Inin aka-aka hāp sabab Isa Almasi
Jūd inin sinulat weˈ si Lukas
Pahāti sabab jūd sinulat weˈ si Lukas
Si Lukas inin dumaˈin Yahudi, bangsa Girik iye. Kēmon manulat meˈ jūd dem kitabin, si Lukas hadja dumaˈin Yahudihin. Langkew pangadjiˈ si Lukasin duk dambuwaˈ iye doktol. Sandel iye pu si Isa Almasi sakaliˈ takalene meˈ usihat si Paulin. Magbagay teˈed si Lukas duk si Paul. Palumengngan si Paul kaminduwenen hap pī si meˈ kalahatan magusihat, sampay ngeregseˈ pamapatey iyehin laˈi si lahat Roma, gaˈ pasapeˈ si Lukas amban iye. Dangan iye manuhut-nuhutan si Paulin si meˈ paglengnganannen.
Jūd inin sinulat weˈ si Lukas duk pinaboˈohan weˈ ne pu si Teopilus, dambuwaˈ aˈa bangsa Girik bangsahan.
Inaka weˈ si Lukas tuˈu dem sulat inin weˈ Anak Tuhanin pitu si dunya magbaran manusiyaˈ. Kabayaˈan si Lukasin weˈ kēmon aˈahin ngataˈu weˈ si Isa asal Anak Tuhanin duk makajari siye timbulne amban meˈ duseden. Pinahātihan weˈ ne weˈ dumaˈin hadja meˈ Yahudihin tinabangan si Isahin saguwaˈ kēmon kabangsa-bangsahan si dunyahin tabanganne. Magaka iye bang saˈingge panabangne meˈ aˈa masakihin, meˈ aˈa magtiksaˈin, duk pasōng teˈed meˈ aˈa dusehanin. Inaka weˈ si Lukas meˈ talabey si Isahin kemuwe panganak si iyehin sampay kamateynen duk kaˈellumne mabalikin.
1
Sulat amban si Lukas para pu si Teopilus
1 Ekka ne bakas nulat sabab meˈ bakas malumabey diyalem kamihin, sabab Almasihin. 2 Sinulat weˈ de meˈ bakas inaka si kamihin weˈ meˈ bakas mangite hininangne kemuwe tagnaˈin, duk siye inin meˈ aˈa magmahalayak lapal Tuhanin. 3 Na, aku isab kuweˈitu, peggeˈ bakas tapaliksaˈku ne teˈed kēmon malumabey miyaˈan kemuwe tagnaˈ, tapikilku isab manulat inin pinagturul-turul para si kaˈu, Tuwan Teopilus, 4 supaya kataˈuhannu weˈ kēmon bakas sinalsila si kaˈuhin asal bennal teˈed.
Pinaˈal panganak pu si Yahiyahin
5 Kuweˈ inin tagnaˈnen: Matuˈuhin, masa si Herod pe sultan si lahat Yahudiyahin, niyaˈ imam ēnnen Jakariya. Dambuwaˈ iye meˈ imam si grupu Imam Abiya ley. Andanen si Elisabet pangkatan meˈ imam isab. 6 Kaduwangan siye bentel si pagmatahan Tuhan. Tinuhut teˈed weˈ de kēmon saraˈ duk pangandaˈakan Tuhanin. Gaˈ niyaˈ panallaˈan siye. 7 Saguwaˈ gaˈ niyaˈ anakde peggeˈ gaˈi anakan Elisabet duk masa miyaˈan bahiˈ ne teˈed siye saliˈ-saliˈ.
8 Manjari dambuwaˈ ellew, pagantiˈ ne magimam Jakariya duk grupunen si langgal mahadjehin. 9 Sa addat meˈ imamin magpuwaˈan siye, duk Jakariya kapasukuˈan manugtug kamanyanin dem bilik sutsi dem langgalin. Hangkan padiyalem iye pī si lumaˈ Tuhanin. 10 Meˈ aˈa mabanesin laˈi si bukut ngampun-ngampun sasang panugtug kamanyanin. 11 Manjari pabagala si iye dambuwaˈ malaˈikat Tuhanin nengge laˈi si kanawanan antag panugtug-nugtugan kamanyanin. 12 Pagkite Jakariya malaˈikatin, takeddut iye duk paˈasekan talew iye. 13 Saguwaˈ paˈin malaˈikatin si iye, “Daˈa kew tinalew, Jakariya. Pinakale ne weˈ Tuhanin pangampunnun. Andanun Elisabet nganak du weˈ nu dambuwaˈ lella duk ēnanun iye Yahiya. 14 Asal sinna kew teˈed iyan duk kēgan kew duk ekka isab aˈa kēgan paginanakan ne iye, 15 peggeˈ bangsahan du iye iyan si pagmatahan Tuhan. Gaˈi iye subey nginum ine-ine makalango. Kemuwe inanakan iye, andang ne iye paˈasekan Niyawa Sutsihin. 16 Duk ekka meˈ aˈa Israˈil taboˈone balik si Tuhan Panuhutanden. 17 Si Yahiya anaknu inin, iye mapadehellu amban Panuhutanin. Pagbayaˈan iye weˈ Niyawa Sutsihin kuweˈ Nabi Eliyas masaley, duk balakatan iye kuweˈ balakat Nabi Eliyasin masaley. Sabab panoloˈnen, maghāp balik meˈ samahin duk meˈ anakden. Duk meˈ aˈa manggaˈi manuhut pangandaˈakan Tuhanin, sabab meˈ panoloˈnen, pindahande du pikilanden duk bentel ne pamikilden. Ubus niyaˈ ne meˈ aˈa memes bang tekka Panuhutanin.”
18 Paˈin Jakariya si malaˈikatin, “Saˈingge pakabugtuˈku inin? Bahiˈ ne ku duk andakun bahiˈ ne du isab.” 19 Nambung malaˈikatin, paˈinne, “Jibraˈil ku inin. Aku inin luwal ku nengge si panaˈanan Tuhanin. Dinaˈak ku weˈ Tuhanin pitu missā si kaˈu ngakahan kaˈu aka-aka mahāp inin. 20 Payamanun be, peggeˈ gaˈ kahagadnu inakakun, ngaˈumew kew iyan duk gaˈi kew makabissā samantaˈan gaˈi tuman pinaˈinku si kaˈu inin. Saguwaˈ kēmon bakas inakaku si kaˈuhin asal tuman du bang taˈabut ne waktunen.”
21 Sābu miyaˈan, meˈ aˈahin magagad pu si Jakariya duk ulaliˈ siye bang weˈey iye managhāˈ tiggel laˈi diyalem langgal. 22 Pagpaguwaˈne, gaˈi iye taˈu missā si siye hangkan kataˈuhande weˈ niyaˈ bakas takitene pabagala si iye laˈi dem langgal. Ninyas-ninyas hadja iye si siye peggeˈ umew ne iye.
23 Manjari pagjukup ne ellew pagimamnen laˈi si langgal mahadjehin, balik ne iye hap lahatne. 24 Gaˈ du tiggel, betteng ne si Elisabet, andanen, duk dem limem bulan gaˈ Elisabet paguwaˈ-guwaˈ. 25 Paˈinne, “Asal hāp Tuhanin si aku. Inānan ne weˈ ne kaˈiyaˈanku si meˈ aˈahin peggeˈ tiyaˈ ne ku sōng anakan.”
Pinaˈal panganak pu si Isahin
26 Pagennem bulan ne betteng Elisabetin, dinaˈak weˈ Tuhanin malaˈikat Jibraˈil hap pī si dambuwaˈ puweblo laˈi si lahat Jalil inēnan Nasaret. 27 Dinaˈak iye pī si dambuwaˈ budjang ēnnen si Mariyam. Si Mariyam inin magtunang duk dambuwaˈ lella ēnnen si Yusup, tubuˈ Sultan Daˈud ley. 28 Pagtekka malaˈikatin laˈi si palaˈihan Mariyamin, paˈinne si dendehin, “Assalamu alaikum. Tapeneˈ kew weˈ Tuhanin, Mariyam. Luˈu si kaˈu Tuhanin.”
29 Pagkale Mariyam pinaˈin malaˈikatin, sasew teˈed dem pikilannen duk pinikil-pikil weˈ ne bang ine hāti pinaˈinne si iye miyaˈan. 30 Manjari paˈin malaˈikatin si iye, “Daˈa kew tinalew, Mariyam, peggeˈ kasulutan teˈed Tuhanin si kaˈu. 31 Sōng betteng kew iyan duk nganak kew lella. Ēnanun iye si Isa. 32 Bangsahan teˈed iye iyan duk inēnan du iye Anak Tuhan Tamanan Malangkewin. Duk pamanjari Tuhanin du iye sultan kuweˈ papuˈne Sultan Daˈud ley. 33 Duk magsultan du iye si meˈ bangsa Israˈilin salama-lama. Gaˈ niyaˈ tamanan pagsultannen.”
34 Paˈin Mariyam si malaˈikatin, “Saˈingge kajarine inin bu gaˈ pe niyaˈ ellaku?” 35 Nambung malaˈikatin, paˈinne, “Patekka du piyu si kaˈu Niyawa Sutsihin duk kalandungan du kew weˈ balakat Tuhanin. Hangkan hep nakanak inanakannun sutsi duk inēnan iye Anak Tuhan. 36 Payamanun be isab usbanun Elisabet. Betteng iye kuweˈitu bisan ne iye bahiˈ. Dende pinaˈinde gaˈi manganakin, kuweˈitu ennem bulan ne bettengnen. 37 Peggeˈ bang si Tuhan gaˈ niyaˈ hunit.” 38 Manjari paˈin Mariyam, “Daraˈakan Tuhanin ku inin. Maglillaˈ ku si pinaˈinnun.” Ubus tahalaˈ ne amban iye malaˈikatin.
Tinindew weˈ Mariyam si Elisabet
39 Gaˈ tiggel puwas miyaˈan, magmemes Mariyam duk magdayiˈ-dayiˈ iye hap pī si dambuwaˈ lahat diyataˈ laˈi si Yahudiya. 40 Pagtekkane laˈi, hap pī iye si lumaˈ Jakariya duk paˈinne pu si Elisabet, “Assalamu alaikum.” 41 Pagtakale Elisabet suwala Mariyamin, magtawus usaˈ nakanakin dem bettengne duk pagbayaˈan iye weˈ Niyawa Sutsihin, 42 duk missā iye papales pu si Mariyam, paˈinne, “Gaˈ niyaˈ dende tuˈu si dunya kuweˈ kaˈuhin kaˈurungan kahāpan maglabi-labi weˈ Tuhanin. Damikkiyan nakanak sōng inanakannun maglabi-labi isab kahāpan pangurung si iyehin. 43 Weˈey teˈ ku pinahadje weˈ saˈi Panuhutankun, tiyaˈ pitu nindew aku. 44 Peggeˈ pagtakaleku suwalanun, magtawus nakanak dem bettengkun usaˈ manamal hawal kēgnen. 45 Asal kēgan kew paˈin manamal peggeˈ kinahagad weˈ nu weˈ tumanan Tuhanin du pinaˈinne si kaˈuhin.”
Kalangan Mariyam pamudjine Tuhanin
46 Manjari paˈin Mariyam, “Asal pahadjeku teˈed Tuhanin amban dem ateyku. 47 Pinakēg ku teˈed weˈ Tuhan manimbul akuhin, 48 peggeˈ inasip ku weˈ ne, daraˈakanne madiyawaˈin. Peggeˈ amban kuweˈitu inin, kēmon aˈa magpangkat-mamangkatin ēnande du ku dende asal makēganin. 49 Peggeˈ Tuhan Mabalakatanin, hinangan makaˈulaliˈ hininangne si akuhin. Asal sutsi iye. 50 Maˈaseˈ teˈed iye si meˈ magpangkat-pangkatan mahadje iyehin. 51 Pakitehanne basagnen si meˈ hinangannen, pagkanat-kanatne meˈ malangkew ateynen. 52 Ānanne meˈ sultanin amban pagsultananden duk palangkewne meˈ madiyawaˈ ateynen. 53 Duhulanne duk mahāpin meˈ kasukalanin duk patahalaˈne meˈ madayahanin gaˈ niyaˈ taboˈode. 54 Tinabangan du weˈ Tuhanin daraˈakannen, bangsaten bi Israˈil. Gaˈ du takayipatne janjiˈnen weˈ kaˈaseˈanne kite bi. 55 Peggeˈ bakas nanggup iye si meˈ kapapuˈanten bi, pu si Ibrahim duk meˈ tubuˈnen, weˈ kaˈaseˈanne du kite bi salama-lama.”
56 Patennaˈ Mariyam tellum bulan laˈi pu si Elisabet, ubus hap lumaˈ ne iye balik.
Panganak pu si Yahiyahin
57 Manjari, taˈabut ne ellew panganak Elisabetin duk nganak iye lella. 58 Pagkale meˈ saweˈne magtapit lumaˈin duk meˈ kaˈusbahannen weˈ hāp teˈed hinangan Tuhanin si iye, magkēg isab siye matuk si iye.
59 Pagtaˈabut ne nakanakin walum bahangi diyataˈ kāpan, patipun siye pangislam nakanakin duk arak ēnande nakanakin Jakariya, sa ēn samanen. 60 Saguwaˈ paˈin saˈinen, “Daˈa. Subey iye inēnan Yahiya.”
61 “Weˈey?” paˈinde. “Gaˈ hatiˈ niyaˈ bisan dambuwaˈ meˈ kaˈusbahannun magēn iyan.” 62 Manjari magsinyas siye si sama nakanakin bang ine kabayaˈanne pangēn nakanakin.
63 Ninyas isab Jakariya māku panulatan duk sinulatnen inin: “Ēnnen Yahiya.” Ulaliˈ teˈed siye kēmon. 64 Manjari magtawus ne Jakariya makabissā duk pinudji weˈ ne Tuhanin. 65 Paˈasekan talew kēmon saweˈde magtapit lumaˈin duk bawag maˈumantag inin si meˈ kalahat-lahatan diyataˈ laˈi si Yahudiya. 66 Duk kēmon makakale inin, luwal pikil-pikilde duk paˈinde, “Ine enteˈ pangagantaˈ Tuhan nakanak miyaˈan?” Peggeˈ pastiˈ weˈ balakat Tuhanin laˈi si nakanak miyaˈan.
Missā Jakariya sabab maˈumantag si pasōnganin
67 Manjari Jakariya, sama nakanakin, pinagbayaˈan weˈ Niyawa Sutsihin duk pasampayne lapal Tuhanin, paˈinne, 68 “Pudjite bi Tuhanin, iye Tuhan sinambahayang bangsate bi Israˈilin, peggeˈ taˈessebne du kite bi meˈ aˈanen duk pinaluwas kite bi weˈ ne. 69 Papitune si kite bi dambuwaˈ manimbulin, balakatan du iye duk tubuˈ daraˈakannen Sultan Daˈud ley. 70 Asal nanggup Tuhanin awwalley duk pinalataˈ inin weˈ meˈ nabine masutsihin. 71 Nanggup Tuhanin weˈ asal paluwasne kite bi amban meˈ bantaten bi duk amban antanan meˈ mabunsi si kitehin bi. 72 Paˈinne weˈ kaˈaseˈanne meˈ kapapuˈante bi ley duk tumananne du janjiˈne masutsihin, 73 iye janjiˈ sinapahanne si papuˈten bi Ibrahim. 74 Ngajanjiˈ hep iye weˈ kite bi meˈ tubuˈ Ibrahimin, paluwasne du amban antanan meˈ bantaten bi duk kite bi kapaghinang si Tuhan, gaˈ niyaˈ makatalew kite bi, 75 supaya tiggelante bi maˈellumin kapaghinang kite bi si Tuhan, sutsi pagateyten, duk bentel hinanganten.”
76 Manjari missā Jakariya si anaknen, paˈinne, “Kaˈu Totoˈ, inēnan du kew nabi Tuhan Tamanan Malangkewin. Peggeˈ padehellu du kew amban Panuhutanin manyap lān palabeyannen. 77 Kaˈu iye mangakahan meˈ aˈanen supaya kataˈuhande weˈ bang inampun ne duseden, timbul du siye. 78 Peggeˈ Tuhanin maˈaseˈ teˈed duk hāp. Papitune si kite bi dantaˈ amban surgaˈin. 79 Sinag dantaˈ inin si kēmon mapatennaˈ dem lindemin, si meˈ aˈa matalew mamateyin, duk panduˈanne kite bi pī si lān tudju kasanyanganin.”
80 Manjari anak Jakariyahin nulig ne paˈin duk magkasōng isab pamikilnen. Duk laˈi iye patennaˈ dem lahat makagindew-gindew samantaˈan gaˈ pe iye paguwaˈ patampak si meˈ aˈa Israˈilin.