pag̱aningen ang Hades ang pag̱atiniran yang mga minatay ug̱ud ya ray pampaluaenung pamuien si kang uman.” Tung bitalang Giniriego, maning taa: “Yuu may liabi tung kamatayen may tung Hades.”. 19 Kapurisu ta nuyu, Juan, isulat mu ra kanay yang kumpurming nag̱ipadakat tung paneleng mu, bilang yang pagkarainabu simanyan asta yang dapat ang magkarainabu tung panalungaan. 20 Numaan ipaintindiu ra tung nuyu kung unu pay nag̱adapatan yang pitung bilug ang dumakel ang naang nag̱aita mung nag̱atapnayu tung kalimaung naang tuu pati yang nag̱adapatan yang pitung parabdungan ta kaas ang naang pulus bulawan. Naang pitung bilug ang dumakel ya ra yang pitu nga tauan ang pinagpilik da yang mga kaarumanan nirang mangerengan tung pitung pundaan yang mga tumatalig tung yeen ang pagkatapus ipakaw̱ut da ka nira tung mga kaarumanan nira yang sulat ang italig mu tung nira sasa may sasa* 1:20 “pitu nga tauan ang pinagpilik da yang mga kaarumanan nirang mangerengan tung pitung pundaan.” Tung bitalang Giniriego, maning taa: “pitu ngangilan yang pitung pundaan.” Piru tung bitalang Giniriego, yang bitalang angil, duruay kinaulug̱an na. Yang sam bilug angil ka ig yang sam bilug “sasang taralig̱an ang magpakaw̱ut ta bitala.” . Naang pitung parabdungan ta kaas, ya ra yang pitung pundaan mismu,” ag̱aaning duun tung yeen.
*1:4-5 1:4-5a Inulit ka ni Juan tung 1:8, 4:8, 11:17, 16:5. Magkapariu ka tung isinulat ni Isaias tung 41:4.
†1:4-5 1:4-5b “Yang Espiritu Santong may kaya nang anda enged ang pisan ay pagkakulang na,” tung bitalang Giniriego, maning taa: “pitu ngaispirituan.” Piru tung pagkamatuud yang puntus yang inaning ni Juan ay natetenged tung Espiritu Santong sam bilug ilem. Ug̱aring naaning na ilem ang pitu ay atii kanay basta pitung bilug yang maskin unu pa, yang ilyag nang ianing kumplitung pisan ang anday kulang. Pariu asan tung pag̱irimuen yang Dios tung tanan ang bag̱ay, pitung kaldaw yang ipinag̱imu na ig muya-muyang sinambit tung kasulatan ang katulad tung Genesis 4:15, 24; Levitico 26:18, 21, 24, 28; 2 Cronica 29:21; Mga Kanta 79:12. Yang pitung bilug ang atia sinambit ka ni Juan tung 4:5 may tung 5:6.
‡1:4-5 1:4-5k Ikumpalar tung nasambit tung 17:14 may tung 19:16.
§1:6 1:6 Pinisik ni Juan tung Exodo 19:6 ang pagkatapus inulit na ka tung 5:10 ig 20:6. Ya kay sinambit ni Pedro tung 1 Pedro 2:5, 9.
*1:7 1:7a Daniel 7:13; 1 Tesalonica 4:17; Mateo 24:30
†1:7 1:7b Zacarias 12:10; Juan 19:34, 37
‡1:7 1:7k Mateo 24:30
§1:8 1:8a “Mag̱impisa tung primiru ang asta tung katapusan, andang pisan ay nag̱ainabu tung bilug ang kaliw̱utan ang lua pa tung kagaemanu” Kung getesen ang ilakted, maning taa: “Yuu yang Alpha may yang Omega.” Tung abakada yang bitalang Giniriego, yang pangguuy tung primirung litra ay ‘Alpha ig’ yang pangguuy tung uring litra ay ‘Omega’. Ig disir naa sasang kapananglitan ang kung pasadsaran ta, yang gustu nang ianing, maning taa. Katulad tung abakada ang kung sambiten yang pinakaprimirung litra pati yang pinakauri, ekel da yang tanan ang mga litra tung elaan nira, yay kaalimbawaan yang kagaeman yang Dios durua ni Ginuung Jesus. Kipurki disti pa tung primiru ang asta ra ilem tung uri, andang pisan ay nag̱ainabu tung kaliw̱utan ang lua pa tung kagaeman nira.
*1:8 1:8b Sinambit ni Isaias tung 41:4 ig inulit ka ni Juan tung 4:8.
†1:15 1:15 Daniel 10:6; Ezequiel 1:27
‡1:16 1:16 Sinambit ka ni Juan tung 2:12, 16; 19:15.
§1:18 1:18 “may kagaemanung mag̱abri tung lugar ang pag̱aningen ang Hades ang pag̱atiniran yang mga minatay ug̱ud ya ray pampaluaenung pamuien si kang uman.” Tung bitalang Giniriego, maning taa: “Yuu may liabi tung kamatayen may tung Hades.”
*1:20 1:20 “pitu nga tauan ang pinagpilik da yang mga kaarumanan nirang mangerengan tung pitung pundaan.” Tung bitalang Giniriego, maning taa: “pitu ngangilan yang pitung pundaan.” Piru tung bitalang Giniriego, yang bitalang angil, duruay kinaulug̱an na. Yang sam bilug angil ka ig yang sam bilug “sasang taralig̱an ang magpakaw̱ut ta bitala.”