8
1 Mətəu Iesu təmuvən əpəha e nɨtəuət u, nərgɨn u, Nɨtəuət Rəha Nɨgi U Olif.
Pətan iətəm təmapɨli ilau iərman pɨsɨn u səniəmə rəhan iərman
2 Kəməni lauɨg, ləplapɨn agɨn, kəni Iesu təmɨtəlɨg=pən mɨn e Nimə Rəha Uhgɨn. Kəni nətəmimi tepət kəməhuva, motuhapumɨn=pən ilah mɨn ohni, kəni Iesu təməharəg kəni mɨnətuəuin mətəgətun ilah.
3 Kəni nəgətun mɨn rəha Lou mɨne Farəsi mɨn kəmotələs pətan kəti məhuva ohni. Kəni motol in təhtul aupən e nəhmtɨlah. Pətan əha, nətəmimi nəuvein kəmoteruh e nəhmtɨlah məmə tətapɨli ilau iərman kəti səniəmə rəhan əhruahru iərman. 4 Kəni nətəmi asoli mɨn əha kəmotəni=pən kəm Iesu məmə, “Iəgətun, pətan u nətəmimi kəmoteruh e nəhmtɨlah məmə in tətapɨli ilau iərman kəti, mətəu səniəmə rəhan əhruahru iərman. 5 E Lou rəhatah, Mosɨs təmələhu nəghatiən kəti tətəni məmə, pətan tol lanu, kitah kotəkeikei motəhti e kəpiel apɨn motahtɨmu.* E Lou rəha Mosɨs pətan mɨne iərman ilau pəti okəkeikei kahtɨmu ilau (Lev 20:10; Dut 22:22-24). ?Mətəu ik, rəham nətəlɨgiən təhro?” 6 Ilah kəmotətapuəh lanəha, məmə okotol nətəlɨgiən ekəu-ekəu, pəh ilah moteruh=pən noliən tərah nəuvein lan, məmə ilah kotəhrun nakiliən noliən rəhan.† Nɨkilah təhti məmə nɨki Iesu otasəkəhruin pətan əha, konu ilah okotəni məmə in təsɨtəu-pəniən Lou rəha Mosɨs. Mətəu Iesu təpnapɨn əmə, məməhli-əməhli mətətei nati e nɨftəni e nəuanəhlmɨn.
7 Ilah kəməutəhtul məutəhtul məutətapuəh e nəghatiən u kəm in, kəni in təhtul, kəni məni=pən kəm lah məmə, “Nəmə itəmah kəti u ikɨnu, in təsoliən noliən tərah nian kəti mɨne, pəh in otaupən məhti pətan u.”‡ Dut 17:7; Rom 2:1,22 8 Kəni in məməhli-əməhli mɨn, mətətei nati e nɨftəni e nəuanəhlmɨn. 9 Kəni nian ilah kəmotətəu nəghatiən rəhan, kɨnəutan kətiəh kətiəh, məutagɨm. Nauəhli mɨn kotaupən motagɨm kətiəh kətiəh, motəpəh əmə Iesu mɨne pətan əha.
10 Kəni Iesu təməhtul əhruahru mɨn lan məni=pən kəm pətan məmə, “?Pətan, nətəmimi mɨn u kəmotəhruvən? ?Kəti təsuvaiən məmə otəni pətɨgəm rəham nalpɨniən?”
11 Kəni pətan əha təməni=pən kəm in məmə, “Iətəmi asoli, ilah kohkə.”
Kəni Iesu təni=pən məmə, “Iəu mɨn, ko iəsəni pətɨgəmiən rəham nalpɨniən. Mətəu atuvən, mol naunun e noliən tərah mɨn.”§ Jon 3:17; 5:14
Iesu in nəhagəhagiən rəha nətəmimi e nəhue nɨftəni
12 Kəni Iesu təmətəghati mɨn kəm lah, mətəni məmə, “Iəu u, iəu Nəhagəhagiən rəha nətəmimi u e nəhue nɨftəni.* Esik 1:26-28; Jon 1:4-5; Hip 1:3 Iətəmimi iətəm tətɨtəu=pa iəu, ko in təsaliuəkiən e napinəpuiən nian kəti mɨne, mətəu in otos nəhagəhagiən e nəmiəgəhiən rəhan.”† Sam 27:1; 44:3; 119:105; Prov 6:23; Aes 49:6; 60:19-20; Mat 5:14; Nəh 21:23-24
13 Kəni Farəsi mɨn kəmotəni=pən kəm in məmə, “!Ik nətəfu pətɨgəm ik lanko, mətəu iətəmi kəti təsoliən rəhan aru nəfɨgəmiən, kəni tol lanko, rəham nəghatiən ko təsəhtuliən!”‡ Jon 5:31
14 Kəni Iesu təni=pən məmə, “Əuəh, nɨpəhriəniən məmə iəu aru əmə iətəni pətɨgəm iəu. Mətəu rəhak nəghatiən in tətəhtul pəhriən, mətəu-inko, iəu iəkəhrun ikɨn iatsɨpən ikɨn, kəni məhrun mɨn ikɨn iatuvən mɨn ikɨn,§ Jon 13:3; 16:28 mətəu itəmah nəkotəruru ikɨn iatuvən ikɨn, kəni motəruru ikɨn iatsɨpən ikɨn.* Nəghatiən rəha Iesu in nɨpəhriəniən mətəu-inu təmsɨpən e Uhgɨn, kəni mətətəlɨg e Uhgɨn, kəni Uhgɨn in nɨpəhriəniən.
15 “Itəmah u, nəutakil noliən rəha iətəmimi e nətəlɨgiən rəha iətəmimi əmə. Mətəu iəu iəsakiliən noliən rəha iətəmi lanəha, məsakiliən iətəmi kəti. 16 Mətəu nəmə iəu, iəkakil noliən rəha nətəmimi, oiəkol e noliən iətəm təhruahru, mətəu-inu səniəmə iətakil e nətəlɨgiən əmə rəhak, mətəu itɨmlau Tatə Uhgɨn iətəm təmahli=pa iəu, rəhatɨmlau nakiliən in kətiəh əmə. 17 E Lou rəhatəmah, kəmətei məmə, nəmə iətəmimi keiu, katuol nəfɨgəmiən o nəghatiən kəti, kəni nəghatiən u, in otatəhtul.† Dut 19:15 18 Kəni rəueiu əha, iəu iatəni pətɨgəm iəu, mətəu rəhak Tatə iətəm in təmahli=pa iəu iəkuva, in mɨn tatol nəfɨgəmiən ohniəu.”‡ Mak 1:10-11; Jon 1:33-34; Jon 5:31-40
19 Kəni tol lanəha, ilah kɨnəutətapuəh ohni məmə, “?Mətəu Tatə in iə rəham?”
Kəni in təni məmə, “Itəmah nəkotəruru iəu, kəni itəmah nəkotəruru mɨn rəhak Tatə. Nəmə itəmah nəkotəhrun mə iəu pəh, kəni nəkotəhrun mɨn rəhak Tatə.”§ 1Jon 2:23
20 Iesu təməni nəghatiən u e Nimə Rəha Uhgɨn əhruahru, nian in təmətəgətun nətəmimi əpəha ikɨn kəti iətəm kətəfən məni ikɨn. Mətəu iətəmi kəti təməsuvəniən maskəlɨm in, mətəu-inu təsol əhanəhiən nian rəhan.
Iesu təmsɨpən ilɨs
21 Kəni Iesu təmətəni=pən mɨn kəm lah məmə, “Iəu iəpanagɨm rəkɨs e təmah, kəni itəmah onəkotəsal lak. Mətəu itəmah onəkohmɨs, kəni təfagə tərah u rəhatəmah* Nian Iesu tətəni “təfagə tərah u,” nəmə nak in tətəghati e təfagə tərah iətəm kəsotəhatətəiən lan (Jon 9:41). otatɨg əhanəh e təmah. Ikɨn əha iatuvən ikɨn, ko itəmah nəsəhuvaiən ikɨn.”
22 Kəni nətəmi asoli rəha nətəm Isrel, ilah kotəni məmə, “?Nəghatiən əha Iesu tətəni məmə, ikɨn əha in tatuvən ikɨn, ko kitah kəsəhuvəniən ikɨn, nɨpətɨn tətəni nak? ?Nəmə təhro in otohamu aru in, uə?”
23 Kəni Iesu təməni=pən kəm lah məmə, “Imatəmah u ikɨnu, mətəu iəu, iəu imak əha ilɨs ikɨn əha, kəni iəmsɨpən ikɨn, meiuaiu=pa. Itəmah nətəmimi rəha nəhue nɨftəni u. Mətəu iəu, səniəmə iətəmi rəha nəhue nɨftəni u.† Jon 3:31 24 Tol lanəha, iətəni=pɨnə kəm təmah məmə, itəmah onəpanohmɨs e noliən tərah mɨn rəhatəmah, mətəu-inu nəmə itəmah nəsotəhatətəiən lak məmə Iəu U Inu,‡ E kopi əuas mɨn rəha Niutestɨmɨn iətəm kəmətei e nəghatiən Kris aupən, nəghatiən u rəha Iesu, “Mə Iəu U Inu,” təməni u ikɨnu mɨne ikɨn mɨn tepət e nauəuə u, in təhmen-əhmen əmə e nəghatiən kəti iətəm Uhgɨn təmətəni o nəni aruiən nərgɨn kəm Mosɨs, mətəni məmə, “Iəu Iətatɨg.” Afin-to e nauəuə rəha Eks 3:14-16. Iesu tətəni nəghatiən əha, matol əpu in məmə in Uhgɨn. Iesu in tətəni məmə in Uhgɨn. Jon 8:28,58; 13:19; 18:6 kəni itəmah onəkohmɨs, kəni noliən tərah mɨn rəhatəmah okotatɨg agɨn e təmah.”§ Rəueiu Iesu in təsəghatiən əmə e noliən tərah asoli iətəm kəsotəhatətəiən lan, mətəu tətəghati e noliən tərah mɨn rəfin agɨn iətəm nətəmimi əha kəmotol.
25 Kəni ilah kəmotətapuəh ohni məmə, “!Ei! ?Ik pəh konu?”
Kəni in təməni=pən kəm lah məmə, “Iəu iəkəhmen əmə məmə in konu iəmatəni kəm təmah aupən, mətəuarus=pa u rəueiu. 26 Natimnati tepət iətəm iəkəhrun nəniən e təmah, kəni məhrun nakiliən noliən mɨn rəhatəmah ohni, mətəu iətəmimi iətəm təmahli=pa iəu, rəhan nəghatiən in nɨpəhriəniən əmə. Iəu iətəni pətɨgəm əmə natimnati mɨn iətəm iəmətəu ohni, məmə nətəmimi rəha nəhue nɨftəni ilah okotətəu.”
27 Mətəu ilah kəsotəhruniən məmə Iesu in tətəgətun Tatə Uhgɨn. 28 Tol lanəha, in təni=pən kəm lah məmə, “Nian onəkotləfəri rəkɨs Nətɨ Iətəmimi,* Jon 3:14; 12:32-33 nəpanotəhrun məmə Iəu U Inu.† “Iəu u inu” — Afin-to futnot e Jon 8:24. Kəni onəpanotəhrun mɨn məmə iəsol aruiən nati kəti e rəhak nətəlɨgiən. Iətəni əmə natimnati iətəm Tatə Uhgɨn təməgətun iəu lan.‡ Jon 14:24 29 Iətəmi təmahli=pa iəu iəkuva, in tətatɨg itɨmlau min. In təsəpəhiən iəu iəkan pɨsɨn,§ Jon 16:32 mətəu-inu, nian rəfin, iatol natimnati mɨn iətəm nɨkin tətagiən ohni.”* Jon 4:34; 5:30; 6:38
30 Nian Iesu təmətəni nəghatiən mɨn əha, nətəmimi tepət kəmotəni nɨpəhriəniən lan.
Nɨpəhriəniən
tateuvi rəkɨs itəmi
tateuvi rəkɨs itəmi
31 Kəni Iesu təməni=pən kəm nətəm Isrel mɨn u kəmotəni nɨpəhriəniən lan məmə, “Nəmə nəkotaskəlɨm əskasɨk nəghatiən mɨn u rəhak, iətəm iətəni=pɨnə kəm təmah, itəmah əhruahru konu, rəhak nətəmimi mɨn.† 2Jon 1:9 32 Kəni itəmah onəkotəhrun nɨpəhriəniən, kəni nɨpəhriəniən u, otɨtɨs itəmah məmə nəsəhuva mɨniən motol slef.”‡ Rom 8:2; 2Kor 3:17; Kəl 5:1
33 Kəni ilah kəmotəni=pən kəm in məmə, “Itɨmah u namipɨ Epraham,§ Luk 3:8 itɨmah u iəsotol agɨniən slef* “slef” — Afin-to e tiksɨnəri. mɨn rəha iətəmi kəti. ?Təhro nəməni nəghatiən u məmə, ‘Nɨpəhriəniən otɨtɨs itəmah, nəkotəpiə.’?”
34 Kəni Iesu təni=pən kəm lah məmə, “Nɨpəhriəniən agɨn u iətəni=pɨnə kəm təmah, nətəmimi nətəm kautol noliən tərah, kəni noliən tərah u, in tətarmənɨg e lah, kəni mətaskəlɨm matol ilah kəutəhuva rəhan mɨn slef.† Rom 6:12-23; 1Jon 3:8-9 35 Kəni slef, rəhan iətəmi asoli təsegəhaniən məmə otatɨg e nimə rəhan. Mətəu iərmənɨg tətegəhan lan məmə nətɨn tətatɨg e nimə rəhan nian rəfin matuvən əmə lanko naunun tɨkə. 36 !Tol lanəha, nəmə Nətɨ Uhgɨn tatɨtɨs itəmah, kəni tatɨtɨs pəhriən agɨn itəmah, kəni itəmah nəsəhuva mɨniən motol slef! 37 Iəkəhrun məmə itəmah namipɨ Epraham, mətəu nəutəsal e suaru məmə onəkotohamu iəu, mətəu-inu nəsotolkeikeiən məmə onəkotətəlɨg e rəhak nəghatiən.‡ Jer 9:25-26; 1Jon 3:10 38 Iəu iətəni natimnati mɨn u, iətəm iəmeruh rəhak Tatə təmol. Mətəu itəmah nautol natimnati mɨn u iətəm rəhatəmah əmə tatə təməni kəm təmah.”
39 Kəni ilah kəmotəni=pən kəm in məmə, “!Mətəu tatə rəhatɨmah, in Epraham!”
Kəni Iesu təməni=pən kəm lah məmə, “Nəmə itəmah namipɨ Epraham əhruahru mɨn, kəni itəmah onəkotos rəhan noliən mɨn, təhmen lan təmol aupən. Mətəu itəmah səniəmə namipɨn əhruahru, mətəu-inu nəsotosiən noliən mɨn rəhan.§ Rom 2:28-29; 9:7-9 40 Iəu iətəni pətɨgəm nəghatiən pəhriən kəm təmah iətəm iəmətəu o Uhgɨn, mətəu itəmah nəkotəni məmə onəkotohamu iəu. ?Nɨkitəmah təhti məmə noliən rəha Epraham tol lanəha? 41 Itəmah nəutohtəu=pən əmə noliən əmə rəha tatə rəhatəmah.”
Kəni ilah kəmotəni=pən kəm in məmə, “Itɨmah u səniəmə kəlkələh mɨn e suaru. Uhgɨn əmə in Tatə rəhatɨmah.”
Nenətɨ Setən
42 Kəni Iesu təni=pən kəm lah məmə, “Nəmə Uhgɨn pəhriən in Tatə rəhatəmah, kəni itəmah onəkotolkeikei iəu, mətəu-inu iəu iəmsɨpən lan, muva u ikɨnu.* 1Jon 5:1 Mətəu in səniəmə rəhatəmah Tatə. Iəu iəməsuvaiən u ikɨnu e rəhak aru əmə nətəlɨgiən, iəmuva mətəu-inu in təmahli=pa iəu.
43 “?Mətəu təhro nəsotəhruniən nɨpətɨ nəghatiən rəhak? !Mətəu-inu nəsotolkeikei agɨniən məmə nəkotətəu rəhak nəghatiən! 44 Itəmah, rəhatəmah noliən təhmen əmə e noliən rəha tatə rəhatəmah, Setən. Kəni nian rəfin itəmah nəkotolkeikei noliən nəuan.† 1Jon 3:8 Noliən rəhan iətəm təmatol e nətuəuiniən,‡ E nauəuə rəha Jen 3:4, koteruh məmə Setən təmaupən meiuə e nətuəuiniən. In təməni=pən kəm Iv məmə, “Ko ik onəsɨmɨs agɨniən.” Mətəu Setən təmətəghati lanu, məuhlin nəghatiən iətəm Uhgɨn təməni e Jen 2:17. tatol əhanəh, in iətəmi rəha nohamuiən itəmi. In təməki e nɨpəhriəniən, mətəu-inu nɨpəhriəniən tɨkə lan. Nian in təteiuə, in tatol əmə rəhan noliən, mətəu-inu in iətəmi rəha neiuəiən, kəni in tatə rəha neiuəiən mɨn.
45 “Mətəu iəu iətəni nɨpəhriəniən əmə kəm təmah, kəni tol lanəha, itəmah nəsotəhatətəiən e rəhak nəghatiən. 46 ?Təhro? Itəmah kəti u ikɨnu təhrun nəgətuniən məmə iəu iəmol noliən tərah kəti mɨne? ?Nəmə iəu iətəni nəghatiən pəhriən mɨn, kəni təhro itəmah nəsotəhatətəiən lak? 47 Iətəmimi rəha Uhgɨn, in tatətəlɨg e nəghatiən rəha Uhgɨn, mətəu itəmah səniəmə nətəmimi rəha Uhgɨn. Tol lanəha, nəsotətəlɨgiən e nəghatiən rəha Uhgɨn.”
Iesu mɨne Epraham
48 Kəni nətəmi asoli rəha nətəm Isrel kəmotahi Iesu motəni məmə, “!Nəman! !Itɨmah inoteruh əhruahru ik! Ik iətəm Səmeriə kəti. !Ik, narmɨn tərah kəti tətatɨg lam!”
49 Mətəu Iesu təni məmə, “Narmɨn tərah tɨkə lak, mətəu iəu iətəfəri nərgɨ rəhak Tatə, mətəu itəmah, nəutərəkɨn nərgək. 50 Iəu iəsalkutiən o nərgɨn asoli, mətəu iətəmi kəti in tətalkut ohniəu. Kəni in otəpanakil nətəmimi rəfin. 51 Nɨpəhriəniən agɨn u iətəni=pɨnə kəm təmah məmə, iətəmimi iətəm tatol nəuiak, ko in təsɨmɨsiən nian kəti mɨne.”
52 Kəni nətəmimi mɨn əha kotəni=pən kəm in məmə, “!Rəueiu inotəhrun məmə narmɨn tərah kəti tətatɨg lam! Epraham təmɨmɨs, kəni iəni mɨn kəmohmɨs mɨn, mətəu ik nətəni məmə, iətəmimi iətəm tatol nəuiam, ko in təsɨmɨsiən nian kəti. ?Nəghatiən nak u? 53 ?Ik nəkapirəkɨs Epraham u tɨpɨtɨmah tɨnɨmɨs rəkɨs? ?Kəni mɨne iəni mɨn u kɨnohmɨs rəkɨs? ?Kəni nəkəmə ik iətəmimi nak?”§ Jon 4:12
54 Kəni Iesu təni=pən məmə, “Nəmə iəu əmə iətəfəri aru iəu, kəni rəhak nɨsiaiən in nati əpnapɨn əmə. Mətəu rəhak Tatə u itəmah nəutəni məmə in Uhgɨn rəhatəmah, inəha in tətəfəri iəu mətəfən nɨsiaiən kəm iəu. 55 Itəmah nəkotəruru in, mətəu iəu iəkəhrun in. Nəmə iəkəni məmə iəkəruru in, kəni in otol iəu məmə iəu iətəmimi rəha neiuəiən, təhmen əmə e təmah. Mətəu iəu iəkəhrun in, kəni iəu matol nəuian. 56 Tɨpɨtəmah u Epraham, nɨkin təmagiən pɨk məmə in otəpaneh nian rəhak otuva. Kəni nian in təməhrun məmə rəhak nian otəkeikei muva, kəni nɨkin təmagiən-pɨk.”
57 Kəni nətəmimi mɨn u kəmotahi motəni məmə, “!Nəman! !Ik nəsos əhanəhiən nu fifti mɨne! Nəməhro mafu Epraham?”* Epraham təmɨmɨs mɨnos rəkɨs nu tu-tausɨn, uərisɨg Iesu təpanair=pa.
58 Kəni Iesu təni məmə, “Nɨpəhriəniən agɨn u iətəni=pɨnə kəm təmah məmə, nian Epraham təməsair əhanəhiən, mətəu Iəu Iətatɨg.”† Nian Iesu təməni mɨn məmə, “Iəu Iətatɨg,” tatos nərgɨ Uhgɨn (Eks 3:14), təhmen e “Mə Iəu U Inu” (Jon 8:24). Tol lanəha, təhmen=pən əmə məmə in təməni məmə in Uhgɨn əhruahru. Afin-to futnot e Jon 8:24.‡ Jon 1:1; 17:5; 17:24
59 Kəni əmeiko, ilah kəmotəmki kəpiel apɨn, motəni məmə okotəhti Iesu lan;§ Lev 24:16 mətəu Iesu təməhluaig, kəni miet e Nimə Rəha Uhgɨn matuvən.
*8:5 E Lou rəha Mosɨs pətan mɨne iərman ilau pəti okəkeikei kahtɨmu ilau (Lev 20:10; Dut 22:22-24).
†8:6 Nɨkilah təhti məmə nɨki Iesu otasəkəhruin pətan əha, konu ilah okotəni məmə in təsɨtəu-pəniən Lou rəha Mosɨs.
‡8:7 Dut 17:7; Rom 2:1,22
*8:12 Esik 1:26-28; Jon 1:4-5; Hip 1:3
†8:12 Sam 27:1; 44:3; 119:105; Prov 6:23; Aes 49:6; 60:19-20; Mat 5:14; Nəh 21:23-24
*8:14 Nəghatiən rəha Iesu in nɨpəhriəniən mətəu-inu təmsɨpən e Uhgɨn, kəni mətətəlɨg e Uhgɨn, kəni Uhgɨn in nɨpəhriəniən.
†8:17 Dut 19:15
‡8:18 Mak 1:10-11; Jon 1:33-34; Jon 5:31-40
*8:21 Nian Iesu tətəni “təfagə tərah u,” nəmə nak in tətəghati e təfagə tərah iətəm kəsotəhatətəiən lan (Jon 9:41).
‡8:24 E kopi əuas mɨn rəha Niutestɨmɨn iətəm kəmətei e nəghatiən Kris aupən, nəghatiən u rəha Iesu, “Mə Iəu U Inu,” təməni u ikɨnu mɨne ikɨn mɨn tepət e nauəuə u, in təhmen-əhmen əmə e nəghatiən kəti iətəm Uhgɨn təmətəni o nəni aruiən nərgɨn kəm Mosɨs, mətəni məmə, “Iəu Iətatɨg.” Afin-to e nauəuə rəha Eks 3:14-16. Iesu tətəni nəghatiən əha, matol əpu in məmə in Uhgɨn. Iesu in tətəni məmə in Uhgɨn. Jon 8:28,58; 13:19; 18:6
§8:24 Rəueiu Iesu in təsəghatiən əmə e noliən tərah asoli iətəm kəsotəhatətəiən lan, mətəu tətəghati e noliən tərah mɨn rəfin agɨn iətəm nətəmimi əha kəmotol.
†8:28 “Iəu u inu” — Afin-to futnot e Jon 8:24.
‡8:32 Rom 8:2; 2Kor 3:17; Kəl 5:1
*8:33 “slef” — Afin-to e tiksɨnəri.
‡8:44 E nauəuə rəha Jen 3:4, koteruh məmə Setən təmaupən meiuə e nətuəuiniən. In təməni=pən kəm Iv məmə, “Ko ik onəsɨmɨs agɨniən.” Mətəu Setən təmətəghati lanu, məuhlin nəghatiən iətəm Uhgɨn təməni e Jen 2:17.
*8:57 Epraham təmɨmɨs mɨnos rəkɨs nu tu-tausɨn, uərisɨg Iesu təpanair=pa.
†8:58 Nian Iesu təməni mɨn məmə, “Iəu Iətatɨg,” tatos nərgɨ Uhgɨn (Eks 3:14), təhmen e “Mə Iəu U Inu” (Jon 8:24). Tol lanəha, təhmen=pən əmə məmə in təməni məmə in Uhgɨn əhruahru. Afin-to futnot e Jon 8:24.
§8:59 Lev 24:16