Yang Primirung Isinulat Ni Pablo Tung Mga Tag̱a CORINTO
Patkaw Ang Pasanag Tung Kumpurming Magbasa
Atiing pangyadwang pagliliw̱utun ni Pablong nagparakaw̱utun (tung mapa telengay yang pinanawan na) yang Matinlung Balita natetenged tung ni Jesu-Cristo, nagdistinu ra duun tung siudad ang Corinto (Mga Binuat-buatan 18:1-11). Atii kanay, yay pinakasiudad tung sinakepan yang intirung Acaya. Tulung klasi yang mga taung namag̱istar duun tung uras dang atii. May mga Giriego ang yay dating magbaw̱anwa duun, may mga tag̱a Roma, ig may mga Judiong mga dumarangep duun. Bantug yang siudad ang atii natetenged durung mga manggaranen duun ang maktel yang mga nigusyu nira. Sari-saring mga rilyun ang nag̱apgesan yang mga tau ig bantug ka yang mga pag̱urubraen nirang malalaway laliig baw̱ay. Ti Pablo nagtinir duun tung seled san takun may tenga ig durung namagpananged tung ipinagpakaw̱ut nang nagtalig tung ni Jesu-Cristo (Mga Binuat-buatan 18:8).
Simanyan atiing pagtaklib da yang tulung takun ang ililiiten ni Pablo duun ang naglakted da tung Efesong pagparakaw̱utun, kinaw̱utan da ta sulat ang ipinaekel tung anya yang sam pundaan duun tung Corinto (7:1). Puiding na Estefanas yang pinapag̱ekel nira (16:17-18). Dispuis pa may balitang nagngel ni Pablo ang tanira unu duun pagsuruay-suayan da (1:11) ig may duma pa unung mga prublima nira. Purisu napag̱isip dang magbales ta sulat ang ya ra ka man taa. Yang mga prublima nira tinag̱aman nang sinulw̱aran ig kumpurming unu pay tinalimaan nira tung anya, tinag̱aman na ra kang tinuw̱al.
Kung natetenged tung kamtangan yang sulat ang naa, yang primirung pinabilug̱an na ya ra yang pagsuruay-suayan nira (kapitulu 1, 2, 3, 4). Magdasun, kung unu pay dapat ang buaten nira tung aruman nirang sam bilug ang pagbuat ta sasang durung pisan agkalaway (kapitulu 5). Tung kapitulu 6, 7, 8, 9, 10 tinuw̱al na yang mga tinalimaan nira tung anya tung sulat ang atiing ipinaekel da nira tung anya. Tung kapitulu 11, inintindi na yang mali nira ang yang mga baw̱ay ipinlek da nira yang pagtalirung nira tung mga kulu nira pati yang mga pasais nirang pagderemdemen tung nag̱adapatan yang pagpakugmatay ni Jesu-Cristo. Tung kapitulu 12, 13, 14 nagpainunuku tung nira natetenged tung tamang paggaramiten nira yang mga abilidad ang ipinampaeyang yang Espiritu Santo tung nira sasa may sasa. Yang nabtang tung kapitulu 15 natetenged tung pagkabui si kang uman ni Jesu-Cristo ig kung unu pay apiktar na tung mga tumatalig ang napatay ra ubin tung mga bui pa. Tung kapitulu 16, baklu tapusay na yang pagsurulaten na, may mga impurtanti kang sinambit na tung nira ang katulad ka tung pagsirimpanen nira tung itaw̱ang nira tung mga kaputulan nira duun tung Jerusalem.
Yang Kamtangan Yang Sulat Ang Binulus-bulus
1:1-9 Yang Intrada Yang Sulat
1:10-4:21 Yang Ipinagtapal Ni Pablo Tung Pagsuruay-suayan Nirang Pagkarampi-kampian
Kapitulu 5 Dapat Ang Ipaaw̱ig Da Kanay Nira Yang Sasang Aruman Nirang Pagpadayun Pa Tung Pagpakasalak Nang Malaway Ang Asta Mamanmanan Da
6:1-11 Dapat Ang Indi Magdirimandaan Yang Magpurutul Tung Katalungaan Yang Mga Usgadung Belag̱an Mga Tumatalig
6:12-20 Dapat Ang Gamiten Nira Yang Mga Tinanguni Nira Tung Ikadengeg Yang Dios Ang Ya Ray May Anya
Kapitulu 7 Yang Itinuw̱al Ni Pablo Tung Tinalimaan Nira Natetenged Tung Pagkarasawaen
Kapitulu 8 Yang Itinuw̱al Na Tung Tinalimaan Nira Natetenged Tung Mga Karning Nag̱isag̱ud Tung Mga Bultu
Kapitulu 9 Yang Nag̱ipasanag Na Kung Ayw̱at Indi Nag Sikaren Yang Diritsyu Nang Magpasuitu Tung Mga Kaputulan, Kung Indi, Maning Pa Tung Pagpakirepen Da Ilem Tung Tanan Ang Mga Tau
10:1-11:1 Yang Ipinagpaaman Na Tung Nira Ang Indi Enged Mamagpakigsadu Tung Mga Kaarumanan Nirang Pamagsag̱ud Tung Mga Bultu
11:2-16 Nag̱ipasanag Na Kung Ayw̱at Magkabag̱ay Ang Yang Mga Baw̱ay Mamagtalirung Ang Kada Mamagsaragpun Da Nganing Tanirang Sam Pundaan
11:17-34 Nag̱ipasanag Na Kung Unu Pay Dapat Ang Taradlengen Nira Tung Sistima Nirang Pagderemdemen Tung Nag̱adapatan Yang Pagpakugmatay Ni Ginuung Jesus
Kapitulu 12-14 Natetenged Tung Mga Abilidad Ang Nag̱ipaeyang Yang Espiritu Santo Tung Nira Kung Unu Pay Tamang Paggaramiten Nira
Kapitulu 15 Natetenged Tung Pagkabui Si Kang Uman Ni Ginuung Jesus Pati Yang Pagkabui Si Kang Uman Yang Pagtalig Tung Anya
16:1-4 Natetenged Tung Pagturuw̱urun Nira Ta Kuartang Itaw̱ang Tung Mga Tumatalig Ang Pamangaliwag Duun Tung Jerusalem
16:5-12 Natetenged Tung Planu Na Pati Mga Planu Ni Timoteo May Ni Apolos
16:13-14 Yang Mga Ultimung Nag̱ipaprusigir Na Tung Nira
16:15-18 Natetenged Tung Nirang Sam Pundaan Kung Tinu Pay Dapat Ang Ilalaen Nirang Panuntan
16:19-24 Yang Pagtapusan Yang Sulat
1
Yang Intrada Yang Sulat (1:1-3)
1 Yang nagpasulat tia, yuung ti Pablo ang sasang apustul ni Jesu-Cristong magparakaw̱utun tung mga tau natetenged tung anya. Bintengaw ra nganing anyang mag̱ing apustul na gated ya ra kang lag̱i ay kalelyag̱an yang Dios para tung yeen. Yaming nagpaekel yang sulat ang atia, duruaami ni Sostenes* 1:1 Puiding tung ni Sostenes ipasulatay ni Pablo yang sulat ang naa. Ikumpalar tung sinambit na tung 16:21., ang yay sasang putul ta tung ni Ginuung Jesus. 2 Yang sulat ang atia ipinaekel da yamen tung numyung sam pundaan ang pagsaragpun-sagpun asan tung siudad ang Corinto. Anday dumang may anya tung numyu, kung indi, ya ra yang Dios mismu natetenged pinabag̱ayamu ra ni Jesu-Cristo tung anya. Bilang pinilikamu ra yang Dios ang yamu mag̱ing anya ra, kasiraanamu ra ka yang mga tau tung maskin ay pang banwaay ang kumpurming pag̱ambay kang pirmi tung ni Ginuu tang Jesu-Cristo ang ya ra ka man ay nag̱atingara nirang ultimu ilem ang Ginuu nira ig Ginuu ta ka.
3 Yang nag̱ipag̱ampu yamen para tung numyu ang mas pang maispirinsiaan mi yang kaneeman yang Ama tang Dios durua ni Ginuu tang Jesu-Cristong pamagpadag̱en-dag̱en tung numyu ig mas pang ikasadya mi yang kaampiran mi tung nirang naang baklu.
Pagpasalamat Ti Pablo Natetenged Tung Mga Abilidad Ang Ipinakdul Yang Espiritu Santo Tung Nira (1:4-9)
4 Pirmiaung pagpasalamat tung Ampuan tang Dios natetenged tung numyu. Yang nag̱apasalamatanu enged tung anyang yay pagpaturuw̱ulunanu, ya ra yang kaneeman nang ipinagpaita na tung numyu ekel tung ni Jesu-Cristo. 5 Ay kipurki natetenged ilem tung pagpakigsasa mi tung anya, duruamug kagarbusu tung tanan ang nag̱ipakdul yang Dios tung mga tauan na. Sasa ra asan tung pagpadakul na tung pag̱irintindien mi tung kamatuuran ang liit tung anya pati tung abilidad ming maayenamung mametang-betang tung matinlung bitala yang kumpurming nag̱aintindian mi. 6 Asan da nga pruibaay ang talagang matuud ka man yang balitang naang ipinagpakaw̱ut yamen tung numyu natetenged tung ni Jesu-Cristo. 7 Purisu yang pinakaw̱ut na, mintras paglalangkag̱enamung pagpakbat tung uras ang ipagpabistu yang Dios tung ni Ginuu tang Jesu-Cristong maggaraemen, indiamung pisan magkulangen ta mga abilidad ang atiang nag̱ipaeyang yang Espiritu Santo tung numyung sari-sari† 1:7 Katulad tung nagkarasambit na tung kapitulu 12-14.. 8 Dispuis pa, yang Dios mismu ya ray magpadayun tung pagpabaked na tung pagtaralig̱en mi mintras buiamu pa ug̱ud kung kaw̱utun da nganing yang uras ang ipaglekat ni Ginuu tang Jesu-Cristo, anday mabangdan na tung numyu. 9 Talagang matalig̱an ta yang Dios ang ya ray buaten na ay tanya ka man ngani ay nagbeteng tung mga isip mi atiing primiru ang para magbiringkitanamu ra yang pag̱aningen nang “Ana na” ang ti Jesu-Cristo ang yay nag̱atingara tang pinakaag̱alen ta.
Yang Prublima: Pagberelag-belag̱an Tanira Ta Kinaisipan Natetenged Tung Mga Manigmangulu Kung Tinu Pay Mas Mataku Tung Nira (1:10-17)
10 Ug̱aring ilem, mga putulu, may sasang nag̱aingaluku tung numyu sigun tung katengdananung naang ipinagpiar ni Ginuu tang Jesu-Cristo tung yeen. Kaministiran ang yamung tanan asan sasa ilem ay keresen mi. Indiamu ra magsuruag-suag̱an, kung indi, mag̱uruyunanamu ra ilem ta mupiang magsarasaan ta kinaisipan may kinaisipan. 11 Ag̱aningenamu ra yeen ta maning tia, mga putulu, ay natetenged may nabalitaanu tung mga aruman ni Chloe ang yamu unu asan pagsuruay-suayan. 12 Yang gustuung ianing tia ay katulad tung duma unu asan ang pamansianing ang tanira unu mga tauanu. Yang duma unu pamansianing ka ang tanira unu mga tauan ni Apolos. Yang duma unu pamansianing ka ang tanira unu mga tauan ni Pedro. Asta yang duma unu pamansianing ka ang tanira ilem unu ay ultimung mga tauan ni Jesu-Cristo. 13 Abaa naa pala kung maning tia yang nag̱ibitala mi, midyu ti Jesu-Cristo ya ra ilem ag̱iintraay mi belak-belak! Ayw̱a yuung ti Pablo yay nagpakugmatay tung krus para tung numyu? Atiing pagpabenyag ming nagpapruiba, ayw̱a, yang pinapruibaan mi ang yamuy mag̱ing mga tauanu? 14 Durug dakul yang pagpasalamatu tung Dios ang atiing asanaw pa tung numyu, anday nabenyag̱anu, puira pa tung ni Crispo‡ 1:14a Ti Crispong naa yay sasang manigmangulu ra rin tung grupu yang mga Judio duun baklu nagtalig da yang sadili na tung ni Ginuung Jesus ang nagpatapnay. Asan da nga basaay ta tung Mga Binuat-buatan 18:8. durua ni Gayo§ 1:14b Atiing duun pa rin ti Pablo tung Corinto, yang balay ni Gayong naa ya ray pinanlumunan na. Nasambit ni Pablo tung Roma 16:23.. 15 Maayen ilem ngani ang gesye ilem yang pinamenyag̱anu. Ay kung dakel-dakel pa, muya duun da ilem din mamaglaum ang yuu ray pinagpasirungan nira ang para mag̱ing mga tauanu buat. 16 Elat kanay, nalipataw ra rin. Asta ti Estefanas palang sam pamilya, pinamenyag̱anu ka. Kung may duma pa asan, indi ra ilem nag̱ademdemanu. 17 Ay ya pa ag̱ari, belag̱an kang lag̱ing yay itinuw̱ul ni Jesu-Cristo tung yeen ang magpamenyag̱aw tung mga tau, kung indi, ang para magparakaw̱utunaw tung nira yang Matinlung Balita natetenged tung ni Jesu-Cristo. Anda kay gustu nang maggamitaw yang pagkamatakuung mametang-betang ta bitala. Ay kung yay buatenu, yang nag̱ipagpakaw̱utung naa natetenged tung pagpalansang ni Jesu-Cristo tung krus asan da nga taklew̱ay yang nag̱adapatan nang asta anda ray pagbatuan ta isip yang mga taung pamamati.
Natetenged Tung Pag̱aningen Ta Duma Ang Kalukuan Ilem Unu Yang Pagpalansang Yang Pag̱aningen Ang Cristo Tung Krus (1:18-25)
18 Nag̱apagbitalaw ta maning tia, ay may nag̱auksibaranu tung mga taung nag̱apampakaw̱utanu yang balitang naa natetenged tung nag̱adapatan yang pagpalansang na tung krus* 1:18 Kung gustu tang pasadsaran kung unu pa enged ay nag̱adapatan yang pagpalansang ni Jesu-Cristo tung krus, yang matinlung basaen ta yang tung Galacia 6:12 ang mag̱aning, “Yang pagpalansang ni Jesu-Cristo tung krus...yay ultimu ilem ang nag̱apatielan yang Dios ang magtapnay tung mga tau.”. Tung pag̱intindi yang mga taung duun dag panalunga tung kadiaduan ang anday katapusan, yang pagpabetang nira tung pagpalansang na tung krus, midyu kalukuan ilem. Piru tung pag̱intindi tang mga tumatalig ang nag̱atapnay ra yang Dios, duun da tung pagpakugmatay na nga bilug̱ay ta yang puirsa nang pagtapnay tung yaten. 19 Ay ya pa ag̱ari, pagbinalaw̱ag̱ay kang lag̱i yang pag̱irintindien yang mga tau may yang pag̱irintindien yang Dios. Katulad ang pisan tung sasang bitala yang Dios ang napabtang tung kasulatan ang mag̱aning,
“Yang pagkamataku yang mga matataku, ya ray tuungunu. Yang pagkaansianu yang mga taung marautak, ya ray pasungawenu,” ag̱aaning† 1:19 Isaias 29:14.
20 Ta, ay pa w̱a yang pagkamataku yang mga matataku? Ay pa w̱a yang nag̱akdekan yang mga sag̱ad tung mga riglamintu yamen ang mga Judio? Ay pa w̱a yang pangatadlengan yang maraayen ang mangatadlengan? Indi w̱a ang yang katataku nirang atiang nag̱adayaw ta kadaklan taa tung kaliw̱utan ang naa, ya ray binaliskad yang Dios ang binuat ang kalukuan da ilem? 21 Ay kipurki telengan mi. Kumus mataku yang Dios, nagplanu ra kang lag̱i ang indi ra ka enged maimung mangatultul yang mga tau tung anya kung ya ka ilem yang pagkamataku nira yay talig̱an nira. Kung indi, uyun ang pisan tung isip na ang ekel ilem tung nag̱ipagpakaw̱ut yamen ang naang pag̱aningen ta duma ang kalukuan da ilem unu, asan da ilem nga tapnayay na yang kumpurming mananged. 22 Ay kipurki telengan mi ra ilem yang palaksu yang pag̱irisipen yang kadaklan ang mga tau. Yang mga masigkanasyunung mga Judio, pamag̱ingaluk ta mga pruibang makabew̱ereng ang ipaita yang Dios tung nira baklu ra mamananged tung nag̱ipagpakaw̱ut yamen ang naa. Pati yang belag̱an mga Judio ang tag̱a duma-rumang nasyun, yang pag̱asikad nira baklu ra panangeray nira yang nag̱ipagpakaw̱ut yamen kung may magngel da nira asan ang madulang tung pagkamataku nira. 23 Ang pagkatapus ta yamen, yang nag̱ipagpakaw̱ut yamen tung nirang tanan, ang yang pag̱aningen ang Cristong pinilik yang Dios ang maggaraemen, imbis maggaraemen dang lag̱i, ya ra ipalansangay tung krus ang katulad ka tung sasang kriminal. Ang pagkatapus kung magngel da nganing tia yang mga masigkanasyunung mga Judio, ya rang pisan ay pagbalaw̱ag̱an yang mga isip nira. Asta yang belag̱an mga Judio, kung magngel da ka nganing nira tia, ag̱ipabtang da ilem nirang sasang kalukuan ilem. 24 Piru tung pag̱intindi yang kumpurming nagpabteng da tung Dios ang para magtalig da tung ni Jesu-Cristo, maskin mga Judio kag belag, duun da tung anya nga bilug̱ay nira yang builu yang kagaeman yang Dios ang nagtapnay tung nira, ig kung unu pag kawayang yang isip nang nagpapanaw tung planu nang naang durug tinlu. 25 Ay ya pa ag̱ari, yang planu yang Dios ang naang natetenged tung pagpakugmatay ni Ginuung Jesus ang yay nag̱atelengan ta mga taung kalukuan ilem, ya pay landaw ang pisan tung tanan ang pagkamataku nirang mga tau. Ig naang planu nang nag̱alaum nirang maluw̱ay, ya pay landaw ang pisan tung tanan ang ketel nirang mga tau.
Natetenged Tung Pag̱aningen Ta Duma Ang Kalukuan Ilem Unu Ang Tanirang Aranek Ta Pagkabetang Ya Pay Pinagpilik Yang Dios (1:26-31)
26 Puiding madeep mi yang gustuung ianing, mga putulu, kung pademdeman mi ra ilem yang mga pagkabetang mi atiing pagbeteng yang Dios tung mga isip ming para magtalig̱amu ra tung ni Ginuung Jesus. Piraamu pa ka ilem ang bilug ay matataku tung pagterelengen yang mga masigkatau mi? Piraamu pa ka ilem ang bilug ay darakulung mga tau? Piraamu pa ka ilem ang bilug ay abwat ta dug̱u? 27 Piru yamung pag̱alamku ta duma ang anday mga kaliw̱utan mi, yamu pay pinagpilik yang Dios ang para asan da tung numyu nga pakaeyakay na yang mga matataku. Yamung pag̱atelengan ta duma ang geg̱esyeamu ilem ang mga tau, yamu pay pinagpilik yang Dios ang para asan da tung numyu nga pakaeyakay na yang darakulung mga tau. 28 Yamung pag̱atelengan ta duma ang aranekamu ta dug̱u ang pagkatapus nag̱alamkuamu ka nirang anday kuinta, yamu pay pinagpilik yang Dios ug̱ud asan da tung numyu nga paitaay na ang andang pisan ay kuinta na tung pagteleng na yang kumpurming nag̱apakumaal yang mga taung pamagpaguyud tung sistima yang kaliw̱utan ang naa. 29 Anday dumang pag̱asikad yang Dios asan, kung indi, ug̱ud yang tanan ang mga tau asan da nga pisanay na ta ipagpabug̱al nira ang tanira maraayen tung pagterelengen na, ang yang kalaum nira ya ray patielan nang magtapnay tung nira buat. 30 Pati yamu, anda kay mapabug̱al mi asan kipurki ultimu ilem tanya yang may kabuat-buatan ang ipinakapulitamu ra anya tung ni Jesu-Cristo. Asan da ka tung ni Jesu-Cristo nga bilug̱ay mi kung unu pag kawayang yang isip nang nagpapanaw tung pinalanu na kung ya pa ag̱ari yang pagtapnay na tung yaten ang mga tau ang ya ra ka man taa yang kamtangan na. Natetenged ilem tung pagpakugmatay ni Jesu-Cristo, duunamu ra ngausgaray yang Dios ang saluamu rang pisan tung pagterelengen na, duunamu ra ka nga pabag̱ayay nang para mapagpalengetamu ra tung anyang magtuu. 31 Nagkamaninganamu ra ta maning tia ay ug̱ud magkamatuud da tung numyu yang sasang bitalang nabtang tung kasulatan ang mag̱aning,
“Kung tinu pay malelyag ang magpabantug, kaministiran ang ultimu ra ilem ti Yawi ya ray ipabantug na,” mag̱aning.‡ 1:31 Jeremias 9:24; 2 Corinto 10:17
*1:1 1:1 Puiding tung ni Sostenes ipasulatay ni Pablo yang sulat ang naa. Ikumpalar tung sinambit na tung 16:21.
†1:7 1:7 Katulad tung nagkarasambit na tung kapitulu 12-14.
‡1:14 1:14a Ti Crispong naa yay sasang manigmangulu ra rin tung grupu yang mga Judio duun baklu nagtalig da yang sadili na tung ni Ginuung Jesus ang nagpatapnay. Asan da nga basaay ta tung Mga Binuat-buatan 18:8.
§1:14 1:14b Atiing duun pa rin ti Pablo tung Corinto, yang balay ni Gayong naa ya ray pinanlumunan na. Nasambit ni Pablo tung Roma 16:23.
*1:18 1:18 Kung gustu tang pasadsaran kung unu pa enged ay nag̱adapatan yang pagpalansang ni Jesu-Cristo tung krus, yang matinlung basaen ta yang tung Galacia 6:12 ang mag̱aning, “Yang pagpalansang ni Jesu-Cristo tung krus...yay ultimu ilem ang nag̱apatielan yang Dios ang magtapnay tung mga tau.”
†1:19 1:19 Isaias 29:14
‡1:31 1:31 Jeremias 9:24; 2 Corinto 10:17